1, 2. Nĩ maũndũ meva twaĩle kũmanya ĩũlũ wa Satani na ndaimoni?

ANDŨ makekalaa me atanu mũno yĩla Ngai ũkatw’ĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ. Ũu wĩonany’a kana tũkekalaa ũndũ Ngai wavangĩte twĩkalae. Ĩndĩ ĩvinda yĩu yĩtanamba kũvika, twĩendeea kwĩkala nthĩnĩ wa nthĩ ĩno ĩsumbĩkĩtwe nĩ Satani na ndaimoni syake. (2 Akolintho 4:4) O na kau tũitonya kwona syũmbe isu sya veva, syĩkw’o na syĩ vinya mũno.

² Kĩlungunĩ kĩĩ, nĩtũkwĩmanyĩsya ũndũ tũtonya kwĩkala vakuvĩ na Yeova na tũyĩsũvĩana na itei sya Satani. Yeova atwathĩte kana akatũtetheeasya. Ĩndĩ nĩtwaĩle kũelewa nzĩa ila Satani na ndaimoni syake matũmĩaa nĩ kana matũkenge kana matũũmĩsye.

3. Satani endaa kũtwĩka ata?

³ Satani aasya kana andũ maimũthaithaa Yeova nũndũ nĩmamwendete. O na aasya kana andũ no maeke kũmũthaitha Yeova makwatwa nĩ mathĩna maito mũno. (Soma Yovu 2:4, 5.) Satani na ndaimoni syake nĩmonaa yĩla mũndũ ũkwenda kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yeova na nĩmatataa ũndũ matonya mamũsiĩĩe. Na nĩmathataa mũno yĩla mũndũ weeyumya amũthũkũme Yeova na avatiswa. Mbivilia ĩelekanasya Ndevili na “mũnyambũ ũkũluma, aimantha mũndũ amelye.” (1 Vetelo 5:8) Satani endaa kwananga ngwatanĩo yitũ na Yeova.​—Savuli 7:1, 2; 2 Timotheo 3:12.

4, 5. (a) Nĩ ũndũ wĩva Satani ũtatonya kwĩka? (b) Nĩ ũndũ wĩva twaĩle kwĩka nĩ kana ‘tũmũvĩnge Ndevili’?

 ⁴ Ĩndĩ o na kau Satani e vinya, tũyaĩle kũmũkĩa vamwe na ndaimoni syake. Yeova nũmekĩĩe mĩvaka ũkethĩa ve maũndũ matatonya kũtwĩka. Yeova athanĩte kana “ĩkomano ĩnene” ya Aklĩsto ma w’o yĩkavonoka kuma “ũla thĩnanĩ mũnene.” (Ũvuany’o 7:9, 14) Vaiĩ ũndũ o na ũmwe Ndevili ũtonya kwĩka akasiĩĩa ũndũ ũsu ndũkekĩke nũndũ Yeova nũsũvĩaa andũ make.

⁵ Twaendeea kwĩkala vakuvĩ na Yeova, Satani ndesa kwananga ngwatanĩo yitũ na Yeova. Na ũu nĩ w’o nũndũ  Ndeto ya Ngai ĩtavĩtye athũkũmi make atĩĩ: “Yeova e nenyu, yĩla mwĩ nake.” (2 Mavinda 15:2; soma 1 Akolintho 10:13.) Aũme na aka ma ĩvinda ya tene ala maĩ aĩkĩĩku, ta Aveli, Enoko, Noa, Sala, na Mose, nĩmamũvĩngie Ndevili kwa kwĩkala vakuvĩ na Yeova. (Aevelania 11:4-40) O naitũ no twĩke o tamo. Ndeto ya Ngai ĩtwathĩte atĩĩ: “Mũvĩngei Ndevili, nake akamũkĩa.”​—Yakovo 4:7.

6. Satani atũvithũkĩaa ata?

⁶ O na kau Satani nĩwĩsĩ kana Yeova nũmwĩkĩĩe mĩvaka ĩũlũ wa maũndũ ala ũtonya kũtwĩka, no ũtataa kwĩka kyonthe kĩla ũtonya anange ngwatanĩo yitũ vamwe na Ngai. Ũmũnthĩ Satani atũvithũkĩaa atũmĩĩte nzĩa sya ũĩ mũno syĩ kĩvathũkany’o, ila ũtũmĩĩte kwa myaka ngili mbingĩ. Nĩ nzĩa imwe syĩva ũtũmĩaa?

7. Nĩ kyaũ kĩtumaa Satani avithũkĩa andũ ma Yeova?

⁷ Mũtũmwa Yoana aandĩkie atĩĩ: “Nthĩ yonthe yĩ ungu wa vinya wa ũla mũthũku.” (1 Yoana 5:19) Satani nũtongoeasya nthĩ ĩno nthũku. O na nĩwendaa kũtongoesya kĩla andũ ma Yeova mekwĩka. (Mika 4:1; Yoana 15:19; Ũvuany’o 12:12, 17) Ndevili nĩwĩsĩ kana atiele na kavinda kanini, na kwoou ekĩĩte kĩthito kingĩ mũno atũthing’ĩĩsye tũeke kwĩthĩwa tũlũmanĩtye na Ngai. Mavinda amwe Ndevili atũvithũkĩaa ĩmwe kwa ĩmwe, ĩndĩ mavinda angĩ atũvithũkĩaa atũmĩĩte nzĩa syĩvithanĩtye.

8. Nĩ ũndũ wĩva kĩla Mũklĩsto waĩle kũmanya?

⁸ Ĩandĩko ya Aeveso 6:12 yaĩtye: “Twĩ na kũkĩlany’a vinya . . . na nguthu sya maveva mavuku ĩtunĩ.” Ũu wĩonany’a kana kĩla Mũklĩsto no nginya okitane na Ndevili na ndaimoni syake. Nĩtwaĩle kũmanya kana mũndũ  ũla weeyumya amũthũkũme Yeova alikaa kaũnĩ ũsu. Ũu nĩw’o watumie mũtũmwa Vaulo aweta mavinda atatũ valũanĩ wake kwa Aklĩsto ma Eveso, kana nĩmaaĩle ‘kũũngama me alũmu.’​—Aeveso 6:11, 13, 14.

9. Satani na ndaimoni syake mendaa kũtwĩka ata?

⁹ Satani na ndaimoni syake nĩmatũmĩaa nzĩa syĩ kĩvathũkany’o kũtũkenga. Ũu wĩonany’a kana yĩla twaema kũvalũkw’a nĩ nzĩa ĩmwe ya Satani, nĩtwaĩle kwĩthĩwa twĩ metho nũndũ nũtonya kũtũmĩa nzĩa ĩngĩ kũtũvalũkya. Asiasya mawonzu maitũ nesa, nĩ kana amanye kĩtei kĩla ũkũtũmĩa atũkwatye. Ĩndĩ ti nginya atũkwatye nũndũ Mbivilia nĩtũmanyĩasya itei ila ũtũmĩaa. (2 Akolintho 2:11; sisya Maelesyo ma Mũthya Na. 31, Ũndũ Satani Ũkengaa Andũ.) Kĩtei kĩmwe ũtũmĩaa nĩ maũndũ makonanĩtye na kũneenany’a na ndaimoni.

10. (a) Kũneenany’a na maveva nĩ kwĩka ata? (b) Yeova ethĩawa na woni mwaũ ĩũlũ wa kũneenany’a na maveva?

¹⁰ Maũndũ amwe monanasya kana mũndũ nũneenanasya na ndaimoni nĩ ta kũaũsya, ũoi, kwĩkĩsya angĩ syama, na kũneena na akw’ũ. Mbivilia ĩtũtavĩtye kana maũndũ asu nĩ ‘ũthatyo’ kwa Yeova, na tũitonya kwĩkaa maũndũ asu o tũendeee kũmũthaitha. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 18:10-12; Ũvuany’o 21:8) Aklĩsto nĩmaĩle kũleana vyũ na mĩthemba yonthe ya kũneenany’a na maveva.​—Alomi 12:9.

