Andũ aingĩ ma mũika maisũanĩaa mũno ĩũlũ wa ũndũ mesũvĩa asyai moo. Twĩasya ũu nũndũ myaka mingĩ no ĩvĩte asyai mayĩsa kũkwatwa nĩ mathĩna ma mwĩĩ.

 Nao nata inyia waku kana ĩthe waku akawaa wĩ o wa mũika? Kwoona andũ elĩ ma mũika makwatiwe nĩ ũndũ ũsu mayĩyĩelesya.

•  Emmaline ayĩelesya ngewa yake

•  Emily ayĩelesya ngewa yake

 Inyia wakwa ethĩawa na ũwau wĩtawa Ehlers-Danlos syndrome (EDS). Ũwau ũsu ndũvoaa na nũtumaa mũndũ alwʼa mũno. Ũlikaa maleenyũnĩ, mĩkivanĩ ya nthakame, na nĩwanangaa kĩkonde.

 Ũwau ũsu ndwĩ ndawa, na kwa ĩvinda ya myaka ĩkũmi mĩvĩtu, inyia wakwa nũemeewe nĩwʼo mũno. O na ve mavinda nthakame yake yĩolekaa mũno ũkethĩa thayũ wake wĩ mũisyonĩ, na mavinda angĩ akalwʼa ũkethĩa eĩwʼa kavaa akakwʼa.

 Ithyonthe kwitũ twĩ Ngũsĩ sya Yeova, na ala tũthaithaa ĩmwe kĩkundinĩ nĩmatũkiakiasya mũno. Kwa ngelekanyʼo, o mĩtũkĩ mwĩĩtu ũmwe twĩ yĩika anatũtũmĩie kaati atwĩĩte atwendete mũno na kana nĩwĩyumĩtye kũtũtetheesya ĩvinda yonthe. Nĩ ũathimo mũnene kwĩthĩwa na mũnyanya ta ũsu!

 Mbivilia nĩndethetye mũno. Kwa ngelekanyʼo, mũsoa ũmwe nĩ vata nawʼo mũno nĩ Savuli 34:18, ũla waasya atĩĩ: “Yeova e vakuvĩ na ala matũlĩkĩte ngoo.” Ĩandĩko yĩngĩ nĩyendete nĩ Aevelania 13:6, yĩla yaasya, “Mwĩaĩi nĩ mũtetheesya wakwa; ndikakĩa.”

 Ĩandĩko yĩu ya Aevelania nĩyĩthĩĩtwe yĩ ũtethyo mũnene mũno kwakwa. Wia wakwa mũnene nĩ kana vaiĩ ĩla inyia wakwa ũtakwʼa. Nĩnĩmwendete mũno, na nĩndũngaa mũvea kĩla mũthenya neethĩwa nake. Mũsoa ũsu nũndetheeasya kũmanya kana nĩndonya kwĩthĩwa nĩ mũlũmu, o na ethĩwa ĩvinda yũkĩte maũndũ makathi ata.

 Ĩndĩ ve ũndũ ũngĩ ũtumaa nĩkwatwa nĩ wia. Ũwau ũla inyia wakwa ũwaĩte nũtianĩawa. Inyia wakwa atiĩwe ũwau ũsu nĩ ũsũa, nakwa naũkwata kuma vala ũĩ. Ĩĩ, o nakwa nĩ na ũwau ũsu wa EDS. Ĩndĩ ĩandĩko ya Aevelania 13:6 nĩyĩndĩkĩĩthasya kana Yeova nĩ “mũtetheesya” wakwa o na nĩ mũwau.

 Ĩvindanĩ yĩĩ, nĩndataa kwĩanĩwa nĩ kĩla nĩ nakyo ũmũnthĩ, ndeũsũanĩa mũno ĩũlũ wa ĩvinda ĩvĩtu kana kũthĩnĩka ĩũlũ wa ĩvinda yũkĩte. Ngambĩĩa kũsũanĩa maũndũ ala inyia wakwa weekaa ate mũwau ĩndĩ ũteka ũmũnthĩ, nĩka o kũkwʼa ngoo. Mbivilia yaasya kana thĩna ũla twĩ nawʼo nĩ “mũvũthũ” na wa “kavinda kanini,” ũyĩelekanwʼa na wĩkwatyo ũla twĩ nawʼo wa thayũ ũtathela kũte mowau.​—2 Akolintho 4:17; Ũvuanʼyo 21:​1-4.

