Ɛbɛ ŋpɩzɩɣ ŋla ye ŋlɛɣzɩ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ?
ALLEN * yɔɔdaa se: “Alɩwaatʋ ndʋ maakʋyɩnɩ ɛgbɛyɛ lɛɛɖɛ taa nɛ mɔnkɔɔ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ man-taa taawɛɛ leleŋ. Mantaaɖiɣzina se mankaɣ taabalaa wɛnʋʋ yaa maawɛɣna.” Ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa Allen kaawoba yɔ, ɖiiposini ɛ-tɛ ɛzɩ kilomɛtanaa 1400 mbʋ yɔ.
Ye ña ɖɔɖɔ ŋkʋyaa nɛ ŋwolo ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ naɖɩyɛ taa kɔyɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ kaɖɛ. Ye mbʋ ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ? Ye ŋmaɣzaɣ se pɩwɛɣ-ŋ kɛlɛʋ ɛlɛ alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, ŋna se pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋmalɩnɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ñɩma yɔ, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla nɛ pɩsɩnɩ-ŋ? Nɛ ye koobu kɩfalʋ nɔɔyʋ ɛkɔm ñɛ-ɛgbɛyɛ taa, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ pɩsɩnɩ-ɩ?
LƐƔZƖTƲ NDƲ ŊPƖZƖƔ NƐ ŊLA NƐ ŊÐƐƐNƖ ƐSƖNDAA?
Maɣzɩ kɩɖaʋ kʋnɛ kɩ-yɔɔ: Ye pɛkpɛzɩ tɩʋ nakʋyʋ nɛ powoni-kʋ nɛ paɖaɣnɩ sɔʋ lone kɩfaɖɛ naɖɩyɛ taa kɔyɔ, pɩlakɩ-kʋ kaɖɛ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pɛkpɛzɩ tɩʋ se powokini-kʋ nɛ pɔsɔ lone kɩfaɖɛ naɖɩyɛ taa yɔ, pɛsɛtɩɣ ki-lila se kɩ-kpaɣʋ ɛwɛɛ kɛlɛʋ. Pɔsɔʋ-kʋ nɛ pɩtɛ lɛ, kɩpaɣzɩɣ lila kɩfana kam kpaagbaa. Mbʋ ɖɔɖɔ ye ŋkʋyɩ ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ taa nɛ ŋwolo kɩfaɖɛ taa kɔyɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ kaɖɛ. Ŋŋkam “lila” camɩyɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ŋŋwɛɛ yɔ; pɩ-tɔbʋʋ se ŋŋwɛnɩ taabalaa kɩbama nɛ fezuu taa tʋma labʋ kaamalɩnɩ-ŋ peeɖe. Lɛɛlɛɛyɔ pɩsa nɛ ŋɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ŋwoba yɔ ɖɩ-taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ŋka lila kɩfana. Ye mbʋ ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ? Pɩwɛɛ se ŋlabɩnɩ Bibl paɣtʋ kila tʋmɩyɛ. Yele nɛ ɖɩtazɩ paɣtʋ kila ana a-taa naayɛ taa.
Ɛyʋ weyi ɛkalɩɣ Ɛsɔtɔm paa ɖooye yɔ, ɛwɛ ɛzɩ “tɩʋ ŋgʋ kɩñɔ pɔɔ nɔɔ yɔ: kɩlʋlʋʋ kaahɛzaɣ nɛ kɩnɛɣdɩɣ tam yɔ. Mbʋ ɛlakɩ yɔ pɩɖɔŋnɩ-ɩ.”—Keɣa 1:1-3.
Pʋcɔ nɛ tɩʋ paɣlɩ camɩyɛ lɛ, pɩpɔzʋʋ-kʋ lɩm. Mbʋ ɖɔɖɔ pʋcɔ ɛyʋ ɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɛcalɩ ɛ-tɩ nɛ Ɛsɔtɔm. Ye mbʋ, wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋkalɩɣ Bibl paa ɖooye nɛ ŋwoki ɖɔɖɔ kediɣzisi ɖoŋ ɖoŋ. Ðɔkɩ hɔʋ taa kpɛlɩkʋʋ nɛ tɩ-yɔɔ kpɛlɩkʋʋ ɖʋtʋ ndʋ ŋŋwɛna yɔ kpam. Mbʋ ŋlakaɣ nɛ pɩsɩɣnɩ-ŋ fezuu taa ñɛ-ɛgbɛyɛ kɩbɩnɖɛ taa yɔ, wolo pʋyɔɔ nɛ ŋlakɩ-pʋ ɖɔɖɔ kɩfaɖɛ taa.
“Weyi ɛkʋʋ lɔkɔtʋ yɔ, pakaɣ ɛ-lɔkɔtʋ kʋʋ.”—Adu. 11:25.
Ye ŋlɩɣ tɔm susuu ɖoŋ ɖoŋ yɔ, pɩkaɣ-ŋ kpazʋʋ ɖoŋ nɛ ŋmalɩnɩ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ŋwoba yɔ ɖɩ-taa koobiya lɔŋ. Kevin weyi ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ yɔ, ɛyɔɔdaa se: “Mbʋ pɩsɩnɩ ma nɛ ma-halʋ kpem yɔ lɛ se ɖɩtalɩ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ taa kpaagbaa lɛ, ɖɩkpaɣ ɖa-tɩ nɛ ɖɩha nɛ ɖɩla nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ. Pɩɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya, nʋmɔʋ lɩzɩyaa nɛ tɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa pɩɩwɛɛ se ɖisusi tɔm yɔ.” Roger ɖɔɖɔ lɛɣzɩ ɛgbɛyɛ nɛ eposini ɖenɖe ɛɛwɛɛ yɔ ɛzɩ kilomɛtanaa 1600 mbʋ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Mbʋ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ ɛyʋ nɛ ɛmalɩnɩ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ yɔ lɛ se ɛla e-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɛlɩɣ tɔm susuu ɖoŋ ɖoŋ. Pɩtasɩ lɛ, pɩwɛɛ se ŋyele nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa tɩlɩ se ŋsɔɔlaa se ŋha ña-tɩ faaa nɛ ŋɖʋ nesi paa tʋmɩyɛ nɖɩ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɛnɩ Kewiyaɣ Kpaaŋ taa ñɔɔzʋʋ, tʋma wena pahaɣ koobiya nabɛyɛ kediɣzisi taa nɛ nabʋyʋ taa pɛfɛyɩ yɔ a-labʋ yaa koobu nɔɔyʋ sɩnʋʋ se ewolo kediɣzisi. Alɩwaatʋ ndʋ koobiya naɣ se nɔɔyʋ kɔm pɛ-ɛgbɛyɛ taa, nɛ ɛsɔɔlɩ kɩlaŋ labʋ se ɛsɩnɩ lalaa yɔ, pɩwɛɣ-wɛ kɛlɛʋ se paɖʋ-ɩ nɛ taabalɩyɛ.”
“Ikuli mɩ-laŋɩyɛ.”—2 Kɔr. 6:13.
Walɩsɩ ño-koobiɖe sɔɔlɩm. Alɩwaatʋ ndʋ Melissa nɛ ɛ-hɔʋ pɛlɛɣzɩ ɛgbɛyɛ yɔ, pañaɣ pana se pɛwɛɛnɩ taabalaa kɩfama. Ɛyɔɔdaa se :“Ðiwokaɣ kediɣzisi taa lɔŋ pʋcɔ nɛ sɩpaɣzɩɣ, nɛ sɩtɛŋ ɖɔɖɔ lɛ, ɖiikpidisiɣni kpem. Pɩɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖihikiɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ koobiya ɖɩsɛɣ
ɖama nɛ ɖɩlakɩ faawɩyɛ.” Pɩɩsɩnɩ Melissa nɛ ɛ-hɔʋ taa mba se patɩlɩ koobiya hɩla kɛlɛʋ. Pɩtasɩ lɛ, pawalɩsɩ pa-tɩ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma palakaɣ ɛgɔndʋ koobiya yɔ. Nɛ mbʋ yebina nɛ pa nɛ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ taa koobiya pa-taabalɩyɛ cɛyɩsɩ. Melissa tasɩ yɔɔdʋʋ se: “Ðɩhaɣaɣ ɖama ɖa-kaŋgalaafu masɩ, nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩɩwɛ kɛlɛʋ koobiya se payaa-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ paalakɩ fezuu taa ɖʋtʋ natʋyʋ yaa ɖʋtʋ lɛɛtʋ yɔ.”Ye pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋñɔtɩnɩ ɛyaa mba ŋŋsɩŋ yɔ nɛ ña nɛ wɛ ɩla faawɩyɛ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋnɩ nʋmɔŋ cikpeŋ nɩɩyɩ yɔɔ. Paa pɩfɛyɩ-ŋ kɛlɛʋ yɔ, ñaɣ pana nɛ ŋmʋʋyɩ. Ye ŋmʋʋyʋʋ yɔ, pɩwɛɣ lalaa kɛlɛʋ se pɔñɔtɩnɩ-ŋ. Taasɔɔ se ‘ciyam taa lakɩ leleŋ nɛ ɛsa mintʋsʋʋ.’ (Adu. 15:30) Rachel lɛɣzɩ ɛgbɛyɛ, nɛ lɛɛlɛɛyɔ eposini ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛɛwɛɛ nɛ ɛkɔɔ ɛpaɣlɩ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Kpaɣnɩ ɖooo man-pɩjatʋ taa maawɛ fɛyɛ kpem. Nabʋyʋ taa mɛncɛyaɣ man-tɩ kpem pɔcɔ nɛ manpɩzɩɣ mɔyɔɔdʋʋnɩ koobiya mba paawɛɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa mowoba yɔ. Mantalɩɣ Kewiyaɣ Kpaaŋ taa lɛ, mañɩnɩɣ ɛyʋ weyi ɛcaɣ e-ɖeke nɛ etiɖiɣni nɔɔyʋ yɔɔdɩnʋʋ yɔ. Mamaɣzaɣ se ɛyʋ ɛnʋ ɛwɛɣ fɛyɛ ɛzɩ ma yɔ.” Ña ɖɔɖɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa se pʋcɔ nɛ paa kediɣzaɣ ŋga kapaɣzɩ yaa kɛtɛŋ lɛ, ŋñakɩ pana nɛ ŋyɔɔdɩnɩ ɛyʋ weyi ɛpaɣzɩ kɔm pitileɖi yɔ.
Nabʋyʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, kpɩtaŋ weyi ɩ-taa ŋlɛɣzɩɣ ɛgbɛyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ piseliti-ŋ se ŋkatɩ koobiya mba ŋtaasɩm-wɛ yɔ. Ɛlɛ alɩwaatʋ wɛɣ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, pɩtɩla pɩɩtasɩɣ-ŋ selituu mbʋ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pɩpɔzʋʋ-ŋ pana ñaɣʋ pʋcɔ nɛ ŋwolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋñɩnɩ taabalaa kɩfama.
PƖPƆZƲƲ-Ŋ ALƖWAATƲ
Pɩpɔzʋʋ tɩŋ nɩɩyɩ alɩwaatʋ nɛ pʋcɔ nɛ ɩka lila lone kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɔsɔ-ɩ yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛ ɛyaa mba pɛlɛɣzɩ agbaa yɔ, pa-taa nabɛyɛ hɔɔlʋʋ taa. Pɩpɔzʋʋ-wɛ alɩwaatʋ pʋcɔ pɛ-ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ malɩnɩ-wɛ. Ye ŋlɛɣzʋʋ ɛgbɛyɛ yɔ pileɖaa, ɛlɛ pɩwɛ-ŋ kaɖɛ halɩ nɛ sɔnɔ se ŋla lɛɣzɩtʋ nɛ ɖɩmalɩnɩ-ŋ kɔyɔ, Bibl paɣtʋ kila wena akɔŋ yɔ a-yɔɔ ɖɔm pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ:
“Pɩtaaɖɛɛ-ɖʋ nɛ kɩbandʋ labʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ kɩyakʋ talɩɣ lɛ, ɖɩkʋŋ kaahɛzaɣ.”—Gal. 6:9.
Paa alɩwaatʋ ndʋ ŋŋɖʋwa yɔ, tɩkɔm nɛ tɩɖɛɛ, ɛlɛ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ŋwoba yɔ ɖɩtɩmalɩtɩnɩ-ŋ kɔyɔ pɩtaaɖɛ-ŋ. Mbʋ Ɛsɔtɔm tiyiyaa mba pafalɩsɩ-wɛ Gileyaadɩ sukuli taa yɔ, pa-taa sakɩyɛ lakɩ. Pacakɩ ajɛɛ wena a-taa petiyi-wɛ yɔ pɩnzɩ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ papɩsɩɣ panaɣ pa-taabalaa nɛ pɔ-hɔŋ taa mba pa-ajɛɛ taa. Palakɩ mbʋ se pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɛcɛyɩsɩ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ pa nɛ pɛ-ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ taa koobiya pɛ-hɛkʋ taa yɔ nɛ piyeki ɖɔɖɔ se peeɖe sɔnzɩ ɛmalɩnɩ-wɛ.
Alejandro weyi ɛlɛɣzɩ agbaa tam sakɩyɛ yɔ, eɖiɣzinaa se pʋcɔ nɛ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ malɩnɩ ɛyʋ lɛ, pɩfɛyɩ se ekpidisi. Ɛkɛdaa se: “Ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩlɛɣzɩ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, ɖɩtalɩ ɖɩ-taa lɛ, ma-halʋ heyi-m se: ‘Meyebi man-taabalaa tɩŋa payɩ ɛgbɛyɛ lɛɛɖɛ taa!’” Peeɖe Alejandro pɔzɩ ɛ-halʋ se ɛtɔzʋʋ se mbʋ ɖɔɖɔ ɛɛyɔɔdɩ alɩwaatʋ ndʋ paatalɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa paakʋyɩnaa yɔ, pɩlakɩ pɩnzɩ naalɛ yɔ? Ɛlɛ pɩnzɩ naalɛ nzɩ sɩ-taa lɛ, ɛlɩzɩ sɔɔlɩm nɛ ɛwɩlɩ koobiya mba ɛtaasɩm-wɛ yɔ nɛ ɛ nɛ wɛ papɩsɩ taabalaa kɩbama.
“Taatɔ se: ‘Pɩlɩnɩ le nɛ caanaʋ taa wɛɛ weewee nɛ pɩkɩlɩ lɛɛlɛɛyɔ?’ Pɩtɩkɛ lɔŋsɩmtʋ se ŋpɔzɩ mbʋ.”—Ekl. 7:10.
Taakpakɩɣ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ŋwɛ lɛɛlɛɛyɔ nɛ ŋmaɣzɩɣnɩ nɖɩ ɖɩ-taa ŋlɩnaa yɔ. Pɩtɩla yɔ, koobiya mba pɛwɛ ñɛ-ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ taa yɔ, patɩsɔɔlɩ yɔɔdʋʋ pa-laŋa taa tɔm yaa pɩtɩla ɖɔɖɔ yɔ, pɔsɔɔlɩ yɔɔdʋʋ pɩdɩɩfɛyɩ. Ka ña-lɩmaɣza pɛ-wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ ɛzɩ ña ɖɔɖɔ ŋsɔɔlʋʋ se palabɩ-ŋ yɔ. Koobiya mba pɛlɛɣzɩ agbaa yɔ, pa-taa nabɛyɛ kɔm nɛ pana se pɩcɛyaa se patazɩ pa-tɩ taa nɛ pana se ɛzɩ toovenim ‘pɔsɔɔlɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ po-koobiya samaɣ na?’—1 Pɩy. 2:17.
Luka 11:9, nwt.
“Ɩwɛɛ pɔzʋʋ yɔɔ, nɛ pakaɣ-mɩ haʋ.”—
Pɔzʋʋ Ɛsɔ ña-adɩma taa tam se ɛsɩnɩ-ŋ. David weyi ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ yɔ ɛyɔɔdaa se: “Taamaɣzɩ se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlʋ ñe-ɖeke. Yehowa sɩɣnɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩlakɩ wondu sakɩyɛ. Pʋyɔɔ lɛ, tɩmnɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ŋ.” Rachel weyi ɛ-tɔm ɖɩɩtɛm yɔɔdʋʋ yɔ, ɛyɔɔdaa se: “Ye pɩkɔm nɛ pɩlakɩ ma nɛ ma-walʋ ɛzɩ ɖiɖiɣni posuu nɛ ɛgbɛyɛ yɔ, ɖɩtɩmɩɣnɩ Yehowa se ‘Hayɩ! Yehowa, sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna mbʋ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ koobiya se pɔñɔtɩnɩ-ɖʋ yɔ.’ Nɛ pʋwayɩ ɖɩñakɩ pana nɛ ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ koobiya ɖɩlakɩ faawɩyɛ.”
Lʋlɩyaa: Ye pɩwɛ kaɖɛ mi-piya se sɩmalɩnɩ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɩwɛɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɩñɩnɩ alɩwaatʋ nɛ mɩ nɛ sɩ ɩtɩmɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Ɩɩlakɩ ɖʋtʋ lɛ, ɩkpɛndɩnɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya lalaa nɛ pɩsɩnɩ-sɩ nɛ sihiɣ taabalaa kɩfama.
SƖNƖ KOOBIYA MBA PƆKƆM KƖFAM YƆ NƐ PEHIƔ TAA LELEŊ
Ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla nɛ ŋsɩnɩ koobiya mba pɔkɔm ñɛ-ɛgbɛyɛ taa kɩfam yɔ? Ñaɣ pana se ŋkɛnɩ pa-taabalʋ kɩbanʋ, kpaɣnɩ ɖooo kajalaɣ wiye. Pʋcɔ nɛ ŋpɩzɩ nɛ ŋla mbʋ lɛ, ñaɣ pana nɛ ŋmaɣzɩ nɛ ŋna se ye ñaawobini ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ naɖɩyɛ taa, ɛbɛ ŋŋsɔɔlaa se palabɩ-ŋ? Mbʋ ŋsɔɔlʋʋ se palabɩ-ŋ yɔ, labɩ-wɛ pʋ. (Mat. 7:12) Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyaa koobiya mba pɔkɔm kɩfam yɔ nɛ ña nɛ wɛ ɩla hɔʋ taa kpɛlɩkʋʋ yaa ɩcɔnɩ fenaɣ taa JW Tɔm Ðɩyɔɔdɩyɛ ɖʋtʋ tɛ video. Ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋla ɖʋtʋ nɛ ña nɛ wɛ ɩlɩɩ nɛ isusi tɔm. Ye ŋya-wɛ nɛ ña nɛ wɛ ɩkpɛndɩ ɩtɔɔ tɔɔnaɣ yɔ, paa katɩɩwɛ pazɩ yem yɔ, paakaɣ ɛgɔndʋ ndʋ tɩ-yɔɔ sɔʋ wiɖiyi kpa. Ɛbɛ ɖɔɖɔ ŋpɩzɩɣ ŋtasɩ labʋ nɛ ŋsɩnɩ koobiya mba pɔkɔm ɛgbɛyɛ taa kɩfam yɔ?
Karlos yɔɔdaa se: “Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtalɩ ɖɛ-ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ taa yɔ, koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ ma takayaɣ nakɛyɛ yɔɔ faɣlɛɛ wena a-taa wondu tɩkɩlɩ liidiye yɔ a-hɩla nɛ ɛcɛlɩ-ɖʋ. Pɩɩsɩnɩ-ɖʋ kpem.” Mba pɛkɛ agɔma lone naɖɩyɛ taa yɔ, pɩlakɩ-wