KATĨ wa maelesyo asu elĩ ĩũlũ wa Ngai, nĩ wĩva ũkwĩtĩkĩlana naw’o? Andũ aingĩ monaa woni ũsu wa Saulo wa Taliso, ũla wĩtawa mũtũmwa Vaulo, wĩ wa kwendeesya na wa kũkiakisya. (Meko ma Atũmwa 17:26, 27) Mbivilianĩ ve maelesyo angĩ ma kwendeesya o ta asu. Kwa ngelekany’o, Yesũ nĩwaumisye mboya yĩ na maũndũ maseo maĩkĩĩthasya aatĩĩi make kana no mamũmanye Ngai na maikwata moathimo make.—Yoana 17:3.

Ĩndĩ asomi ta Philo maĩ na woni wĩ kĩvathũkany’o. Moonanasya kana andũ mayĩsa kũmũmanya Ngai nũndũ ndesa kũeleeka o na vanini. Ũw’o nĩ wĩva?

Mbivilia nĩeleetye nesa kana ve maũndũ amwe andũ matesa kũmanya ĩũlũ wa Ngai. Kwa ngelekany’o, ũkũũ wake, ũmanyi, na ũndũ ũĩ wake wingĩvĩte na ũtesa kũthimĩka. Andũ mayĩsa kũelewa maũndũ asu. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, maũndũ asu mayĩsa kũtũsiĩĩa kũmũmanya Ngai. Ũw’o nĩ kana kũsũanĩa kwa ũliku maũndũ asu no kũtũtetheesye ‘kũmũthengeea Ngai.’ (Yakovo 4:8) Ekai tũsisye ngelekany’o imwe sya maũndũ asu matesa kũeleeka ĩũlũ wa Ngai. Na ĩndĩ tũisisya maũndũ amwe ĩũlũ wa Ngai ala tũtonya kũelewa nesa.

NGAI EKALAA TENE NA TENE: Mbivilia ĩmanyĩasya kana Ngai ekalaa “kuma tene na tene kũvika tene  na tene.” (Savuli 90:2) Kwa ndeto ingĩ, Ngai nde mwambĩĩo na nde mũminũkĩlyo. Kwa kĩthimo kya mũndũ, “ũtalo wa myaka yake ndũmanthĩka.”—Yovu 36:26.

Ũndũ kũmanya ũu kũtonya ũkũtethya: Ngai nũkwathĩte thayũ ũtathela wamũmanya nesa. (Yoana 17:3) Watho ũsu no wĩthĩwe wĩ wa w’o keka Ngai mwene ndekalaa tene na tene? “Mũsumbĩ wa tene na tene” no we ũtonya kwĩanĩsya watho ũsu.—1 Timotheo 1:17.

KĨLĨKO KYA NGAI: Mbivilia ĩmanyĩasya kana “ũmanyi wa [Ngai] ndũmanyĩka” nũndũ mosũanĩo make me ĩũlũ mbee wa maitũ. (Isaia 40:28; 55:9) Mbivilia ĩkũlĩtye ĩkũlyo yĩĩ: “Nũũ ũla ũmanyĩte kĩlilikano kya Mwĩaĩi nĩ kana amũmanyĩsye?”—1 Akolintho 2:16.

Ũndũ kũmanya ũu kũtonya ũkũtethya: Ngai e na ũtonyi wa kwĩthukĩĩsya mboya sya andũ milioni mbingĩ savalĩ ũmwe. (Savuli 65:2) O na nũmanyaa kĩla kasũni kavalũka. Ve ĩvinda kĩlĩko kya Ngai kĩkethĩwa na maũndũ maingĩ ũkethĩa ndesa kũũmanya na kũkwĩthukĩĩsya ĩla ũũvoya? Ũu ndũtonyeka nũndũ kĩlĩko kyake kĩyĩsa kusũa. Na ũndũ ũngĩ nĩ kana we nĩwonaa ‘twĩ ma vata kwĩ tũsũni twingĩ.’—Mathayo 10:29, 31.

NZĨA SYA NGAI: Mbivilia ĩmanyĩasya kana mũndũ ‘ndatonya kũmanya wĩa ũla Ngai ũtethetye kuma mwambĩlĩlyonĩ o kũvika mũminũkĩlyo.’ (Mũtavan’ya 3:11) Kwoou, tũikesa kũmanya maũndũ onthe ĩũlũ wa Ngai, nũndũ ũĩ wa nzĩa syake ndwĩsa ‘kũmanyĩka.’ (Alomi 11:33) Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, Ngai nĩwĩyũmbanĩtye kũvuany’a nzĩa syake kwa andũ ala mendaa kũmwendeesya.—Amosi 3:7.

Ũndũ kũmanya ũu kũtonya ũkũtethya: Wasoma na weemanyĩsya Mbivilia, ndũkaeka kwĩmanyĩsya maũndũ meũ ĩũlũ wa Ngai na nzĩa syake. Ũu nĩ kwasya kana twĩendeea kũmũthengeea Ĩthe witũ wa ĩtunĩ tene na tene.

Kwĩthĩwa tũtatonya kũelewa maũndũ amwe ĩũlũ wa Ngai kũyonanasya kana tũyĩsa kũmũmanya o na vanini. Ve maũndũ maingĩ Mbivilianĩ matonya kũtũtetheesya kũmũelewa Ngai nesa. Vaa ve ngelekany’o sya maũndũ asu:

ĨSYĨTWA YA NGAI: Mbivilia ĩmanyĩasya kana Ngai nĩweenengie ĩsyĩtwa. Aĩtye atĩĩ: “Ninyie Yeova, nĩyo syĩtwa yakwa.” Ĩsyĩtwa ya Ngai yonekaa Mbivilianĩ mavinda ta 7,000. Vaiĩ ĩsyĩtwa yĩngĩ yonekaa Mbivilianĩ mavinda meana ũu.—Isaia 42:8.

