1. Asak kaba wa ai shaloi, tatut re ai gara bandung ni jahkrat mai ai kun?

ASAK kaba wa ai majaw, moi na zawn Yehowa a matu akyu n rawng mat na hpe tsang chye ai. N-gun atsam n nga sai raitim, tinang hta nga ai nyan hpaji hte mahkrum madup ni hpe akyu jashawn nna, Yehowa a uhpung hta asak kaji ai ni grau asung shang wa hkra, lit nnan ni grau hkap la wa hkra karum ya mai ai. Aten na na myitsu salang galaw wa ai marai langai ndai hku tsun ai: “Asak kaba wa nna shadawn sharam sha galaw lu ai ngu hkamsha ai shaloi, lit ni hpe lahpa galai la na, atsam nga ai asak kaji ai hpunau ni nga ai majaw grai chyeju dum ai.”

2. Ndai sumhpa hta gara lam bawngban na kun?

² Shawng na sumhpa hta, asak kaba ai ni hte hku hkau yang, asak kaji ai ni akyu lu ai lam chye wa sai. Ndai sumhpa hta, myit shagrit shanem ai, lata npu taw ai, chyeju dum ai hte gam jaw gam ya ai atsam ningja ni gaw, asak kaji ai ni hte rau magam gun na matu, asak kaba ai ni hpe gara hku karum ya lu ai lam, nawku hpung ting gara hku akyu lu ai lam ni hpe bawngban na re.

3. Hpilipi 2:3, 4 hku nga yang, shagrit shanem ai ngu ai gaw hpa rai kun? Shagrit shanem ai gaw Hkristan langai hpe gara hku karum ya lu ai kun?

³ Asak kaba ai ni gaw asak kaji ai ni hpe karum ya na matu, shagrit shanem ra ai. Shagrit shanem ai wa gaw, kaga masha gaw tinang hta grau ai ngu myit la ai. (Hpilipi 2:3, 4 hpe hti u.) Dai zawn myit ai asak kaba ai ni gaw, lit langai hpe Chyum Laika hte maren tang du hkra galaw lu ai ladat law law nga ai lam hkap la ai. Dai majaw, moi galaw wa ai  ladat hte maren sha, galaw ra na ngu n sawn la ai. (Hpj 7:10) Asak kaji ai ni hpe tsun dan na mahkrum madup law law nga tim, “ndai mungkan ga a amawn asam” gaw galai shai nga ai lam, masa lam nnan ni hte maren galai shai ra ai hpe chye na ai.​—1 Ko 7:31.

4. Lewi la ni a gara myit jasat hpe ninghtawn hpung kawan ni madun nga ai kun?

⁴ Asak kaba wa ai majaw moi na zawn n galaw jin sai ngu, shagrit shanem ai asak kaba ai ni hkap la ai. Ga shadawn, ninghtawn hpung kawan ni gaw asak 70 rai jang lit galai ra ai. Dai hku galaw na matu yak chye ai. Hpunau nauna ni hpe karum ya lu ai majaw shanhte grai kabu ai. Tinang manu shadan ai lit re ai majaw, matut galaw mayu ai. Raitim, ndai bungli hpe asak kaji ai ni galaw ra ai ngu ai hpe chye na nna, moi prat na Israela Lewi la ni madun ai myit jasat hpe kasi la ai. Lewi la ni gaw asak 50 rai jang, nawku sum hta magam n lu gun sai. Shanhte a ngwi pyaw lam gaw laksan lit a majaw n re. Dang lu ai daram matut magam gun nna, asak kaji ai ni hpe karum ya ai. (Bhk 8:25, 26) Dai ni aten hta mung, moi ninghtawn hpung kawan galaw wa ai ni gaw, nawku hpung law law a matu n lu galaw ya sai raitim, tinang lit ang ai nawku hpung a matu shaman chyeju re.

