1, 2. (a) Nĩkĩ andũ ma ĩvinda ya mũtũmwa Vaulo mathĩnĩkĩaa maũndũ ma ũthasyo na ũkombo? (b) Vaulo atetheeisye andũ mamanye ũthasyo wa w’o umaa va?

AKLĨSTO ma mbee matwĩe kĩsionĩ kĩla kyasumbĩkĩtwe nĩ silikalĩ ya Lomi, na andũ aingĩ ala maĩ kĩsionĩ kĩu meekathĩĩaa mũno mayasya atĩ silikalĩ yoo yaĩ na mĩao mĩseo mũno, nĩyaatĩĩaa ũsili wa katĩ, na nĩyanengete andũ ũthasyo. Ĩndĩ o na kũtw’ĩka silikalĩ ĩsu yaĩ nene na yaĩ na vinya, kĩla kyamĩvikĩtye vau nĩ wĩa ũla watethetw’e nĩ ngombo. O na ve ĩvinda weethĩaa vakuvĩ mũndũ 1 katĩ wa 3 Ũsumbĩnĩ wa Lomi nĩ ngombo. Kwoou andũ aingĩ ĩvindanĩ yĩu, o na Aklĩsto, nĩmeesĩ nesa ngewa ya ngombo na mũndũ wĩ na ũthasyo.

² Mavalũa ala maandĩkiwe nĩ mũtũmwa Vaulo me na ũvoo mwingĩ ĩũlũ wa ũthasyo. Ĩndĩ kĩeleelo kyake kĩyaĩ kũvetea andũ mathĩna ala maĩ namo, o na kũtw’ĩka kĩu nĩkyo andũ aingĩ mendaa. Vaulo na Aklĩsto ala angĩ mayeekwatĩtye mũsumbĩki mũna kana mũndũ ũngĩ o na wĩva amaetee ũthasyo. Vandũ va ũu, maĩ na kĩthito kingĩ kya kũtetheesya andũ mamanye ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai, na maimanya ũndũ nthembo ĩla yaumiw’e nĩ Klĩsto  Yesũ ne ya vata. Vaulo nĩwatetheeisye Aklĩsto ala angĩ mamanye ũthasyo wa w’o umaa va. Kwa ngelekany’o, valũanĩ wa kelĩ ũla waandĩkĩie Aklĩsto ma Kolintho ameie atĩĩ: “Mwĩaĩi [Yeova] nĩwe Veva; na vala ve Veva wa Mwĩaĩi, nĩvo ve ũthasyo.”—2 Ako. 3:17.

3, 4. (a) Vaulo aneeneaa kyaũ atanamba kũandĩka ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa 2 Akolintho 3:17? (b) Twaĩle kwĩka ata nĩ kana tũtanĩe ũthasyo ũla umaa kwa Yeova?

³ Vaulo atanamba kũandĩka ndeto isu waandĩkĩe Akolintho, aandĩkie ĩũlũ wa ĩvinda yĩla ũthyũ wa Mose watisatisaa aumĩte Kĩĩmanĩ kya Sinai, vala waĩ na mũlaĩka wa Yeova. Ĩla andũ moonie Mose nĩmambĩĩe kũkĩa, na kyu kyatuma Mose evw’ĩka suka mũvũthũ ũthyũ. (Kuma 34:29, 30, 33; 2 Ako. 3:7, 13) Ĩndĩ Vaulo aisye: “Ĩvinda o yĩla mũndũ wĩmwĩthyũũĩa Mwĩaĩi, suka ũsu nũvetawa.” (2 Ako. 3:16) Vaulo endaa kwasya ata?

