MWANA-A-ASA ũmwe wĩtawa Allen * aĩtye atĩĩ: “No neew’aa ndikĩa kũthamĩĩa vaa. Ndyeesĩ kana nĩngũthokw’a kũũ, na kana nĩngwĩthĩwa na anyanya.” Allen aendeee kũmanyĩa kwĩkala kĩkundinĩ kyeũ kĩ ũasa wa maili ta 900 (mbee wa kĩlomita 1,400) kuma kwoo.

O naku nũtonya kwĩw’a ũte mwĩanĩe ethĩwa nũthamĩĩe kĩkundinĩ kĩngĩ. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya wĩkale wĩ mwĩanĩe kĩkundinĩ kĩu wathamĩĩa? Ũtonya kwĩka ata ethĩwa kũmanyĩa kwĩ vinya kũte ũndũ ũnasũanĩaa? Kana ethĩwa tuuwe ũthamĩĩe kĩkundinĩ kĩngĩ, ũtonya kũtetheesya ata ala mathamĩĩe kwenyu mamanyĩe mĩtũkangĩ?

Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno: Mũtĩ wakũwa na ũivandwa vandũ vangĩ, no wambaa kwĩthwa na mathĩna. Vethĩawa vailyĩ ũu nũndũ ĩla mũtĩ ũsu ũũkũwa, mĩi mingĩ nĩtilawa nĩ kana ũkuĩke nesa. Na wavandwa oou no nginya wambĩĩe kumya mĩi ĩngĩ. O ta ũu, nũtonya kwĩthĩwa ũithĩnĩka ĩtina wa kũthamĩĩa kĩkundinĩ kĩngĩ. Na ũu wĩthĩawa nũndũ wĩ kĩkundinĩ kĩla kĩngĩ ũnaĩ na mĩi, nĩkwĩthĩwa ũnaĩ na anyanya wendete na ũnaĩ na mĩvango mĩseo ya kwĩka maũndũ ma kĩ-veva. Wamina kũthamĩĩa kĩkundinĩ kyeũ, no nginya umye mĩi ĩngĩ nĩ kana wĩke maendeeo. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya wĩke ũu? No kũtũmĩa myolooto ĩla yĩ Maandĩkonĩ. Ekai tũneenee ĩmwe.

Ũla ũsomaa Ndeto ya Ngai ateũtĩĩa “ailyĩ ta mũtĩ ũvandĩtwe ũtee wa mbũsĩ syĩ manzĩ, ũla ũsyaaa ũsyao waw’o ĩvinda yaw’o, na ĩtũ yaw’o yĩtivovaa; na ũndũ o na wĩva wĩkaa nĩwaĩlaa.”—Sav. 1:1-3.

No nginya mũtĩ ũnyw’e kĩw’ũ nesa kĩla ĩvinda nĩ kana wĩkalae ũsanzamũkĩte. O ta ũu, no nginya Mũklĩsto asomae Ndeto ya Ngai kĩla ĩvinda nĩ kana aendeee nesa kĩ-veva. Kwoou endeea kũsoma Mbivilia kĩla mũthenya na ndũkatĩĩe maũmbano. Ndũkanange mĩvango ĩla wĩthĩawa nayo ya ũthaithi wa mũsyĩ na kwĩmanyĩsya we mwene. Maũndũ onthe ala ũneekaa kĩkundinĩ kĩla ũnaĩ nĩ kana ũendeee kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova, no mo waĩle kũendeea kwĩka.

“Ũla ũnyithasya akanyithw’a mwene.”—Nth. 11:25.

Ũkakwata vinya na ũimanyĩa mĩtũkĩ weethĩwa na kĩthito kingĩ kya kũtavany’a. Mũtumĩa ũmwe wa kĩkundi wĩtawa Kevin aĩtye: “Kĩla kyandethisye mũno nĩ na kĩveti kyakwa nĩ kwosa ũvainia mũtetheesya twathamĩĩa kĩkundinĩ kyeũ oou.” Aendeee kwasya, “Tũyaakua ĩvinda ĩasa tũimanyana na ana-a-asa, mavainia, na tũimanyĩa kĩsio.” Nake Roger, ũla wathamĩĩe kĩkundi kĩ mbee wa maili 1,000 (mbee wa kĩlomita 1,600) kuma vala wekalaa, aĩtye: “Nzĩa nzeo vyũ ya kũmanyĩa kĩkundi kyeũ nĩ kũthi ũtavany’a mavinda maingĩ ũndũ vatonyeka. O na ĩngĩ, tavya atumĩa kana no wĩyumye kũtetheesya maũndũnĩ ta kũthambya Nyũmba ya Ũsumbĩ, kumya ũvoo ethĩwa ũla eĩ naw’o ndanoka, kana kũkua mũndũ ũmũtwae maũmbanonĩ. Ana-a-asa na eĩtu-a-asa moona mũndũ mweũ ũkwĩyumya mũno nĩmamũthokasya nesa.”