5. Dan hte Keti a kasi kaw na hpa sharin la lu ai kun?

⁵ 23 ning daram ninghtawn hpung kawan galaw wa ai hpunau Dan a lam hpe yu yu ga. Asak 70 hta, Dan hte madu jan Keti gaw,  laksan ningshawng lit lu ai. Masa lam nnan hte maren gara hku galai shai wa ai kun? Bungli grau law wa ai ngu, Dan tsun ai. Nawku hpung lit ni sha n-ga, hpunau ni hpe magam tau hku nna atsam hpring hkra karum ya nga ai. Mare kaba ni hte htawng ni hta sakse hkam na matu, kaga masha ni hpe shaman ya ai. Asak kaba ai ni e, nanhte gaw aten hpring magam gun raitim, n raitim, kaga ni hpe grai karum ya lu ai. Gara hku nna kun? Galai shai mat ai masa lam nnan hta chye nga hkra shakut u. Bandung nnan ni jahkrat u. Tinang n lu galaw ai hpe n re ai sha, lu galaw ai lam ni hpe myit maju jung u.

6. Lata npu taw ai gaw hpa majaw hpaji rawng ai kun? Ga shadawn tsun dan u.

⁶ Lata npu taw ai wa gaw, tinang shadawn sharam sha galaw lu ai hpe hkap la ai. (Gsh 11:2) Galaw lu ai hta grau galaw na matu n myit ai. Dai majaw, ngwi pyaw myit dik ai. Lata npu taw ai wa hpe mawdaw gawt ai wa hte shingdaw mai ai. Bum lung ai shaloi, giya kaba galai shai nna lung ra ai. Lanyan ai raitim, matut hkawm nga ai. Dai zawn sha, lata npu taw ai wa gaw Yehowa a magam hta, gara aten kaw “giya kaba galai shai” ra na hpe chye ai. Rai yang, Yehowa hte kaga ni a matu magam gun ya lu na re.​—Hpl 4:5.

7. Barazili gaw lata npu taw ai lam gara hku madun wa ai kun?

⁷ Barazili a lam myit yu ga. Hkawseng wang de hkan na matu, Hkawhkam Dawi saw shaga ai shaloi, Barazili gaw asak 80 re. Lata npu taw ai wa re ai majaw, saw shaga ai hpe n hkap la dat ai. Asak kaba ai majaw, galaw lu ai atsam shadawn sharam sha nga sai hpe hkap la nna, tinang a malai Kimham hpe shaga sa na matu tsun ya ai. (2 Sa 19:35-37) Barazili zawn sha, asak kaba ai ni mung asak kaji ai ni hpe laksan ahkaw ahkang ni a matu shara jaw ai.

8. Nawku htingnu gap ai hte seng nna lata npu taw ai lam, Hkawhkam Dawi gara hku madun ai kun?

⁸ Hkawhkam Dawi mung lata npu taw ai lam madun wa ai. Yehowa a nta hpe shi gap mayu ai. Raitim, ndai ahkaw ahkang hpe asak kaji ai Shawlumon lu na ngu Yehowa tsun ai shaloi, Dawi hkap la nna, myit masin mahkra hte madi shadaw ya wa ai. (1 Hl 17:4; 22:5) Shawlumon gaw “asak naw kaji ai hte myit garai n kung” ai majaw, ndai lit hpe tinang sha atsawm galaw lu na re ngu Dawi n myit la ai. (1 Hl 29:1) Gawgap bungli awng dang na matu, Yehowa a shaman chyeju ra ai lam, woi awn ai ni a asak, mahkrum madup ni hta n madung ai lam shi chye ai. Dai ni aten na asak kaba ai ni mung, Dawi hpe kasi la nna, lit galai shai ai shaloi, magam lit ni hta myit rawt let matut galaw nga ai. Tinang galaw wa ai magam lit ni hpe asak kaji ai ni bai galaw ai shaloi, Yehowa shaman chyeju jaw na hpe chye ai.

9. Ginjaw Garan Rung Komiti hpung shang langai gaw, lata npu taw ai lam gara hku madun wa ai kun?

⁹ Dai ni aten na lata npu taw ai lam hte seng nna, hpunau Shigeo a kasi hpe yu yu ga. 1976, asak 30 hta Ginjaw Garan Rung Komiti hpung shang byin ai. 2004 hta, Ginjaw Garan Rung Komiti a bawng jahkrup hpa-awn byin wa ai. Hpang de, asak kaba wa ai majaw, tinang a magam lit ngut kre hkra alawan n galaw lu sai. Dai majaw, asak kaji ai hpunau langai gaw, bawng jahkrup hpa-awn galaw yang grau kaja na kun? ngu akyu hpyi ai. Bawng jahkrup hpa-awn n lu  galaw sai raitim, Ginjaw Garan Rung Komiti hpung shang hku nna matut magam gun nga ai. Barazili, Hkawhkam Dawi, Shigeo ni kaw nna sharin la lu ai gaw, lata npu taw ai wa gaw asak kaji ai ni a mahkrum madup n nga ai hpe myit maju n jung ai sha, shanhte a n-gun atsam hpe myit maju jung ai. Asak kaji ai ni hpe shingjawng manang hku nna n myit la ai sha, bungli manang hku nna myit la ai.​—Gsh 20:29.