⁴ O tondũ tũnoonie ĩsomonĩ ĩvĩtu, nũndũ Yeova nĩwe Mũmbi wa syĩndũ syonthe, no we e weka wĩthĩawa na ũthasyo wa kwĩka kĩla ũkwenda ate kwovwa nĩ mwĩao o na ũmwe. Kwoou no twasye tũteũvĩtya kana vala ve Yeova na ‘vala ve Veva wake,’ vethĩawa ve ũthasyo. Ĩndĩ nĩ kana tũtetheke nĩ ũthasyo ũsu na tũiũtanĩa, no nginya ‘tũmwĩthyũũĩe’ Yeova, kana kwa ndeto ingĩ, twĩthĩwe na ngwatanĩo ndũmu nake. Ĩvinda yĩla Aisilaeli maĩ weũnĩ masũanĩaa ta andũ vandũ va kwona maũndũ ũndũ Yeova ũmonaa. Ilĩko syoo na ngoo syoo syailyĩ ta syavw’ĩkĩtwe na suka mũvũthũ, ũkethĩa kĩla syendaa no kũtũmĩa ũthasyo ũla makwatie mauma Misili meanĩsye mawendi moo.—Aevl. 3:8-10.

5. (a) Veva wa Yeova ũtũnengae ũthasyo wĩva? (b) Twĩsĩ ata kana mũndũ no atanĩe ũthasyo ũla Yeova ũtũnengae o na atw’ĩke nĩ mũvungwa kana nĩ ngombo? (c) Twĩsũngĩa makũlyo meva?

⁵ Ũthasyo ũla tũnengawe nĩ veva wa Yeova nĩ wa vata kwĩ ũthasyo ũla ngombo ĩkwataa yathaw’a. Twĩasya ũu nũndũ veva wa Yeova wĩanĩasya kĩndũ andũ matatonya kwĩanĩsya o na makenda, nũndũ nũtonya kũtũthasya vyũ kuma ũkombonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ, na ũkatumya ũkombonĩ wa ũthaithi wa ũvũngũ na syĩthĩo syaw’o. (Alo. 6:23; 8:2) Ũsu nĩ ũthasyo mũnene ta kĩ! Mũndũ no atanĩe ũthasyo ũsu o na atw’ĩke nĩ mũvungwa kana nĩ ngombo. (Mwa. 39:20-23) Mwĩĩtu-a-asa Nancy Yuen na Mwana-a-asa Harold King nĩmeeyoneie kĩu o na kũtw’ĩka nĩmooviwe myaka mingĩ nũndũ wa mũĩkĩĩo woo. No ũmone na ũkamew’a kĩsesenĩ kya JW Broadcasting maielesya kĩla meeyoneie. (Sisya ungu wa ŨNEENANY’A NA MAŨNDŨ MEEKĨKIE > KŨMĨĨSYA MATHĨNA.) Ĩndĩ ekai tũmanye-ĩ, Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa ũthasyo ũla twĩ naw’o? Na tũtonya kũtũmĩa nesa ũthasyo ũsu ata?

6. Aisilaeli moonanisye ata kana mayaatũnga mũvea nũndũ wa ũthasyo ũla Yeova wamanengie?

⁶ Ĩla twakwata mũthĩnzĩo wa thooa mũnene, nĩtwĩw’aa tũyenda mũno kũtũngĩa mũvea ũla ũtũnengie mũthĩnzĩo ũsu. Aisilaeli mayaatũnga mũvea nũndũ wa ũthasyo ũla Yeova wamanengie ĩla wamaumisye ũkombonĩ wa Misili. Mamina kũthaw’a, mekalile o myei mĩnini na mambĩĩa kũĩĩa lĩu ũla maĩsaa Misili na kũnyungunyĩsya ĩũlũ wa syĩndũ ila Yeova wamanengae. O na nĩmendie kũsyoka Misili. Kwasũanĩa we! Moonaa ‘makũyũ, mongũ, matikitiki, itũngũũ sya liki, itũngũũ, na itũngũũ sya sumu’ syĩ sya vata kwĩ ũthasyo ũla makwatie wa kũmũthaitha Ngai wa w’o, Yeova. O na ti ũsengy’o kũmanya kana Yeova nĩwamathatĩie mũno! (Mot. 11:5, 6, 10; 14:3, 4) Ũndũ ũsu wĩtũmanyĩsya ĩsomo ya vata mũno.