11. Yĩla twambĩĩa kwenda kũmanya maũndũ mavĩtũkĩte ũtonyi wa mũndũ, ũu ũtonya kũtuma tũkwatwa nĩ ũndũ wĩva?

¹¹ Satani nĩwĩsĩ kana nĩ laisi atũlikye maũndũnĩ ma ndaimoni, twambĩĩa kwendeew’a nĩ maũndũ ala mavĩtũkĩte ũtonyi wa mũndũ. Yĩla tweeka ũndũ o ũmwe tũ wa kũneenany’a na maveva, ngwatanĩo yitũ na Yeova nĩyanangĩkaa.

12, 13. Satani atũmĩaa nzĩa yĩva nĩ kana atume andũ makwatwa nĩ nzika?

¹² Satani nũtataa eke maũndũ nĩ kana avũavũany’e ilĩko sya andũ. O kavola kwa kavola nũtumaa andũ mambĩĩa kwĩthĩwa na nzika, na mayambĩĩa kwĩta “ũthũku ũseo, na ũseo ũthũku.” (Isaia 5:20) Ndevili endaa andũ masũanĩe kana ũtao wa Mbivilia ndũmatethya na no methĩwe me atanu mavũthĩĩsya myolooto ya Ngai.

¹³ Nzĩa ĩla Satani ũtũmĩaa mũno kũtũvũavũany’a nĩ kũtwĩkĩa nzika. Ethĩĩtwe aitũmĩa nzĩa ĩsu kwa ĩvinda yĩasa. Yĩla waneenaa na Eva mũũndanĩ wa Eteni, Satani amũkũlilye atĩĩ: ‘Nĩ w’o, Ngai nĩwaisye, Mũtikaye ma mĩtĩ yonthe ya mũũndanĩ?’ (Mwambĩlĩlyo 3:1) O na ĩvindanĩ ya Yovu, Satani amũkũlilye Yeova alaĩka ala angĩ me vo atĩĩ: ‘Yovu amũkĩaa Ngai mana?’ (Yovu 1:9) O na ĩngĩ, ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa Yesũ kũvatiswa, Satani amwĩie: “Ethĩwa wĩ mwana wa Ngai, ĩaĩe mavia aa matw’ĩke mĩkate.”​—Mathayo 4:3.

14. Satani atũmĩaa nzĩa syĩva atume andũ mona ta vate ũthũku kũneenany’a na maveva?

¹⁴ O na ũmũnthĩ Ndevili nĩwendaa andũ methĩwe na nzika kana kũneenany’a na maveva nĩ ũndũ mũthũku. Ekaa ũu kwa kũtũmĩa nzĩa itonya kũtuma andũ matamanya kana kũneenany’a na maveva no kũmaũmĩsye. O na Aklĩsto amwe nĩmakwatĩtw’e nĩ kĩtei kĩu kya Satani. (2 Akolintho 11:3) Kwoou no twĩkũlye-ĩ, nĩ kyaũ twaĩle kwĩka nĩ kana twĩsianĩe na kĩtei kĩu? Tũtonya kũĩkĩĩthya ata kana tũikengeka twambĩĩe kwona kũneenany’a na maveva ta ũndũ ũtatũũmĩsya? Eka tũneenee nzĩa ilĩ ila Satani ũtũmĩaa kũtũkenga, nasyo nĩ maũndũ ma kwĩtanĩthya na ũiiti.

