1. Wa Jeuova did mek Iebriyam nuo se we kyan elp wi fi fiil gud tu?

 JEUOVA did yuuz wan ienjel fi mek Iebriyam nuo se im a-go get rid a di piipl dem iina Sadam an Gomaro. An dis a sitn we Iebriyam wuda aalwiez memba. An it did mek Iebriyam wanda wa Jeuova did riili miin, so im aks Jeuova se: “Yu riili a-go get rid a di piipl dem we a du wa rait wid di wikid piipl dem tu? . . . No chuu se di Wan we joj evribadi a-go du wa rait?” Bot Jeuova tek taim wid im fren Iebriyam an tel im sitn we mek im fiil beta, we kyan mek aal a wi fiil gud tu​—se im naa go eva get rid a di piipl dem we a du wa rait.​—Jen. 18:23-33.

2. Wa mek wi kyan nuo fi shuor se wen Jeuova a joj piipl, im dwi’it di rait wie an im a shuo se im redi fi paadn piipl?

² A wa mek wi kyan nuo fi shuor se wen Jeuova a joj piipl, im dwi’it di rait wie an im a shuo se im redi fi paadn piipl? Wi nuo dis kaaz a Jeuova nuo wa a gwaan iina piipl aat. (1 Sam. 16:7) Matarafak, im nuo wa a gwaan iina evribadi aat. (1 Ki. 8:39; 1 Kr. 28:9) Dat nais, no chuu? Kaa wen Jeuova joj piipl, im dwi’it iina wan wie we wi kyaahn iivn andastan. An a das wai di apasl Paal did se: “Uu kyan se wai im mek op im main fi du di sitn dem we im du?”​—Ruo. 11:33.

3-4. Wa wi mait-a a wanda bout som a di taim, an wa wi a-go luk pan iina da lesn ya? (Jan 5:28, 29, NWT )

³ Bot yu mait-a stil waahn fi aks som kwestiyan laik wa Iebriyam did aks, laik: ‘Di piipl dem we Jeuova did kil aaf iina Sadam an Gomaro, dem a-go de mongks di piipl dem  we du ‘bad we Jeuova a-go mek kom bak alaiv’?’​—Aks 24:15.

⁴ Mek wi luk pan wa wi nuo bout ou Gad a-go mek di piipl dem we ded kom bak alaiv. No tuu lang nou wi get fi andastan wa it riili miin wen di Baibl se “di wan dem we did du gud a-go kom bak redi fi liv fi eva, an di wan dem we did du wikidnis a-go kom bak fi get joj.” a (Riid Jan 5:28, 29, NWT) An kaa wi get fi andastan wa dis a se nou, wi get fi andastan som ada tingz tu, an wi a-go taak bout dem ada tingz ya we wi get fi andastan iina da lesn ya an di neks wan. Fos, wi a-go luk pan di sitn dem we wi no nuo wen it kom aan tu ou Jeuova joj piipl, an den wi a-go luk pan di sitn dem we wi nuo.

DI SITN DEM WE WI NO NUO

5. Wa wi buk an pamplet dem yuus tu se bout di piipl dem we did ded aaf iina Sadam an Gomaro?

⁵ Iina wi buk an pamplet dem, wi yuus tu se di bad piipl dem we Jeuova joj an get rid a, laik di wan dem we did de a Sadam an Gomaro, naa go kom bak alaiv. Bot wen wi prie tu Jeuova an stodi nof bout it, wi staat fi wanda ef wi nuo fi shuor se dem naa go kom bak alaiv fi chuu.

6. Wa a som a di taim dem wen Jeuova get rid a piipl we du wa bad, an wa a sitn we wi no nuo?

⁶ Tingk bout som a di taim wen di Baibl tel wi bout wen Jeuova joj som piipl we did a du bad an get rid a dem. Laik di uol iip a piipl dem we did ded iina di Flod an wen di Izrelait dem did kil aaf di piipl dem we did a liv iina di lan we Jeuova pramis fi gi dem, an wen wan a Jeuova ienjel dem did kil aaf 185,000 Asiriyan suoja iina wan nait. (Jen. 7:23; Dyuu. 7:1-3; Aiz. 37:36, 37) Di Baibl no tel wi evriting bout wa did apm dem taim de, laik ef Jeuova get rid a dem piipl de fi gud an ef im naa go mek dem kom bak alaiv. Bot wa mek wi se dis?