7. Vaulo ekalile ata kwosana na ũtao ũla we mwene wanenganie ĩandĩkonĩ ya 2 Akolintho 6:1, na tũtonya kwĩka take ata?

 ⁷ Mũtũmwa Vaulo ataie Aklĩsto amea maikethĩwe andũ matatũngaa mũvea nũndũ wa ũthasyo ũla Yeova ũtũnengete kwĩsĩla Mwana wake, Yesũ Klĩsto. (Soma 2 Akolintho 6:1.) Lilikana ũndũ Vaulo weew’aa aithĩna na ainyamaw’a nĩ wasya wake wa ngoo nũndũ wa kwĩthĩwa e ngombo ya naĩ na kĩkw’ũ. Ĩndĩ atũngie mũvea asya: “Nĩmũtũngĩa Ngai mũvea nĩ ũndũ wa Yesũ Klĩsto Mwĩaĩi waitũ.” Aisye ũu nĩkĩ? Aeleisye Aklĩsto ala angĩ atĩĩ: “Nũndũ mwĩao wa Veva wa thayũ ũla wĩ nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ nũnthaĩtye kuma mwĩaonĩ wa naĩ na wa kĩkw’ũ.” (Alo.7:24, 25; 8:2) O naitũ nĩtwaĩle kũatĩĩa ngelekany’o ya Vaulo na tũitũngaa mũvea nũndũ Yeova nũtũthaĩtye kuma ũkombonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ. Na nũndũ wa nthembo ya wovosyo, no tũmũthũkũme Ngai witũ twĩ na wasya mũtheu wa ngoo na tũitanĩa kwĩka ũu.—Sav. 40:8.

8, 9. (a) Mũtũmwa Vetelo anenganie ũkany’o wĩva ĩũlũ wa ũthasyo ũla twĩ naw’o? (b) Mũndũ atonya kũtũmĩa ũthasyo wake naĩ ata?

⁸ O vamwe na kũtũnga mũvea, nĩtwaĩle kwĩsũvĩa mũno tũikaaĩse kũtũmĩa ũthasyo witũ naĩ. Mũtũmwa Vetelo nĩwatũkanisye tũikaaĩse kũtũmĩa ũthasyo ũla twĩ naw’o ta ũthei wa kũvw’ĩka ũthũku. (Soma 1 Vetelo 2:16.) Ũkany’o ũsu wĩtũlilikany’a kĩla kyakwatie Aisilaeli me weũnĩ. Ĩndĩ nithyĩ twĩ mũisyonĩ mũnene o na kũte mo. Satani na andũ ma nthĩ ĩno yake maseũvasya syĩndũ mbingĩ itonya kũtũkusya. Kwĩ mĩkĩĩle ya mĩthemba mingĩ, syĩndũ mbingĩ sya kũya, kũnyw’a, kwĩtanĩthya, na ingĩ mbingĩ. Namo ala maseũvasya matangaso ma viasala nĩ oĩ mũno. Maseũvasya visa sya andũ anake maitũsesenga tũthooe syĩndũ ila meũtangaasa, na maitwonethya nĩ sya lasima na kaĩ no syĩndũ tũtonya kwĩkala tũte nasyo. Nĩ laisi mũno kũkwatw’a nĩ mĩteo ĩsu tũkatũmĩa ũthasyo witũ naĩ!

