1. Hpaji 3:1, 7 gaw anhte hpe hpa sharin ya ai kun?

MASHA nkau gaw ga grai shaga kam ma ai. Nkau mi chyawm gaw atsin sha nga mayu ai. Ndai sumhpa na madung Chyum daw hta tsun da ai hte maren, ga shaga na aten hte atsin sha nga na aten nga ai. (Hpaji 3:1, 7 hpe hti u.) Raitim, anhte gaw hpunau nauna nkau hpe ga grau nna shaga shangun mayu ai. Nkau hpe chyawm gaw nau n shaga shangun mayu ai.

2. Gara aten hte gara hku ga shaga ging ai hte seng nna kadai gaw tsang madang ni jahkrat ging ai kun?

² Ga shaga lu ai atsam gaw Yehowa kaw na kumhpa re. (Pru 4:10, 11; Shr 4:11) Dai kumhpa hpe htap htuk hkra akyu jashawn chye na matu, Yehowa gaw Chyum Laika hku nna karum ya ai. Ndai sumhpa hta, ga shaga na aten hte atsin sha nga na aten hpe chye na matu, Chyum Laika kasi ningli ni gaw anhte hpe karum ya na re. Kaga ni hpe anhte ga shaga ai hte seng nna, Yehowa gara hku hkamsha ai hpe chye lu na re. Langai, anhte ga shaga ging ai aten hpe hkaja yu ga.

3. Roma 10:14 hku nga yang gara aten hta anhte ga shaga ging ai kun?

³ Yehowa hte Mungdan lam hpe tsun na matu anhte galoi mung jin jin rai ging ai. (Mat 24:14; Roma 10:14 hpe hti u.) Dai hku galaw lu na matu, Yesu hpe anhte kasi la ga ai. Yesu ginding aga de sa wa ai madung lam langai gaw, Kawa hte seng ai tengman lam hpe kaga ni hpe tsun dan na matu re. Raitim, anhte gara hku tsun na hte seng nna ahkyak ai hpe mung dum ra ai. Yehowa hte seng ai lam kaga ni hpe tsun ai shaloi, “sumnung shingdi nna grai hkungga” let tsun ra nna, shanhte a hkamsha lam hte makam masham hpe mung chye na ya ging ai. (1 Pe 3:15, NW) Anhte gaw masha ni hpe ga shaga ai daram sha n re. Byin mai yang, shanhte a salum de du hkra sharin ya ra ai.

4. Ga Shagawp 9:9 hta tsun da ai hku nga yang anhte shaga ai ga gaw kaga ni hpe gara hku karum ya lu ai kun?

 ⁴ Hpunau nauna langai hpe hpaji jaw ra ai hpe chye yang, myitsu salang ni gaw n mai htingnut ai. Shanhte gaw ga shaga ging ai aten hpe lata ai nga yang, kaga ni hpe kaya jahkrum ai baw galaw hkrup sana n re. Bai nna, kadai mung n nga ai aten du hkra la na re. Myitsu salang ni gaw, madat nga ai ni a sari hpe tau ya ai hku nna shaga na matu, galoi mung shakut na re. Kaga ni hpaji rawng ai hku galaw lu hkra, Chyum Laika npawt tara ni hpe tsun dan na re. (Ga Shagawp 9:9 hpe hti u.) Ra ang ai shaloi ga shaga na matu nden marai gaw hpa majaw grai ahkyak ai kun? N bung ai ga shadawn lahkawng hpe yu yu ga. Kasha ni hpe sharin shaga ra ai la langai a mabyin hte hkawhkam byin wa na wa hpe ga sa shaga ai num langai a mabyin re.