7. Wa wi no nuo bout di piipl dem we did ded iina di Flod an bout di Kienanait piipl dem we Jeuova did get rid a? (Luk pan di picha pan di kova.)

⁷ Wi no nuo a ou Jeuova joj evribadi, an wi no nuo ef evribadi we im did kil aredi did get di chaans fi tap du wa dem a du an du wa rait. Di Baibl mek wi nuo se Nowa a did “wan priicha we priich bout di rait wie.” (2 Pii. 2:5) Bot it no tel wi se wen im a bil di aak im get fi priich tu evribadi bifuo di Flod kom. An a siem so wi no nuo ef evribadi iina Kienan did get di chaans fi lorn bout Jeuova so dat dem kuda tap du di bad we dem did a du.

8. Wa wi no nuo fi shuor bout di piipl dem we Jeuova did get rid a iina Sadam an Gomaro?

⁸ Wa bout di piipl dem we Jeuova did get rid a iina Sadam an Gomaro? Lat, we did a wan man we du rait, did liv de, bot wi no nuo ef Lat did priich tu dem. Aalduo di piipl dem did wikid, wi no nuo ef dem wuda did du beta ef dem did get di chaans. Memba di uol iip a man dem fram de we did waahn fi riep aaf di ienjel dem we did kom luk fi Lat? Di Baibl did mek wi nuo se fram big man tu likl bwai did de de. (Jen. 19:4; 2 Pii. 2:7) Wi nuo se Jeuova a wan Gad we paadn piipl, so wi no nuo ef im a-go mek non a dem piipl de kom bak alaiv. An Jeuova did mek Iebriyam nuo se nat iivn ten man neehn di de we a du wa rait. (Jen. 18:32) So Jeuova did get rid a dem piipl de kaaz a di sitn dem we dem did a du. Bot wi  no nuo fi shuor ef non a dem piipl de a-go get di chaans fi kom bak alaiv wen Jeuova mek ‘di piipl dem we du bad kom bak alaiv.’

9. Wa wi no nuo fi shuor bout Salaman?

⁹ Wi riid bout piipl iina di Baibl we did a du wa rait an tap, laik King Salaman. Im did nuo wa Jeuova waahn im fi du an Jeuova did a bles im. Bot afta dat, im tap worship Jeuova an staat worship ada gad, an dis did mek Jeuova beks bad. An siek-a wa Salaman did du, im mek di Izrelait piipl dem sofa fi uol iip a ier. Di Baibl mek wi nuo se dem did beri Salaman mongks im piipl dem we did a du wa rait, laik King Dievid. (1 Ki. 11:5-9, 43; 2 Ki. 23:13) Bot di Baibl no mek wi nuo se dis miin se im a-go kom bak alaiv. An som piipl mait-a se im kuda kom bak alaiv, kaa di Baibl se: “Wen sumadi ded, dem frii; sin kyaahn kanchuol dem no muor.” (Ruo. 6:7) Ye, a so di Baibl se, bot it no miin tu se Gad a-go mek evribadi we ded kom bak alaiv, an it no miin tu se kaa sumadi ded dem av a rait fi kom bak alaiv, kaa fi kom bak alaiv a wan gif we Gad gi uu im waahn fi sorv im fi eva. (Juob 14:13, 14; Jan 6:44) So wi no nuo ef Jeuova a-go gi Salaman dat de gif de fi kom bak alaiv, bot wi nuo se Jeuova a-go du wa rait.

DI SITN DEM WE WI NUO

10. Wa Jeuova no waahn fi du? (Iziikel 33:11) (Luk pan di picha tu.)

¹⁰ Riid Iziikel 33:11. Jeuova mek wi nuo ou im fiil wen im afi joj piipl. Di apasl Piita did rait di siem ting laik wa Iziikel did rait wen im se: “Jeuova . . . no waahn fi kil aaf nobadi.” (2 Pii. 3:9, NWT ) So dis mek wi si se Jeuova no api fi get rid a piipl fi eva so, kaa im tek im taim wid piipl an im redi fi paadn dem ef dem tap du di bad sitn we dem a du.

