1-2. Ethĩwa ndwĩyũmbanĩsye kũvatiswa, nĩkĩ ũtaĩlĩte kũkwʼa ngoo? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya mbee vyũ.)

 ETHĨWA nũkwenda kũvatiswa, ũsu nĩ mũvango mũseo mũno wĩyĩkĩĩe. Ĩndĩ nĩwĩyũmbanĩtye kwosa ĩtambya yĩu yu tũĩ? Ethĩwa nĩwĩyũmbanĩtye na atumĩa nĩmetĩkĩlĩte, osa ĩtambya yĩu ũte kwananga saa. Weeka ũu, ũkatanĩaa kũmũthũkũma Yeova.

² Ĩndĩ yo nĩvatonyeka ũkethĩwa ũtavĩtwʼe kana nĩwaĩlĩte kwĩka maendeeo maingangĩ ũtanamba kũvatiswa? Kana nĩvatonyeka we mwene ũkethĩwa wonete vata wa kwĩka ũu? Ethĩwa ũu nĩwʼo vailye, ndũkakwʼe ngoo. No wĩke maendeeo ũkavikĩĩa ĩtambya yĩu ya vata, wĩthĩwe wĩ wa mũika kana wĩ mũkũũ.

3. Mũethiovia ũmwe waĩ na ũkũmũ mũnene akũlilye Vilivu ata, na ũndũ ũsu wĩumĩlya ĩkũlyo yĩva? (Meko ma Atũmwa 8:36, 38)

³ Soma Meko ma Atũmwa 8:36, 38. Mũethiovia ũmwe waĩ na ũkũmũ mũnene akũlilye mũtavanyʼa weetawa Vilivu ũũ: “Nĩ kyaũ kĩũnziĩĩa kũvatiswa?” Mũethiovia ũsu aĩ na mea ma kũvatiswa, ĩndĩ kwa wʼo we nĩweeyũmbanĩtye kwosa ĩtambya yĩu ya vata?

4. Ũla Mũethiovia oonanisye ata kana nĩwatwʼĩte kũendeea kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ?

⁴ Mũethiovia ũsu “aĩ anathi Yelusaleme kũthaitha.” (Meko 8:27) Kwoou nĩvatonyeka akethĩwa eetĩkĩlĩte ndĩni ya Kĩyuti. Vate nzika, nĩweemanyĩĩtye ĩũlũ wa Yeova mavukunĩ matheu ma Maandĩko ma Kĩevelania. Ĩndĩ aĩ na wendi wa kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ. Na nĩ wʼo nũndũ yĩla Vilivu wakomanie na  mũndũũme ũsu lelũnĩ, we amwĩthĩie ayĩka ata? Asomaa ĩvuku ya kũkũnzwa ya mwathani Isaia. (Meko 8:28) Ũsu waĩ lĩu mũmũ wa kĩ-veva. We ndaaĩanĩwa no kwĩmanyĩsya momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia; nĩwendaa kũendeea kũmanya maũndũ maingangĩ.

5. Ũla Mũethiovia oonanisye ata kana nĩwaatĩĩaa kĩla weemanyĩasya?

⁵ Mũethiovia ũsu aĩ na ũkũmũ mũnene ungu wa Kandake, ũla waĩ mũsumbĩ mũndũ mũka wa Aethiovia, na nĩwe “waũngamĩe syĩndũ syake syonthe.” (Meko 8:27) Kwoou no nginya ethĩwe ekalaa akwatene mũno na e na ianda mbingĩ. O na vailye ũu, nĩwoosaa ĩvinda ya kũmũthaitha Yeova. Ndaaĩanĩwa no kwĩmanyĩsya ũwʼo tu; nĩwaatĩĩaa kĩla weemanyĩsya. Na nũndũ wa ũu, nĩwaumie Ethiovia athi nginya Yelusaleme nĩ kana akamũthaithĩe Yeova ĩkalũnĩ yĩla yaĩ kũu. No nginya savalĩ ĩsu yĩthĩwe yakuie ĩvinda yĩasa na ĩkamũetee ngalama nene, ĩndĩ mũndũũme ũsu nĩweendaa kwĩka kyonthe kĩla ũtonya nĩ kana amũthaithe Yeova.