5. Hkinjawng Agyi Eli gaw gara aten hta ga n shaga wa ai kun?

⁵ Hkinjawng Agyi Eli hta shi grai tsawra ai kasha lahkawng nga ai. Dai kasha yan gaw Yehowa hpe n hkungga ai. Shan gaw nawku sum hta hkinjawng ni hku nna ahkyak ai magam lit lu da ai. Raitim, ahkang aya hpe shut ai hku jailang nna, Yehowa hpe nawng na shagu hkungga ni hpe mung hkungga ai lam n madun ai. Hpye ai amu galaw ai. (1 Sa 2:12-17, 22) Mawshe a tara hku nga yang, Eli a kasha yan gaw si ging ai. Raitim, Eli gaw daru sharin ai lam n nga ai sha, nawku sum hta matut magam gun na matu ahkang jaw da ai. (Trj 21:18-21) Mabyin masa ni hte seng nna, Eli hparan ai lam hpe Yehowa gara hku mu mada ai kun? Eli hpe shi ndai hku tsun ai: “Na nsha ni hpe nye ntsa e hpa rai shagrau n ta?” Yehowa gaw dai nhkru ai yan hpe si ari jaw na matu dawdan kau ai.​—1 Sa 2:29, 34.

6. Eli kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun?

⁶ Eli kaw nna ahkyak ai lam anhte sharin la lu ai. Manang (sh) jinghku langai gaw Karai a tara hpe tawt lai ai lam anhte chye yang, Yehowa a tsang madang ni hpe shi bai dum wa hkra shadum ya ra ai. Yehowa ahkang aya jaw da ai ni kaw nna, karum shingtau lam ra ai hpe chye hkra mung karum ya ra ai. (Yak 5:14) Anhte gaw Eli hte n bung mayu ga ai. Manang (sh) jinghku ni hta na, Yehowa hpe anhte grau nna shagrau na re. Shading sharai ya ra ai marai langai ngai hpe ga shaga na matu anhte hta nden marai nga ra ai. Raitim, dai hku shakut yang akyu lu la na re. Eli a mabyin hte Israela num Abigela a lapran na shai ai lam hpe yu yu ga.

7. Abigela gaw Dawi hpe hpa majaw ga shaga wa ai kun?

⁷ Abigela gaw, lamu ga law law hpe madu ai sahti Nabala a madu jan re. Dawi hte shi a masha ni gaw, Hkawhkam Shawlu a hpyen kaw nna hprawng ra ai shaloi, Nabala a sagu rem ni hte arau nga wa nna, shanhte a dusat ni hpe  mung damya ni a shoihpa kaw nna makawp maga ya wa ai. Dai hku karum ya ai hpe Nabala chyeju dum wa ai kun? N dum ai. Dawi gaw shi a masha ni hpe malu masha hte hka loi mi madi shadaw ya na matu tsun ai shaloi, Nabala masin pawt nna grai zai ai hku tsun wa ai. (1 Sa 25:5-8, 10-12, 14) Dai majaw, Dawi gaw Nabala a nta kaw na la yawng hpe sat na matu dawdan ai. (1 Sa 25:13, 22) Dai zawn shoihpa hpe gara hku koi lu na kun? Abigela gaw ga shaga ra sai hpe chye dat ai. Dai majaw, Dawi hpe ga shaga na matu hte kawsi hpang gara nna masin pawt nga ai marai 400 lawm ai hpyen hpung hte hkrum na matu nden marai rawng let sa wa ai.

8. Abigela a kasi ningli kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun?

⁸ Abigela gaw Dawi hte hkrum ai shaloi, nden marai rawng let hkungga let hpaji rawng let tsun wa ai. Dai mabyin gaw shi a majaw n raitim, Dawi hpe shi hpyi nem wa ai. Dawi a kaja ai atsam ningja ni hpe shakawn ya nna, karum shingtau lam a matu Yehowa hpe shamyet shanat wa ai. (1 Sa 25:24, 26, 28, 33, 34) Marai langai mara kaba galaw nga ai hpe anhte chye ai shaloi, shi hpe tsun na matu Abigela zawn nden marai nga ra ai. (Shk 141:5) Shanhte hpe hkungga ra ai raitim, nden marai mung nga ra ai. Anhte gaw marai langai hpe tsawra myit hte shading sharai ya yang, manang ajet re ai hpe sakse madun ai re.​—Gsh 27:17.