“Nenevai ngoonĩ syenyu.”—2 Ako. 6:13.

Nenevanga ngoonĩ yaku kwa kũmantha ana-a-asa na eĩtu-a-asa ũtonya kũtuma ndũũ namo. Melissa e na mũũme vamwe na kelĩtu koo mathamĩĩa kĩkundinĩ kyeũ, nĩmatatie mũno mamanthe anyanya  angĩ. Aĩtye: “Nĩtwavulanaa na ala angĩ tũtanambĩĩa maũmbano, na ĩtina wa maũmbano. Kĩu nĩkyatũnengae ĩvinda ya kũea ngewa vandũ va kwĩka kũkethya andũ tũsembete.” O na kwĩka ũu nĩkwatetheeisye mũsyĩ ũsu kũmanya masyĩtwa ma ana-a-asa na eĩtu-a-asa mĩtũkĩ. Na ũndũ ũngĩ nĩ kana nĩmanenevangie ngoonĩ kwa kũthokya ala angĩ kwoo mũsyĩ, na kĩu kyatuma ndũũ yoo yĩthĩwa yĩ ngamu. Asyokete akasya, “Nĩtwamanengie namba sitũ sya simũ naitũ twoosa syoo nĩ kana wĩthĩe no matũkũnĩe simũ na maitũtavya ĩla kwĩ maũndũ ma kĩkundi mekwenda kwĩkwa kana o maũndũ angĩ.”

Ethĩwa nĩwĩw’aa vinya kũea ngewa na andũ ũtamesĩ, no wambĩĩe na tũmaũndũ tũla tũnini. Kwa ngelekany’o, tataa kwĩthĩwa na ũthyũ mũtanu o na ethĩwa ya mbee wĩĩw’a ũtekwenda. Andũ moona wĩ mũtanu, makendeeaw’a nue. O na Mbivilia yaĩtye “kyeni kya metho nĩkĩtanasya ngoo.” (Nth. 15:30) Rachel, ũla wathamĩĩe kũasa na kũla weanĩie, aĩtye: “Nyie nĩ mũndũ wĩ nthoni. Mavinda amwe nĩkaa kwĩlasimĩthya kũneena na ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ kĩla nathamĩĩe. Nĩmanthaa mũndũ ũilyĩ nthĩ Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ ateũneena na ũngĩ. Mũndũ ũsu nũtonya kwĩthĩwa e nthoni o takwa.” Wĩona ata ũkavanga kũneenaa na mũndũ mweũ mbee wa kĩla ũmbano kana ĩtina wa kĩla ũmbano?

Nũtonya kwĩthĩwa wĩ mũndũ wendete mũno kũea ngewa na andũ mwakomana ya mbee. Ĩndĩ o ũndũ ĩvinda yĩvĩtĩte, wendi ũsu nũtonya kũthela. Vakekala ũu nĩwaĩle kwĩkĩa kĩthito nĩ kana ũendeee kũmantha anyanya angĩ aingangĩ.

Mĩtĩ ĩmwe yakũĩĩw’a nĩyĩkalaa mũno ĩikaaumya mĩi nesa kũte ĩngĩ. O ta ũu, ĩvinda yĩla ũmwe ũkuaa aikaamanyĩa kĩkundi kyeũ ti yo ũngĩ ũtonya kũkua. Ethĩwa wĩ na kavinda kuma wathamĩĩa kĩkundinĩ kĩngĩ na wĩĩw’a ũtaaĩsa kũmanyĩa, kũtũmĩa myolooto ĩĩ ya Mbivilia no kũũtethye:

“Tũikanoe nĩ kwĩka nesa: nũndũ kyathĩ kyavika tũkaketha, ethĩwa tũileela.”—Aka. 6:9.

Ongelanga ĩvinda yĩla ũnasũanĩaa ta ũtonya kũmina ũitw’ĩka nĩwamanyĩa kĩkundi kyeũ. Kwa ngelekany’o, amisonalĩ nĩmekalaa myaka yĩana ũna nthĩ ĩla matũmwa mayĩsa kũtw’ĩka nĩmavangĩĩa savalĩ ya kũthi kũkethany’a mũsyĩ. Kwĩkalanga kũmanengae mwanya wa kũtuma ndũũ na ana-a-asa na kũmanyĩa kĩthĩo kya kũu maĩ.

Mwana-a-asa wĩtawa Alejandro nũthamĩte mavinda kauta, na kwoou nĩwĩsĩ kana vai ũndũ mũndũ wĩka akakalaata ĩvinda yĩla ũkũkua aikaamanyĩa. Aisye: “Ĩla twĩla kũthama ya mũthya kĩveti kyakwa kyaisye, ‘Anyanyawa onthe namatia kĩkundinĩ kĩla twauma!’” Alejandro alilikanilye mũka kana ũu now’o waisye ĩla ĩngĩ mathamaa myaka ĩlĩ yĩ ĩtina. Ĩndĩ myakanĩ ĩsu ĩlĩ aĩ anatuma ndũũ na andũ angĩ na makatw’ĩka anyanyae.

“Ndũkasye, Kĩtumi nĩ kyaũ kya mĩthenya ya tene kwĩthĩwa kavaa kwĩ ĩno? nũndũ ndũkũlasya na ũĩ ũndũnĩ ũsu.”—Mũta. 7:10.

Ndũkasianĩsye kĩkundi kĩla ũthamĩĩe na kĩla ũnaumie. Kwa ngelekany’o, ana-a-asa kĩkundinĩ kĩla ũthamĩĩe nĩmatonya kwĩthĩwa me aneenu mũno kana me akilu mũno kũte ala ũnamanyĩĩte. Sisya mũno nguma syoo ila nzeo o tondũ o naku ũtonya kwenda masisye nguma ila syaku nzeo. Andũ amwe maseng’aa mesa kwĩthĩa kaĩ kũthamĩĩa kĩkundinĩ kĩngĩ kwamanengie mwanya wa kwĩthiana mamanye ethĩwa kwa w’o ‘nĩmendete ana-a-asa’ onthe!—1 Vet. 2:17.

 “Voyai, na mũkanengwa.”—Luka 11:9.

Endeea kũvoya Yeova aũtethye. Mũtumĩa ũmwe wĩtawa David aĩtye atĩĩ: “Ndũketw’ĩkĩthye ngũmbaũ. Maũndũ maingĩ tũtonya kũmeanĩsya o tũtetheew’e nĩ Yeova. Voya ĩũlũ wa ũndũ ũsu.” Ũla Rachel eĩ anawetwa nĩwĩtĩkĩlanĩte na ũndũ ũsu. Aĩtye ũũ: “Ethĩwa nyie na mũemewa nĩtwavika vandũ tweew’a ta tũte na ngwatanĩo nzeo na kĩkundi, tũmũvoyaa Yeova tũkamwĩa atĩĩ: ‘Mwa tũtetheesye tũmanye ethĩwa ve ũndũ tũkwĩka ũũtuma aangĩ maemwa nĩ kũtuma ndũũ naitũ.’ Ĩtina wa ũu nĩtũtataa tũtũmĩe ĩvinda yingangĩ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa.”

Asyai, ethĩwa syana syenyu nikũemwa nĩ kũmanyĩa, voyai nasyo ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Ĩkai mĩvango ya kwĩthĩwa na ana-a-asa nĩ kana mũitetheesye itume ndũũ namo.

Vo ve ũndũ ũtonya kwĩka ũkatetheesya ala mathamĩĩe kĩkundinĩ kyenyu? Tata we mwene ũtume ndũũ namo kuma mavika oou. Nĩ kana wĩke ũu tata kũsũanĩa nĩ maũndũ meva wenda wĩkwe takeka nue mweũ, na ĩndĩ ũimeka maũndũ asu. (Mt. 7:12) Wĩona ata ũkamathokya mwĩke ũthaithi wa mũsyĩ ĩmwe kana mwĩloele ĩla vulongulamu ya kĩla mwei ya JW Broadcasting? Kana wĩona ata ũkamathokya mũtavany’e ĩmwe? Ũkamathokya mũĩsanĩe lĩu vamwe, mayĩsa kũlwa nĩ ũseo ũsu ũmekie. Nĩ maũndũ angĩ meva ũtonya kwĩka ũtetheesye ala eũ?

Carlos aĩtye: “Ĩla twavikie kĩkundinĩ kyeũ, ve mwĩĩtu-a-asa watũandĩkĩie nduka ila itesaa syĩndũ laisi. Kĩu kyatũtethisye mũno.” Ala mathamĩĩa kwenyu maumĩte kũndũ kwĩ nzeve yĩ kĩvathũkany’o nĩmatonya kũtana mũno ũnamaelesya nĩ ngũa syĩva matonya kwĩkĩa ĩla kũvyũ, kũthithu, kana kwĩ mbua. Ũndũ ũngĩ ũtonya kwĩka ũkamatethya mavikie ngoo sya andũ me ũtavany’a nĩ kũmaelesya ũndũ andũ ma kĩsio kyenyu mekalaa kuma tene kana ũkamaelesya mĩĩkĩĩo yoo.

Ũla Allen ũwetiwe mwambĩĩonĩ nĩwĩkalĩte kĩkundinĩ kĩla wathamĩĩe mbee wa mwaka mũima. Aĩtye ũũ aililikana navu ĩtina: “Mbeenĩ yaĩ no nginya nĩlasimĩthye kũmanyana na ana-a-asa na eĩtu-a-asa. Ĩndĩ yu nĩmonaa ta andũ ma mũsyĩ, na nĩ mũtanu.” Allen esĩte kũmanya kana kũthama kũyaatuma asya anyanyae. Vandũ va ũu, nĩwameisye angĩ, na nĩmatonya kwĩkala me anyanyae ĩvinda yonthe.