6-7. Mũethiovia ũmwe eekie ata nĩ kana aendeee kũmwenda Yeova mũnango?

⁶ Mũethiovia ũsu nĩwamanyĩiwʼe nĩ Vilivu ũwʼo wa vata ũteesĩ, na ũndũ ũmwe wamanyĩiwʼe nĩ kana Yesũ nĩwe Masia. (Meko 8:34, 35) Nĩwakiitiwe mũno ĩtina wa kũmanya kĩla Yesũ weekĩte kwondũ wake. Kĩu kyatumie eka ata? Aĩ o atonya kũtwʼa kũendeea kwĩkala e mwĩtĩkĩli wa ndĩni ya Kĩyuti ũnengetwe ndaĩa. Vandũ va ũu, nĩwamwendie Yeova na Mwana wake mũnango. Kĩu nĩkyatumie atwʼa kwosa ĩtambya ya vata ya kũvatiswa na atwʼĩka mũatĩĩi wa Yesũ Klĩsto. Vilivu nĩwoonie kana mũndũũme ũsu nĩweeyũmbanĩtye, na kwoou amũvatisa.

⁷ Waatĩĩa ngelekanyʼo ya Mũethiovia ũsu, o naku no wĩyũmbanĩsye kũvatiswa. Ũkeethĩwa ũtonya kwasya ũũ na ũkũmbaũ: “Nĩ kyaũ kĩũnziĩĩa kũvatiswa?” Ekai twone ũndũ ũtonya kũatĩĩa matambya aa Mũethiovia ũsu woosie: Nĩwaendeeie kwĩmanyĩsya, nĩwaatĩĩaa kĩla weemanyĩsya, na nĩwaendeeie kũmwenda Ngai mũnango.

8. Ĩandĩko ya Yoana 17:3 yĩũkonetye ata?

⁸ Soma Yoana 17:3. Ndeto isu sya Yesũ nĩsyĩthĩwa nesyo syaũtetheeisye watwʼa kwĩmanyĩsya Mbivilia? Aingĩ maitũ twatetheeiwʼe nĩsyo. Ĩndĩ yo-ĩ, ndeto o isu nitũtavĩtye tũendeee kwĩmanyĩsya? Ĩĩ. Tũikaeka kũendeea “kũkwata ũmanyi ĩũlũ [wa] Ngai ũla wa wʼo weka.” (Mũta. 3:11) Twĩendeea kwĩmanyĩsya tene na tene. Na o ũndũ twaendeea kwĩmanyĩsya, nowʼo ngwatanĩo yitũ na Yeova ĩkalũlũmĩĩlaa mũnango.—Sav. 73:28.

9. Twaĩlĩte kwĩka ata ĩtina wa kũmanya momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia?

 ⁹ Yĩla twaambĩĩa kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova, twambaa kũmanya o momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia. Valũanĩ ũla mũtũmwa Vaulo waandĩkĩie Aevelania, eetie momanyĩsyo asu “maũndũ ma mũsingi.” We ndavũthĩĩasya “momanyĩsyo ma mũsingi,” nũndũ amaelekanilye na ĩia yĩla yĩnengae kana vinya. (Aevl. 5:12; 6:1) Ĩndĩ nĩwasyokie athuthya Aklĩsto onthe maikeanĩwe no momanyĩsyo ma mũsingi tu, na vandũ va ũu, maiendeea kwĩmanyĩsya wʼo mũliku wa Ndeto ya Ngai. We wĩ na wendi wa kwĩmanyĩsya momanyĩsyo maliku ma Mbivilia? Nĩwĩyũmbanĩtye kũendeea kwĩana, na kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova na ieleelo syake?