10. Nawku hpung hta nga ai asak kaji ai ni hte seng nna asak kaba ai ni gara hku myit la ai kun?

¹⁰ Asak kaba ai ni gaw, asak kaji ai ni hpe Yehowa jaw ai kumhpa re ngu myit nna chyeju dum ma ai. Tinang n-gun atsam yawm wa ai aten hta, nawku hpung lit ni hpe hkap la lu na matu, atsam nga ai asak kaji ai ni nga ai majaw grai chyeju dum ma ai.

11. Asak kaji ai ni karum ya ai hpe chyeju dum let hkap la yang, lu na shaman chyeju ni hpe Ruhta 4:13-16 hta gara hku tsun da ai kun?

¹¹ Chyum Laika kaw na Naomi gaw, asak kaba ai ni a matu kaja htum kasi ningli re. Asak kaji ai wa kaw na karum shingtau hpe chyeju dum let hkap la ai. Gaida byin mat ai kanam Ruhta hpe, tinang a amyu masha ni nga ai mung de wa na matu, Naomi tsun ai. Raitim, Betlehem mare de hkan mayu ai lam Ruhta atik anang tsun ai shaloi, hkan shangun nna shi a karum ya ai lam hpe hkap la dat ai. (Rut 1:7, 8, 18) Dai gaw shan hpe shaman chyeju lu shangun ai. (Ruhta 4:13-16 hpe hti u.) Shagrit shanem ai asak kaba ai ni gaw, Naomi hpe kasi la mayu na re.

12. Kasa Pawlu gaw chyeju dum ai lam hpe gara hku madun wa ai kun?

¹² Kasa Pawlu gaw lu la ai karum shingtau a matu chyeju dum ai. Ga shadawn, Hpilipi nawku  hpung kaw na hpunau nauna ni shagun ai kumhpa ni a matu, chyeju dum ai lam tsun ai. (Hpl 4:16) Timohti karum ya ai hpe chyeju dum ai lam tsun dan ai. (Hpl 2:19-22) Bawng masha hku nna, Roma de sa ai aten hta shi hpe sa n-gun jaw ai ni a matu, Karai hpe shakawn wa ai. (Kas 28:15) Pawlu gaw myit rawt ai wa re ai majaw, hkaw tsun na matu, nawku hpung ni hpe n-gun jaw na matu, deng law law bu hkawm wa ai. Raitim, hpunau nauna ni a karum ya ai lam hpe shagrit shanem let hkap la ai.

13. Asak kaji ai ni a matu chyeju dum ai lam asak kaba ai ni gara hku madun mai na kun?

¹³ Asak kaba ai ni e, nawku hpung hta nga ai asak kaji ai ni hpe lam amyu myu hte chyeju dum ai lam madun mai ai. Hkawm sa hkawm wa a matu hte gat mari ya ai lam, kaga ra kadawn ai lam ni hpe shanhte karum ya mayu yang, chyeju dum let hkap la u. Yehowa madun ai tsawra myit hku nna myit la u. Rai yang, shanhte hte grau hku hkau wa na re. Asak kaji ai ni hpe wenyi lam hta rawt jat hkra karum ya u. Nawku hpung a magam lit ni grau gun hpai na matu, shanhte shakut nga ai hpe mu yang kabu ai lam tsun u. Tinang a mahkrum madup ni tsun dan u. Dai gaw, nawku hpung de Yehowa lau la da ai asak kaji ai ni a matu, “chyeju” dum ai lam madun ai re.​—Kol 3:15; Yhn 6:44; 1 Ht 5:18.

