1, 2. (a) Ngũsĩ sya Yeova imyosaa Mbivilia ata? (b) Nĩ mĩsoa yĩva we wendete?

ITHYĨ Ngũsĩ sya Yeova nĩtwendete Mbivilia. Nĩyo ĩnenganae ũtao wa kwĩkwatw’a na nĩtũkiakiasya na ĩkatũnenga wĩkwatyo. (Alo. 15:4) Ithyĩ tũimyosaa Mbivilia ta ĩvuku yusũĩte mawoni ma andũ, ĩndĩ “o ũndũ ĩtilyĩ w’o, ndeto ya Ngai.”—1 Ath. 2:13.

² Vate nzika, ithyonthe twĩ mĩsoa ĩla twendete. Amwe mendete mũno ala Mavuku ma Ũvoo Mũseo, nĩkwĩthĩwa maeleetye nesa ũndũ Yesũ ũilyĩ nginya makatuma twona nesa vyũ ũndũ Yeova ũseũvĩte. (Yoa. 14:9) Namo angĩ mendete mavuku ala maneeneete wathani. Kwa ngelekany’o, amwe nĩmendete ĩvuku ya Ũvuan’yo nũndũ yĩwetete “maũndũ ala matatĩa kwĩkĩka mĩtũkĩ.” (Ũvu. 1:1) Na ĩndĩ we nũũ ũtaakiakiw’a nĩ ĩvuku ya Savuli, kana nũũ ũtaatethw’a nĩ ĩvuku ya Nthimo? Nĩ w’o vyũ, vai mũndũ ũtatethw’a nĩ Mbivilia.

3, 4. (a) Twĩthĩawa na woni mwaũ ĩũlũ wa mavuku maitũ? (b) Nĩ maũvoo meva tũkwataa methĩawa maandĩkĩwe andũ ma mũthemba mũna?

³ Kwenda Mbivilia nĩkũtumaa twenda mavuku maitũ, nũndũ methĩawa na ũvoo wumĩte ĩ Mbivilianĩ. Kwa ngelekany’o, nĩtwĩw’aa mũyo ĩla tũũsoma maũvoo ala me mavukunĩ, mbulosuanĩ, makasetinĩ, na tũvukunĩ tũngĩ. Nĩtwĩthĩawa twĩsĩ kana syĩndũ isu Yeova ũtũnengete nĩsyo itumaa twĩkala metho kĩ-veva, tũkwata  lĩu ũla twĩ na vata naw’o, na twĩkala twĩ “aima mũĩkĩĩonĩ.”—Tito 2:2.

⁴ Eka maũvoo ala methĩawa maandĩkĩwe Ngũsĩ sya Yeova syonthe, nĩtũkwataa maũvoo angĩ o maumanĩte na Mbivilia ĩndĩ maandĩkĩwe andũ ma mũthemba mũna. Kwa ngelekany’o, maũvoo amwe methĩawa maandĩkĩwe mũno mũno amũika, namo angĩ methĩawa maandĩkĩwe asyai moo. Naw’o ũvoo mwingĩ ũla ũtumbĩthĩtw’e kana wĩkĩĩtwe kĩsesenĩ kitũ mũno mũno wĩthĩawa ũandĩkĩwe ala mate Ngũsĩ. Lĩu ũsu wingĩvĩte ũu wa kĩ-veva ũtũlilikanasya kana Yeova nĩwĩanĩĩtye ũla watho wake wathanie kana “akavokea ngo syonthe sya andũ mboka ya syĩndũ nou.”—Isa. 25:6.

5. Yeova ew’aa mũyo oona tũyĩka ata?

⁵ Nĩ laisi mũno ũkethĩa aingĩ maitũ twĩkũlasya takeka twĩ na ĩvinda yingĩ ya kũsoma Mbivilia vamwe na mavuku ala angĩ maitũ. Ĩndĩ vai nzika kana Yeova nĩwĩw’aa mũyo oona kĩthito kĩla twĩ nakyo kya ‘kũtangĩĩa ĩvinda’ yitũ nĩ kana tũkwate mwanya wa kũsoma Mbivilia kĩla mũthenya na kwĩmanyĩsya. (Aev. 5:15, 16) O na vailyĩ oou, no kwĩthĩwa ve maũvoo amwe tũtũmĩaa kavinda kanini tũimasoma namo angĩ tũitũmĩa ĩvinda yingĩ. Ĩndĩ kĩu no kĩtũlikye mũisyonĩ tũteũmanya. Mũisyo wĩva?

6. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma tũvĩtwa nĩ ũndũ wĩĩ ũtonya kũtũtethya ũvoonĩ mũna?

⁶ Mũisyo ũla ũtonya kũtũkwata nĩ ũũ: Tũkambĩĩa kwona maũvoo mana maitũkonetye, nĩ laisi tũkavĩtwa nĩ maũndũ matonya kũtũtethya. Kwa ngelekany’o, nata ũkasoma Mbivilianĩ vandũ vawetete maũndũ mataakũkwata? Kana nata ũkakwata ĩvuku na ũyĩthĩa mũno mũno yĩandĩkĩwe andũ angĩ eka we? Mavindanĩ ta asu we ũsomaa maũvoo asu ũsembethetye kana wĩkaa kũvanga ndwĩmasoma o na vanini? Tũkethĩwa twĩkaa ũu, twĩthĩwa tũyĩvata ũvoo ũtonya kũtũtethya vyũ. Kwoou kyo nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũikese kwĩlikya mũisyonĩ ũsu? Kĩndũ kĩla kya mbee vyũ nĩ kũmanya kana Ngai nĩwe wĩthĩawa aumanĩte na lĩu w’onthe wa kĩ-veva ũla tũkwataa. Ngai mwene atũmie mwathani Isaia awete ndeto ii: “Ninyie Yeova Ngai waku, ũla ũkũmanyĩasya kwaĩla.” (Isa. 48:17) Kwondũ wa ũu, ĩsomo yĩĩ yĩneeneete maũndũ atatũ matonya kũtũtetheesya tũtetheke ĩla tũũsoma kĩlungu o na kĩva kya Mbivilia kana mũthemba o na wĩva wa maũvoo ala tũkwataa.

7. Nĩkĩ ĩla tũũsoma Mbivilia twaĩle kũmĩsoma twĩ na kĩeleelo kya kwĩmanyĩsya kĩndũ?

⁷ Soma wĩ na kĩeleelo kya kwĩmanyĩsya kĩndũ. Mbivilia ĩwetete nesa ĩkasya kana ‘kĩla Ũandĩko nĩwaveveewe nĩ Ngai, naw’o nĩwaĩle.’ (2 Tim. 3:16) Nĩ w’o kana ilungu imwe sya Mbivilia syaandĩkĩwe mũndũ mũna kana kĩkundi kĩna kya andũ. Kyu nĩkyo kĩtumi ĩla tũũsoma Maandĩko twaĩle kũmasoma twĩ na kĩeleelo kya kwĩmanyĩsya kĩndũ. Mwana-a-asa ũmwe aisye atĩĩ: “Ĩla ngũsoma Mbivilia nĩlilikanasya kana ve maũndũ maingĩ ndonya kwĩmanyĩsya kĩlungunĩ kĩna.” Ongelile kwasya: “Kwĩlilikany’a ũu kũtumaa nenda kũsisya nĩ ĩsomo yĩva yĩvithanĩtye kĩlungunĩ kĩu.” Kwoou nũseo tũtanambĩĩa kũsoma Ndeto ya Ngai tũkamũvoya atũtetheesye tũsome twĩ na kĩeleelo kya kwĩmanyĩsya kĩndũ, na aitũnenga ũĩ wa kwona kĩla we ũkwenda twĩmanyĩsye.—Esa. 7:10; soma Yakovo 1:5.

8, 9. (a) Nĩ makũlyo ta meva tũtonya kwĩkũlya ĩla tũkwetye kũsoma Mbivilia? (b) Twĩmanyĩasya kyaũ ĩũlũ wa Yeova ĩla twasoma nguma ila waĩtye no nginya atumĩa ma kĩkundi methĩwe nasyo?

