ETHĨWA wĩ wa mũika, nũtonya kwĩthĩwa ũnengetwe ũtao mwingĩ ĩũlũ wa myaka yaku ĩla yĩ mbee. No kwĩthĩwa alimũ, atai, kana o andũ angĩ makwĩkĩaa vinya ũsembany’e na kĩsomo kya ĩũlũ kana wĩa wĩ nguma. Ĩndĩ Yeova akwoneleelye nzĩa yĩ kĩvathũkany’o. O na vailye ũu, nĩwendaa ũsome na kĩthito nĩ kana wamina sukulu wĩĩthĩwa ũtonya kwĩmanthĩa. (Ako. 3:23) Ĩndĩ Yeova nĩwendaa ũsũanĩe myolooto mĩseo yĩla ũũtw’a nĩ kyaũ kyaĩle kwĩthĩwa kĩ kya vata thayũnĩ waku. Myolooto ĩsu ũtũnengete nĩkũtetheeasya wĩkale kwosana na kwenda kwake, na ũyĩanĩsya kĩla wendaa twĩanĩsye mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo.​—Mt. 24:14.

1, 2. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa ũĩ kũmwĩthukĩĩsya Mũmbi witũ yĩla tũũnyuva kĩla tũkwenda kwĩka? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

² O na ĩngĩ lilikana kana Yeova ethĩawa ene vaasa, na kwoou nĩwĩsĩ vala nthĩ ĩno ĩelete, na nĩwĩsĩ tũmĩthenya tũla tũtiele nĩ kana mũthya ũvike. (Isa. 46:10; Mt. 24:3, 36) O na nũtwĩsĩ nesa mũno. Nĩwĩsĩ kĩla kĩtonya kũtuma twĩkala twĩ eanĩe vyũ na twĩ atanu, na nĩwĩsĩ kĩla kĩtonya kũtũtũla ngoo na kũtũetee thĩna. Kwoou o na mũndũ aũnenga ũtao ũkwoneka wĩ mũseo ata,  ethĩwa ndawumĩtye Ndetonĩ ya Ngai, ũtao ũsu ndwĩsa kũũtethya wĩthĩwe mũĩ o na vanini.​—Nth. 19:21.

3, 4. Atamu na Eva meeyĩeteie kyaũ vamwe na ũsyao woo nũndũ wa kũatĩĩa ũtao mũthũku?

³ Andũ mambĩĩe kũnewa ũtao mũthũku tene, na Satani nĩwe waĩ wa mbee kwĩka ũu. Satani eeie Eva kana e na mũũme makatanĩaa kwĩkala kũũ nthĩ mũnango meetw’ĩĩa ũndũ mo mekwenda kwĩkala. Ĩsu yaĩ o mĩtavyo Satani waĩ nayo nũndũ vai mũndũ wamũtũmĩte akamanenge ũtao. (Mwa. 3:1-6) Na eka ũu, ndaamanenga ũtao atĩ nũndũ endaa kũmatethya. Endaa amakwatye nĩ kana mo na ũsyao ũla makakwata mambĩĩe kwĩka kwenda kwake na kũmũthaitha vandũ va kũmũthaitha Yeova. Ĩndĩ vo ve kĩndũ we wamanengete kĩmatethya? Aiee. Yeova nĩwe wanengete Atamu na Eva kyonthe kĩla maĩ nakyo. Nĩwamanthĩĩte kĩla ũmwe woo mũtindany’a, akamavandĩa mũũnda mwanake na akamane, na amombĩte me na mĩĩ mĩseo ĩtonya kwĩkala tene na tene.

