1-3. (a) Andũ aingĩ mew’aa ata ĩũlũ wa wĩa ũla mathũkũmaa? (b) Nĩ makũlyo meva tũũneenea kĩlungunĩ kĩĩ?

ŨMŨNTHĨ andũ aingĩ ĩũlũ wa nthĩ nĩmathũkũmaa nĩ kana meanĩsye mavata moo ene na ma andũ moo ma mũsyĩ. Ĩndĩ aingĩ moo maitanĩaa wĩa ũla mathũkũmaa, o na mew’aa matekwenda kũthi wĩanĩ kĩla mũthenya. Ethĩwa ũu nĩw’o wĩw’aa, ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũtanĩe wĩa waku? Ũtonya kwĩka ata nĩ kana wende wĩa waku na ũyĩw’aa wĩ mwĩanĩe ũiũthũkũma?

² Yeova aĩtye ũũ ĩũlũ wa wĩa: “Nĩ mũthĩnzĩo wa Ngaĩ kana kĩla mũndũ aye na kũnyw’a, na kũtanĩa ũseo wĩanĩ wake w’onthe.” (Mũtavan’ya 3:13) Yeova atũmbie twĩ na vata na wendi wa kũthũkũma. Kwoou, nĩwendaa tũtanĩe kũtethya wĩa na tũiũthũkũmaa twĩ eanĩe.​—Soma Mũtavan’ya 2:24; 5:18.

³ Kwoou, nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũtanĩe wĩa ũla tũthũkũmaa? Nĩ mawĩa meva Aklĩsto mataĩle kũthũkũma? Tũtonya kwĩka ata nĩ kana wĩa witũ ndũkatũsiĩĩe kũmũthaitha Yeova? Na nĩ wĩa wĩva ũla wa vata vyũ tũtonya kũthũkũma?

4, 5. Yeova ethĩawa na woni mwaũ ĩũlũ wa wĩa?

⁴ Yeova mwene nĩwendete kũtethya wĩa. Ĩandĩko ya Mwambĩlĩlyo 1:1 yaĩtye atĩĩ: “Mwambĩlĩlyonĩ Ngai nĩwatw’ĩkĩthisye matu na nthĩ.” Ĩtina wa kũmba nthĩ na kĩla kĩndũ kĩ nthĩnĩ wayo, aisye kana kĩla kĩndũ kyaĩ “kĩseo  mũno.” (Mwambĩlĩlyo 1:31) Mũmbi witũ nĩweanĩiwe nĩ wĩa ũla watethisye.​—1 Timotheo 1:11.

⁵ Yeova ndaaeka kũthũkũma amina wĩa wa wũmbi. Na nĩkyo kĩtumi Yesũ waisye atĩĩ: “Asa wakwa nĩwĩthĩĩtwe aitethya wĩa nginya o na yu.” (Yoana 5:17) Nĩw’o kana tũyĩsĩ mawĩa onthe manene na ma ũsengy’a ala Yeova wĩthĩĩtwe aithũkũma, ĩndĩ nĩtwĩsĩ amwe. Kwa ngelekany’o, nĩwĩthĩĩtwe ainyuva ala makasumbĩka na Mwana wake, Yesũ Klĩsto, ĩtunĩ. (2 Akolintho 5:17) O na ĩngĩ, Yeova nĩwĩthĩĩtwe aitetheesya andũ ĩũlũ wa nthĩ yonthe kwĩsĩla kũtavanw’a kwa ũvoo mũseo. Wĩa ũsu nũtumĩte andũ milioni mbingĩ mamũmanya Yeova na methĩwa na wĩkwatyo wa kwĩsa kwĩkala ĩũlũ wa nthĩ tene na tene.​—Yoana 6:44; Alomi 6:23.

6, 7. Yesũ aĩ mũthũkũmi wa mũthemba mwaũ?

⁶ Yesũ nĩwendete kũthũkũma o ta Ĩthe wake. Atambĩte kũka ĩũlũ wa nthĩ, aĩ “mũthũkũmi mũnene,” na nĩwatetheeisye Ĩthe wake kũmba syĩndũ syonthe ĩtunĩ na kũũ nthĩ. (Nthimo 8:22-31; Akolosai 1:15-17) O na yĩla wesie kũka ĩũlũ wa nthĩ nĩwaendeeie kũthũkũma na kĩthito. E wa mũika nĩweemanyĩisye wĩa wa mbwaũ na aũmanya nesa vyũ, na nĩvatonyeka ũkethĩa nĩwaakaa nyũmba na akaseũvya syĩndũ ta mĩomo, ivĩla, na mesa. Aĩ na ũtũĩka mwingĩ wĩanĩ ũsu nginya andũ mamwĩtaa “vundi wa mbwaũ.”​—Maliko 6:3.