9-10. Kaga ni hpe sharin shaga ra ai shaloi myitsu salang ni hpa hpe myit dum ra ai kun?

⁹ Myitsu salang ni gaw nawku hpung kaw nga ai mara galaw hkrup ai ni hpe tsun na matu laksan hku nna nden marai nga ra ai. (Gal 6:1) Myitsu salang ni gaw shanhte nan mung n hkum tsup nna, lani mi hta shading sharai lam ra chye ai hpe shagrit shanem let hkap la ra ai. Sharin shaga lam ra ai ni hpe sharin shaga na matu, myitsu salang ni gaw n mai htingnut ai. (2 Tm 4:2; Tit 1:9) Marai langai hpe hpaji jaw ga tsun ai shaloi, shanhte gaw ga shaga lu ai  kumhpa hpe akyu jashawn nna, hpaji rawng let myit galu ai hku sharin ya ai. Shanhte gaw hpunau ni hpe tsawra nna, dai tsawra myit gaw tatut galaw na matu shadut ya ai. (Gsh 13:24) Raitim, shanhte a matu ahkyak htum lam gaw Yehowa hpe shagrau na matu re. Dai majaw, Yehowa a tsang madang ni hte maren galaw nna, nawku hpung hpe shoihpa byin shangun ai lam ni kaw nna makawp maga ya ai.​—Kas 20:28.

¹⁰ Ga shaga ra na aten hte seng nna sha hkaja wa sai. Raitim, tsep kawp ga n shaga ai sha nga ra na aten mung nga ai. Dai masa lam ni hte anhte hkrum ai shaloi gara hku yak chye ai kun?

11. Gara ga shadawn hpe Yaku lang wa ai kun? Dai gaw hpa majaw htap htuk ai kun?

¹¹ Anhte tsun shaga ai hpe hkang na matu yak chye ai. Dai zawn yak chye ai hpe tsun dan na matu, htap htuk ai ga shadawn langai hpe Chyum Laika ka ai Yaku lang wa ai. Shi ndai hku tsun ai: “Anhte nga manga hte hta, malaw maga gaw kataw ai hkrai rai nga ga ai. Marai langai ngai ga hte n kataw a yang gaw, hkum hkum tsup tsup re ai wa hte, tinang a hkum ting hpe hkang lu ai wa rai nga ai.” (Yak 3:2, 3) Gumhtung sumri hpe akyu jashawn nna, gumra jawn ai wa gaw gumra hpe hkang lu ai (sh) hkring na matu mung gang mai ai. Lama na, gumra jawn ai wa gaw sumri hpe n hkang lu yang, gumra gaw kam ai de kagat hprawng mat nna, gumra mung, jawn ai wa mung hkra machyi chye ai. Dai hte maren, ga shaga ai hpe anhte n hkang yang, hkra machyi ai lam ni byin chye ai. “Sumri hpe gang ra na aten” hte ga shaga ai hpe hkang ra na aten nga chye ai masa lam nkau hpe hkaja yu ga.

