1. Tsa ban langai na Hkristan ni hta hpa mayak mahkak ni nga wa ai kun?

A.D. 62 hte 64 laman hta, kasa Petru gaw “Puntu, Galati, Kapadoki, Asi hte Behtuni mung hkan e bra mat ai ni” hpe laika ka wa ai. (1 Petru 1:2) Dai hpunau nauna ni gaw, shara shagu kaw nna du wa ai ni re. Shanhte gaw, “wan zawn kahtet ai chyam dinglik ai lam” (sh) zingri ai lam ni hkrum nga ai majaw, n-gun jaw na matu hte lam matsun jaw na matu ra nga ai. Grai shoi hpa nga ai aten hta mung asak hkrung nga ra ai. Petru ndai hku ka wa ai: “Yawng mayawng htum mat na aten ni magang wa ra ai.” Yerusalem jahten hkrum na gaw shi ning pyi n ra sai. Yak la ai dai aten hpe tawt lai lu na matu, shara shagu hta nga ai Hkristan ni hpe hpa lam gaw karum ya na kun?​—1 Petru 4:4, 7, 12, NW.

2, 3. Manam daw na matu hpunau nauna ni hpe Petru hpa majaw shadut wa ai kun? (Ndai sumhpa shawng na sumla hpe yu u.)

² “Nanhte shada da manam daw ai lam a daw nga mu” ngu nna Petru gaw hpunau ni hpe n-gun jaw wa ai. (1 Petru 4:9) “Manam daw ai” hte seng nna Greek ga si a lachyum gaw, “tsawra ai lam madun ai (sh) tsasam wa hpe matsan dum ai” hpe tsun mayu ai re. Raitim, Petru gaw hpunau nauna ni hpe “nanhte shada da”  ngu tsun ai majaw, hku hkau ai ni, bungli arau galaw nga ai ni raitim pyi, manam daw na matu tsun nga ai re. Manam daw ai lam gaw shanhte hpe gara hku karum ya na kun?

³ Manam daw ai lam gaw, shanhte hpe grau nna hku hkau wa shangun ai. Nang gaw gara hku kun? Marai langai ngai gaw, shi a nta de nang hpe saw shaga ai majaw, nang grai pyaw wa ai aten hpe naw dum ai kun? Nang marai langai ngai hpe, na nta de saw shaga ai nga yang, shi hte hku hkau lam grau nga wa na re. Hpunau nauna ni hte grau hku hkau ni htep wa na matu karum ya lu ai lam langai gaw, manam daw ai lam re. Petru aten na Hkristan ni gaw mayak mahkak ni grau nna law wa ai majaw, shada da grau nna hku hkau ra wa ai. Ndai “hpang jahtum na nhtoi ni hta” anhte mung, dai hte maren galaw ra ai.​—2 Timohti 3:1.

4. Ndai sumhpa hta gara ga san ni hpe bawngban mat na kun?

⁴ Gara lam hku nna “shada da” manam daw mai na kun? Gara lam gaw manam daw na matu hkum pat chye ai kun? Grau nna manam daw lu hkra gara hku galaw mai na kun? Gara lam gaw manam kaja byin hkra anhte hpe karum ya na kun?

5. Hkristan zuphpawng hta anhte gara hku nna manam daw mai na kun?

⁵ Zuphpawng ni hta: Zuphpawng ni lung na matu, Yehowa hte shi a uhpung uhpawng gaw anhte hpe saw shaga ai. Anhte a zuphpawng de du sa wa ai ni yawng hpe, anhte ni hkap hkalum la ga ai. Laksan hku nna gaw masha nnan ni hpe re. (Roma 15:7) Shanhte mung Yehowa a manam ni re. Shanhte gaw gara nsam raitim, gara hku bu hpun da ai raitim hpa n ra ai. Shanhte myit tsang ai lam n nga hkra anhte galaw ya ra ai. (Yaku 2:1-4) Lama na, manam langai gaw shi hkrai rai nga ai hpe nang sadi hkrup yang, nang hte arau dung na matu saw shaga mai na kun? Zuphpawng lamang hta lawm ai lam ni (sh) hti nga ai Chyum daw ni hpe nang madun ya ai nga yang, shi grai chyeju dum na re. Dai zawn galaw ai gaw “manam daw ai lam” galaw na matu kaja htum lam langai re.​—Roma 12:13.

