Virginia, ũla nĩ ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova, ethĩawa na ũwau ũtumĩte onza mamutha (locked-in syndrome). Nĩwĩthĩawa atonya kwona na kwĩwʼa, kũsalukya na kũlalya, o na nĩwĩthĩawa atonya kũthingithangya mũtwe wake o vanini. Ĩndĩ ndatonya kũneena kana kwĩtanyukĩa lĩu. O na vailye ũu, ve ĩvinda yĩmwe ũtaĩ na kathĩna ka mwĩĩ o na kamwe na waĩ na vinya vyũ. Ĩndĩ kwakyanĩ kũmwe, mwakanĩ wa 1997, eewie woo mwingĩ mũno mũtwe ĩtina ta watonywa nĩ kĩndũ. Mũũme nĩwamũtwaie sivitalĩ, ĩndĩ mawĩoonĩ aeka kwĩyĩwʼa vyũ. Esie kũamũka ĩtina wa syumwa ilĩ, na ĩvinda yĩu aĩ kasũmbanĩ kala andũ ala awau ki methĩawa (intensive-care unit). Aĩ onzete mamutha vyũ, na akwatanĩtwʼe na masinĩ ya kũmũtetheesya kũveva. Aminie mĩthenya kauta ateũlilikana kĩndũ o na kĩmwe, o na ate kwĩmanya.

 Virginia aeleetye kĩla kyeethĩiwe ĩtina wa ũu akasya atĩĩ: “O kavola kwa kavola nĩnambĩĩie kũlilikana maũndũ. Navoyie na kĩthingʼĩĩsyo mũno. Ndyendaa kũkwʼa na nditia kamwana kakwa kate na inyia. Nĩ kana nongelange ũkũmbaũ wakwa, natatie vyũ nĩlilikane mĩsoa mingĩ yĩ Mbivilianĩ ũndũ vatonyeka.

 “Ĩtina wa kavinda, ndakĩtalĩ nĩsyanumisye kasũmbanĩ kau. Kuma vau, myei thanthatũ yathelile nĩ sivitalĩ syĩ kĩvathũkanyʼo. O na myeinĩ ĩsu no nekalangile vandũ vatetheeasya andũ me na mamutha monzu (rehabilitation center), na ĩndĩ nasyoka mũsyĩ. Naĩ mwonzu mamutha vyũ, na kwoou nĩnendaa kũtetheewʼa kwĩka kĩla kaũndũ. Neewʼaa ndũlĩkĩte ngoo vyũ! Noonaa nĩ wa mana, o na noonaa Yeova ta ũtambendete. O na neekũlasya kamwana kakwa kesũvĩwa nũũ.

 “Nĩnambĩĩie kũsoma ngewa sya Ngũsĩ ingĩ syakwatĩtwe nĩ mathĩna ta makwa, na nĩnasengʼiwʼe nĩ maũndũ ala syeanĩasya ũthũkũminĩ wa Yeova. Kĩu kyatumie nĩthĩwa na woni ũla waĩle na naambĩĩa kũsũanĩa mũno maũndũ ala ndonya kwĩanĩsya. Ndanawaa, naĩ na kavinda kanini ka kwĩka maũndũ ma kĩ-veva. Ĩndĩ yu naĩ na mwanya wa kwĩka ũu, mũthenya wʼonthe, kĩla mũthenya. Kwoou vandũ va kwĩmakĩa mũno nginya nĩyĩtũke, natwie kũtũnga kĩlĩko kyakwa kyonthe ũthũkũminĩ wa Yeova.