⁹ Ũtao ũsu Vetelo wanenganie no ũtũtethye maũndũnĩ angĩ maitango. Ta kwa ngelekany’o, no ũtũtethye kũtw’a twĩsoma nginya va, twĩthũkũma wĩa wa mũthemba wĩva, kana twĩenda kwĩanĩsya kyaũ thayũnĩ witũ. Kwasũanĩa ĩũlũ wa amũika ala me sukulu. Amũika asu mathing’ĩĩaw’a mũno mekĩe kĩthito nĩ kana metwe yunivasiti ila nzeo vyũ. Amũika asu monethaw’a kana masoma mũno makakwata mawĩa manene na mainengwa ndaĩa. O na nĩmonaw’a ũkunĩkĩli wĩkĩtwe wonanĩtye kana ala maendie yunivasiti makwataa mbesa mbingĩ kwĩ ala mavikie sekondalĩ. Nũndũ amũika methĩawa no ĩndĩ meũtw’a ũndũ mekwenda kũtũmĩa thayũ woo, yĩsilya ya kũsoma mũno yĩthĩawa yĩtonya kũmalika mĩtũkĩ. Ĩndĩ mo vamwe na asyai moo maĩle kũlilikana kyaũ?

10. Twaĩle kũlilikana kyaũ ĩũlũ wa ũthasyo witũ ĩla tũkwĩka motwi matũkonetye ithyĩ ene?

¹⁰ Nũndũ nĩ mũndũ mwene wĩtw’ĩĩaa nũkwĩka maũndũ asu mawetwa kana ndeĩka, andũ amwe monaa me na ũthasyo wa kũnyuva kĩla mekwenda ethĩwa wasya woo wa ngoo ndũũmavata. Nĩmatonya kwĩthĩwa masũanĩaa ndeto ii Vaulo waandĩkĩie Aklĩsto ma Kolintho ĩũlũ wa lĩu: “Kũthaw’a kwakwa kũsilĩĩlwa kĩ nĩ wasya wa ngoo wa ũngĩ?” (1 Ako. 10:29) O na kũtw’ĩka nĩ w’o kana twĩ na ũthasyo wa kwĩtw’ĩĩa ithyĩ ene twĩsoma nginya va kana twĩenda kwĩanĩsya kyaũ thayũnĩ witũ, nĩtwaĩle kũlilikana kana ũthasyo witũ wĩ na mĩvaka na kana motwi ala twĩkaa mailea kumĩlya maũndũ angĩ. Nũndũ wa ũu, Vaulo atanamba kũweta ndeto isu aĩ anasya atĩĩ: “Maũndũ onthe nĩmatonyeka [kana, no metĩkĩlĩke]; ĩndĩ ti onthe maĩlaa. Maũndũ onthe nĩmatonyeka; ĩndĩ ti onthe makaa.” (1 Ako. 10:23) Ũndũ ũsu wĩtũtetheesya kũmanya kana ve maũndũ angĩ ma vata mũnango kwĩ mawendi maitũ twaĩle  kũsũanĩa ĩla tũũvanga ũndũ tũũtũmĩa ũthasyo witũ.

11. Twathaiw’e nĩ kana twĩke ata?

¹¹ Vetelo amina kũnengane ũkany’o ĩũlũ wa kũtũmĩa ũthasyo naĩ, nĩwasyokie aweta ũndũ twaĩle kũũtũmĩa. Atwĩie tũũtũmĩe ta twĩ “ngombo sya Ngai.” Kwoou kĩla kyatumie Yeova atũmĩa Yesũ kũtũthasya mwĩaonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ nĩ kana endaa twĩyumye na tũmũthũkũme ta twĩ ‘ngombo syake.’