Ũndũ kũmanya ũu kũtonya ũkũtethya: Yesũ aisye ũũ mboyanĩ ĩla wamanyĩasya amanyĩw’a make: “Asa waitũ ũla wĩ ĩtunĩ, syĩtwa yaku yĩtaĩwe.” (Mathayo 6:9) No ũtũmĩe ĩsyĩtwa ya Ngai ĩla ũũvoya? Yeova e na mea ma kũtangĩĩa ũla wonanasya ndaĩa ĩla yaĩlĩte kwondũ wa ĩsyĩtwa yake.—Alomi 10:13.

VALA NGAI WĨKALAA: Mbivilia yaĩtye kana ve “mawĩkalo” kũndũ kwĩlĩ. Wĩkalo wa mbee nĩ ũla wĩkalaa syũmbe sya veva, na wa kelĩ nĩ ũla ũtonya kwoneka na metho ma andũ, ũla nĩ vamwe na nthĩ na yayaya. (Yoana 8:23; 1 Akolintho 15:44) Ĩla ndeto “ĩtunĩ” yatũmĩwa Mbivilianĩ, mavinda maingĩ yĩthĩawa ĩyonany’a vala syũmbe sya veva syĩkalaa. Kwoou, ‘ũtũo’ wa Mũmbi witũ nĩ “ĩtunĩ.”—1 Asumbĩ 8:43.

Ũndũ kũmanya ũu kũtonya ũkũtethya: Nĩwĩthĩawa ũtonya kũmũelewa Ngai nesanga. Mũmbi witũ  ndailyĩ ũndũ andũ amwe masũanĩaa kana we nĩ vinya wĩthĩawa o kĩla vandũ na nthĩnĩ wa kĩla kĩndũ. Yeova Ngai e vo, no ethĩwe mũnyanyae witũ, na ekalaa ĩtunĩ. Na “vai kĩndũ kyũmbe kĩtaumĩlĩte mbee wake.”—Aevelania 4:13.

NDAĨA SYA NGAI: Mbivilia ĩmanyĩasya kana Yeova e ndaĩa sya kwendeesya. Kwa ngelekany’o, “Ngai nĩ wendo.” (1 Yoana 4:8) Ndakenganaa. (Tito 1:2) Ndendeeasya, e tei, ĩnee, na ndathataa mĩtũkĩ. (Kuma 34:6; Meko ma Atũmwa 10:34) No ũseng’e kũmanya kana Mũmbi witũ nĩwendeeaw’a nĩ kũtuma “ndũũ” na ala mamũnengae ndaĩa.—Savuli 25:14, The Holy Bible in Current Kikamba Language.

Ũndũ kũmanya ũu kũtonya ũkũtethya: No wĩthĩwe mũnyanyae wa Yeova. (Yakovo 2:23) Na ĩndĩ o ũndũ waendeea kũmũmanya Yeova nesa, now’o ũkaelewa Mbivilia.

Mbivilia nĩyĩeleetye nesa ĩũlũ wa Yeova Ngai. O na nĩyonanĩtye kana andũ no mamũelewe Mũmbi. Vate nzika we nĩwendaa tũmũmanye. Ndeto yake Mbivilia yathanĩte ũũ: “Ethĩwa ũkamũmantha, akooneka nue.” (1 Mavinda 28:9) No wĩkĩe kĩthito ũmũmanye Ngai kwa kũsoma na kwĩmanyĩsya maũndũ ala me Mbivilianĩ. Weeka ũu, Mbivilia yathanĩte kana Ngai ‘akaũthengeea.’—Yakovo 4:8.

No wĩkũlye-ĩ, ‘O na kau nditonya kũmanya maũndũ onthe ĩũlũ wa Ngai, ndonya ata kwĩthĩwa nĩ mũnyanyae?’ Kwasũanĩa ũndũ ũũ: No nginya mũnyanyae mũnene wa ndakĩtalĩ akethĩwa e ndakĩtalĩ? Aiee! Mũnyanyae wa ndakĩtalĩ ũsu no ethĩwe athũkũmaa wĩa wĩ kĩvathũkany’o. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, no methĩwe me anyanya anene. Kĩla kya vata nĩ mũnyanyae ũsu wa ndakĩtalĩ amũelewe na aimũmanya nesa, na aimanya kĩla wendete na kĩla ũtendete. O ta ũu, Mbivilianĩ ve ũvoo wĩanĩtye wa ũkũtetheesya ũmũelewe Yeova nĩ kana wĩthĩwe mũnyanyae.

Mbivilia ndĩeleetye ũvoo mũnini ĩũlũ wa Mũmbi, ĩndĩ yĩ na ũvoo w’onthe ũla twaĩle kwĩthĩwa naw’o nĩ kana tũmũmanye Ngai. No wende kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yeova Ngai? Ngũsĩ sya Yeova nimanyĩasya andũ Mbivilia vate ndĩvi. Nĩtũũkũkũlya ũneene na Ngũsĩ sya Yeova kĩsionĩ kyaku kana ũvingũe Kĩsese kya www.dan124.com.