10. Nĩkĩ amwe mewʼaa ve vinya kwĩmanyĩsya?

¹⁰ O na vailye ũu, aingĩ maitũ mewʼaa ve vinya kwĩmanyĩsya. We ũu nĩwʼo wĩwʼaa? Yĩla waĩ sukulu, nĩwĩthĩwa weemanyĩisye kũsoma na kũelewa nesa kĩla wasoma? Nĩwatanĩaa kwĩmanyĩsya, na ũyĩwʼa watetheka mũno nĩ kĩla weemanyĩsya? Kana weekie kwĩyusũĩsya ndwĩ mũseo mavukunĩ? Ethĩwa ũu nĩwʼo vailye, manya kana ndwĩ weka. Ĩndĩ Yeova no aũtetheesye. We nde naĩ na vai Mwalimũ ũngĩ mũseo take.

11. Yeova onanĩtye ata kana nĩwe ‘Mũmanyĩsya’ ũla mũnene vyũ?

¹¹ Yeova eyĩtĩte ‘Mũmanyĩsya’ waku ũla mũnene vyũ. (Isa. 30:20, 21) We nĩ Mwalimũ wĩ wũmĩĩsyo, wĩ tei, na ũeleawa amanyĩwʼa make. Amanthaa ũseo nthĩnĩ wa amanyĩwʼa make. (Sav. 130:3) Na ndendaa twĩke maũndũ tũtatonya. Na ndũkolwe nĩwe woombie kĩlĩko kyaku, nakyo nĩ mũthĩnzĩo wa mwanya mũno. (Sav. 139:14) Ithyĩ tũsyaawa twĩ na wendi wa kwĩmanyĩsya. Mũmbi witũ nĩwendaa tũendeee kũtanĩa kwĩmanyĩsya tene na tene. Kwoou nĩ ũndũ wa ũĩ wĩthĩwe na “wendi mwingĩ” wa ũwʼo wa Mbivilia yu tũĩ. (1 Vet. 2:2) Ĩyĩkĩĩe mĩvango ũtonya kũvikĩĩa, na ũilũmanyʼa na mũvango wa kũsoma na kwĩmanyĩsya Mbivilia ũteũtĩĩa. (Yos. 1:8) Yeova no aũtetheesye ũkemanyĩsya kũtanĩa kũsoma na kwĩmanyĩsya ĩũlũ wake mũnango.

12. Nĩkĩ twaĩlĩte kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa thayũ wa Yesũ e vaa ĩũlũ wa nthĩ na ũtavanyʼa wake?

¹² Mavinda kwa mavinda osaa mwanya wa kũsũanĩa ĩũlũ wa thayũ wa Yesũ e vaa ĩũlũ wa nthĩ na ũtavanyʼa wake. Nĩ ũndũ wa vata tũatĩĩe nyaaĩ sya Yesũ nesa ethĩwa nĩtũkwenda kũendeea kũmũthũkũma Yeova, na mũno mũno mavindanĩ aa momũ. (1 Vet. 2:21) Yesũ nĩwawetie ũtheinĩ mawetu ala aatĩĩi make makakomana namo. (Luka 14:27, 28) Ĩndĩ aĩ na mũĩkĩĩo kana aatĩĩi make ma wʼo makaendeea kwĩthĩwa me aĩkĩĩku o take. (Yoa. 16:33) Kwoou ĩmanyĩsye ĩũlũ wa thayũ wa Yesũ e vaa ĩũlũ wa nthĩ, na ũyĩyĩkĩĩa mĩvango ĩkũũtetheesya ũatĩĩe ngelekanyʼo yake kĩla mũthenya thayũnĩ waku.