6. Kadai ni hpe grau nna anhte manam daw ra ai kun?

⁶ Muk (sh) shat da mi: Chyum Laika prat hta na masha ni gaw, lama ma sha na matu kaga ni hpe shanhte a nta de saw shaga ai hku nna, manam daw kam ai lam chyahkring hkring madun wa ai. Dai zawn galaw ai gaw, kaga ni hte hku hkau mayu nna simsa ai lam nga mayu ai hpe madun nga ai re. (Ningpawt 18:1-8; Tara Agyi 13:15; Luka 24:28-30) Kadai ni hpe grau nna manam daw ra na kun? Anhte a nawku hpung hta nga ai hpunau nauna ni hpe re. Mungkan a masa lam ni gaw grau nna sawng wa nga ai majaw, anhte gaw hpunau nauna ni hta shamyet shanat ra nna, sadi dung ai manang byin ra ai. 2011 hta, Uphkang Hpung gaw Amerikan Behtela nta masha ni a matu Sin Langchyi Hkaja Lamang aten hpe, shana daw 6:45 hta galaw ai aten kaw nna 6:15 hta galaw na matu galai shai kau ai. Hpa majaw kun? Zuphpawng jau jau ngut na nga yang, Behtela nta masha ni shada da manam daw na matu, saw shaga hkrum ai wa mung hkap la na matu grau loi na re ngu nna, ndau shana ai shaloi tsun wa ai. Kaga ginjaw garan rung ni mung dai hte maren galaw wa ai. Dai lam gaw, Behtela nta masha ni shada da grau nna hku hkau na matu ahkaw ahkang kaba lu shangun ai.

7, 8. Manam mungga htawn ai ni hpe manam daw ai lam gara hku madun mai na kun?

⁷ Kalang lang, kaga nawku hpung kaw nna hpunau ni, hpung kawan hpunau ni (sh) Behtela dat kasa ni gaw anhte a nawku hpung de mungga htawn na matu sa na re. Dai zawn aten ni hta, dai hpunau ni hpe manam daw na matu nang ahkaw ahkang la na kun? (3 Yawhan 5-8 hpe hti u.) Anhte galaw mai  ai lam langai gaw, muk (sh) shat da mi daw na matu, shanhte hpe tinang a nta de saw shaga ai hku nna re.

⁸ Amerikan Mungdan hta nga ai nauna langai gaw ndai hku tsun ai: “Ngai hte nye madu wa gaw, mungga htawn ai hpunau ni hte shanhte a madu jan ni hpe, nta de saw shaga nna, manam daw wa ai gaw shaning law law rai sai.” Dai zawn aten shagu gaw, shan yan a makam masham hpe shangang shakang ya nna, ngwi pyaw shangun ai ngu nauna hkamsha wa ai. Shi ndai hku tsun ai: “Dai zawn galaw wa ai majaw myit malai lu ai lam n nga ai.”

9, 10. (a) Kadai ni gaw anhte hte arau aten loi na hkra sa nga ra ai kun? (b) Nta kaji tim karum ya mai ai kun? Ga shadawn tsun da rit.

⁹ Grai na hkra nga ai manam ni: Chyum Laika prat hta, manam nkau mi a matu nga shara jaw ai htung nga ai. (Yoba 31:32; Hpilimon 22) Dai ni na aten hta mung dai hte maren anhte galaw ra ai. Hpung kawan hpunau ni gaw nawku hpung ni hpe kawan ai shaloi, manam na shara ra ai. Theocratic jawng lung ai jawng ma ni hte gawgap bungli hta shawang lit gun ai ni mung, manam na shara ra ai. Shingra tara a majaw tsin-yam hkrum nna, dum nta n nga mat ai ni hte seng nna gaw gara hku kun? Shanhte a nta bai n gap lu shi yang, nga na matu shara ni ra na re. Nta kaba gap da ai ni sha, dai zawn hkrum nga ai ni hpe karum lu na re ngu nna n mai myit ai. Nta kaba gap da ai ni gaw, law law lang karum wa ngut sai rai na re. Na a nta gaw kaji tim pyi, marai langai ngai sa nga lu na matu lajang ya mai na kun?

¹⁰ Dingda Korea hta nga ai hpunau langai gaw, theocratic jawng lung ai jawng ma ni hte nga wa ai aten hpe naw dum ai. Shi ndai hku ka wa ai: “Nnan e gaw ngai myit tsang wa ai. Hpa majaw nga yang, ngai dinghku de ai n na shi ai. An a nta mung kaji ai. Raitim, jawng ma ni hte arau nga wa lu ai gaw, gaja wa ngwi pyaw lu ai aten ni re. Dinghku num la ni gaw, Yehowa a magam gun nna wenyi bandung ni hpe arau du lu hkra shakut ai gaw, kade daram ngwi pyaw ai hpe dinghku nnan shang ai an yan chye wa ai.”