11. A uu an uu naa go kom bak alaiv, an ou wi nuo dat?

¹¹ Wa wi nuo bout di piipl dem we naa go kom bak alaiv? A jos kopl taim di Baibl tel wi bout piipl we naa go kom bak alaiv. b Laik Jiizas did mek wi nuo se Juudas Iskyariyat naa go kom bak alaiv. (Maak 14:21; luk pan di stodi nuot fi Jan 17:12) Wen Juudas did du wa im du, im did wel an nuo se im a sin gens Jeuova an im Bwai Pikni, bot im stil did go dwi’it. (Luk pan Maak 3:29.) An Jiizas did se som a di choch liida dem we did a fait gens im naa go kom bak alaiv niida. (Mat. 23:33; luk pan Jan 19:11) An di apasl Paal did mek wi nuo se di wan dem we yuus tu sorv Gad an tap an a chrai mek ada piipl fala dem an no chienj dem wiez, naa go kom bak alaiv niida.​—Iib. 6:4-8; 10:29.

12. Tel wi bout tuu man we Jeuova did paadn. An wa dis mek wi nuo bout Jeuova?

¹² Wa els wi nuo bout ou Jeuova redi fi paadn piipl, an ou im mek wi nuo se im no waahn fi kil aaf nobadi? Mek wi luk pan ou im did shuo se im redi fi paadn Dievid wen im sin bad. Dievid did en op sliip wid sumadi waif an aal mek dem morda sumadi tu. Bot kaa Dievid did sari fi wa im did du an tap dwi’it, Jeuova paadn im. (2 Sam. 12:1-13) An luk pan Manase, fi muos a im laif a bie wikid sitn im du, bot Jeuova stil paadn im kaa im did sari fi wa im did a du an tap. (2 Kr. 33:9-16) Jeuova did paadn dem tuu man  ya kaa dem did riili sari fi di bad sitn dem we dem did du, an dem did tap du dem sitn de. So im a-go mek dem man ya kom bak alaiv.

13. (a) Wa mek Jeuova did paadn di piipl dem iina Ninive? (b) Wa Jiizas did se bout dem?

¹³ Di wie ou Jeuova did diil wid di piipl dem iina Ninive mek wi si se im did redi fi paadn dem. Laik im did mek Juona nuo se Im si aal a di wikid sitn dem we dem did a du. Bot wen dem sari fi di rang sitn dem we dem did a du an tap dwi’it, Jeuova paadn dem. Im did redi fi paadn dem iivn muor dan Juona. Jeuova did afi mek Juona memba se dem nat iivn nuo wa rait fram wa rang. (Juona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Afta dat, Jiizas yuuz wa did apm tu dem piipl de iina Ninive fi mek wi si se Jeuova aalwiez du wa fier an im redi fi paadn wi. An Jiizas se di piipl dem fram Ninive we did tap du di bad sitn dem a-go “tan op pan jojment die.”​—Mat. 12:41.

14. Wen di Baibl se piipl a-go “kom bak fi get joj,” wa dat a-go miin fi di piipl dem we did liv iina Ninive?

¹⁴ Wa di Baibl miin wen it se di piipl dem fram Ninive a-go “tan op pan jojment die”? Jiizas mek wi nuo se dem wan ya a-go “kom bak fi get joj.” (Jan 5:29, NWT ) Dat a-go apm iina di taim wen Jiizas a ruul fi di Touzn Ier, an a da taim de Gad a-go mek ded piipl kom bak alaiv, “weda dem did gud ar bad.” (Aks 24:15) Di wan dem we did bad, a-go “kom bak fi get joj.” Dat miin tu se Jeuova an Jiizas a-go luk pan di sitn dem we dem du afta dem kom bak alaiv. An di wan dem we no liv op a-go get joj an sen fi ded. (Aiz. 65:20) Bot fi di wan dem we sorv Jeuova an stik tu im, wen dem get joj, dem a-go get di chaans fi liv fi eva!​—Dan. 12:2.

15. (a) Wa mek wi no fi se nobadi we ded iina Sadam an Gomaro naa go get fi kom bak alaiv? (b) A wa Juud 7 riili a se? (Luk pan di paat we niem “ A Wa Juud Did Riili Miin?”)

¹⁵ Wen Jiizas did a taak bout di piipl dem iina Sadam an Gomaro, im se it wuda beta fi dem “pan jojment die” dan fi di piipl dem we no lisn tu im. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luuk 10:12) Wi mait-a tingk se Jiizas neehn riili miin wa im did a se, bot jos laik ou im did miin wa im se  wen im did a taak bout di piipl dem iina Ninive, a siem so it go wid di piipl dem iina Sadam an Gomaro. So di jojment die we Jiizas did a taak bout a di siem fi dem tuu set a piipl ya. An memba se dem tuu set a piipl ya did bad, bot di piipl dem iina Ninive did get di chaans fi sari bout di rang sitn dem we dem did a du an tap du dem. Bot di wan dem iina Sadam an Gomaro neva get di chaans fi du dat. An wan neda ting we wi fi memba a dat Jiizas did se “di wan dem we du wikidnis a-go kom bak fi get joj” tu. (Jan 5:29, NWT ) So it luk laik se aal som a di piipl dem fram Sadam an Gomaro a-go get di chaans fi kom bak alaiv fi kom lorn bout Jeuova an Jiizas.