13. Nĩ kyaũ waĩlĩte kũendeea kũmwĩtya Yeova, na nĩkĩ?

¹³ Kwĩthĩwa na ũmanyi kwĩ kwʼoka kũitoetye. Ũmanyi ũkũtetheeasya kũmanya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa Yeova na kwĩthĩwa na nguma imwe ta wendo na mũĩkĩĩo. (1 Ako. 8:1-3) O ũndũ ũendeee kwĩmanyĩsya, mũkũlasye Yeova akwongeleele mũĩkĩĩo. (Luka 17:5) Nũsũngĩaa mboya ta isu kwa ũlau. Mũĩkĩĩo mũlũmu ũla wĩ nawʼo nũndũ wa kũkwata ũmanyi wa wʼo ĩũlũ wa Ngai witũ nũũkũtetheesya wĩke maendeeo.—Yak. 2:26.

14. Mũtũmwa Vetelo akindĩlĩĩile ata vata wa kũatĩĩa kĩla tũkwĩmanyĩsya? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁴ Mũtũmwa Vetelo nĩwakindĩlĩĩile kana nĩ ũndũ wa vata aatĩĩi ma Klĩsto maendeee kũatĩĩa kĩla meemanyĩsya. Nĩwawetie ngewa yĩ  Mbivilianĩ ĩũlũ wa Noa. Yeova atavisye Noa kana akatũmĩa mbua mbingĩ kwananga andũ athũku ma ĩvinda yĩu. Ĩndĩ kũmanya kana mbua mbingĩ nĩyesaa kua kũyatoetye kũmũtangĩĩa Noa na mũsyĩ wake. Wasisya nesa nũkwona kana Vetelo awetaa ĩvinda yĩla mbua mbingĩ ĩtambĩĩe kua, na “yĩla ngalawa yaendeee kwakwa.” (1 Vet. 3:20) Kwa wʼo, Noa na mũsyĩ wake nĩmaatĩĩie kĩla meemanyĩĩtye ĩũlũ wa Ngai kwa kwaka ngalawa, ĩla yaĩ ĩsiwa ĩnene mũno. (Aevl. 11:7) Ĩtina, Vetelo aelekanilye kĩla Noa na mũsyĩ wake meekie na ũvatiso, na aandĩka ũũ: “Ũvatiso, ũla ũvwʼanene na ũndũ ũsu, o nawʼo yu nũũmũtangĩĩa.” (1 Vet. 3:21) Kwoou no tũelekanyʼe kĩthito kĩla ũendeee kwĩkĩa nĩ kana wĩyũmbanĩsye kũvatiswa na kĩthito kĩla Noa na mũsyĩ wake meekĩie myaka mingĩ mayaka ngalawa. Nĩ kyaũ waĩlĩte kwĩka nĩ kana ũvikĩĩe kũvatiswa?

15. Twonanasya ata kana nĩtwĩlilĩte kuma ngoonĩ?

¹⁵ Ũndũ ũmwe twĩthĩawa twaĩle kwĩka nĩ kwĩlila naĩ sitũ kuma ngoonĩ. (Meko 2:37, 38) Yĩla tweelila kuma ngoonĩ, nĩtwĩkaa moalyũku vyũ. We nũekanĩte na imanyĩo ila itamwendeeasya Yeova, ta mwĩkalĩle mũvuku, kũtũmĩa mbakĩ, kana numano? (1 Ako. 6:9, 10; 2 Ako. 7:1; Aev. 4:29) Ethĩwa ndwĩkĩte ũu, endeea kũngʼangʼana wĩke moalyũku. Kũlya mwalimũ waku kana atumĩa ma kĩkundi maũtetheesye na maiũtaa. Ethĩwa wĩ wa mũika na wĩkalaa na asyai maku, endeea kũmakũlya maũtetheesye ũekane na mĩtuo mũthũku ĩla ĩtonya kũũsiĩĩa ndũkavatiswe.