11. Na a buga hpung de htawt wa ai ni hpe hpa majaw manam daw ra ai kun?

¹¹ Nawku hpung hta na hpunau nauna nnan ni: Hpunau nauna nkau mi (sh) jinghku nkau mi gaw kaga buga hpung kaw nna, nang nga ai shara de htawt wa ai rai na re. Na a buga hpung hta karum shingtau lam ra ai majaw, shanhte du wa ai rai na re. Shing nrai, ningshawng hku nna magam gun na matu, na a buga hpung de lit ap hkrum ai rai na re. Dai lam gaw, shanhte a matu galai shai lam kaba re. Shanhte gaw shara nnan, buga hpung nnan hta, nga manu hkra bai galaw ra sai. Ga amyu nnan (sh) htung lai nnan hpe pyi, sharin la ra na re. Shanhte hpe muk, shat da mi (sh) shara ra de arau sa na matu, nang saw shaga mai na kun? Dai zawn galaw ai gaw, buga masa hku hkan nna nga chye hkra, manang nnan lu wa hkra karum ya ai re.

12. Manam daw na matu law law n hkyen lajang ra ai hpe gara mahkrum madup gaw madun nga ai kun?

¹² Manam daw na matu, grai law hkra hkyen lajang n ra ai. (Luka 10:41, 42 hpe hti u.) Hpunau langai gaw, shi madu jan hte arau, sasana magam hta nnan shang lawm wa ai shaloi na mabyin hpe naw dum nga ai. Shi ndai hku tsun ai: “An gaw asak kaji nna mahkrum madup mung n nga shi ai. Nta hpe mung grai dum ai. Lani mi na shana daw aten  hta, nye madu jan gaw shi nta hpe grai dum nga ai. Ngai grai shakut nna shalan ya tim, n mai ai. Dai hpang 7:30 daram hta chyinghka sa akawk ai nsen hpe na dat ai. Chyum ga sharin gaw, anhte hpe jaw na matu lwi dwi si masum hpe lang nna tsap nga ai. Sasana magam gun nnan ni du wa ai majaw, sa hkap tau la ai rai nga ai. Shi hpe nta kata de saw shaga nna, hka jaw lu ai. Dai hpang, hpalap hte chawkalet ntsin galaw daw ya ai. An yan gaw Swahili ga n chye shi ai. Shi mung Ingalik ga n chye ai.” Ndai mahkrum madup gaw, buga hta nga ai hpunau nauna ni hte grau hku hkau wa na matu, grau nna ngwi pyaw wa na matu karum ya wa ai ngu hpunau tsun wa ai.

13. Manam daw ai lam gaw nang hpe hpa galaw ya ai kun?

¹³ Manam daw na matu nang htingnut nga ai kun? Rai yang, kabu gara lu ai aten hte prat tup hku hkau lu na manang hpe lu shangun ai aten hpe, nang shalai kau ai re. Manam daw ai lam gaw, garen gari ai ngu hkamsha ai lam hpe shamai ya lu ai kaja htum lam langai re. Rai yang, manam daw na matu hpa majaw htingnut nga ai rai na kun? Byin chye ai masa lam nkau hpe yu yu ga.

14. Manam daw na matu (sh) saw shaga ai hpe hkap la na matu, ahkying aten hte n-gun atsam n nga ai nga yang anhte hpa galaw mai ai kun?

¹⁴ Ahkying aten hte n-gun atsam: Yehowa a amyu masha ni gaw, bungli grai law nna, lit ni mung grai law hkra nga ai. Nkau mi gaw manam daw na matu, ahkying aten hte n-gun atsam n nga ai ngu hkamsha chye ai. Nang dai zawn hkamsha nga yang, manam daw na matu hte saw shaga ai hpe hkap la na matu, na a masa hpe galai shai ra sai. Chyum Laika hta manam daw na matu n-gun jaw da ai majaw, dai gaw grai ahkyak ai lam langai re. (Hebre 13:2) Dai majaw, manam daw ai lam gaw galaw ging ai lam langai re. Raitim, dai zawn galaw lu na matu, nau n ahkyak ai lam ni a matu aten n jaw ging ai.

15. Manam n lu daw na re ngu nna nkau mi hpa majaw hkamsha ai kun?

¹⁵ Na hkum nang gara hku hkamsha ai kun: Manam daw mayu ai myit nga tim, n lu daw ai ngu hkamsha nga ai kun? Nang kaya ai majaw (sh) na a manam lagawn mat na hpe tsang ai majaw rai na re. Shing nrai, nang gumhpraw nau n nga ai majaw, kaga hpunau nauna ni manam daw ya ai zawn, nang n lu daw ya na hpe tsang ai mung rai na re. Na a nta gaw hkik hkam ai nta n rai ra ai hpe dum u. Na a nta gaw san seng nna, nang mung hku hkau chye ai wa rai yang, na a manam ni gaw pyaw na re.

