MWAKA mũvĩtu ana-a-asa ngili mbingĩ nĩmanatw’ĩkĩthiw’e atumĩa na atetheesya ma kĩkundi nthĩ yonthe. Ethĩwa wĩ ũmwe, ndũlea kwĩthĩwa ũtanaa nũndũ wa kĩanda kĩu ũnakwatie.

Ĩndĩ noĩthwa ũtelemangaa wasũanĩa kĩanda kĩla wĩ nakyo. Mũtumĩa ũmwe wa mũika wĩtawa Jason aisye, “Ĩla natw’ĩkĩthiw’e mũtumĩa oou, neewie naitavĩwa mũno nĩ maũndũ ala naĩlĩte kwĩanĩsya.” O na Mose na Yelemia moonie ta matatonya wĩa ũla Yeova wamanengie. (Kuma 4:10; Yel. 1:6) Ethĩwa wĩ na thĩna ũsu, ũtonya ata kũeka kwĩw’a ũu na ũiendeea kwĩka maendeeo? Ngelekany’o ya Timotheo no ĩũtethye.—Meko 16:1-3.

Noĩthwa Timotheo aĩ na myaka ta 20 ĩla mũtũmwa Vaulo wamũkũlilye aendany’e nake syalonĩ syake. Nũndũ Timotheo aĩ o mũnini, matukũ ma mbee nũtonya kwĩthĩwa eew’aa nthoni aineena na andũ, kana akethĩwa aemawa nĩ kwĩanĩsya nesa kĩanda kĩu waĩ ananengwa. (1 Tim. 4:11, 12; 2 Tim. 1:1, 2, 7) Ĩndĩ ĩtina wa myaka ĩkũmi, Vaulo aandĩkĩie kĩkundi kya Vilivi ũũ: “Nĩngwĩkwatya nthĩnĩ wa Mwĩaĩi Yesũ kũmũtũmĩa Timotheo kwenyu mĩtũkĩ . . . Nũndũ ndi na mũndũ ũngĩ ũla ũlilikanaa ũndũ ũmwe nakwa.”—Avi. 2:19, 20.

Nĩ kyaũ kyatumie Timotheo atw’ĩka mũtumĩa ũseũvĩte ũu? Ekai twone maũndũ thanthatũ tũtonya kwĩmanyĩsya.

1. Nĩwathĩnĩkĩaa angĩ kuma ngoonĩ. Vaulo eeie ana-a-asa ma Vilivi kana Timotheo ‘nũthĩnĩkaa kwa w’o ngoonĩ nĩ maũndũ moo.’ (Avi. 2:20, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Na nĩ w’o, nĩwathĩnĩkĩaa andũ. Nĩwendaa mũno kwona me na ngwatanĩo nzeo na Yeova, na nĩwamatetheeasya vyũ.

Ndũkatutye ũla ndeleva wĩawa eekaa o kwĩkasana avike kĩla sitengyi saa ila ũvangĩĩwe ateũkũlya nũkwosa andũ kana ndeosa. Mũtumĩa wĩtawa William wĩanĩĩtye nesa kĩanda kyake kwa myaka mbee wa 20 anengete ala mela kũnengwa ianda ũtao ũũ: “Mendei ana-a-asa. Vandũ va kũsũanĩaa mũno ũndũ mũkwĩanĩsya mĩtalatala ĩla ĩvangĩtwe, sũanĩai ũndũ mũũmatetheesya.”

2. Eekaa maũndũ ma kĩ-veva mbee. Vaulo aisye kana Timotheo ndailyĩ andũ amwe nũndũ aisye asu angĩ “onthe nĩmeũmantha maũndũ moo ene, ti maũndũ ma Yesũ Klĩsto.” (Avi. 2:21) Vaulo aandĩkĩie Avilivi e Lomi. Kwoou aĩ atonya kwona nesa kana ana-a-asa ma kũu makwatene mũno na maũndũ moo ene. Mayaĩ na kĩthito kingĩ maũndũnĩ ma kĩ-veva. Ĩndĩ Timotheo aĩ kĩvathũkany’o vyũ! Akwata mwanya wa kũtavany’a eekaa o ta Isaia, ũla waisye: “Ninyioo; ndũma nyie.”—Isa. 6:8.

Ũtonya ata kwĩanĩsya maũndũ maku ũteũlekeleelya kĩanda kyaku? Mbee, vathũkanasya kĩla kya vata. Vaulo anenganie ũtao ũũ: ‘Ĩtĩkĩlai [kana, ĩkai] maũndũ ala maseo mbee.’ (Avi. 1:10) Ambaa kwĩka kĩla Ngai wonaa kĩ kya vata. Kelĩ, ndũkeyũmbĩlĩĩle maũndũ maingĩ. Ekana na  maũndũ ala meũkwanangĩa saa na vinya. Vaulo ataie Timotheo ũũ: “Kĩa mĩmeo ya wana, na ũkĩatĩĩa ũlũngalu, na mũĩkĩĩo, na wendo, na mũuo.”—2 Tim. 2:22.