12. Noa na mũsyĩ wake matũtiĩe ngelekany’o yĩva?

¹² Tũkatũmĩa ũthasyo witũ naĩ no twĩse kwĩthĩa tũtw’ĩkie ĩngĩ ngombo sya nthĩ ĩno nũndũ wa kũsembany’a na maũndũ mayo na mawendi mayo. Kwoou nzĩa ĩla nzeo ya kwĩsiĩĩanĩa na ũndũ ũsu nĩ kũtũmĩa ĩvinda yitũ na vinya witũ kũmũthũkũma Yeova na ngoo yonthe. (Aka. 5:16) Kwasũanĩa ngelekany’o ya Noa na mũsyĩ wake. Matwĩe nthĩ yaĩ mbathe na yaĩ na andũ ang’endu. Ĩndĩ mayaaĩtĩkĩla kwĩthĩwa na mawendi ta ma andũ ala mamathyũlũlũkĩte kana kũsembany’a na maũndũ ala masembanasya namo. Nĩ kyaũ kyamatethisye? Matũmĩie ĩvinda yoo yingĩ maitethya wĩa ũla Yeova wamanengete wa kwaka ngalawa, kũmbany’a lĩu woo na wa nyamũ, na kũkany’a ala angĩ. Mbivilia yaĩtye: “Noa eeka ũu; kwĩanana na w’onthe ũla Ngai wamwĩaĩe, nĩw’o wekie.” (Mwa. 6:22) Matethekie ata? Noa na mũsyĩ wake nĩmavonokie ĩla nthĩ ya ĩvinda yoo yaanangiwe.—Aevl. 11:7.

13. Tũnengetwe wĩa wĩva?

¹³ Yeova atwĩaĩe twĩke ata ũmũnthĩ? Ithyĩ amanyĩw’a ma Yesũ nĩtwĩsĩ nesa wĩa ũla Ngai ũtũnengete. (Soma Luka 4:18, 19.) Ũmũnthĩ andũ aingĩ nĩmalindĩtwe metho nĩ ngai ya nthĩ ĩno, na nĩmatw’ĩkĩte ngombo sya ndĩni, ũmanthi, na maũndũ angĩ mekawa nĩ andũ. (2 Ako. 4:4) Nĩtũnengetwe wĩa wa kũatĩĩa ngelekany’o ya Yesũ kwa kũtetheesya andũ mamũmanye Yeova na maimũthaitha, nũndũ nĩwe Ngai ũla ũnenganae ũthasyo. (Mt. 28:19, 20) Wĩa ũsu ndwĩ laisi na nĩtũkomanaa na mathĩna maingĩ ĩla tũũtethya. Kwa ngelekany’o, nthĩ  imwe andũ nĩmaekete kwendeew’a nĩ kũmũmanya Ngai, na angĩ nĩmatũthatĩaa ĩla tũũmatavya ũvoo mũseo. Ĩkũlyo yĩla kĩla ũmwe witũ waĩle kwĩkũlya nĩ, ‘No nĩtũmĩe ũthasyo wakwa kũkwata mbau wĩa wa Ũsumbĩ mũnango?’

14, 15. Andũ ma Yeova mosete ata wĩa wa kũtavany’a? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 8.)

¹⁴ Nĩtũtanaa mũno kwona ũndũ aingĩ mamanyĩte kana mũthya wĩ vakuvĩ mũno, na kĩu kĩkatuma metheeangya kĩlasi nĩ kana malike ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe. (1 Ako. 9:19, 23) Amwe matavanasya isionĩ sya kwoo me mavainia, namo angĩ mathamĩĩe isionĩ ila syĩ na vata wa atavany’a. Livoti syonanasya kana kĩlungunĩ kya myaka ĩtano mĩvĩtu, ana-a-asa na eĩtu-a-asa mbee wa 250,000 nĩmosete ũvainia wa kĩla ĩvinda, na yu ũtalo wa mavainia ma kĩla ĩvinda nĩwongelekete ũkavika mbee wa 1,100,000. Maendeeo asu mekĩtwe nũndũ ana-a-asa na eĩtu-a-asa asu nĩmatw’ĩte kũtũmĩa ũthasyo woo nesa mamũthũkũme Yeova, na ũsu nĩ ũndũ ũtwĩkĩaa vinya mũno!—Sav. 110:3.