12. Gara aten gaw sumri hpe gang ra nna ga shaga ai hpe hkang ra na aten rai kun?

¹² Kaga ni hpe n tsun dan ging ai lam lama ma hpe hpunau (sh) nauna langai chye da yang, anhte gara hku galaw ging ai kun? Ga shadawn, anhte a bungli hpe hkum pat da ai mungdan hta  nga ai marai langai ngai hte nang hkrum yang, dai mungdan hta anhte a bungli ni hte seng nna, shanhte hpe san mayu nga ai kun? Nang gaw kaja ai myit jasat hte san ai rai na re. Hpunau ni hpe anhte tsawra nna, shanhte gara hku byin nga ai hpe chye mayu ga ai. Shanhte a matu akyu hpyi ya ai shaloi, tup hkrak hpyi ya mayu ai majaw re. Raitim, dai aten gaw sumri hpe gang ra nna, ga shaga ai hpe hkang ra na aten re. N tsun dan ging ai shiga chye da ai marai langai ngai hpe tsun na matu anhte shadut ai nga yang, shi hpe n tsawra ai lam madun ai re. Bai nna, shim ai hku galaw nga ai lam hte seng nna chye da ai wa hpe kam nga ai hpunau nauna yawng hpe mung n tsawra ai hte bung ai re. Anhte a magam bungli ni hpe hkum pat da ai mungdan ni hta nga ai hpunau nauna ni hpe grau yakhkak hkrum hkra, anhte kadai mung n galaw mayu ga ai. Dai hte maren, dai zawn mungdan ni hta magam gun nga ai hpunau nauna ni mung, dai kaw nga ai Sakse Hkam ni shanhte a hkaw tsun bungli (sh) Hkristan zuphpawng ni hpe gara hku galaw nga ai lam hte seng nna ahkri ahkrai tsun dan mayu na n re.

13. Ga Shagawp 11:13 hku nga yang myitsu salang ni gaw hpa galaw ra ai kun? Hpa majaw kun?

¹³ Myitsu salang ni gaw, n mai tsun dan ai lam ni hpe ip da ai hku nna, Ga Shagawp 11:13 hta tsun da ai Chyum Laika npawt tara ni hpe hkan sa ra ai. (Hti u.) Laksan hku nna, dinghku nga ai myitsu salang ni gaw dai zawn galaw na matu yak chye ai. Yan la ni gaw hkamsha lam ni, myit mang ai lam ni hte myit tsang ai lam ni hpe shada da tsun dan hkat ai hku nna, shan a hku hkau lam hpe ngang kang hkra galaw ra ai. Raitim, myitsu salang gaw nawku hpung hta nga ai ni a “ip da ra ai lam” hpe n tsun dan ging ai. Lama na tsun dan na nga yang, shi hpe kam ai lam hte shi a amying hpe jahten kau ai hte bung mat na re. Nawku hpung hta lit lu da ai ni gaw, “ga mashe n rawng ai” (sh) hkalem hkalau ga n chye tsun ai ni rai ging ai. (1 Tm 3:8) Shanhte gaw kaga ni hpe hkalem hkalau ga (sh) shatan n hkan tsun ai baw n galaw ging ai ngu ai lachyum re. Myitsu salang gaw shi a madu jan hpe tsawra ai nga yang, shi n chye ra ai lam ni hpe tsun dan nna lit shali ya na n re.

14. Myitsu salang a madu jan gaw madu wa a kaja ai amying hpe gara hku makawp maga ya lu ai kun?

¹⁴ Ip da ra ai lam ni hpe tsun dan na matu n shadut ai hku nna, madu wa a kaja ai amying hpe makawp maga ya na matu, madu jan gaw karum ya mai ai. Madu jan gaw ndai hpaji jaw ga hpe hkan sa yang, madu wa hpe madi shadaw ya ai sha n-ga, madu wa hpe sa tsun dan ai wa hpe mung hkungga ai lam madun ai re. Ahkyak htum gaw, nawku hpung a simsa lam hte kahkyin gumdin lam nga na matu galaw ai majaw, Yehowa hpe shi myit shapyaw ya nga ai re.​—Rom 14:19.