⁴ Ĩndĩ ũthũku, Atamu na Eva mayaamwĩw’a Ngai na nũndũ wa ũu matila ndũũ yoo nake. Ithyonthe nĩtwĩsĩ thĩna ũla walikile. O tondũ watila ĩlaa mũtĩnĩ yambĩĩaa kũvoova na mũthya yĩyũma, mĩĩ yoo yambĩĩe kũthela vinya nginya mũthya mesa kũkw’a. O nasyo syana syoo nĩsyakwatiwe nĩ kĩumo kya naĩ. (Alo. 5:12) Ĩndĩ o na andũ mene kĩu, aingĩ moo manyuvaa kũlea kũmwĩw’a Ngai. Mendaa kwĩkala ũndũ mo mekwenda. (Aev. 2:1-3) Kĩla kĩmakwatĩte kyonanasya nesa vyũ kana “vati ũĩ . . . ũtonya kũkita na Yeova.”​—Nth. 21:30.

5. Yeova eesĩ nesa kana andũ amwe makeeka ata, na mo nĩmamũsonokisye?

⁵ Ĩndĩ Yeova nĩweesĩ nesa vyũ kana andũ amwe, o na ma mũika, makamũmantha na maimũthũkũma. (Sav. 103:17, 18; 110:3) Andũ ta asu ma mũika mamũtanĩthasya ta kĩ! We nĩwonaa ta wĩ ũmwe woo? Ethĩwa wĩ ũmwe, ndũlea kwĩthĩwa ũtanĩaa “maũndũ maseo” ala Ngai ũkũnengete. Maũndũ asu nĩmatumaa wĩkala wĩ mũtanu. (Soma Savuli 103:5; Nth. 10:22) Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona amwe ma ‘maũndũ asu maseo,’ namo nĩ lĩu mwingĩ wa kĩ-veva, anyanya aseo vyũ, mĩvango mĩseo ĩla ũtonya kwĩthĩwa nayo, na ũthasyo wa w’o.

6. Nĩkĩ waĩle kũya lĩu wa kĩ-veva, na Yeova ekĩte ata nĩ kana ũkwate lĩu ũsu?

⁶ We wĩ kĩvathũkany’o na nyamũ nũndũ nĩwĩthĩawa na nzaa ya kĩ-veva, kana wendi wa kũmũmanya Mũmbi waku. Na no we e weka ũtonya kũkwĩanĩĩsya vata ũsu. (Mt. 4:4) Wamwĩthukĩĩsya nesa nũkwataa ũmanyi mwingĩ, ũĩ, na ũtanu. Yesũ aisye: “Nĩ atanu ala mesĩ me na nzaa ya kĩ-veva.” (Mt. 5:3, NWT) Nĩ kana Ngai aũtetheesye ũmine nzaa ĩsu, nũkũnengete Ndeto yake. O na nũkũnengete lĩu mwingĩ wa kĩ-veva atũmĩĩte ĩla “ngombo yĩ na kĩthito na mbũĩ.” (Mt. 24:45) Lĩu ũsu nĩ mwingĩ vyũ na nĩ wa mĩthemba mingĩ mũno.​—Isa. 65:13, 14.

7. Kwĩyĩĩthya nesa kĩ-veva kũũtethasya ata?

⁷ Lĩu ũla Ngai ũtũnengae no ũkũtetheesye wĩthĩwe na ũĩ na kĩlĩko. Syĩndũ isu syelĩ niũsũvĩaa mũno. (Soma Nthimo 2:10-14.) Kwa ngelekany’o, niũsalukasya metho ũkona momanyĩsyo ma ũvũngũ, ta ũla andũ mamanyĩasya kana kũi Mũmbi. Niũsũvĩaa ndũkakwatw’e nĩ ala mamanyĩasya kana ndwĩkala wĩ mũtanu ũte na mbesa na malĩ. Na niũtetheeasya ndũkavalũkw’e nĩ mawendi mathũku kana ndũkethĩwe na mwĩkalĩle ũtonya kũkũũmĩsya. Kwoou mwa endeea kũmantha ũĩ wa Ngai na kwĩmanyĩsya kwĩthĩwa na kĩlĩko! Talaa syĩndũ isu ta ũthwii wa vata waĩle kwĩthĩwa naw’o. Weeka ũu  ũkeeyonea mwene ũndũ Yeova ũkwendete na ũndũ ũkwendeaa ũseo mũthei.​—Sav. 34:8; Isa. 48:17, 18.