16. Wa Jerimaiya 17:10 se we mek wi nuo wa mek Jeuova a-go mek som piipl kom bak alaiv?

¹⁶ Riid Jerimaiya 17:10. Da vors ya mek wi nuo se a Jeuova a di wan we ‘sorch piipl aat an im nuo aal a wa de diip dong iina sumadi aat we dem a tingk bout.’ An wen im mek ded piipl kom bak alaiv, im a-go gi evribadi wa dem fi get bies pan ou dem liv dem laif an di sitn dem we dem du. Aalduo Jeuova a-go paadn piipl, dat no miin tu se im a-go put op wid rangz. So wi no fi se sumadi naa go get di chaans fi kom bak alaiv anles wi riili nuo se a so it go fi chuu.

“DI WAN WE JOJ EVRIBADI A-GO DU WA RAIT”

17. Iina di fyuucha, wa a-go apm tu di piipl dem we ded?

¹⁷ Fram Adam an Iiv jain op wid Sietan an ton gens Jeuova Gad, wi ‘enimi, det,’ kaaz uol iip a piipl fi ded. (1 Kor. 15:26) Bot wa a-go apm tu aal a dem piipl de we ded? Di Baibl mek wi nuo se 144,000 a Jiizas falara dem a-go kom bak alaiv an go a evn go liv an dem kyaahn go ded agen. (Rev. 14:1) An den yu av uol iip a man an uman we did lov Jeuova an du di sitn dem we im waahn dem fi du, we a-go de mongks di ‘gud piipl dem we a-go kom bak alaiv.’ An dem a-go kyan liv fi eva ef dem gwaan du wa rait wen Jiizas a ruul fi di Touzn Ier an wen di laas tes a gwaan. (Dan. 12:13; Iib. 12:1) An wen Jiizas a  ruul fi di Touzn Ier tu, ‘di wan dem we du wa bad’​—laik di wan dem we neva get di chaans fi sorv Jeuova an “di wan dem we du wikidnis”​—a-go get di chaans fi chienj di wie ou dem tan an staat sorv Jeuova di rait wie. (Luuk 23:42, 43) Bot yu av som piipl we so wikid we mek op dem main se dem naa sorv Jeuova an wa Jeuova waahn fi apm a no dat dem waahn fi apm, a dem wan de Jeuova naa go mek kom bak agen.​—Luuk 12:4, 5.

18-19. (a) Wa wi nuo fi shuor bout ou Jeuova a-go joj di piipl dem we ded? (Aizaiya 55:8, 9) (b) Wa a di kwestiyan dem we wi a-go get di ansa fa iina di neda lesn?

¹⁸ Wi nuo fi shuor se wen Jeuova joj piipl, im aalwiez du wa rait. An Iebriyam did nuo dis tu kaa im nuo se Jeuova, “di Wan we joj evribadi,” porfek an im waiz muor dan evribadi an im redi fi paadn piipl. An Jeuova tiich im Bwai Pikni an gi im di wok fi joj piipl. (Jan 5:22) An wi nuo se Jeuova an im Bwai Pikni nuo wa iina piipl aat. (Mat. 9:4) An dem a-go aalwiez du “wa rait.”

¹⁹ Mek wi jos memba se a Jeuova nuo di bes ting fi du. Wi no nuo ou fi joj piipl di rait wie, bot im nuo ou fi dwi’it. (Riid Aizaiya 55:8, 9.) So wi na’afi fried fi mek im an im Bwai Pikni gwaan du aal a di jojin. Kaa jos laik im, im Bwai Pikni a-go joj piipl iina wan fier wie an im redi fi paadn dem. (Aiz. 11:3, 4) Bot ou dem a-go joj piipl wen di wos sofarieshan a gwaan? Wa wi no nuo bout ou dem a-go dwi’it? An wa wi nuo bout it? Wi a-go get di ansa fi dem ya kwestiyan iina di neks lesn.