 Ũndũ wa kũsũanĩa: Nĩ kyaũ kĩtetheeasya Emmaline kwĩthĩwa na woni waĩlĩte? Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya o naku wĩthĩwe na woni waĩlĩte ĩla wakwatwa nĩ mathĩna?

 Nĩ sekondalĩ, ĩthe-a-kwa nĩwakwatiwe nĩ thĩna wa kũkwʼa ngoo vyũ (depression) kwa ĩvinda ya mbee. Ĩthe-a-kwa alyũkile atwʼĩka mũndũ wĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na ũla twatwĩe twĩsĩ. Kuma ĩvinda yĩu, ekalaa e na woo, aikwatwa nĩ wia vate kĩtumi, na ayĩmakĩa mũno mavinda kwa mavinda. Ethĩĩtwe aithĩna ũu kwa myaka 15 yu. No nginya ethĩwe aũmĩaa mũno kwona ayĩemeewa nĩ woo, o esĩ vai kĩtumi kĩseo kya kwĩwʼa ũu!

 Ithyĩ twĩ Ngũsĩ sya Yeova, na ala tũthaithaa ĩmwe kĩkundinĩ nĩmatũtetheeasya mũno. Nĩmatũthĩnĩkĩaa mũno na nĩmatũeleawa, na vai ũmwe waaĩsa kũtuma tata ewʼa ta ũte wa vata kĩkundinĩ. Kwona ũndũ tata ũmĩĩsye thĩna ũsu kũtumaa nĩmwenda mũno.

 Nĩnĩwʼaa ndyenda mũno kwona ĩthe wakwa ailyĩ ũndũ wailyĩ tene. Ĩvindanĩ yĩu ndaemeeawa nĩ mawĩmakĩo, ndeethĩawa na woo, na ekalaa e mũtanu. Nĩwʼaa nditelema mũno noona kĩla mũthenya ayũkitana na mũmaitha ũtenekee ũla wĩthĩawa kĩlĩkonĩ kyake.

 O na vamwe na ũu, ĩthe wakwa atataa mũno ndakekale emakĩe. O mĩtũkĩ ve ĩvinda ũnaemeewe mũno nĩ ũwau ũsu, ĩndĩ nũnatataa ũndũ ũtonya asome Mbivilia kĩla mũthenya, o na ethĩwa no mĩsoa mĩnini. Kĩu kyamwĩkĩie vinya mũno. Kaũndũ kau kanini weekaa kaĩ ka vata mũno. Vaiĩ ĩvinda yĩngĩ naaĩwʼa nendete tata kwĩ ĩvinda yĩu waĩ mũsitĩĩe.

 Nĩwʼaa nendete mũno ĩandĩko ya Neemia 8:​10, yĩla yaĩtye atĩĩ: “Ũtanu wa Yeova nĩ vinya wenyu.” Ũu nĩ wʼo ki. Ũtanu ũla ngwataa ĩla nĩ ũmbanonĩ nũndũ wa kumya maelesyo na kwĩka maũndũ angĩ vamwe na ana-a-asa kĩkundinĩ nũndetheeasya ĩla ngwĩwʼa nĩkwʼĩte ngoo. Ũtanu ũsu ũtumaa nĩtinda nĩ mũthangaau. Ngelekanyʼo ya tata ĩmanyĩĩtye kana o na wakwatwa nĩ thĩna ũilyĩ ata, Yeova ndaema kũũtetheesya.

 Ũndũ wa kũsũanĩa: Ĩla ĩthe wa Emily waĩ mũwau, amũtetheeisye ata? Ũtonya kwĩka ata ũtetheesye mũndũ wĩ na thĩna wa kũkwʼa ngoo vyũ.