16, 17. Manam daw ai hte seng nna nang myit tsang yang, hpa galaw mai ai kun?

¹⁶ Manam daw ai hte seng nna nang myit tsang ai gaw, nang hkrai sha n re. Britain kaw nna myitsu salang langai ndai hku tsun ai: “Manam daw na matu shajin ai shaloi, myit tsang hpa law law nga chye ai. Raitim, Yehowa hpe nawku dawjau ai hte seng ai kaga lam ni zawn sha, lu la ai akyu hte myit dik ai lam gaw myit tsang lam hta grau ai. Manam ni hte coffee arau lu nna, mung jahta lu ai hpe ngai grai ra sharawng ai.” Na a manam ni hpe myit lawm ai lam madun ai gaw ayan na kaja ai. (Hpilipi 2:4) Masha law malawng gaw, tinang a prat hta hkrum wa ai mahkrum madup ni hpe tsun dan ai shaloi pyaw ma ai. Shanhte hte arau kanawn mazum ai hku nna sha, mahkrum madup ni hpe anhte na la lu na re. Kaga myitsu salang langai mung ndai hku ka wa ai: “Hpunau nauna ni hte nye nta kaw kanawn mazum lu ai gaw, shanhte a lam chye wa na matu hte hku hkau wa na matu karum ya ai. Laksan hku nna gaw, teng man lam hta shanhte gara hku du wa ai hpe chye lu ai.” Na a manam ni hpe myit lawm ai lam nang madun yang, shanhte yawng ngwi pyaw na gaw teng sha re.

 ¹⁷ Ningshawng nauna langai a nta hta, theocratic jawng ma ni chyahkring hkring sa manam ma ai. Nauna ndai hku tsun ai: “Nnan hta gaw ngai grai myit tsang ai. Hpa majaw nga yang, ngai na nta gaw kaji nna arung arai dingsa ni sha nga ai. Theocratic sharin jawng sara langai a madu jan a majaw, ngai myit shalan lu mat ai. Shi hte shi madu wa hpung kawan magam gun nga ai shaloi na mahkrum madup hpe tsun dan ai. Arung arai law law n nga tim, Yehowa hpe magam gun ai hta shanhte zawn sha myit maju jung nna, prat hpe asan sha tawn ai ni hte, arau lu nga ai nhtoi ni gaw kaja htum aten ni re ngu shi tsun ai. Dai gaw ngai naw kaji ai shaloi Nu tsun ai ga hpe bai dum shangun ai: ‘Tsawra myit hte sha ai shatmai lap ma mi gaw grau kaja ai.’” (Ga Shagawp 15:17) Anhte myit tsang na matu n ra ai. Hpa majaw nga yang, ahkyak htum gaw anhte a manam ni hpe tsawra ai lam madun na matu sha re.

18, 19. Kaga masha ni hte seng nna n kaja ai ningmu hpe awng dang lu hkra, manam daw ai lam gaw anhte hpe gara hku karum ya lu ai kun?

¹⁸ Kaga ni hte seng nna na a hkamsha lam: Na a buga hpung hta nang hte n htuk ai marai langai ngai nga ai kun? Lama na, n kaja ai hkamsha lam ni hpe awng dang hkra nang n galaw yang, na a hkamsha lam ni galai shai ai lam nga wa na n re. Marai langai ngai a akyang lailen hpe n ra ai nga yang, shi hpe na a nta de saw shaga mayu na n re. Shing nrai, lai wa sai aten hta, nang hpe hkra machyi shangun ai wa rai nna dai lam hpe malap kau na matu yak nga ai mung rai na re.