 “Nĩneemanyĩisye kũtũmĩa kombiũta. Nĩandĩkaa nĩtetheewʼe nĩ vulongulamu ĩandĩkaa ĩatĩĩe kĩla mũtwe wakwa ũkwĩka. Mwa kwĩka ũu kũnoasya mũno, ĩndĩ kombiũta nĩndetheeasya kũsoma Mbivilia na kũtavya ala angĩ ĩũlũ wa wĩkwatyo ũla nĩ nawʼo nĩtũmĩĩte valũa na e-mail. Nĩ kana nĩneene na ala me vakuvĩ nakwa, nĩthĩawa na ũvwaũ ũandĩkĩtwe nthoo syĩ kĩvathũkanyʼo. Mũndũ ũla nĩ nake olootaa nthoo ĩmwe kwa ĩvinda. Yĩla woloota nthoo ĩte yo, nĩsalukasya mũno, na yĩla woloota nthoo ĩla ngwenda ndilalya. Tũsyokeleelaa ũndũ ũsu nginya tũkesa kũandĩka ndeto na sendenzi. Eĩtu-a-asa ala kaingĩ ndindanasya namo mũno yu nĩmamanyaa kwĩ tene kĩla ngwenda kũweta. Ĩndĩ mavinda kwa mavinda, tũthekaa mũno yĩla maandĩka ndeto meũsũanĩaa ta yo na mayĩthĩa ti yo.

 “Nĩnĩtanĩaa mũno kũkwata mbau maũndũ ala mekawa kĩkundinĩ. Nditĩĩaa kũlika maũmbano, ala ĩvindanĩ yĩĩ twĩkaa tũtũmĩĩte vulongulamu ya kũneena na andũ mwenene. Nĩandĩkaa maelesyo makwa, na ĩndĩ mũndũ ũngĩ aimasoma kĩlungunĩ kya makũlyo na mosũngĩo. O na ĩngĩ, nĩkwatanawʼa na kakundi kanini ka Ngũsĩ sya Yeova nĩ kana twĩloele vulongulamu sya JW Broadcasting ila syumaa kĩla mwei. a

 “Nĩthĩĩtwe na ũwau ũũ wa kwonza mamutha kwa myaka 23. Mavinda amwe nĩwʼaa ndithĩnĩka mũno. Ĩndĩ ndiemeeawa nĩ maũndũ asu yĩla navoya, natindanyʼa na ana-a-asa, na naendeea kwĩthĩwa na maũndũ maingĩ ma kwĩka ũthũkũminĩ wa Yeova. O na ũtethyo ũla ngwatĩte kĩkundinĩ kitũ nũtumĩte nĩthĩwa vainia mũtetheesya kwa myaka mbee wa thanthatũ. Ndatĩte ũndũ ndonya nĩthĩwe ngelekanyʼo nzeo kwa mwanawa Alessandro, ũla yu tũĩ nũtwaanĩte na nĩ mũtumĩa wa kĩkundi. O na ĩngĩ, e na kĩveti kyake nĩ mavainia ma kĩla ĩvinda.

 “Kaingĩ nĩnĩvindĩĩasya mũno maũndũ ala ngethĩwa ndonya kwĩka yĩla nthĩ ĩkatwʼĩkĩthwʼa nzaũ. Ũndũ wa mbee ũla ngenda kwĩka nĩ kũneena ĩũlũ wa Yeova na wasya wakwa mwene. Ngenda kũtembeela ũtee wa kalũsĩ nĩ kana o nĩtanĩe kwĩloela nthĩ mbanake. Na nũndũ kwa myaka 20 mĩvĩtu nĩthĩĩtwe ndinengwa lĩu wa mũthemba wa kĩwʼũ kwĩsĩla tũmĩvaivo, mwa neteele na mea mũno kwona nditambũũkya kwʼoko nĩtwʼe ĩevo mũtĩnĩ na ndiyĩũma. Na nũndũ kwitũ nĩ Italy, nĩ na mea maingĩ ma kũua na kũya malĩu ma Italy ala nendete mũno, ta pizza!

 “‘Wĩkwatyo wa ũtangĩĩo’ nũndetheetye kũsũvĩa kĩlĩko kyakwa. (1 Athesalonika 5:8) Kwĩsũanĩa nĩ vo yĩla Ngai ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ kũtumaa nĩthĩwa na ũtanu mwingĩ o na kau ĩvindanĩ yĩĩ nĩ na mathĩna. Na vate nzika, nĩnĩsĩ o mĩtũkĩ nĩmeũthela. Neteele na mea vyũ kũtanĩa ‘thayũ wa wʼo’ ũla Yeova ũtwathĩte kũtũnenga atũmĩĩte Ũsumbĩ wake.”—1 Timotheo 6:19; Mathayo 6:9, 10.