⁸ Ĩkũlye makũlyo. Ĩla ũendeee kũsoma kĩlungu kĩna kya Mbivilia, ambaa kwosa ĩvinda ũkekũlya makũlyo ta aa: ‘Ũvoo ũũ wĩmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Yeova? Ndonya kũtũmĩa ũvoo ũũ ata? Ndonya kũtetheesya angĩ ata ngĩtũmĩa ũvoo ũũ?’ Ĩla twekũlya makũlyo ta asu, tũilea kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ  kĩlungunĩ kĩla tũũsoma. Kwaekai twone ngelekany’o ĩmwe. Maandĩko nĩmawetete nguma ila mũtumĩa wa kĩkundi waĩle kwĩthĩwa nasyo. (Soma 1 Timotheo 3:2-7.) Nĩkwĩthĩwa aingĩ maitũ tũi atumĩa, nĩvatonyeka ĩla twavika ĩandĩkonĩ yĩu twonaa ta yĩtesa kũtũtethya mũno. Ĩndĩ kwaekai twone mosũngĩo amwe tũtonya kũkwata twekũlya makũlyo aa maatĩĩe. Kwĩka ũu nĩkũũtũtetheesya twone kana kwĩthĩwa na nguma ila iwetetwe ĩandĩkonĩ yĩu no kũtũune ithyonthe maũndũnĩ maingĩ.

⁹ Ũvoo ũũ wĩmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Yeova? Ĩla Yeova wawetie nguma ila syĩ ĩandĩkonĩ yĩu, oonanisye kana nũandũaa maũndũ maingangĩ kuma kwa ala manengetwe ianda. Endaa mekale me ngelekany’o nzeo kwa ala angĩ, na nũkamasilĩla kwosana na ũndũ makuaa kĩkundi, nĩkwĩthĩwa ‘akĩthooete na nthakame ya Mwana wake.’ (Meko 20:28, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Na ũndũ ũngĩ nĩ kana Yeova endaa twĩkale twĩ eanĩe ĩla maendeee kũtũsũvĩa. (Isa. 32:1, 2) Kwoou wasũanĩa maũndũ asu onthe, nũkwona kana kũsoma ĩũlũ wa nguma ila Yeova wendaa atumĩa ma kĩkundi methĩwe nasyo kũtumaa tũlilikana ũndũ we mwene ũtwendete mũno wĩana.

10, 11. (a) Kũsoma nguma ila Maandĩko maĩtye no nginya atumĩa ma kĩkundi methĩwe nasyo kũtonya kũtũtethya ata? (b) Tũtonya kũtetheesya angĩ ata tũitũmĩa ũvoo ũsu?

¹⁰ Ndonya kũtũmĩa ũvoo ũũ ata? Ĩvinda kwa ĩvinda mũtumĩa wa kĩkundi nĩwaĩle kwĩthiana aitũmĩa yĩla ĩandĩko nĩ kana amanye ethĩwa ve nguma imwe ũte nasyo waĩlĩte kwĩkĩa kĩthito ethĩwe nasyo. O nake mwana-a-asa ũla ‘ũkwenda wĩa wa mũsyaĩĩsya’ nĩwaĩlĩte kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa ĩandĩko yĩu, nĩkwĩthĩwa o nake aĩlĩte kũtata ũndũ ũtonya ethĩwe na nguma isu. (1 Tim. 3:1) Na eka ũu, vai Mũklĩsto ũtemanyĩsya kĩndũ asoma mĩsoa ĩsu nũndũ mbingĩ sya nguma ila iwetetwe vau no itũtetheesye maũndũnĩ ala Yeova wendaa kĩla Mũklĩsto eke. Kwa ngelekany’o, ithyonthe nĩtwaĩle kwĩthĩwa na ũuu na kĩlĩko. (Yak. 3:17; 1 Vet. 4:7) Na ĩndĩ ĩla twoona atumĩa maitata methĩwe “ngelekan’yo sya yĩla ĩĩthya,” nĩtwĩmanyĩasya kĩndũ kuma kwoo na tũkatata ‘twĩyĩelekany’e na mũĩkĩĩo woo.’—1 Vet. 5:3; Aevl. 13:7.