8. Nĩkĩ yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kũmũthengeea Ngai, na weeka ũu ũkatetheka ata ĩvinda yũkĩte?

⁸ O mĩtũkĩ nthĩ ĩno ya Satani nĩkwanangwa, na Yeova no we ũkethĩwa atũtethya. O na ve vandũ tũtonya kwĩsa kũvika ũkethĩa twĩ na nzaa na tũyĩsĩ twĩĩtaanwa nũũ, ate o Yeova atũmanthĩie kĩla tũtonya kwĩkĩa ĩvu! (Ava. 3:2, 12-19) Kwoou yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kũmũthengeea Asa waku wa ĩtunĩ na kwĩmanyĩsya kũmwĩkwatya vyũ. (2 Vet. 2:9) Weeka ũu, ũkeethĩa o na kwathi ata wĩĩw’a o ta Ndaviti, ũla waandĩkie: “Nĩmwiĩte Yeova mbee wakwa mavinda onthe: nĩkwĩthĩwa e kw’okonĩ kwakwa kwa aũme, ndikathingithangw’a.”​—Sav. 16:8.

9. (a) Kwosana na Yoana 6:44, Yeova ekaa ata? (b) Kũkomana na mũndũ ũte Ngũsĩ kwĩ kĩvathũkany’o kyaũ na kũkomana na Ngũsĩ?

⁹ Onthe ala matw’ĩkĩte athaithi ma Yeova makusĩtw’e nĩwe. Asiasya ala me na ngoo nzeo na aimaete o kavola ũthaithinĩ wa w’o. (Soma Yoana 6:44.) Yĩla wakomana na mũndũ ũte Ngũsĩ ya mbee, wĩthĩawa wĩsĩ maũndũ meana ĩũlũ wake? Eka ĩsyĩtwa yake na wũmbo wake, ti ta ve kĩngĩ wĩthĩawa wĩsĩ. Ĩndĩ ũu tiw’o vethĩawa vailye wakomana na mũndũ wĩsĩ Yeova na ũmwendete. Wĩthĩawa wĩsĩ maũndũ maingĩ ĩũlũ wake o na ethĩwe aeiwe ata, aumĩte nthĩ yĩva, mbaĩ yĩva, kana aatĩĩaa syĩthĩo syĩva. Nake ethĩawa o esĩ maũndũ maingĩ ĩũlũ waku!

10, 11. Andũ ma Yeova mavw’anene maũndũnĩ meva, na kĩu kĩtũtethasya ata?

¹⁰ Kwa ngelekany’o, ndũkuaa ndatĩka kũmanya kaĩ mũneenaa kĩthyomo kĩmwe, nakyo nĩ kĩla “kĩthyomo kĩtheu” kya ũw’o. (Nzev. 3:9) Nũndũ wa ũu, nĩmwĩthĩawa mwĩsĩ kana inyw’elĩ nĩmũĩkĩĩaa kana kwĩ Ngai, mũatĩĩaa myolooto ĩvw’anene mĩkalĩlenĩ yenyu, mwĩ na wĩkwatyo ũvw’anene, na maũndũ angĩ maingangĩ. Asu nĩmo maũndũ ala ma vata vyũ waĩle kũmanya ĩũlũ wa mũndũ, na nĩmo matumaa mũĩkĩĩanĩa na makatuma mwĩw’a mwĩ eanĩe mwĩ vamwe. O na nĩmo matumaa mũtuma ndũũ ya w’o na ĩtesa kũthela.

¹¹ Tũyĩthĩwa tũyongela ngathĩĩo tũkasya kana o na ũkathi va ĩũlũ wa nthĩ wĩthĩwa na anyanya ala aseo vyũ nũndũ wĩ mũthaithi  wa Yeova. Kĩla ũtielye no kũkomana namo! We wĩona naaũ angĩ eka o andũ ma Yeova me na mũthĩnzĩo ũsu wa mwanya?