3. Aĩ na kĩthito ũthũkũminĩ wa Ngai. Vaulo alilikanilye Avilivi ĩũlũ wa Timotheo amea: “Nĩmwĩsĩ ũndũ wake, kana nĩwatethisye wĩa vamwe nakwa kwondũ wa ũnyaĩĩkya ũla ũvoo mũseo, o ũndũ mwana ũtethasya ĩthe wake.” (Avi. 2:22) Timotheo ndaĩ mũtulu. Athũkũmie e na Vaulo na kĩthito kingĩ mũno, na kĩu nĩkyatumie mendana mũno.

Wĩa nĩ mwingĩ ũseũvyonĩ. Kũtethya wĩa ũsu no kũtume wĩkala wĩ mwĩanĩe vyũ, na ũyĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na ana-a-asa. Kwoou tw’a ‘kũthangaaa mũno mavinda onthe wĩanĩ wa Mwĩaĩi.’—1 Ako. 15:58.

4. Nĩwatũmĩaa kĩla weemanyĩasya. Vaulo eeie Timotheo atĩĩ: “Nĩwavikĩlile ũmanyĩsyo wakwa, na mũendele, na kwenda kwakwa, na mũĩkĩĩo, na wũmĩĩsyo, na wendo, na wĩlũlũmĩlyo.” (2 Tim. 3:10) Nũndũ Timotheo nĩwatũmĩaa kĩla weemanyĩsya, nĩwongeleeilwe ianda.—1 Ako. 4:17.

Ve mwana-a-asa mũkũangũ kwĩ uwe ũtonya kũũmanyĩsya maũndũ maingĩ, ũla ũmũtalaa ta ngelekany’o nzeo? Ethĩwa ndwĩ na ũmwe, wĩona ata ũkamũmantha? Mũtumĩa ũmwe wa tene wĩtawa Tom aisye: “Ve mũtumĩa ũmwe mũima weeyumisye andetheesye na amanyĩsya maũndũ maingĩ. Kĩla ĩvinda namũkũlasya ũtao na ndiũatĩĩa. Kwĩka ũu kwanengie ũkũmbaũ mwingĩ na mĩtũkĩ.”

5. Nĩweemanyĩasya. Vaulo eeie Timotheo: “Ĩmanyĩsye mwene kwĩkalaa mwĩkalo wĩ na kĩkĩo kya Ngai.” (1 Tim. 4:7, BCK) Mũthaũki no ethĩwe na mwalimũ wa kũmũmanyĩsya mathaũ, ĩndĩ kĩu kĩitoetye nũndũ no nginya emanyĩsye we mwene. Nĩkyo kĩtumi Vaulo waendeeie kwĩa Timotheo atĩĩ: “Ĩthĩwa wĩ mũthangaau kũsoma, kũtaa, na kũmanyĩsya . . . Ĩthĩwa na ũthangaau maũndũnĩ aa; ĩnengane kwamo vyũ; nĩ kana kũendeea na mbee kwaku kwĩthĩwe kwĩ kwoneku kwa onthe.”—1 Tim. 4:13-15.

O naku endeea kwĩka maendeeo. Ndũkatũae vamwe, kana wĩtĩkĩlae kũvĩtũkwa nĩ ũmanyi mweũ ũkonetye mĩvango ya kĩkundi. O na ndũkaatate kwĩyĩelela ũisũanĩa atĩ wĩ na ũmanyi ũtoetye kwĩka ũndũ o na wĩva ũtekĩte ũkunĩkĩli nesa. Ĩkaa ta Timotheo kwa ‘kwĩsũvĩa mwene, vamwe na momanyĩsyo maku.’—1 Tim. 4:16.

6. Eekwatasya veva wa Yeova. Ĩvinda yĩmwe Vaulo nĩwalilikanilye Timotheo ũthũkũmi wake na amwĩa: “Ũndũ ũsu mũseo ũla wiĩtwe kwaku ũsũvĩe kwa nzĩa ya Veva Mũtheu ũla ũtwĩe nthĩnĩ waitũ.” (2 Tim. 1:14) Timotheo ndaĩ aendeea na ũthũkũmi wake atekwatĩtye veva wa Ngai.

Donald e na myaka mĩongo ĩana ũna e mũtumĩa, na easya: “No nginya aũme ala me na ianda mende mũno ngwatanĩo yoo na Ngai. Ala meeka ũu makeethĩawa matonya kũendaa ‘kuma vinyanĩ kũthi vinyanĩ.’ Mavoya Ngai amanenge veva na meekĩa kĩthito methĩwe na ũsyao wa veva, makatethya ana-a-asa moo vanene.”—Sav. 84:7; 1 Vet. 4:11.

Nĩtũtanaa mũno twoona ana-a-asa aingĩ taku mainengwa ianda na maiendeea kwĩka maendeeo. Ũla Jason tũmũwetie mwambĩĩonĩ easya: “Nĩmanyĩĩtye maũndũ maingĩ mũno nĩ mũtumĩa, na yu nĩ na ũkũmbaũ mwingangĩ. Matukũ aa nĩnĩtanĩaa mũno kĩanda kĩla nĩnengetwe, na nĩkĩtalaa ta ndaĩa nene mũno!”

We nũkũendeea kwĩka maendeeo? Osa ngelekany’o ya Timotheo. Weeka ũu, andũ ma Ngai makoonaa wĩ ũathimo mũnene kwĩthĩwa vamwe naku.