Mũndũũme ũmwe wa Brazil wĩtawa Agostinho, aĩtye: “Naeewe kĩsionĩ kĩ vaasanga na taoni. Asyai makwa maĩ ngya mũno. Kĩu kyatumie nĩeka sukulu nĩ kana nĩmatetheesye kũmanthĩa mũsyĩ witũ.” Agostinho esie kũmanya kũsoma na kũandĩka e wa myaka 33. Aĩtye, “Yĩla namanyie kũsoma na kũandĩka, nĩnambĩĩie kwĩnenga ndaĩa.”

Agostinho nĩ ũmwe wa andũ mbee wa 250,000, ala kwa myaka 70 mĩvĩtu, matethekete nĩ mũvango wa Ngũsĩ sya Yeova wa kũmanyĩsya andũ kũsoma na kũandĩka. Ĩndĩ nĩkĩ syo Ngũsĩ syĩkaa ũu? Namo andũ matethekete ata mamanya kũsoma na kũandĩka?

Tũivika mwaka wa 1935, Ngũsĩ sya Yeova syatavanĩtye nthĩ 115. Nĩ kana amisonalĩ matavye andũ ma ithyomo syĩ kĩvathũkany’o ũvoo mũseo, mamathaũkĩaa maũvoo ma Mbivilia maalyũlĩtwe na makalekotiwa, na mavinda angĩ nĩmamanengae mavuku ma ithyomo syoo. O na kau andũ aingĩ nĩmendeeaw’a, aingĩ mayaĩ matonya kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ nũndũ mayeesĩ kũsoma na kũandĩka.

Kwa w’o, nũndũ andũ mayaĩ matonya kwĩsomea Mbivilia mo ene, kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia kwaĩ vinya. (Yosua 1:8; Savuli 1:2, 3) Ĩngĩ, vayaĩ laisi kwĩanĩsya mawĩa ala me Aklĩsto maaĩle kwĩanĩsya. Kwa ngelekany’o, ethĩwa mũsyai ndeesĩ kũsoma, athĩnaa mũno aimanyĩsya syana syake maũndũ ala me Mbivilianĩ. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 6:6, 7) Namo ala mavatiswa na ũyĩthĩa mayĩsĩ kũsoma, mayaĩ matonya kũmanyĩsya angĩ Mbivilia nesa.

Myakanĩ ya 1940 na 1950, ana-a-asa elĩ ala matongoesye wĩa wa Ngũsĩ sya Yeova ĩvindanĩ yĩu, nĩmaendie nthĩ syĩ kĩvathũkany’o matetheesye kũvangĩthya wĩa wa kũtavany’a. Ana-a-asa asu nĩ Nathan H. Knorr na Milton G. Henschel. Yĩla mavika nthĩ yĩ na andũ aingĩ matesĩ kũsoma na kũandĩka, nĩmathangaasya ovisi wa ũvonge wambĩĩsye ikundinĩ ilasi sya kũmanyĩsya andũ kũsoma na kũandĩka.

Ĩtina wa ũu, ovisi sya ũvonge nĩsyaandĩkĩie ikundi maũndũ ala syaĩle kwĩka. Silikalĩ sya nthĩ imwe syaĩ na mavuku na ilasi isu, na kwoou Ngũsĩ syaĩ itonya kũtũmĩa mavuku asu na nzĩa ta syoo kũendeesya mũvango wasyo. Kwa ngelekany’o, ovisi wa ũvonge wa Brazil nĩwanengiwe mavuku na syĩndũ ingĩ nĩ silikalĩ, naw’o wanengwa, watwaĩa ikundi. Ĩndĩ kũndũ kũngĩ, silikalĩ iyaĩ na ilasi isu, na kwoou Ngũsĩ nĩsyo syeeseũvĩisye mũvango wasyo.

Andũ onthe, aũme na aka, akũũ na amũika, maĩ matonya kũtetheka nĩ mũvango ũsu. Kĩeleelo kya mũvango kyaĩ kũtetheesya andũ mamanye kũsoma kwa kĩthyomo kyoo, vate kũsiw’a nĩ ithyomo syĩana iũmanyĩĩw’a kĩkundinĩ kĩmwe.

Mũvango ũsu ũtethetye andũ ata? Mwĩĩtu-a-asa ũmwe kuma Mexico aeleetye atĩĩ: “Yu nĩnĩeleawa kĩla ngũsoma Mbivilianĩ, na nũndũ wa ũu, nĩkĩlikaa ngoonĩ. Kũmanya kũsoma nĩkũtumĩte nĩw’a nĩ mũthalĩku yĩla ngũea ngewa na atũi makwa, na nĩnĩtavĩtye andũ aingĩ ũvoo mũseo.”

Mũvango wa kũmanyĩsya andũ kũsoma na kũandĩka nũtumĩte andũ matetheka kwa nzĩa ingĩ. Na kĩu nĩkyo Isaac kuma Burundi ũeleetye. Aisye: “Kũmanya kũsoma na kũandĩka nĩkwandetheeisye kwĩmanyĩsya maũndũ ma myako. Ũmũnthĩ nĩthũkũmaa wĩa wa myako, na nĩũngamĩaa myako mĩnene mũno.”

Jesusa kuma Peru aĩ na myaka 49 yĩla wambĩĩe kũmanyĩw’a kũsoma na kũandĩka. Aĩtye: “Nũndũ nĩ mũtwae, nĩnendaa kũmanya thooa ũla ũandĩkĩtwe syĩndũnĩ ila syĩ sokonĩ vamwe na masyĩtwa ala maandĩkĩtwe. Navu ĩtina ndyaĩ ndonya kũmanya. Ĩndĩ yu nũndũ wa kũmanyĩw’a kũsoma na kũandĩka, yĩla nathi kũthooea andũ makwa syĩndũ, nĩnĩthĩawa nĩsĩ nesa kĩla ngũthooa.”

Kwa myaka mingĩ, anene ma silikalĩ sya nthĩ imwe nĩmakathĩte Ngũsĩ sya Yeova nũndũ wa kũtetheesya andũ kũmanya kũsoma na kũandĩka. O na ũmũnthĩ, Ngũsĩ niendeee na mũvango ũsu, ĩndĩ itũmĩaa nzĩa na syĩndũ nzeango kwĩ tene. Eka ũu, niseũvĩtye na ikatumbĩthya mbulosua vakuvĩ milioni 224 kwa ithyomo 720, nĩ kana itetheesye ala matesĩ kũsoma kana ala mataasoma nesa. *