15. Nĩ kwa nzĩa yĩva tũtonya kwĩlikya maũndũnĩ ma ndaimoni kwĩsĩla syĩndũnĩ sya kwĩtanĩthya?

¹⁵ Ũmũnthĩ syĩndũ ta sinema, ivĩndĩ sya televiseni, mathaũ ma kombiũta, na Indaneti, nĩsyĩthĩawa na maũndũ ma ndaimoni, ũwe, na maũndũ angĩ mavĩtũkĩte ũtonyi wa mũndũ. Andũ aingĩ monaa syĩndũ isu sya kwĩtanĩthya syĩ nzeo, na itatonya kũmaũmĩsya na mayĩthĩawa mesĩ ũthũku wa kwĩtĩkĩlya ndaimoni thayũnĩ woo. O na ĩngĩ, mũndũ no ambĩĩe kũneenany’a na maveva kwĩsĩla syĩndũ ta kũsoma ndata, kũsoma moko, kwĩkya mbũũ, na kũkũna ũta. Ndevili ndendaa o na vanini mũndũ aimanya mũisyo ũla umanaa na kwĩka maũndũ asu. Na ekaa ũu kwa kũtuma moneka me ma ũĩ mwingĩ, me ma kwendeesya mũno, na me ma kũtanĩthya. Mũndũ no one ta vate mũisyo kwĩloela kĩndũ kĩkonanĩtye na ndaimoni kana kĩkwĩkwa kwa vinya ũvĩtũkĩte wa mũndũ ethĩwa we ndekaa ũndũ atũmĩĩte vinya wa ndaimoni. Ve mũisyo mwaũ wa kwĩthĩwa na woni ũsu?​—1 Akolintho 10:12.

16. Nĩkĩ twaĩle kũlea vyũ maũndũ ma kwĩtanĩthya me na maũndũ mavĩtũkĩte ũtonyi wa mũndũ?

¹⁶ Satani na ndaimoni syake maitonya kũsoma kĩla kĩ ilĩkonĩ sitũ. Ĩndĩ nĩmamanyaa maũndũ ala twendete na ala tũsũanĩaa kwa kũsisya motwi ala twĩkaa ithyĩ ene na kwondũ wa mĩsyĩ yitũ. Na motwi amwe nĩ syĩndũ ila tũnyuvaa sya kwĩtanĩthya. Kwa ngelekany’o, no tũnyuve sinema, mbathi, kana mavuku meũneenea andũ ala maneenanasya na maveva, ala mekĩasya andũ syama, ala malikawa nĩ ndaimoni, aoi, ala manyusaa angĩ nthakame, kana o syĩndũ ingĩ ta isu. Kĩu no kĩtume, Satani na ndaimoni syake mamanya kana nĩtwendeeaw’a  nĩ maũndũ makonanĩtye na ndaimoni. Mamanya ũu, no matate kũtũlikya maũndũnĩ makonetye kũneenany’a na maveva.​—Soma Akalatia 6:7.

17. Satani atonya kũtũmĩa naĩ ata wendi witũ wa kwĩkalaa tũteũwaa?

¹⁷ O na ĩngĩ, Satani nũtũmĩaa naĩ wendi witũ wa kwĩkalaa tũteũwaa. Ũmũnthĩ andũ aingĩ nĩmawaaa mowau mathũku. Na mũndũ awaa nũtonya kũtũmĩa nzĩa syĩ kĩvathũkany’o sya ũiiti ĩndĩ ayĩema kũvoa. (Maliko 5:25, 26) Nũtonya kũtũlĩka ngoo na ũu ũituma enda kũtũmĩa nzĩa o na yĩva nĩ kana avoe. Ĩndĩ nũndũ twĩ Aklĩsto, nĩtwaĩle kwĩthĩwa twĩ metho tũikese kũnyuva nzĩa sya ũiiti itũmĩaa “vinya wa ndaimoni.”​—Isaia 1:13, NWT.

18. Nĩ ũiiti wĩva Mũklĩsto waĩle kwĩvathana naw’o?

 ¹⁸ Ĩvinda ya Aisilaeli ma tene, ve andũ matũmĩaa “vinya wa ndaimoni.” Yeova ameie atĩĩ: “Yĩla mwĩtambũũkya moko menyu, ngavitha metho makwa ndikamwone; ĩĩ, yĩla mwĩvoya mboya mbingĩ, ndikethukĩĩsya.” (Isaia 1:15) Kwasũanĩa ũndũ ũsu. Aĩ Yeova ndaĩ esa kwĩthukĩĩsya mboya sya andũ asu! Tũikwenda kwĩka ũndũ ũtonya kwananga ngwatanĩo yitũ na Yeova na ũituma atatũtetheesya, na mũno mũno yĩla twawaa. (Savuli 41:3) Kwoou, nĩtwaĩle kũsũanĩa mũno tũmanye kana ũiiti ũla tũũnyuva nĩwĩthĩwa ũkonanĩtye na vinya wa ndaimoni kana ũtonyi ũvĩtũkĩte wa mũndũ. (Mathayo 6:13) Na ĩndĩ tweethĩa kana nũtonya kwĩthĩwa ũkonanĩtye na ndaimoni, nĩtwaĩle kũekana naw’o vyũ!​—Sisya Maelesyo ma Mũthya Na. 32, Maũndũ ma Ũiiti.