15. Yoba a manang marai masum hte seng nna Yehowa gara hku hkamsha ai kun? Hpa majaw kun?

¹⁵ Gara aten hte gara hku ga shaga na hte seng nna, Yoba laika kaw nna lam law law anhte sharin la lu ai. Yawn hpa tsin-yam tsindam law law hpe Yoba hkrum ngut ai hpang, shi a manang marai mali gaw shalan shabran ya na matu hte hpaji jaw na matu sa wa ai. Shanhte gaw aten na na atsin sha nga wa ai. Raitim, Elihpa, Bilda hte Zohpa ni gaw dai aten ni hta, Yoba hpe shanhte gara hku karum ya lu ai hte seng nna, atsawm myit sumru wa ai lam n nga ai. De a malai, Yoba lama ma galaw shut da ai hpe gara hku sakse madun na hpe sha shanhte myit nga ai. Shanhte tsun ai lam nkau gaw jaw ai. Raitim, tsun ai lam law law gaw, Yoba hte Yehowa gaw tsawra myit n rawng ai, n teng n man ai ngu ai lam ni re. Yoba hpe laja lana tara jeyang ai. (Yob 32:1-3) Yehowa gara hku bai htang wa ai kun? Dai marai masum hpe shi grai masin pawt ai majaw, angawk ai ni ngu tsun ai. Shanhte hpe akyu hpyi ya na matu Yoba hpe tsun ai.​—Yob 42:7-9.

16. Elihpa, Bilda hte Zohpa ni a n kaja ai lam ni kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun?

 ¹⁶ Elihpa, Bilda hte Zohpa ni a n kaja ai lam ni kaw nna anhte law law sharin la lu ai. Langai, hpunau nauna ni hpe tara n jeyang ging ai. (Mat 7:1-5) De a malai, ga garai n shaga shi yang, anhte atsawm madat ya ra ai. Rai yang she, shanhte a masa ni hpe chye na ya lu na re. (1 Pe 3:8) Lahkawng, anhte ga shaga ai shaloi, tsun ai ga ni gaw tsawra myit rawng nna, jaw ai ga ni sha rai ging ai. (Ehp 4:25) Masum, Yehowa gaw anhte shada da gara hku tsun shaga ai hpe grai myit lawm ai.

17. Elihu a kasi ningli kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun?

¹⁷ Yoba hpang de sa chyai ai mali ngu na wa gaw, Abraham a jinghku Elihu re. Shi gaw Yoba hte manang masum tsun nga ai lam hpe madat ya ai. Yoba hpe tsawra matsan dum myit madun ai. Raitim, Yoba a myit mang ai lam ni hpe shading sharai ya na matu, dingtawk re ai hpaji jaw ga ni hte karum ya wa ai hpe yu yang, atsawm madat ya wa ai lam dan dawng ai. (Yob 33:1, 6, 17) Elihu a matu ahkyak htum gaw, shi hte kaga masha ni a matu n re ai sha, Yehowa hpe shagrau na matu re. (Yob 32:21, 22; 37:23, 24) Atsin sha nga nna madat ya na aten nga ai hpe Elihu a kasi ningli kaw nna anhte sharin la lu ai. (Yak 1:19) Hpaji jaw ga tsun ai shaloi, tinang hkum tinang n re ai sha, Yehowa hpe shagrau ging ai lam sharin la lu ai.

18. Ga shaga lu ai kumhpa hpe manu shadan ai lam gara hku madun mai na kun?

¹⁸ Gara aten hte gara hku ga shaga na hte seng nna, Chyum Laika hpaji jaw ga hpe hkan sa ai hku nna, ga shaga lu ai kumhpa hpe manu shadan ai lam anhte madun mai ai. Hpaji rawng ai Hkawhkam Shawlumon gaw ndai hku ka wa ai: “Htap htuk ai ga gaw, gumhpraw hta ka hkrep ai Aja makawk si hte bung nga ai.” (Gsh 25:11) Anhte ga garai n shaga shi yang, kaga ni tsun ai, myit ai lam hpe atsawm madat ya yang, anhte a ga ni gaw manu dan nna tsawm htap ai aja makawk si hte bung na re. Anhte gaw ga law law shaga ai raitim, loi mi sha shaga ai raitim, anhte a ga ni gaw kaga ni hpe n-gun jaw ya lu nna, Yehowa hpe mung myit shapyaw ya lu ai. (Gsh 23:15; Ehp 4:29) Karai Kasang kaw nna lu da ai ndai kumhpa hpe dai lam ni hku nna, chyeju dum ai lam madun mai ai gaw grai kaja ai lam re.