SALUDSOD DAGITI AGTUTUBO
Ania ti Rumbeng a Maammuak Maipapan Kadagiti Electronic Games?
Quiz maipapan iti electronic games
Iti United States, a dagiti electronic games ket binilion a doliar nga industria . . .
Ania ti average nga edad dagiti agay-ay-ayam kadagiti electronic games?
18
30
Kasano kaadu ti babbai ken lallaki nga agay-ay-ayam kadagiti electronic games?
55% ti lallaki; 45% ti babbai
15% ti lallaki; 85% ti babbai
Kadagita a dua a grupo, siasino ti nakadkadlaw nga ad-adu kadagiti agay-ay-ayam?
Babbai a 18 anyos ken agpangato
Lallaki a 17 anyos ken agpababa
Dagiti sungbat (sigun iti impormasion idi 2013):
B. 30.
A. Babbai ti 45%—dandani 50%—iti amin nga agay-ay-ayam.
A. Babbai a 18 ken agpangato ti 31% iti amin nga agay-ay-ayam, idinto ta lallaki a 17 ken agpababa ti 19%.
Dagita a bilang ti nalabit mangted kenka iti ideya no siasino dagiti agay-ay-ayam. Ngem dida ibaga kenka dagiti—nasayaat wenno dakes nga—epekto kenka dagiti electronic games.
Ti nasayaat
Ania ti anamongam kadagiti sumaganad a komento maipapan iti electronic games?
“Makaparagsak a pamay-an dayta tapno makadua dagiti kapamilia ken gagayyem.”—Irene.
“Nagmayat a panglipat iti realidad.”—Annette.
“Pasiglatendaka.”—Christopher.
“Pasayaatenda ti abilidadmo a mangsolbar iti problema.”—Amy.
“Patademenda ti panunotmo; pagpanunoten ken suruandaka nga agplano ken mangipamuspusan.”—Anthony.
“Iparegta ti dadduma a games ti panagtitinnulong ti aggagayyem.”—Thomas.
“Dadduma a games ti makatulong kenka nga agehersisio tapno pumintas ti pammagim.”—Jael.
Umanamongka kadi iti dadduma kadagita a komento—wenno uray pay ketdi ti amin kadagita? Dagiti video games ket mabalin nga addaan kadagiti pagimbagan iti isip ken bagi. Saan a kanayon a dakes dagita uray no dadduma a games ket pagpalabasan laeng iti oras ken—“nagmayat a panglipat iti realidad”—kas panangdeskribir ni Annette.
● Kuna ti Biblia nga adda “tiempo iti tunggal aramid iti baba ti langlangit,” a pakairamanan ti panaglinglingay.—Eclesiastes 3:1-4.
Ti dakes
Dagiti kadi electronic games ket mangsaysayang iti orasmo?
“No rinugiakon ti agay-ayam, marigatanakon a mangisardeng. Sangkaibagak iti bagik, ‘Maysa laengen a level!’ Ngem diakton mapupuotan a dua nga orasen ti limmabas ket nagbayag gayamen a nagay-ayamak!”—Annette.
“Dagiti video games ket mangibus iti oras. Agtugtugawka iti adu nga oras ken mariknam a kasla adun ti nagapuanam agsipud ta naminlima a nangabakka, ngem kinaagpaysuanna, awan a pulos ti nagapuanam.”—Serena.
Laglagipem: No mapukawanka iti kuarta, mabalin a mapasublim dayta. Ngem saan a kasta no mapukawanka iti panawen. Napatpateg ngarud nga amang ti panawen ngem iti kuarta. Isu a dimo saysayangen dayta!
● Kuna ti Biblia: “Annadanyo ti tignayyo. . . . Usarenyo a naimbag ti tiempo.”—Colosas 4:5, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.
Maapektaran kadi dagiti electronic games ti panagpampanunotmo?
“Dagiti krimen a madusa iti pannakaibalud wenno ipapatay ket basta lattan ‘maaramid’ iti maysa a video game.”—Seth.
“Iti adu a games, abakem dagiti kabusormo tapno makapuntoska. Masansan a kaipapanan dayta ti panangpapatay kadakuada iti nadumaduma a naranggas a pamay-an.”—Annette.
“No dadduma, bayat nga agay-ay-ayamka, dimo mapupuotan a maibagam kadagiti gagayyemmo ti sasao a kas iti ‘Mataykan!’ wenno ‘Patayenka!’”—Nathan.
Laglagipem: Dika agay-ayam kadagiti games a mangisuro kadagiti kagura ti Dios a kas iti kinaranggas, immoral a seks, ken espiritismo.—Galacia 5:19-21; Efeso 5:10; 1 Juan 2:15, 16.
● Kuna ti Biblia nga “asinoman a mangay-ayat iti kinaranggas”—saan laeng a dagidiay agar-aramid iti kinaranggas—“pudno unay a guraen” ni Jehova. (Salmo 11:5) Uray no saan nga ipasimudaag dagiti piliem nga electronic games ti agbalinto a kinataom, mabalin nga addan ipakpakita dagita iti agdaman a kinataom.
Pagpanunotam: Sigun iti libro a Getting to Calm, “dagiti naranggas a video games ket nalabit dakdakkel ti epektoda iti kababalin ngem iti telebision agsipud ta saan laeng a basta buybuyaen dagiti ubbing ti naranggas ken daradara a bida—isuda ti bida. Ngamin, kas iti maestra iti klase, ti panagay-ayam kadagiti video games ti mangisursuro kenka, aktual nga isursuroda kenka ti kinaranggas.”—Idiligmo ti Isaias 2:4.
Panagsubli iti realidad
Nasursuro ti adu nga agtutubo ti agbalin a balanse iti panagay-ayamda kadagiti electronic games. Usigem ti dua a pagarigan.
“Nairuamak idi nga agay-ayam kadagiti video games uray no nakarabrabiin ta ti rasonko ket saan kadi a lima la nga oras ti kasapulak a pannaturog? Maysa laengen a level. Ngem ita, nasursurokon nga adda umiso a tiempo para kadagiti video games. Para kaniak, mayat dagita a paglinglingayan sagpaminsan. Ngem masapul nga aramidentayo ti amin a bambanag iti kalkalainganna.”—Joseph.
“Linimitarakon ti panagay-ayamko isu nga ad-adun nga amang ti maar-aramidak! Naparang-ayko ti panagserbik iti Dios, natulongak ti dadduma a karelihionak, ken nasursurok payen ti agtokar iti instrumento. Nagadu pay gayam ti mabalinko nga aramiden!”—David.
● Kuna ti Biblia a “natimbeng iti panagug-ugali” dagiti manakem a lallaki ken babbai. (1 Timoteo 3:2, 11) Aglinglingayda ngem ammoda no kaanoda a sumardeng, ken adda panagteppelda a mangaramid iti dayta.—Efeso 5:10.
Laglagipem: Ti panagay-ayam kadagiti electronic games ket mabalin a nasayaat a paglinglingayan ngem nasken a malimitaran dayta. Ngem dimo ipalubos a dayta ti mangkontrol iti orasmo wenno mangpukaw iti pokusmo kadagiti napateg a banag iti biag. Kinapudnona, imbes a nakapokuska unay iti panangikagumaam a mangabak iti maysa a game, saan kadi a nasaysayaat no pagreggetam a ragpaten dagiti kalatmo tapno mangabakka iti agpayso a biag?