Ania ti kaykayat a pagbasaan ti anakmo—iti libro wenno iti gadyet?

 Kaykayat ti adu nga agtutubo ti agbasa iti gadyet. “Para iti henerasion a nasanay iti panang-click iti link wenno panangyakar iti panid iti sumagmamano laeng a segundo, maka-boring-en dagiti libro,” insurat ni Dr. Jean M. Twenge. a

 Siempre, adda dagiti pagsayaatan ti panagbasa iti gadyet. “Agus-usar idi ti nageskuelaak iti elektroniko a libro,” kuna ni John nga agtawen iti 20. “Nakatulong kaniak ti search feature-na tapno mabirokak a dagus dagiti impormasion a kasapulak.”

 Adda pay dagiti makatulong a tool para kadagiti agbasbasa iti gadyetda a nalaka laeng a ma-access. Kas pagarigan, agi-click wenno agi-tap-da laeng, mabirokandan ti kayat a sawen ti maysa a sao, makai-play-da iti audio, makabuyada iti video a konektado iti basbasaenda, wenno maluktanda ti kanayonan nga impormasion babaen ti panangi-click-da iti hyperlink. Ngem kayatna kadi a sawen a saanka unay a mabenepisiaran no nayimprenta a material ti basaem?

 Kaykayat ti dadduma ti nayimprenta iti papel no kayatda ti agadal a naimbag. Apay?

•   Atension. Kuna ti maysa a tin-edyer nga agnagan Nathan, “No agbasbasaak iti gadyetko, adda dagiti bigla nga agparang nga adbertismen ken notification a mangistorbo no kua kaniak iti kayatko a pagpokusan.”

   Kasta met laeng ti problema ni Karen nga agtawen iti 20. Kunana, “No agbasaak iti selpon wenno tablet-ko, nalakaak lang a maengganio a manglukat iti sabali nga app wenno agay-ayam iti video game.”

   Prinsipio ti Biblia: “Usarenyo ti tiempoyo iti kasayaatan a pamay-an.”—Colosas 4:5.

   Panunotem: Kaya kadi ti anakmo a kontrolen ti bagina tapno saan a maistorbo bayat nga agbasbasa wenno agad-adal iti gadyetna? No saan, kasanom a matulongan ti anakmo nga agpokus iti ad-adalenna?

   Tip: Tulongam ti anakmo a mangtarus a no agpaistorbo iti gadyetna, bumayag laeng ti panangaramidna kadagiti asaynmentna ken maksayan ti orasna para iti dadduma pay a kayatna nga aramiden.

•   Panangtarus. “Ipakita ti adu nga eksperimento a dagiti agbasbasa iti gadyetda ket nakapkapuy ti pannakatarusda ngem dagidiay agbasbasa iti papel,” kuna ti libro a Be the Parent, Please.

   Ti maysa a rason ket dagiti tattao nga agbasbasa iti gadyetda, kaaduanna a nakaparpartakda nga agbasa imbes a panunotenda a naimbag ti basbasaenda. “Iti Internet,” kuna ti autor a ni Nicholas Carr, “kayattayo ti makaala iti adu nga impormasion a kas kapartak ti panagkiremtayo ken ti panaggaraw dagiti ramaytayo.” b

   No dadduma, adda met ti pagsayaatan ti napartak a panagbasa. Ngem ti problema, kas iti napaliiw ni Carr, ket “nagbalin daytan a gagangay a pamay-an ti panagbasa.” Kas resultana, mabalin a mayugali ti anakmo ti napartak a panagbasa uray saanna a maaw-awatan ti basbasaenna.

   Prinsipio ti Biblia: “Iti amin a gun-odem, gun-odem ti pannakaawat.”—Proverbio 4:7.

   Panunotem: Kasano a matulongam ti anakmo nga ad-adda pay nga ag-research maipapan iti maysa a topiko, iti man papel wenno gadyetna?

   Tip: Balanseka laeng koma. Saan a napateg no ania ti usarenda. Agpada nga adda pagsayaatanda. Ti agpayso, adda feature ti dadduma a gadyet a makatulong tapno nalakam a maawatan ti basbasaem. Isu nga agbalinka koma a rasonable no ibagam kadagiti annakmo ti pagsayaatan wenno saan a pagsayaatan ti panagbasa iti gadyetda wenno iti papel. Laglagipem met, a saan nga agpapada dagiti ubbing.

•   Pananglagip. No ikompara iti panagbasa kadagiti nayimprenta a material, imbaga ni Ferris Jabr iti maysa nga artikulo a mabasa iti Scientific American a ti panagbasa iti gadyet ket mabalin a “mas makabannog iti utek . . . ken narigrigat a lagipen dagiti nabasatayo.”

   Kas pagarigan, no agbasaka iti nayimprenta a libro, nalaklakam a malagip ti maysa a punto ta “maimapam” iti panunotmo no sadino iti maysa a panid ti nakakitaam iti dayta. Kasla dayta iti “bookmark” a makatulong tapno nalaklakam a masublian dayta.

   Kanayonanna, naammuan dagiti researcher a dagidiay agbasbasa kadagiti nayimprenta a material ket nalaklakada a malagip dagiti impormasion a nabasada. Malagipda dagiti impormasion ta agparang a mas nakasursuroda.

   Prinsipio ti Biblia: “Salaknibam ti praktikal a sirib ken abilidad nga agpanunot.”—Proverbio 3:21.

   Panunotem: Marigatan kadi ti anakmo a mangtarus wenno manglagip iti nabasa wenno naadalna? No wen, kasanom a matulongan ti anakmo a mangpasayaat iti panagadalna? Makatulong ngata no nayimprenta a pagbasaan ti usarenna?

   Tip: Panunotem no ania a talaga ti pakasursuruan ti anakmo imbes a ti kayatna. Adda tendensia dagiti tattao a mangipapan a nalaingda nga agbasa no gadyet ti usarenda.