14. Hkawhkam Dawi gaw gam jaw gam ya kam ai lam gara hku madun ai kun?

¹⁴ Asak kaba ai ni madun ging ai kaga atsam ningja langai hpe Hkawhkam Dawi hta mu lu ai. Gam jaw gam ya kam ai lam re. Nawku htingnu gawgap ai lam a matu, tinang a arung arai law law hpe alu jaw wa ai. (1 Hl 22:11-16; 29:3, 4) Dai bungli a matu, kasha Shawlumon sha mying lu na raitim, alu law law jaw wa ai. Anhte mung gawgap bungli hta shang lawm na matu, n-gun atsam n nga tim, ahkaw ahkang lu shagu alu gumhpraw shang lawm nna, madi shadaw mai ai. Shaning law law tinang lu wa ai mahkrum madup ni hpe asak kaji ai ni akyu lu hkra tsun dan mai ai.

15. Kasa Pawlu gaw Timohti hpe gara manu dan ai kumhpa ni jaw wa ai kun?

¹⁵ Gam jaw gam ya ai hte seng nna, kasa Pawlu a kasi ningli hpe myit yu ga. Sasana magam hta, tinang hte rau galaw na matu, ramma Timohti hpe saw shaga ai. Hkaw tsun ai hte sharin achyin ai ladat ni hpe sharawng awng let sharin ya ai. (Kas 16:1-3) Pawlu shaman ya ai majaw, Timohti gaw tang du hkra hkaw tsun lu wa ai. (1 Ko 4:17) Pawlu a ladat hte maren, kaga masha ni hpe mung Timohti bai shaman ya ai.

16. Hpunau Shigeo gaw kaga ni hpe hpa majaw shaman ya wa ai kun?

¹⁶ Dai ni aten na asak kaba ai ni gaw, nawku hpung bungli ni hpe asak kaji ai ni hpe sharin ya dat yang, tinang a shara mat mat na hpe n tsang ai. Ga shadawn, hpunau Shigeo gaw, asak kaji ai Ginjaw Garan Rung Komiti hpung shang hpunau ni hpe shaning law law shaman ya ai. Dai hku galaw ai gaw, shi lit ang ai mungdan hta, Karai a Mungdan magam rawt jat na matu re. Akyu gaw, bawng jahkrup hpaw-awn hku nna n lu galaw mat ai aten hta, shi atsawm shaman da ya ai hpunau langai gaw, shi a shara hta magam gun lu wa ai. 45 ning jan, Ginjaw Garan Rung Komiti hpung shang hku nna galaw wa ai mahkrum madup ni hpe, asak kaji ai  ni hpe matut nna tsun dan nga ai. Hpunau Shigeo zawn hpunau ni nga ai gaw Karai a masha ni a matu shaman chyeju re!

17. Luka 6:38 hta lawm ai hte maren, asak kaba ai ni gaw kaga ni hpe hpa ni jaw mai ai kun?

¹⁷ Yehowa hpe sadi dung kangka let magam gun ai gaw, kaja htum prat hkrun lam re ai hpe, asak kaba ai hpunau nauna ni gaw sakse madun nga ai. Chyum Laika npawt tara ni hpe sharin la nna, tatut hkan sa ai gaw prat hpe akyu jaw ai lam nanhte a kasi ningli hte madun wa sai. Lai wa sai aten hta hpa ni galaw wa ai, ya aten hta gara hku galai shai ra ai lam ni hpe mung, mahkrum madup ni kaw na chye wa sai. Kade n na shi ai aten hta sha, hkalup hkam ai asak kaba ai ni mung, ya she Yehowa a lam chye la ai majaw, kade daram kabu ai lam tsun dan mai ai. Nanhte a mahkrum madup ni, sharin la wa ai lam ni hte seng nna madat lu ai hpe asak kaji ai ni manu shadan na re. Dai hku nna, ‘gam jaw’ gam ya ai akyang nga hkra galaw yang, Yehowa shaman chyeju jaw na re.​—Luka 6:38 hpe hti u.

18. Asak kaba ai ni hte asak kaji ai ni shada da gara hku madi shadaw mai ai kun?

¹⁸ Asak kaba ai ni gaw asak kaji ai ni hte hku hkau hkra galaw yang, shada da madi shadaw lu na re. (Rom 1:12) Masha shagu hta, manu dan ai lama ma nga ai. Asak kaba ai ni hta, nyan hpaji hte mahkrum madup nga ai. Asak kaji ai ni hta n-gun atsam nga ai. Asak kaba ai ni hte asak kaji ai ni rau magam gun yang, sumsing Kawa hpe shagrau lu nna, nawku hpung ting shaman chyeju lu na re.