¹¹ Ndonya kũtetheesya angĩ ata ngĩtũmĩa ũvoo ũũ? No tũtũmĩe ĩla mĩsoa ĩwetete nguma ila atumĩa maĩle kwĩthĩwa nasyo nĩ kana tũtetheesye ala mekwendeew’a kana amanyĩw’a ma Mbivilia mone ũndũ atumĩa ala  me ikundinĩ sya Ngũsĩ sya Yeova me kĩvathũkany’o na atongoi ma makanisa ala meyĩtaa ma Kĩklĩsto. O na ĩngĩ ĩla tũũsoma mĩsoa ĩsu no tũlilikane kĩthito kĩla atumĩa kĩkundinĩ kitũ mekĩaa nĩ kana matũtetheesye. Na twasũanĩa ũndũ meyumasya mũno wĩana kwondũ witũ, nĩtwĩkĩawa vinya twongelange ndaĩa ĩla tũnengae “ala mathĩnĩaa wĩa” katĩ witũ. (1 Ath. 5:12) Tweekĩa kĩthito kingĩ tũnenge ndaĩa atumĩa ta asu, nĩtũtumaa methĩwa na ũtanu mwingangĩ.—Aevl. 13:17.

12, 13. (a) Tũtonya kwĩka ũkunĩkĩli ta wĩva tũitũmĩa syĩndũ ila tũtonya kũkwata sya kwĩka ũkunĩkĩli? (b) Nengane ngelekany’o ĩkwonany’a ũndũ kwĩka ũkunĩkĩli kũtonya kũtuma twĩmanyĩsya kĩndũ mũndũ ũtamanya atekĩte ũkunĩkĩli.

¹² Ĩka ũkunĩkĩli. No tũtũmĩe syĩndũ sya kwĩka ũkunĩkĩli ila tũtonya kũkwata nĩ kana tũmanthe mosũngĩo ma makũlyo ta aa:

• Nũũ waandĩkie kĩlungu kĩĩ kya Maandĩko?

• Kyaandĩkĩwe va na ĩndĩĩ?

• Nĩ maũndũ meva manene meekĩkie ĩvinda yĩla ĩvuku yĩĩ ya Mbivilia yaandĩkawa?

Kũkwata mosũngĩo ma makũlyo ta asu no kũtume twĩmanyĩsya maũndũ maingĩ mũndũ ũtamanya atekĩte ũkunĩkĩli.

¹³ Kwa ngelekany’o, ĩandĩko ya Esekieli 14:13, 14 yaĩtye ũũ: “Yĩla nthĩ ĩkambĩtanĩsya kwondũ wa kwĩka naĩ, nakwa ngamĩtambũũkĩsya kw’oko kwakwa, na kũtũla ndata ya kĩmũtũ kyayo, na kũmĩetee yũa, na kũveta kwayo mũndũ na nyamũ; o na ethĩwa andũ aa atatũ, Noa, na Ndanieli, na Yovu, me kw’o, makavonokya no mathayũ moo ene kwondũ wa ũlũngalu woo, easya ũu Mwĩaĩi Yeova.” Weeka ũkunĩkĩli nũkwĩthĩa kana mĩsoa ĩsu ya ĩvuku ya Esekieli nĩ ta yaandĩkiwe mwakanĩ wa 612 Klĩsto ate mũsyae. O na kũtw’ĩka ĩvinda yĩu Esekieli waandĩkaa ndeto isu Noa na Yovu maminĩte myaka mingĩ me akw’ũ, Ngai no walilikene ũndũ mekalĩte me aĩkĩĩku. Nake Ndanieli aĩ thayũ ĩvinda yĩu. O na kau no kwĩthĩwa aĩ na myaka ta 20, Yeova aisye aĩ mũlũngalu tondũ Noa na Yovu maĩ alũngalu. Nĩ kyaũ tũkwĩmanyĩsya vau? Twĩĩmanyĩsya kana Yeova nĩwonaa kĩthito kĩla athaithi make mekĩaa nĩ kana mekale me aĩkĩĩku, na nĩwonaa kĩ kya vata o na ethĩwa athaithi asu nĩ ma mũika.—Sav. 148:12-14.