19. Nĩ kyaũ kĩtumĩte andũ aingĩ mamũkĩa Ndevili?

¹⁹ O na kau andũ amwe monaa Ndevili na ndaimoni ta mate kw’o, andũ angĩ nĩmesĩ nesa vyũ me kw’o nũndũ nĩmeyoneete maũndũ ma w’o meũtuma mamanya ũu. Andũ aingĩ mekalaa me na wia mwingĩ mũno nũndũ wa ndaimoni na nĩmaemeewe nĩ syĩthĩo ikonanĩtye na ndaimoni. Namo andũ angĩ nĩmatumaa andũ makĩa ndaimoni mũno nũndũ wa kũmatavya ngewa sya maũndũ mathũku ala ndaimoni syĩkaa. Mavinda amwe andũ nĩmendeeaw’a mũno nĩ ngewa isu, na ũu nũtumaa o namo matavya andũ angĩ kĩla mataviw’e. Ngewa isu nitumaa andũ mamũkĩa Ndevili mũno.

20. Nĩ kyaũ tũtonya kwĩka tũkanyaĩĩkya ũvũngũ wa Satani?

²⁰ Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Satani endaa andũ mamũkĩe. (2 Athesalonika 2:9, 10) We nĩ mũkengani na nĩwĩsĩ  ũndũ ũtonya kũvĩndũa ilĩko sya andũ ala mekwendeew’a nĩ maũndũ ma kũneenany’a na maveva na aituma maĩkĩĩa maũndũ mate ma w’o. Andũ asu no matavye andũ angĩ ngewa sya kĩla meũsũanĩa ta monie na meew’a. O ũndũ maendeea kũtavya andũ aingĩ ngewa isu, now’o ngewa isu syongeleelawa mautĩĩo. Tũikwenda kũtetheesya Satani kwĩkĩa andũ wia na ngewa sya mũthemba ũsu.​—Yoana 8:44; 2 Timotheo 2:16.

21. Vandũ va kũtavya andũ ngewa sya ndaimoni, twaĩle kũmatavasya maũndũ meva?

²¹ Ethĩwa ũmwe wa athũkũmi ma Yeova nĩweeyoneie maũndũ ma ndaimoni, ndaĩle kũtavya andũ angĩ maũndũ asu nĩ kana amatanĩthye. Athũkũmi ma Yeova maiĩ na vata wa kũtelemaw’a nĩ ũndũ o na ũmwe ũla Ndevili na ndaimoni syake matonya kwĩka. Vandũ va ũu, twaĩle kũlilikanaa Yesũ na vinya mwingĩ ũla Yeova ũmũnengete. (Aevelania 12:2) Yesũ ndatanĩthasya amanyĩw’a make kwa kũmatavya ngewa sya ndaimoni. Vandũ va ũu, atavasya andũ ĩũlũ wa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ na “maũndũ manene ma Ngai.”​—Meko ma Atũmwa 2:11; Luka 8:1; Alomi 1:11, 12.

22. We ũtw’ĩte kwĩka ata?

²² Tũikese kũlwa kana kĩeleelo kĩnene kya Satani nĩ kwananga ngwatanĩo yitũ na Yeova. Nĩwĩthĩawa eyũmbanĩtye kwĩka kyonthe kĩla ũtonya nĩ kana eanĩsye kĩeleelo kyake. Ĩndĩ ithyĩ nĩtwĩsĩ nzĩa ila Ndevili ũtũmĩaa na nĩtũtw’ĩte vyũ kũleana na mĩthemba yonthe ya kũneenany’a na maveva. ‘Tũikamũnenga Ndevili mwanya’ wa kũleelya ũtwi witũ. (Soma Aeveso 4:27.) Vate nzika, twamũvĩnga Ndevili, tũikakwatw’a nĩ itei syake na tũkekalaa twĩ asũvĩĩku mokonĩ ma Yeova.​—Aeveso 6:11.