12. Nĩ mĩvango yĩva mĩseo ya kĩ-veva ũtonya kwĩvangĩĩa?

¹² Soma Mũtavan’ya 11:9–12:1. We wĩ na mũvango ũmwe wa kĩ-veva kana o mĩvango mingangĩ ũkwenda kwĩanĩsya? No kwĩthĩwa ũvangĩte kana ũkasomaa Mbivilia kĩla mũthenya. Kana o ũkethĩwa ũvangĩte kumasya maelesyo maseango maũmbanonĩ, kana kwĩanĩsya nesanga kĩlungu kĩla ũnengetwe maũmbanonĩ. O na no kwĩthĩwa ũvangĩte kũtũmĩaa Mbivilia nesanga ũtavany’anĩ. Ĩndĩ o na wĩthĩwe wĩ na mũvango wĩva, we wĩw’aa ata woona ũendeee nesa kana angĩ makwĩa ũendeee nesa? Ndũlea kwĩthĩwa wĩw’aa mũyo na ũyĩw’a no weanĩsya ũndũ wa vata. Na kwa w’o nĩwaĩlĩte kwĩw’a ũu nũndũ nũtw’ĩte kwĩkaa kwenda kwa Ngai mbee wa maũndũ ala maku, o tondũ Yesũ weekaa.​—Sav. 40:8; Nth. 27:11.

13. Nĩkĩ nĩ kavaa kũmũthũkũma Ngai kũte kũsembany’a na maũndũ ma nthĩ ĩno?

¹³ Watũnga kĩlĩko kyaku maũndũnĩ ma kĩ-veva, wĩthĩawa ũitethya wĩa ũkatumaa wĩkala wĩ mwĩanĩe vyũ. Nĩkĩ? Nũndũ wĩa ũsu ti wa mana. Mũtũmwa Vaulo aandĩkie: ‘Ĩlũlũmĩlyei, mũteũthingithĩka, mũkĩthangaaa mũno mavinda onthe wĩanĩ wa Mwĩaĩi, nĩkwĩthĩwa nĩmwĩsĩ kana kũthĩnĩa wĩa kwenyu ti kwa mana nthĩnĩ wa Mwĩaĩi.’ (1 Ako. 15:58) Ĩndĩ ala masembanasya na mbesa kana nguma sya nthĩ ĩno, mayĩsaa kwĩkala me na ũtanu wa w’o, o na ethĩwa nĩmekũikwata. (Luka 9:25) Mũndũ ũmwe weeyoneie kĩu nĩ Mũsumbĩ Solomoni. Na ngewa yake nĩtũmanyĩasya kĩndũ kya vata.​—Alo. 15:4.

14. Ngewa ya Solomoni ĩũmanyĩsya kyaũ?

¹⁴ Solomoni aĩ mũthwii mũno na aĩ ũkũmũ mũnene. Na kwoou ‘nĩwasũanĩie kwĩtanĩthya na kũmantha amanye ũtanu nĩ kyaũ.’ (Mũta. 2:1-10, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Nĩwaakie masũmba manene, aseũvya tũmĩlũnda twa malaa na tũwanza twa kũthũmũa na kwĩtanĩthya, na amanthana na kyonthe kĩla weew’aa ngoo ĩyenda. Eewie ata ĩtina wa ũu? We nĩweanĩiwe? Nĩweewie nesa? Kana nĩwakwatie ũtanu ũla wamanthaa? Tũi na vata wa kwĩkũlya. Solomoni nũtũtavĩtye. Aandĩkie: “Nasisya wĩa w’onthe ũla moko makwa meekie, . . . na, sisya, w’onthe waĩ mana . . . na kũtyaĩ ũunĩko.” (Mũta. 2:11) Kĩu nĩ kĩndũ kya vata mũno Solomoni weemanyĩisye! We nũkwĩtĩkĩla ngewa yake ĩũtethye?