16. Wʼo mũvango mũseo wa maũndũ ma kĩ-veva wĩthĩawa ũilye ata?

¹⁶ O na ĩngĩ, nĩ ũndũ wa vata tũatĩĩe mũvango mũseo wa kwĩkaa maũndũ ma kĩ-veva. Ũndũ ũmwe tũtonya kwĩka nĩ kũendaa maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto na kumya maelesyo. (Aevl. 10:24, 25) Na wesa kũtwʼĩka mũtavanyʼa, tavanasya ũteũtĩĩa. O ũndũ waendeea kũkwata mbau wĩa ũsu wa kũtangĩĩa mathayũ, nowʼo ũkaũtanĩaa mũnango. (2 Tim. 4:5) Ethĩwa wĩ wa mũika na wĩkalaa na asyai maku, ĩkũlye-ĩ: ‘Yo wĩthĩaa no nginya mandilikanyʼe kũthi maũmbanonĩ kana ũtavanyʼanĩ? Kana nosaa ĩtambya yĩu nyie mwene?’ Yĩla weetwʼĩĩa kwĩka maũndũ asu we mwene, wĩthĩawa ũyonanyʼa wĩ na mũĩkĩĩo, nũmwendete  Yeova, na nũũtũnga mũvea nũndũ wa maũndũ ala ũkwĩkĩte. Asu nĩ “meko ala monanasya mũndũ nũmũkĩaa Ngai,” ala tũmũnengae ta mũthĩnzĩo. (2 Vet. 3:11; Aevl. 13:15) Mĩthĩnzĩo yonthe ĩla tumasya kwa ngenda na tũte kũingĩĩwʼa nĩmwendeeasya Ngai witũ. (Sianĩsya na 2 Akolintho 9:7.) Twosaa matambya asu nũndũ nĩtũtanĩthawʼa nĩ kũmũnenga Yeova kĩla kĩseo vyũ.

17-18. Nĩ nguma yĩva ya vata ĩtonya kũũtetheesya wĩke maendeeo ũvikĩĩe kũvatiswa, na nĩkĩ nĩ ya vata? (Mathayo 22:37)

¹⁷ O ũndũ ũendeee kwĩka maendeeo ũvatiswe, nowʼo ũkakomanaa na mawetu. Andũ amwe nĩmatonya kwambĩĩa kũũthekeea nũndũ wa kũtia maũndũ ala ũnaĩkĩĩaa, o na nĩmatonya kũũvĩnga kana makaũthĩnyʼa. (2 Tim. 3:12) Na yĩla ũendeee kũngʼangʼana ũekane na kĩmanyĩo kĩthũku, mavinda amwe nũtonya kwĩthĩa ũkĩsyokeie. Kana nũtonya kũemwa nĩ kũmĩĩsya na ũkakwʼa ngoo nũndũ wĩona ũteũvikĩĩa mũvango waku. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya wũmĩĩsye? Nĩ kũmwenda Yeova, na ĩsu nĩ nguma ya vata mũno.

¹⁸ Nguma ĩla nzeo vyũ ũtonya kwĩthĩwa nayo nĩ kũmwenda Yeova. (Soma Mathayo 22:37.) Kũmwenda Ngai mũno no kũũtetheesye ũkomĩĩsya nesa mawetu ala wakomana namo. Mbivilia nĩwetete mavinda maingĩ kana Yeova nĩwonasya athũkũmi make ũseo wĩ wendo. Nũndũ wa ũu, nũlũmanasya na athũkũmi make na ndamatiaa kana akaeka kũmenda. (Sav. 100:5) We ũmbĩtwe na mũvwʼano wa Ngai. (Mwa. 1:26) Kwoou ũtonya ata kwonanyʼa wendo ta ũsu?