14. Maũvoo ala maandĩkĩwe amũika mamatethasya ata, na maũvoo asu matonya kũtethya andũ angĩ ata? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 23.)

¹⁴ Nĩtwoona kana vai kĩlungu o na kĩmwe kya Ndeto ya Ngai kĩtatũtethya. O ta ũu lĩu w’onthe wa kĩ-veva ũla ũseũvaw’a no ũtũtethye. Kwasũanĩa ngelekany’o ii imwe. Ũvoo ũla ũandĩkĩawa andũ ma mũika. Myakanĩ ya mĩtũkĩ, amũika methĩĩtwe maiandĩkĩwa maũvoo maingĩ. ^[1] Maũvoo amwe katĩ wa asu methĩawa maandĩkĩtwe matetheesye amũika kũkĩlya vinya mathĩna ala mamakwataa me sukulu, kana ala makomanaa namo matambĩte kũvikya myaka 20. Maũvoo ta asu matonya kũtethya kĩla ũmwe witũ ata? Ĩla twamasoma, matũlilikanasya thĩna ũla amũika ala mamũthũkũmaa Yeova me aĩkĩĩku makomanaa naw’o. Kyu kĩtumaa tũmanya nesa ũndũ tũtonya kũmatetheesya na kũmekĩa vinya.

15. Nĩkĩ nũseo Aklĩsto ala aima makendeew’a nĩ maũvoo ala methĩawa maandĩkĩwe amũika?

¹⁵ Mathĩna maingĩ ala methĩawa maneenewe maũvoonĩ ma andũ ma mũika maikwataa andũ ma mũika me oka. Kwa ngelekany’o, kĩla ũmwe witũ no nginya atetee mũĩkĩĩo wake, emanyĩsye kũsumbĩka ngoo yake, ekĩe kĩthito ndakalikw’e naĩnĩ nĩ ala me ĩika nake, na aisisya kĩtindo kyake vamwe na maũndũ ala wĩtanĩthasya namo. Maũndũ asu na angĩ maingĩ nĩmethĩawa maũvoonĩ ala maandĩkĩwe amũika. Kwoou Aklĩsto ala aima nĩmaĩle kwona ta mekwĩtũnga ĩtina ĩla mekũsoma maũvoo ala maandĩkĩwe amũika? Mayaĩle kwona ũu o na vanini! Nĩkĩ? Nũndũ o na kau  maũvoo asu maandĩkĩtwe mendeesye amũika, kĩla kĩandĩkĩtwe vau kĩthĩawa kyumĩte Maandĩkonĩ. Na nũndũ myolooto ĩla yĩ Maandĩkonĩ ndĩsaa kũvĩtwa nĩ ĩvinda, kĩla ũmwe witũ no atethw’e nĩ syĩndũ ta isu Yeova ũtũnengete.

16. Maũvoo ala maandĩkawa matetheeasya andũ ma mũika ũndũnĩ ũngĩ wĩva?

¹⁶ O na kau maũvoo ala makonetye amũika nĩmamatetheeasya kũkĩlya vinya mathĩna, maũvoo asu no mamatetheeasya meane kĩ-veva na maimũthengeea Yeova. (Soma Mũtavan’ya 12:1, 13.) O namo Aklĩsto ala aima no matetheke oou. Kwoosa ngelekany’o ya ĩkaseti ya Amkeni! ya Mwei wa 4, 2009. Ĩkaseti yĩu yaĩ na kĩlungu kĩ na kyongo, “Vijana Huuliza . . . Ninaweza Kufanya Nini ili Nifurahie Kusoma Biblia?” Kĩlungu kĩu nĩkyawetete maũndũ mana matonya kũtetheesya amũika, na kyaĩ na kasandũkũ ũtonya kũtila na ũikalikya Mbivilianĩ yaku nĩ kana ũkekalaa ũikatũmĩa. Mo andũ ala aima nĩmatonya kwĩthĩwa matethetw’e nĩ kĩlungu kĩu? Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩ na mũsyĩ aandĩkie atĩĩ: “Neew’aa kũsoma Mbivilia kwĩ vinya mũno. [Ĩndĩ] neekĩie maũndũ ala nemanyĩisye kĩlungunĩ kĩĩ ngoonĩ yakwa, na nĩnĩendeee kũtũmĩa nesa kasandũkũ kala tweeĩtwe tũtile. Matukũ aa nĩnĩtanĩaa mũno kũsoma Mbivilia. Nĩnonete nesa ũndũ mavuku ala me Mbivilianĩ makwatĩanĩe na makalikana nesa tondũ kĩtambaa kĩlikanaa nesa na ĩlaa yĩla yĩtumĩĩwe vo. Ndyaatanĩa kũsoma Mbivilia tondũ nĩtanĩaa ũmũnthĩ.”