⁷ Ĩndĩ ũsu ti w’o wĩa ũla wa vata mũno Yesũ wathũkũmaa. Vandũ va ũu, wĩa ũla mũnene vyũ wathũkũmaa nĩ kũtavany’a na kĩthito ũvoo mũseo na kũmanyĩsya andũ angĩ ĩũlũ wa Yeova. Aĩ o na myaka ĩtatũ na nũsu ya kũtethya wĩa ũsu, na kwoou aũthũkũmaa na kĩthito kingĩ kuma kĩoko tene o na nginya ũtukũ. (Luka 21:37, 38; Yoana 3:2) Aendaa na maaũ kĩlomita mbingĩ  mũno atavĩtye andũ aingĩ ũndũ vatonyeka ũvoo mũseo.​—Luka 8:1.

8, 9. Nĩ kyaũ kyatumaa Yesũ atanĩa wĩa wake?

⁸ Yesũ oonaa kũtethya wĩa wa Ngai ne ũndũ ũmwe na kũya lĩu. Wĩa ũsu nĩwamũnengae vinya na ũtonyi wa kũendeea na mbee. Ve mavinda Yesũ wathũkũmaa na kĩthito mũno ũkethĩa o na ndesa kũkwata mwanya wa kũya. (Yoana 4:31-38) Atũmĩaa myanya yonthe ĩla yaumĩla nĩ kana atetheesye andũ angĩ memanyĩsye ĩũlũ wa Ĩthe wake. Nĩkyo kĩtumi waĩ atonya kwĩa Yeova atĩĩ: “Nĩngũkumĩtye ĩũlũ wa nthĩ, nũndũ nĩnĩminĩte wĩa ũla wanengie nĩtethye.”​—Yoana 17:4.

⁹ Vate nzika, Yeova na Yesũ nĩmathũkũmaa na kĩthito kingĩ, nĩmatanĩaa wĩa woo, na kwĩw’a me eanĩe. O naitũ nĩtũkwenda ‘kũatĩĩa ngelekany’o ya Ngai,’ na ‘kũatĩĩa nyaaĩ [sya Yesũ] nesa.’ (Aeveso 5:1; 1 Vetelo 2:21) Kĩu nĩkyo kĩtumi twaĩle kũtataa kũthũkũma na kĩthito na kũthũkũma nesa vyũ ũndũ tũtonya.

10, 11. Nĩ kyaũ kĩtonya ũkũtetheesya wĩthĩwe na woni mũseo ĩũlũ wa wĩa waku?

¹⁰ Twĩ andũ ma Yeova, nĩtũkwenda kũthũkũmaa na kĩthito nĩ kana twĩanĩsye mavata maitũ na ma andũ maitũ ma mũsyĩ. Nĩtwendaa kũtanĩa wĩa witũ na kwĩw’aa twĩ eanĩe yĩla tũũthũkũma o na kau ũsu ti ũndũ wĩ laisi. Kwoou waĩle kwĩka ata ethĩwa ndũtanĩaa wĩa ũla ũthũkũmaa?

¹¹ Ĩthĩwa na woni mũseo. Noĩthwa tũtesa kũola kana kwongela wĩa ũla tũthũkũmaa kana tũtesa kũvĩndũa vala tũthũkũmĩaa. Ĩndĩ no tũvĩndũe woni witũ ĩũlũ wa  wĩa. Ũndũ ũmwe ũtonya kũtũtethya nĩ kũmanya maũndũ ala Yeova wendaa twĩanĩsye. Kwa ngelekany’o, Yeova endaa aũme ala me na mĩsyĩ mekae kyonthe kĩla matonya nĩ kama meanĩsye mavata ma mĩsyĩ yoo. Ũsu nĩ ũndũ wa vata mũno nũndũ o na Mbivilia yaĩtye kana mũndũ ũla ũteanĩasya mavata ma mũsyĩ wake “nĩ mũthũku mbee wa mũndũ ũla ũte na mũĩkĩĩo.” (1 Timotheo 5:8) Ethĩwa wĩ na mũsyĩ, nĩwaĩle kũthũkũma na kĩthito nĩ kana wĩanĩsye mavata ma andũ maku. Wĩthĩwe nĩwendete kana ndwendete wĩa ũla ũthũkũmaa, nĩwĩsĩ kana weanĩsya mavata ma andũ maku ũkeethĩwa ũimwendeesya Yeova.