¹⁵ Nĩ kyaũ kĩtetheesye Aklĩsto asu matũmĩe ũthasyo woo nesa? Sũanĩa John na Judith, ala kũvika yu matavanĩtye nthĩ kauta kwa ĩvinda ya myaka 30. Malilikanaa nesa mwaka wa 1977 ĩla Sukulu ya Mavainia yambĩĩiw’e. Ĩvinda yĩu andũ meekĩawa vinya mathamĩĩe vala ve na vata mũnene wa atavany’a. John aĩtye kana nĩwavĩndũie wĩa mavinda maingĩ nĩ kana e na mũka maolange maũndũ, na mayĩthĩwa matonya kwĩanĩsya kĩeleelo kyoo kya kwĩyumya makatetheesye kũndũ kũngĩ. Mũthya ĩla mesie kũthamĩĩa nthĩ ĩngĩ, nĩmamanyie kana kũmũvoya Yeova na kũmwĩkwatya nĩkwamatetheeisye maikaemeewe nĩ mathĩna ta kwĩmanyĩsya kĩthyomo kĩeni, kũmanyĩa syĩthĩo syĩ kĩvathũkany’o, na nzeve ĩte ya kwoo. Myaka ĩsu methĩĩtwe ũthũkũminĩ ĩmatethetye ata? John aĩtye: “Vai wĩa ũngĩ mũseo kwĩ ũũ naaĩyumya nĩtethye. Ũtumĩte nona nesa vyũ kana Yeova e kw’o, na nĩw’aa o tondũ ndonya kwĩw’a nĩ na ĩthe wakwa ũmbendete. Yu nĩnĩeleawa nesanga kĩla ĩandĩko ya Yakovo 4:8 yĩthĩawa yĩiweta, ĩla yĩkwasya: ‘Mũthengeei Ngai, nake akamũthengeea inyw’ĩ.’ Nĩnamanyie kana nĩnakwatie kĩla namanthaa, nakyo nĩ kwĩkala nĩ mwĩanĩe.”

16. Aingĩ ala matatonya kwĩyumya ĩvinda yonthe matũmĩĩte ũthasyo woo nesa ata?

¹⁶ Ve angĩ matatonya kwĩyumya mose ũvainia kwa ĩvinda ĩasa tondũ John na Judith meeyumisye. O na vailyĩ ũu, aingĩ nĩmeyumasya matetheesye myakonĩ ĩkonetye maũndũ ma Ũsumbĩ nthĩ syĩ kĩvathũkany’o. Kwa ngelekany’o, ĩla ovisi ũla mũnene wa Ngũsĩ sya Yeova waakawa Warwick, New York, ana-a-asa na eĩtu-a-asa ta 27,000 nĩmeeyumisye makatetheesye. Amwe matetheeisye syumwa ilĩ, angĩ myei kauta, namo angĩ nĩmaminie mwaka kana o mbeange. Aingĩ moo maũngamisye maũndũ moo nĩ kana matetheesye wĩa ũsu. Ĩsu nĩ ngelekany’o nzeo ta kĩ ya andũ matũmĩie ũthasyo woo nesa mamũkathe na kũmũtaĩa Yeova, Ngai ũla ũtũnengae ũthasyo!

17. Ala matũmĩaa ũthasyo woo nesa me na wĩkwatyo wĩva?

¹⁷ Nĩtũtũngaa mũvea nũndũ nĩtũmwĩsĩ Yeova, na nĩtũtanĩaa ũthasyo ũla tũkwataa nũndũ wa kũmũthaitha. Ekai twonanasye nĩtwonaa ũthasyo ũla twĩ naw’o wĩ wa vata kwa kwĩkaa motwi ala maĩle. Vandũ va kũũvũĩa ngũĩ kana kũũtũmĩa naĩ, ekai tũendeee kũtũmĩa ũthasyo ũsu vamwe na myanya ĩla ũtũnengae tũmũthũkũme Yeova na kĩthito kingĩ ũndũ vatonyeka. Tweeka ũu, no twĩkalae twĩ na wĩkwatyo wa kũtanĩa moathimo ala Yeova ũtwathĩte ĩla wathani ũũ ũkeanĩa: “Syũmbe nasyo ikathaw’a kuma ũkombonĩ wa wanangĩko, kũlika ũthasyonĩ wa ũtaĩo wa syana sya Ngai.”—Alo. 8:21.