15. Nĩkĩ mũĩkĩĩo nĩ wa vata, na kwosana na ĩandĩko ya Savuli 32:8 ũtonya kũtũtethya ata?

¹⁵ Yeova ndendaa maũndũ mathũku maũkwate nĩ kana ũvũnye kũtũ. Endaa wĩmanyĩsye kũmwĩw’a na kwĩkaa kwenda kwake mbee. Ĩndĩ ndwĩka ũu ũte na mũĩkĩĩo. Kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo nĩ kwa vata mũno vyũ na ndũkesa kwĩlila nũndũ wa motwi ala mũĩkĩĩo ũsu ũũtuma wĩka. Nĩ w’o ki, Yeova ndakesa kũlwa nĩ “wendo ũla [wonanĩtye] kwondũ wa syĩtwa yake.” (Aevl. 6:10) Kwoou ĩkĩa kĩthito ũlũlũmĩlye mũĩkĩĩo waku. Weeka ũu, ũkeeyoneaa we mwene kana Asa waku wa ĩtunĩ akwendeaa ũseo.​—Soma Savuli 32:8.

16. Nĩkĩ twaĩlĩte kwona ũthasyo witũ wĩ wa vata, na nĩkĩ twaĩlĩte kũũtũmĩa nesa?

¹⁶ Vaulo aandĩkie ũũ: “Vala ve Veva wa Mwĩaĩi, nĩvo ve ũthasyo.” (2 Ako. 3:17) Yeova nĩwendete ũthasyo, na akũmbie wĩ na wendi ũsu. Ĩndĩ endaa ũũtũmĩe nesa nũndũ waũtũmĩa nesa ũkeethĩawa wĩ mũsũvĩĩku. No kwĩthĩwa wĩsĩ amũika meloelaa mavisa ma ũlaalai, kana melikĩtye ũlaalainĩ, mathaũnĩ matonya kũmaũmĩsya, kana matũmĩaa ndawa sya kũmila na kũnyw’a ũkĩ mũno.  Vate nzika, nĩmatonya kũtanĩa maũndũ asu kwa kavinda. Ĩndĩ kaingĩ makethaa thĩna mũnene mũno. Kwa ngelekany’o, nĩmatonya kũwaa, makakwatĩka nĩ maũndũ asu ũkethĩa mayĩkalĩkya matamekĩte, kana makakw’a. (Aka. 6:7, 8) Kũneena ũla w’o, kĩla makĩtaa ũthasyo, ti ũthasyo. Methĩawa mekengete vyũ!​—Tito 3:3.

17, 18. (a) Nĩkĩ wamwĩw’a Ngai ũkwataa ũthasyo? (b) Nĩkĩ tũtonya kwasya mbeenĩ Atamu na Eva maĩ na ũthasyo mwingĩ kũte ũla andũ me naw’o ũmũnthĩ?

¹⁷ Yu kwatata ũsũanĩe nĩ andũ meana waaĩw’a mawaĩte nũndũ wa kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia? Vate nzika, wamwĩthukĩĩsya Yeova wĩkalaa wĩ mũima na wĩ na ũthasyo. (Sav. 19:7-11) Na eka ũu, watũmĩa ũthasyo waku nesa, na ũu nĩ kwasya, watw’a kũatĩĩa mĩao na myolooto ya Ngai, wĩthĩawa ũyony’a Ngai na asyai maku kana wĩ mũndũ wa kwĩkwatw’a ũtonya kũnewa ũthasyo mwingangĩ. Nake Ngai nĩwathanĩte kana o mĩtũkĩ nũkũnenga ala mamũthũkũmaa me aĩkĩĩku ũthasyo wa w’o. Mbivilia ĩwĩtĩte ‘ũthasyo wa ũtaĩo wa syana sya Ngai.’​—Alo. 8:21.

¹⁸ Atamu na Eva maĩ na ũthasyo ũsu. Nũũlilikana mũũndanĩ wa Eteni Ngai amanengete mĩao yĩana? O ũmwe. Amavatĩte ũsyao wa mũtĩ o ũmwe. (Mwa. 2:9, 17) We no wasye mwĩao ũsu waĩ mũmũ na nĩwamavinyĩĩe? Ndwamavinyĩĩe o na vanini! Yu kwasũanĩa ũndũ andũ maseũvĩtye mĩao yingĩvĩte na ũndũ mathing’ĩĩasya angĩ mamĩatĩĩe.