17, 18. Kũsoma ũvoo ũla wĩthĩawa mũno mũno ũandĩkĩwe andũ mate Ngũsĩ kũtonya kũtũtethya ata? Nengane ngelekany’o.

¹⁷ Ũvoo ũla ũkonetye ala mate Ngũsĩ. Kuma mwaka wa 2008, nĩtwĩthĩĩtwe tũitanĩa kũtũmĩa ĩkaseti ya kwĩmanyĩsya ya Mũsyaĩĩsya, yĩla mũno mũno yĩthĩawa yĩandĩkĩwe Ngũsĩ sya Yeova. Ĩndĩ nata makaseti ala methĩawa maandĩkĩwe mũno mũno andũ mate Ngũsĩ? Asu o namo no matũtethye? Ĩĩ. Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno. Twasye ve mũndũ wathokya Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ na ũyona ooka ũvoo wa andũ onthe ũtambĩĩe. Ndũema kwĩw’a mũyo. Na ĩla mumya wa ũvoo ũendeee kumya ũvoo wake nĩ laisi ũkambĩĩa kũsũanĩa mũeni ũsu waku. Wĩthĩwa ũitata ũelewe ũvoo ũsu ũndũ we ũkũũelewa. Nũndũ wa ũu, ũvoo ũsu ũithela kĩla kĩũneeneawa ũkyosa nesa o na kwĩ ũndũ ũnakyosaa.

¹⁸ Ũu now’o tũtonya kũtetheka ĩla tũũsoma maũvoo ala maandĩkĩwe mũno mũno andũ mate Ngũsĩ. Kwa ngelekany’o, ĩkaseti ya andũ onthe ya Mũsyaĩĩsya yĩeleasya Maandĩko yĩtũmĩĩte ndeto itonya kũeleeka nĩ ala mate Ngũsĩ. Ũu now’o Maandĩko maeleaw’a ilungunĩ mbingĩ ila syĩ Kĩsesenĩ kya jw.org, ta ila ilungu syĩ na kyongo, “Mosũngĩo ma Makũlyo ma Mbivilia” na “Makũlyo Makũlaw’a Mavinda Maingĩ.” Kũsoma ilungu ta isu nĩkũtumaa twenda mũnango momanyĩsyo ala tũtwĩe twĩsĩ. Na ũndũ ũngĩ nĩ kana kũisoma nĩkũtumaa tũmanya nzĩa mbingĩ sya kũelesya kĩla tũĩkĩĩaa ĩla tũũtavany’a. Ũu now’o ĩkaseti ya Amkeni! yĩtũtethasya nũndũ kĩla ĩvinda nĩyĩlũlũmĩlasya mũĩkĩĩo witũ wa kana kwĩ Ngai wa w’o, na nĩyĩtũtetheeasya kũmanya ũndũ tũtonya kũtetea mũĩkĩĩo witũ.—Soma 1 Vetelo 3:15.

19. Nĩ kyaũ tũtonya kwĩka tũkonany’a kana nĩtũmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa syĩndũ ila ũtũnengae?

¹⁹ Vate nzika, Yeova nũtũnengete syĩndũ mbingĩ mũno sya kũtũtetheesya tũmine “ũkya wa kĩ-veva.” (Mat. 5:3, BCK) Kwoou nĩtũendeei kũtũmĩa nesa syĩndũ syonthe ila Yeova ũtũnengete. Tweeka ũu tũkoonanasya kana nĩtũmũtũngĩaa mũvea nĩkwĩthĩwa nĩwe ũtũmanyĩasya kwaĩla.—Isa. 48:17.