12. Tũtethekaa ata tweethĩwa twĩ aĩkĩĩku na twathũkũma na kĩthito?

¹² Thũkũma na kĩthito na ũyĩthĩwa wĩ mũĩkĩĩku. Ũndũ ũsu no ũkũtetheesye ũtanĩe wĩa waku. (Nthimo 12:24; 22:29) Nũndũ mbee, nũtonya kwĩthĩwa wĩ mũndũ wa kũĩkĩĩka vala ũthũkũmaa. Andũ nĩmendete kũandĩka andũ ala aĩkĩĩku nũndũ nĩmesĩ mayĩsa kũya mbesa, syĩndũ, kana o na masaa ma wĩa. (Aeveso 4:28) O na ũndũ ũngĩ wa vata mũno nĩ kana Yeova nĩwĩthĩawa esĩ wĩ mũĩkĩĩku na nũthũkũmaa na kĩthito. Na nũndũ wa ũu, no wĩthĩwe na “wasya mũseo wa ngoo” nũndũ nĩwĩsĩ kana nũũtanĩthya Ngai ũla wendete.​—Aevelania 13:18; Akolosai 3:22-24.

13. Nĩ kyaũ kĩtonya kwĩkĩka tweethĩwa twĩ aĩkĩĩku wĩanĩ?

¹³ Manya kana mwĩkalĩle waku wĩ wĩanĩ no ũtume Yeova ataĩwa. Ũsu nĩ ũndũ ũngĩ waĩle kũtuma tũtanĩa wĩa witũ. (Tito 2:9, 10) Nĩ ũndũ ũtonyeka mũndũ mũthũkũmaa nake akambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia nũndũ wa ngelekany’o yaku nzeo.​—Soma Nthimo 27:11; 1 Vetelo 2:12.

14-16. Nĩ maũndũ meva twaĩle kũsũanĩa yĩla tũũnyuva wĩa?

¹⁴ Mbivilia ndĩtũtavĩtye ĩmwe kwa ĩmwe mawĩa ala Mũklĩsto waĩle kũthũkũma na ala ũtaĩle kũthũkũma. Ĩndĩ nĩtũnengete myolooto ĩtonya kũtũtetheesya kwĩka motwi maseo ĩũlũ wa wĩa ũla twaĩle kũthũkũma. (Nthimo 2:6) Myolooto ya Mbivilia no ĩtũtetheesye kũsũngĩa makũlyo ta aa maatĩĩe.

¹⁵ W’o wĩa ũũ nũũtuma nĩka maũndũ ala Yeova ũmenete? Nĩtwĩmanyĩĩtye ĩũlũ wa maũndũ mana Yeova ũmenete, ta ũng’ei na kũkengana. (Kuma 20:4; Meko ma Atũmwa 15:29; Aeveso 4:28; Ũvuany’o 21:8) Kwoou,  nĩtwaĩle kwĩthĩwa twĩ metho nĩ kana tũleane na wĩa o na wĩva ũla ũtonya kũtuma twĩka maũndũ ta asu matamwendeeasya Yeova.​—Soma 1 Yoana 5:3.

¹⁶ W’o wĩa ũũ nĩwĩkĩaa andũ vinya meke maũndũ Yeova ũleete? Kwa ngelekany’o, kũthũkũma wĩa wa mwako ti ũndũ mũthũku. Ĩndĩ wĩona ata ũkanengwa wĩa wa kwaka ĩkanisa? Nĩwĩsĩ nesa kana Ngai nũmenete vyũ momanyĩsyo ma ũvũngũ ala mamanyĩaw’a makanisanĩ. Kwoou, o na kũtw’ĩka tuuwe ũmanyĩasya maũndũ asu, we tyo wĩw’e ũmũvĩtĩsye Yeova nũndũ wa kwĩka ũndũ mũna ũtonya kũendeesya momanyĩsyo asu?​—Ũvuany’o 18:4.

17. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya kwĩka motwi matonya kũmwendeesya Ngai?

¹⁷ Twatũmĩa myolooto ĩla Ngai ũtũnengete, tũkeethĩawa tũilye ta andũ ala mawetetwe ĩandĩkonĩ ya Aevelania 5:14, “ala mamanyĩĩtye ilĩko syoo kwa kũitũmĩa, nĩ kana methĩwe matonya kũvathũkany’a ũseo na ũthũku.” Kwoou nũseo kwĩkũlya-ĩ, ‘Wĩa ũũ ngũnyuva kwĩka no ũlulutĩkye angĩ? Kana nanyuva wĩa ũũ nĩngũlasimĩka kũthi kũthũkũma kũndũ kũasa na mũsyĩ kana nthĩ ĩngĩ, na ũu ũituma nĩthĩwa vaasa na andũ makwa? Ngeka ũu, nĩ maũndũ meva matonya kũmakwata?’

18. Nĩkĩ ti laisi ũmũnthĩ kũvĩtya ũthaithi witũ mbee wa maũndũ ala angĩ onthe?

¹⁸ Ũmũnthĩ twĩkalĩte ĩvinda yĩla Mbivilia yĩtĩte “mavinda ma mũisyo na momũ,” na kwoou ti laisi kũvĩtya ũthaithi wa Yeova mbee wa maũndũ ala angĩ. (2 Timotheo 3:1) Kũkwata wĩa wa kũendeea ti ũndũ wĩ laisi. Nĩtwaĩle kwĩanĩsya mavata ma andũ maitũ ma mũsyĩ, ĩndĩ nĩtwĩsĩ kana ũthaithi witũ nĩw’o waĩle kwĩthĩwa ũndũ  ũla wa vata vyũ thayũnĩ. Tũyĩsa kwĩtĩkĩla kwonaa syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ nesyo sya vata mũno. (1 Timotheo 6:9, 10) Kwoou, tũtonya ‘kũĩkĩĩthya nesa maũndũ ala ma vata’ ata o tũendeee kwĩka kyonthe kĩla tũtonya twĩanĩsye mavata ma andũ maitũ?​—Avilivi 1:10.

19. Kũmũĩkĩĩa Yeova kũtũtetheeasya ata tũikemakĩe mũno ĩũlũ wa kwĩanĩsya mavata ma andũ maitũ?

¹⁹ Mwĩkwatye Yeova vyũ. (Soma Nthimo 3:5, 6.) Nĩtwĩsĩ kana Ngai nĩwĩthĩawa esĩ syĩndũ ila twĩ na vata nasyo na nũtũthĩnĩkĩaa mũno. (Savuli 37:25; 1 Vetelo 5:7) Ndeto yake ĩtwĩĩte atĩĩ: “Ĩthĩwai mũte na wendi wa mbesa thayũnĩ wenyu, ĩndĩ ĩanĩwai nĩ syĩndũ ila mwĩ nasyo. Nũndũ [Ngai] aĩtye: ‘Ndikakũtia nongi, na ndikakũeka nongi.’” (Aevelania 13:5) Yeova ndendaa tũtinde twĩmakĩe mũno ĩũlũ wa ũndũ tũtonya kwĩanĩsya mavata ma mĩsyĩ yitũ. Mavinda kwa mavinda nĩwĩthĩĩtwe ayonany’a ũtonyi wake wa kwĩanĩsya mavata ma andũ make. (Mathayo 6:25-32) Kĩu nĩkyo kĩtumi o na ethĩwa wĩa witũ wĩthĩawa ũilye ata, tũtaeka kũsoma Ndeto ya Ngai kĩla ĩvinda, kũtavany’a ũvoo mũseo, na kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto.​—Mathayo 24:14; Aevelania 10:24, 25.

20. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩanĩwe nĩ syĩndũ ila sya vata thayũnĩ?