19. Ũtonya ata kũtũnga mũvea mũnango nũndũ wa maũndũ onthe ala Yeova ũkwĩkĩte? (Akalatia 2:20)

¹⁹ Ambĩĩa kwa kũtũngaa mũvea. (1 Ath. 5:18) Kĩla mũthenya ĩkũlasye-ĩ, ‘We Yeova ambonyʼa ata kana nũmbendete?’ Na ĩndĩ ĩkĩĩthya kana nĩwamũtũngĩa mũvea mboyanĩ, na ũyĩka ũu ũitalanyʼa maũndũ ala ũkwĩkĩte. Elewa kana Yeova ekaa maũndũ maseo kwondũ waku mwene nũndũ nũkwendete, o tondũ mũtũmwa Vaulo wesie kũmanya. (Soma Akalatia 2:20.) Ĩkũlye-ĩ, ‘Nyie nĩngwenda kũmwonyʼa nĩnĩmwendete o ũndũ we ũmbendete?’ Kũmwenda Yeova kũkaũtetheesya ũendeee kũsinda matatwa na kũmĩanĩsya na mawetu. O na kũkatumaa ũlũmanyʼa na mũvango waku wa kwĩkaa maũndũ ma kĩ-veva, na kĩla ĩvinda ũyonanasya nĩwendete Ĩthe waku mũthenya kũthi ũla ũngĩ.

20. Ũtonya kwĩka ata wĩyumye kwa Yeova, na ĩtambya yĩu nĩ ya vata mũno wĩana ata?

 ²⁰ O ũndũ ĩvinda yĩvĩtĩte, kũmwenda Yeova kũkatuma umya mboya ya mwanya mũno. Mboyanĩ ĩsu ũkamwatha kana weeyumya ũmũthũkũmae. Lilikana kana yĩla weeyumya ũmũthũkũme Yeova, wĩthĩawa na wĩkwatyo mũseo mũno. Wĩthĩawa watwʼĩka malĩ yake tene na tene. Yĩla weeyumya ũmũthũkũme Yeova, wĩthĩawa wamwatha kwĩka ũu kwĩ kwiũ na kwĩ kweũ. Ndwĩthĩawa na vata wa kwĩsa kumya watho ũsu ĩngĩ. Kwa wʼo, yĩla tweeyumya tũmũthũkũme Yeova, twĩthĩawa twoosa ĩtambya yĩte ya kũvũĩa ngũĩ. Ĩndĩ kwasũanĩa ũndũ ũũ: Ũkekaa motwi maingĩ thayũnĩ waku, amwe mamo maseo mũno, ĩndĩ vai ũmwe ũkeka ũseũvĩte ta ũsu wa kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova. (Sav. 50:14) Satani akaũtataa ũeke kũmwenda Ĩthe waku mũno, ayĩkwatya nũkũeka kwĩthĩwa wĩ mũĩkĩĩku. Mwa ndũkaeke asinde! (Yovu 27:5) Kũmwenda Yeova mũno kũkaũtetheesya ũendeee kũmũthũkũma tene na tene na ngwatanĩo yaku na Ĩthe waku wa ĩtunĩ ĩyĩendeea kũlũlũmĩĩla mũnango.

21. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana kũvatiswa tiwʼo mũthya wa maũndũ ĩndĩ no mwambĩĩo?

²¹ Ĩtina wa kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova, neena na atumĩa kĩkundinĩ kyenyu ĩũlũ wa kwosa ĩtambya yĩla yĩngĩ ya vata. Na kĩla ĩvinda lilikanaa kana kũvatiswa tikwʼo mũthya wa maũndũ ĩndĩ no mwambĩĩo. Kwĩthĩawa kwaũvingũĩa mwanya wa kũmũthũkũma Yeova thayũnĩ waku wʼonthe. Kwoou ĩkĩa kĩthito ũmwende Ĩthe waku mũnango yu tũĩ. Ĩthĩwa na mĩvango mĩseo nĩ kana wendo waku ũendeee kwĩana kĩla mũthenya. Maũndũ ta asu nĩmeũkũtetheesya ũvikĩĩe kũvatiswa. Mwa ũsu ũkeethĩwa wĩ mũthenya mũseo ta kĩ! Ĩndĩ ũsu no mwambĩĩo tu. Twʼa ĩndĩ kũendeea kũmwenda Yeova na Mwana wake mũnango kũvika tene na tene!