Mbivilia Yaĩtye Ata Ĩũlũ wa Ũnyivu wa Lĩu Ũla Wĩkwʼo?
“Kũminwa kwa nzaa vyũ.” Ndeto isu syonanĩtye mũvango ũla atongoi ma silikalĩ ĩũlũ wa nthĩ methĩawa nawʼo ĩũlũ wa thĩna ũla wĩthĩĩtwe wĩ mũnene vyũ nawʼo nĩ kũĩkĩĩthya kana kĩla mũndũ nĩwakwata lĩu wĩanĩtye. a Ĩndĩ ve ĩvinda vatakethĩwa ve mũndũ ũkũthĩnwʼa nĩ nzaa? Mbivilia yaĩtye ata?
Mbivilia nĩyathanie ĩũlũ wa ũnyivu wa lĩu ũla wĩ Kwʼo
Mbivilia nĩyathanie kana kwaĩ kwĩthĩwe na ũnyivu wa lĩu ĩvindanĩ yĩĩ tũtwĩe, nayo nĩyo yĩtĩtwe ‘mĩthenya ya mũminũkĩlyo.’ (2 Timotheo 3:1) Ngai ti we ũtumaa kwĩthĩwa na ũnyivu ũsu wa lĩu, ĩndĩ nũtũtavĩtye kana waĩ wĩthĩwe. (Yakovo 1:13) Sisya wone mawathani elĩ me Mbivilianĩ.
“Kũkeethĩwa ũnyivu wa lĩu . . . kũũ na kũũ.” (Mathayo 24:7) Wathani ũũ wĩ Mbivilianĩ nĩwawetie kana kwaĩ kwĩthĩwe mayũa kũndũ kwingĩ kwĩ kĩvathũkanyʼo. O mĩtũkĩnĩ, livoti ĩmwe kuma kwa andũ ala mekaa ũkunĩkĩli ĩũlũ wa ũndũ lĩu ũseũvawʼa na kũnyaĩĩkwʼa, ĩwetete ũũ: “O na kau andũ nĩmekĩĩte kĩthito mamine nzaa na kũyĩthĩwa na lĩu wa kwaka mwĩĩ na ũtoetye, maũndũ ĩũlũ wa nthĩ mekĩte kũthũkĩĩa.” b Nthĩnĩ wa nthĩ syĩ kĩvathũkanyʼo, andũ milioni mbingĩ maitonya kũkwata lĩu ũla me na vata nawʼo. Ũndũ wa kũmakya nĩ kana, kĩu kĩtumĩte aingĩ moo makwʼa.
“Sisya! mbalasi nziũ, na ũla wekalĩte ĩũlũ wayo aĩ na kĩthimi kwʼokonĩ kwake.” (Ũvuanyʼo 6:5) Wathaninĩ ũũ, mbalasi ya ngelekanyʼo na ũla wĩkalĩte ĩũlũ wayo syonanasya mayũa ala maĩ methĩwe kwʼo mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo. c Kĩthimi kĩla kĩ kwʼokonĩ kwa ũla wĩkalĩte ĩũlũ wayo nĩ kya kũthima lĩu mũnini nĩ kana kĩla mũndũ akwate o kĩndũ. Mũtwai ũsu wa mbalasi aendeee o kũmĩtwaa, wasya mũna ũwetete kana thooa wa lĩu waĩ wambate mũno na kwoou ũkakanyʼa andũ masũvĩe lĩu. (Ũvuanyʼo 6:6) Kĩu kyonanĩtye nesa vyũ ũnyivu wa lĩu ũla wĩ kwʼo ĩũlũ wa nthĩ yonthe, na ũndũ thooa wambatĩte nginya ũkethĩa andũ milioni mbingĩ maitonya kũũkwata kana kũthooa lĩu wa kwaka mwĩĩ.
Ũndũ ũnyivu wa lĩu ũkathela
Ataalamu maasya kana nthĩ yitũ ĩseũvasya lĩu mwingĩ vyũ ũtoetye kũĩthya kĩla mũndũ na ũitiala. Kwoou, nĩ mathĩna meva matumaa kwĩthĩwa na ũnyivu wa lĩu? Na Mbivilia yaĩtye Mũmbi witũ Yeova, d akeka ata nĩ kana amine mathĩna asu?
Thĩna: Silikalĩ iitonya kũmina vyũ ũkya na mathĩna ma ũkwati ala matumaa andũ methĩwa na nzaa.
Ũndũ ũkaminwa: Silikalĩ sya andũ me na naĩ ikavetangwa na ĩndĩ silikalĩ ndĩkĩĩku, ĩla nĩ Ũsumbĩ wa Ngai ĩisumbĩka. (Ndanieli 2:44; Mathayo 6:10) Ũmũnthĩ, andũ aingĩ ala ngya mayĩthĩawa matonya kũkwata lĩu kĩla ĩvinda, ĩndĩ Ũsumbĩnĩ wa Ngai maũndũ makaalyũka. Mbivilia yaĩtye ũũ ĩũlũ wa Yesũ Klĩsto, ũla nĩwe Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai: “Akavonokasya mũthĩni yĩla wĩkayaa, na ngya, ĩla ĩte mũtethya. . . . Kũkeethĩwa lĩu mwingĩ mũno wa mbaa ngetha nthĩ iĩmanĩ ĩũlũ.”—Savuli 72:12, 16.
Thĩna: Makaũ maetae wanangĩko na mathĩna ma ũkwati, na kĩu kĩituma wĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ vinya kwa andũ kũkwata lĩu ũla mekwenda.