²⁰ Ĩanĩwa nĩ syĩndũ ila sya vata thayũnĩ. (Soma Mathayo 6:22, 23.) Ũu nĩ kwasya kana tũyaĩle kwĩyũmbĩĩa syĩndũ mbingĩ thayũnĩ wĩthĩe ti laisi kũmũthũkũma Yeova. Nĩtwĩsĩ kana nĩ ũndũ wa ũtumanu kũlekeleelya ngwatanĩo yitũ na Ngai nĩ kana tũkwate mbesa, twĩkale twĩ atanu, kana twĩthĩwe na syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ sya mĩtũkĩ. Kwoou, nĩ kyaũ kyaĩle kũtũtetheesya tũmanye maũndũ ala twaĩle kũvĩtya mbee? No nginya tũtate ũndũ tũtonya tũikelikye makoaninĩ. Kwoou ethĩwa wĩ mũtae, tata ũndũ ũtonya ũolange ĩkoani yĩu kana ũĩve vyũ.  Tũkalea kwĩthĩwa twĩ metho, syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ no syose ĩvinda yitũ yingĩ na vinya witũ ũkethĩa ti laisi kũvoya, kwĩmanyĩsya, kana kũtavany’a. Vandũ va kũeka syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ itũsumbĩke, nĩtwaĩle kwĩmanyĩsya kwĩanĩwa nĩ syĩndũ ila sya lasima ta “lĩu na ngũa.” (1 Timotheo 6:8) O na ethĩwa maũndũ maitũ mailye ata yu, nĩtwaĩle kwĩthianaa mavinda kwa mavinda nĩ kana tũmanye ũndũ tũtonya kũmũthũkũma Yeova mũnango.

21. Nĩkĩ twaĩle kũtw’a nĩ maũndũ meva twonaa me vata mũno thayũnĩ witũ?

²¹ Vĩtya maũndũ ma kĩ-veva mbee. Twaĩle kũtũmĩa ĩvinda, vinya, na syĩndũ sitũ sya kĩ-mwĩĩ kwa ũĩ. Tũkalea  kwĩthĩwa twĩ metho, nĩ kwĩsa kwĩthĩa syĩndũ ite sya vata mũno thayũnĩ, ta kĩsomo na mbesa, syosete ĩvinda yitũ yingĩ. Yesũ aisye atĩĩ: “Endeeai . . . kũmantha mbee Ũsumbĩ.” (Mathayo 6:33) Motwi ala tũkwĩka, maũndũ ala twendete na ala twĩkaa kĩla mũthenya, o vamwe na ala tũvangĩĩe kwĩka ĩvinda yũkĩte, nĩmo monanasya kĩla twonaa kĩ kya vata mũno thayũnĩ witũ.

22, 23. (a) Nĩ wĩa wĩva wa vata mũno Aklĩsto maĩle kũtethya? (b) Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũtanĩe wĩa witũ?

²² Wĩa ũla wa vata vyũ ũmũnthĩ nĩ kũmũthũkũma Yeova na kũtavany’a ũvoo mũseo. (Mathayo 24:14; 28:19, 20) O ta Yesũ, twĩenda kwĩka kyonthe kĩla tũtonya nĩ kana tũtethye wĩa ũsu. Ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ mathamĩĩe kũndũ kũla kwĩ na vata mũnene wa atavany’a. Angĩ namo nĩmemanyĩĩtye ithyomo ingĩ nĩ kana matavye ala maneenaa ithyomo isu ũvoo mũseo. Wĩona ata ũkaneena na ala mekĩte mĩvango ta ĩsu, na ũimakũlya ũndũ ũthũkũmi ũsu wĩthĩawa ũilye. Makaũtavya kana nĩmethĩĩtwe me atanu mũno na me eanĩe.​—Soma Nthimo 10:22.

²³ Ũmũnthĩ, aingĩ maitũ wĩthĩaa no nginya matũmĩe ĩvinda yingĩ wĩanĩ, kana mathũkũme mawĩa meana ũna nĩ kana meanĩsye mavata ma andũ moo. Yeova nĩwĩthĩawa esĩ kĩthito kĩla twĩkĩaa, na nũtanaa mũno oona kĩla ũmwe ayĩka kĩla ũtonya asũvĩe andũ ma mũsyĩ wake. Kwoou, ekai ithyonthe tũatĩĩe ngelekany’o ya Yeova na Yesũ kwa kũthũkũma na kĩthito, o na ethĩwa tũthũkũmaa wĩa wĩva. Na ekai tũlilikane kana wĩa ũla wa vata vyũ twaĩle kũtethya nĩ kũmũthũkũma Yeova na kũtavany’a ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wake. Kĩu nĩkyo kĩtonya kũtũetee ũtanu wa w’o.