¹⁹ Manam daw na nga yang, kaga ni (sh) nang hte n htuk ai ni hte pyi hku hkau lam rawt jat wa na re ngu nna Chyum Laika hta tsun da ai. (Ga Shagawp 25:21, 22 hpe hti u.) Marai langai ngai hpe na a nta de saw shaga ai nga yang, shi hte seng nna tinang hta  nga ai n kaja ai ningmu ni hpe ningdang kau lu nna, shi hte mung hku hkau lam rawt jat wa na re. Teng man ai lam de du wa hkra Yehowa lau la wa ai shaloi, Yehowa mu wa ai shi a kaja ai atsam ningja ni hpe, nang mung mu wa na re. (Yawhan 6:44) N myit mada da ai ni hpe saw shaga na matu, tsawra myit gaw nang hpe shadut ya ai shaloi, kaja ai manang ni byin wa hkra karum ya lu ai. Nang hpe shadut ya ai gaw tsawra myit re ai hpe, gara hku chye lu na kun? Galaw mai ai lam langai gaw, Hpilipi 2:3 hta tsun da ai lam hpe hkan sa ai hku nna re. “Langai hte langai tinang a hkum hta manang wa hpe shagrau sha a nga u.” Anhte a hpunau nauna ni gaw anhte hta grau ai ngu nna myit ra ai. Shanhte a makam masham, hkam sharang lam hte kaga Hkristan atsam ningja hpe anhte sharin la mai na re. Shanhte a kaja ai atsam ningja ni hpe myit ai gaw, shanhte hpe grau tsawra wa nna manam daw na matu grau loi shangun na re.

20. Saw shaga ai lam hpe anhte hkap la da ai nga yang, kam mai ai masha re ai lam gara hku madun na kun? Hpa majaw kun?

²⁰ Shakawn kungdawn sara Dawi gaw ndai hku san wa ai: “Yehowa e, na a Sum hta kadai shanu lu na rai nga a ta?” (Shakawn 15:1) Yehowa gaw shi a manam ni hta, nga shangun mayu ai atsam ningja ni hte seng nna Dawi bawngban wa ai. Atsam ningja langai gaw, kam mai ai lam re. “Tinang a akyu hten ti mung, shi a dagam ai ga n lai ai wa” ngu tsun da ai. (Shakawn 15:4) Lama na, saw shaga ai hpe anhte hkap la da sai nga yang, gaja wa ra ahkyak ai lam n nga ai sha, n lu sa sai ngu n mai tsun ai. Nta madu gaw anhte sa chyai na re ai majaw, yawng hkyen lajang da na re. Lama na, anhte n sa ai nga yang, shi shakut galaw da ai ni gaw lahpawt lama rai mat na re. (Mahte 5:37) Masha nkau mi gaw, grau kaja ai saw shaga lam hpe hkap la na matu, nau n kaja ai hpe gaw ningdang kau chye ai. Dai gaw, tsawra myit hte hkungga ai lam nga ai kun? Nta madu lajang ya ai hpa hpe raitim, anhte gaw chyeju dum ging ai. (Luka 10:7) Lama na, anhte n sa lu ai gaw teng sai nga yang, mai byin ai daram lawan ai hku nna nta madu hpe shana ya ai nga yang, tsawra myit hte chye na ai myit nga ai re.

21. Buga hta nga ai htung lai ni hpe hkungga ai gaw manam kaja byin hkra anhte hpe gara hku karum ya ai kun?

²¹ Buga htung lailen ni hpe mung chye na ya ra ai. Nkau htung lailen ni hta, manam ni gaw n myit mada da ai sha sa chyai ma ai. Nkau hta gaw, n sa chyai shi yang shawng jahkrup da ai gaw grau kaja ai. Shara nkau hta chyawm gaw, nta madu gaw shi hta nga ai kaja htum hpe manam ni hpe shawng daw ya nna, nta masha ni gaw dai hpang she sha ai. Shara nkau hta gaw, kalang ta arau sha ai. Shara nkau rai yang, manam ni gaw lama ma la sa ma ai. Shara nkau hta gaw, manam ni hpe hpa mung n la wa shangun mayu ma ai. Htung lai nkau hta gaw, shawng nnan lang (sh) lahkawng lang saw shaga ai hpe si mani ai hku ningdang kau ma ai. Shara nkau hta gaw, shawng ningnan lang saw shaga ai hpe n hkap la yang, grai zai ai ngu mu mada ma ai. Anhte ni hpe saw shaga ai nta madu ni pyaw hkra, anhte kaja htum galaw ra ai.

22. Hpa majaw “shada da manam daw ai lam a daw nga” na matu ahkyak ai kun?

²² Petru ndai hku tsun ai: “Yawng mayawng htum mat na aten ni magang wa ra ai.” (1 Petru 4:7) Dai ni aten hta, mungkan hta kalang mung n byin ga shi ai tsin-yam kaba ni hpe anhte hkrum nga ai. Ndai mungkan a masa lam ni gaw grau nna sawng wa nga ai majaw, anhte a hpunau nauna ni hpe grau tsawra ra ai. Petru tsun wa ai n-gun jaw ga hpe, moi na hta grau nna ya hkan sa ra ai: “Shada da manam daw ai lam a daw nga mu.” (1 Petru 4:9) Manam daw ai lam gaw ngwi pyaw lam langai rai nna, ya aten hte htani htana galaw ra na lam langai re.