Ũndũ ũkaminwa: “[Yeova] nũtumaa makaũ mathela kũvika kĩtulu kya nthĩ; nũtũlaa ũta, na ĩtumo aitilanga ilungu; makasya ma kaũ nũvĩvasya na mwaki.” (Savuli 46:9) Ngai akaananga mĩio ya kaũ vamwe na andũ ala matumaa kwĩthĩwa na makaũ. Nũndũ wa ũu, kĩla mũndũ akethĩwa atonya kũkwata lĩu vate mathĩna. Mbivilia yathanĩte ũũ: “Ala alũngalu makaĩlaa, na kũkeethĩwa mũuo mwingĩ.”—Savuli 72:7.
Thĩna: Malĩu nĩmanangĩkaa o na indo iikwʼa yĩla kweethĩwa na moalyũku ma nzeve na mĩisyo.
Ũndũ ũkaminwa: Ngai akeethĩwa na ũtonyi ĩũlũ wa mavinya ma wũmbi na ũu ũkatuma maũndũ maseũva na lĩu wĩthĩwa ũtonya kwĩana na kũsyaa nesa. Mbivilia yaĩtye ũũ: “[Yeova] nũkilĩthasya kĩseve kĩnene, ũkethĩa itulumo syawʼo nivindĩtye. . . . Nũalyulaa weũ ũkatwʼĩka ndia ya manzĩ, na nthĩ nyũmũ ĩthĩwe mbuluti sya manzĩ. Na aimatũsya ala me na nzaa kwʼo. . . Na kũvũĩa mĩũnda, na kũvanda mĩũnda ya mĩsavivũ, na kwĩyonea mosyao maingĩ.” —Savuli 107:29, 35-37.
Thĩna: Andũ me ĩtomo na alũsani maseũvasya lĩu ũte mũseo kana maisiĩĩa ala me na vata nawʼo maikaũkwate.
Ũndũ ũkaminwa: Ũsumbĩ wa Ngai ũkavetanga andũ onthe ala methĩawa mate aĩkĩĩku na alũsani. (Savuli 37:10, 11; Isaia 61:8) Mbivilia yĩeleetye ũũ ĩũlũ wa Yeova Ngai: “Nĩwe ũla ũsilaa sila wa katĩ kwondũ wa ala mathĩnawʼa; ũla ũnengae ala me na nzaa lĩu.”—Savuli 146:7.
Thĩna: Kĩla mwaka, kĩlungu kĩmwe katĩ wa itatũ kya lĩu ũla ũseũvawʼa ĩũlũ wa nthĩ, nĩkyanangawa kana kĩkawʼa.
Ũndũ ũkaminwa: Ũsumbĩnĩ wa Ngai, ala makethĩwa maũngamĩe maũndũ makasũvĩaa lĩu nesa. Yĩla Yesũ waĩ ĩũlũ wa nthĩ, nĩweekie kyonthe kĩla ũtonya ndakanange lĩu. Kwa ngelekanyʼo, ve ĩvinda weekie kyama kwa kũĩthya ĩkomano ya andũ mbee wa 5,000. Ĩtina eeie amanyĩwʼa make atĩĩ: “Osanyʼai tũlungu tũla twatiala, nĩ kana vaikanangĩke kĩndũ o na kĩmwe.”—Yoana 6:5-13.
Nũndũ Ũsumbĩ wa Ngai ũkavetanga vyũ mathĩna ala matumaa kwĩthĩwa na nzaa, andũ onthe makatanĩa lĩu mwingĩ mũseo, na wa kwaka mwĩĩ. (Isaia 25:6) Nĩ kana wĩmanyĩsye nĩkĩ Ũsumbĩ wa Ngai ũkeanĩsya ũndũ ũsu, sisya kĩlungu kĩ na kyongo “Ũsumbĩ wa Ngai Ũkasumbĩka Nthĩ Ĩndĩĩ?”
a Mũvango wĩtawa The 2030 Agenda for Sustainable Development, ũla wetĩkĩlilwe mwakanĩ wa 2015 nĩ nthĩ syonthe ila syĩ ngwatanĩonĩ ya nthĩ.
b Livoti ĩla yaumiwʼe nĩ Mũvĩa wa Food and Agriculture Organization of the United Nations, Mũvĩa wa International Fund for Agricultural Development, Mũvĩa wa United Nations Children’s Fund, Mũvĩa wa United Nations World Food Programme, na Ngwatanĩo ya Nthĩ Yonthe ya Ũiiti (WHO).
c Nĩ kana wĩmanyĩsye mũnango ĩũlũ wa aũme ana makuĩtwe nĩ mbalasi ala mawetetwe ĩvukunĩ ya Ũvuanyʼo, sisya kĩlungu kĩ na kyongo “Ala Aũme Ana Makuĩtwe Nĩ Mbalasi Naaũ?”
d Yeova nĩyo ĩsyĩtwa ya Ngai. (Savuli 83:18) Sisya kĩlungu kĩ na kyongo “We Yeova Nũũ?”
No Wendeewʼe Nĩ Ii
SYONGO MBINGANGĨ
Nĩvatonyeka Andũ Makethĩwa na Ũkwati Wĩanene?
Ve silikalĩ ĩtonya kũũngamĩa maũndũ nesa ĩũlũ wa nthĩ, ĩkamina ũkya vyũ na ĩyĩĩkĩĩthya kana andũ mekala mate na wia wa kwĩsa kũkosa syĩndũ ila me na vata nasyo.
MOMANYĨSYO MA VATA MA MBIVILIA
Ũsumbĩ wa Ngai Nĩ Kyaũ?
Ĩla Yesũ waĩ ĩũlũ wa nthĩ, amanyĩisye ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai kwĩ ũvoo ũngĩ o na wĩva. Kwa myaka maana maingĩ, andũ methĩĩtwe maivoya Ũsumbĩ ũsu wũke.