19. Tũendeee kũmanyĩw’a ata nĩ kana mũthya twĩkwata ũthasyo?

¹⁹ Ũndũ Yeova ũkuaa athũkũmi make onanasya kana e ũĩ mwingĩ mũno. Vandũ va kũtũnenga mĩao ĩtatalĩka, ethĩawa na wũmĩĩsyo wa kũtũmanyĩsya ũndũ tũtonya kũkwata mwĩao wa wendo. Endaa twĩmanyĩsye kũatĩĩa myolooto yake na kũmena ũla ũthũku. (Alo. 12:9) Ũndũ ũsu nĩwawetiwe nĩ Yesũ ĩvindanĩ ya ũla Ũtavany’a wa Kĩĩmanĩ. Ĩvindanĩ yĩu nĩwawetie nĩkĩ andũ mekaa mothũku. (Mt. 5:27, 28) Nĩkwĩthĩwa Klĩsto nĩwe Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai, twalika nthĩ nzaũ akaendeea kũtũmanyĩsya nginya yĩla tũkethĩwa na woni ta wake ĩũlũ wa ũlũngalu na ũtũli wa mĩao. (Aevl. 1:9) O na akatũtetheesya mũvaka twĩthĩwe na mĩĩ ĩte na naĩ na ilĩko ite na thĩna o na ũmwe. Kwakũna visa ĩvinda yĩu ũtekwĩw’a ũitatĩka wĩke naĩ, kana ũteũnyamaw’a nĩ naĩ. Na ĩndĩ kwasũanĩa mũthya ũikwata ũla ‘ũthasyo wa ũtaĩo’ Yeova ũkwathĩte.

20. (a) Yeova atũmĩaa ũthasyo wake ata? (b) Ũtonya kũatĩĩa ngelekany’o yake ata?

²⁰ Kũneena ũla w’o, vai ĩvinda tũkethĩwa na ũthasyo ũte na mĩvaka. Na kĩtumi nũndũ maũndũ ala tũkendekaa twĩke no ala mekwonany’a nĩtwendete Ngai na andũ ala angĩ. Kwa ũkuvĩ, Yeova etwĩa twĩkae o take. O na kau ũthasyo wake ndwĩ mĩvaka, aekaa wendo ũmũtongoesye maũndũnĩ onthe ala ũkwĩka. (1 Yoa. 4:7, 8) Kwoou tũikũvĩtya yĩla tũkwasya tũkeethĩwa twĩ athasye w’o o yĩla tũkethĩawa tũtonya kwĩyĩelekany’a na Ngai nesa vyũ.

21. (a) Ndaviti eew’aa ata amũsũanĩa Yeova? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?

²¹ Nĩtwoona kana Yeova nũkũnengete lĩu mwingĩ wa kĩ-veva, anyanya aseo vyũ, mĩvango mĩseo ĩla ũtonya kwĩthĩwa nayo, na wĩkwatyo wa kũkwata ũthasyo wa w’o. We nĩwonaa “maũndũ maseo” ta asu me ma vata? (Sav. 103:5) Ethĩwa nĩwonaa ũu, nũtonya kwĩthĩwa wĩw’aa ta Ndaviti yĩla wavoyie ĩla mboya yĩ nthĩnĩ wa Savuli 16:11. Aisye: “Ũkambon’ya nzĩa ya thayũ: kũla ũĩ kwĩ ũtanu wusũĩte; kw’okonĩ kwaku kwa aũme kwĩ maũndũ ma kwendeesya kũvika tene na tene.” Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe yĩneeneete maũndũ angĩ ma vata tũtonya kwosa ĩandĩkonĩ ya Savuli 16. Maũndũ asu nĩmeũtũtetheesya kwona kĩla kĩtonya kũtuma twĩkala twĩ eanĩe vyũ.