“Bigla a mapanunotko ti maipapan iti seks ket dayta laengen ti agay-ayam iti isipko. Kasla adda mangkonkontrol iti panunotko.”—Vera.

 “Kasla imposible a kontrolen ti panagpanunot maipapan iti seks. Baka nalaklaka payen ti agtayab.”—John.

 Kasla kadi ken Vera wenno ken John ti marikriknam? No kasta, makatulong kenka daytoy nga artikulo.

•  Apay a napateg?

•  Apay a nakarigrigat?

•  Ti mabalinmo nga aramiden

•  Ti kuna dagiti padam nga agtutubo

 “Imbaga ni angkel a dinak koman inikkan ti Dios iti tarigagay a makiseks no saanna a kayat a pagustuak dayta,” kuna ti agtutubo a lalaki nga agnagan Alex.

 Pudno ti dadduma nga imbaga ti angkel ni Alex—inikkannatayo ti Dios kadagiti seksual a tarigagay, ket adda nasayaat a rason iti dayta. Addatayo ita gapu iti seksual a panagdenna. Isu nga apay a masapul nga isardengmo a panunoten ti seks? Daytoy ti dua a nasayaat a rason:

•   Isursuro ti Biblia a panggep ti Dios a ti panagseks ket para laeng iti agassawa a lalaki ken babai.—Genesis 1:28; 2:24.

   No awan pay asawam ket resrespetuem dayta a prinsipio, maupayka laeng no sangkapanunotmo ti seks. Mabalin pay ketdi a masulisogka a makiseks—maysa a desision nga inamin ti adu a nagbabbabawyanda idi agangay.

•   No kontrolem ti panagpanunotmo maipapan iti seks, masursurom ti agteppel, ket dakkel ti maitulong dayta iti biagmo.—1 Corinto 9:25.

 Napateg dayta a kualidad tapno agballigika, ita ken iti masanguanan. Kinapudnona, ipakita ti maysa a panagadal a dagiti ubbing nga ammona ti agteppel ket saandanto unay nga agproblema iti salun-at ken kuarta, ken natultulnogdanto iti linteg. a

 Kanayon a pampanunoten ken pagsasaritaan dagiti tattao iti aglawlawtayo ti maipapan iti seks, ket no agtutuboka, agbaliwbaliw pay ti kaadu dagiti hormone iti bagim isu a narigatmo nga ikkaten ti seks iti panunotmo.

 “Dandani amin a TV show pagparparangenda nga okey laeng nga agseks dagiti saan pay a nagkasar ken awan pagdaksan dayta. Naglaka nga agay-ayam ti narugit a panagpampanunot no awan ti maipakita a pagdaksan ti immoral a pannakiseks.”—Ruth.

 “Iti pagtrabahuan, kanayonko a mangmangngeg dagiti bulgar a panagsasarita maipapan iti seks, ket diak malapdan ti agusioso. Kasla normal laengen ti immoral a pannakiseks isu a dimon panunoten a dakes dayta.”—Nicole.

 “Nalaka ti agbalin a di naannad no agbuybuyaka kadagiti piktiur iti social media. Mabalin a maimula iti isipmo ti maysa a naalas a ladawan ket nakarigrigat a malipatam dayta!”—Maria.

 Mabalin a dagita ti rason a mariknam ti narikna idi ni apostol Pablo. Insuratna: “No kayatko nga aramiden ti umiso, ti dakes ti adda kaniak.”—Roma 7:21.

 Baliwam ti panunotem. Imbes a seks, panunotem ti sabali a bambanag—kas iti paboritom nga aramiden, isports, ehersisio, wenno aniaman nga aktibidad a paginteresam. “Makatulong ti panagbasa iti Biblia,” kuna ti maysa nga agtutubo nga agnagan Valerie. “Naglaon dayta iti nasaysayaat a panagpampanunot, ket no dayta ti adda iti isipmo, awan ti paglugaran ti sabali nga impormasion.”

 Wen, mabalin a mapanunottayo ti seks. Ngem nakadepende kenka no ania ti aramidem iti dayta. No kayatmo, kabaelam nga ikkaten dayta iti panunotmo.

 “No mangrugi a mapanunotko ti seks, baliwak ti panunotek. Ammuek met no ania ti rason a napanunotko dayta, kas iti maysa a kanta a masapul nga ikkatek iti playlist-ko wenno piktiur a masapul nga i-delete-ko.”—Helena.

 Prinsipio ti Biblia: “Aniaman a bambanag a nalinteg, aniaman a bambanag a nadalus, [wenno, “nasin-aw” iti moral, footnote], . . . itultuloyyo nga utoben dagitoy a banag.”—Filipos 4:8.

 Piliem dagiti nasayaat a kakadua. No seks ti kanayon a pagsasaritaan dagiti gagayyemmo, narigat a mapagtalinaedmo a nadalus ti panunotmo.

 “Kas tin-edyer, talaga a marigatanak a di agpanunot iti narugit a bambanag, ket dagiti kakaduak ti kangrunaan a makagapu iti dayta. No ti kakaduam ket dagiti mangibagbaga nga awan pagdaksan ti panagbalin nga immoral, dagiti riknam ti pagpokusam—ket dayta ti mangpakaro iti situasion.”—Sarah.

 Prinsipio ti Biblia: “Ti makikadkadua iti masirib agbalinto a masirib, ngem ti makilanglangen iti maag, dakesto ti pagtungpalanna.”—Proverbio 13:20.

 Liklikam ti di umiso a paglinglingayan. Ammotayo a gistay amin a paglinglingayan ket adda laokna a maipapan iti seks. “Musika ti talaga a mangap-apektar kaniak,” kuna ni Nicole. “Dayta ti mangpakaro iti tarigagayko a kasla diak malabanan.”

 “Inrugik ti agbuya kadagiti pelikula ken TV show a maipapan iti seks. Diak napupuotan a seks gayamen ti sangkapanunotko. Ammok no apay a kasta ti mapampanunotko. Idi insardengko ti agbuya kadagita a pelikula ken TV show, saankon a sangkapanunot ti seks. Natulongannak ti panagbalin a napili iti paglinglingayan tapno malabanak ti narugit a panagpampanunot.”—Joanne.

 Prinsipio ti Biblia: “Saan man la koma a madakamat iti tengngayo ti seksual nga immoralidad ken ti tunggal kita ti kinarugit wenno kinaagum.”—Efeso 5:3.

 Laglagipem: Ipagarup ti dadduma a nakapatpateg ti panagtarigagayda iti seks isu a masapul a dida kontrolen dayta, ken saanda a makontrol uray no kayatda. Ngem sabali ti ibagbaga ti Biblia. Padpadayawannatayo ta ibagana a kabaelantayo a kontrolen ti pampanunottayo.

 Prinsipio ti Biblia: “Itultuloyyo a pabaruen ti puersa a mangiturturong iti panunotyo.”—Efeso 4:23.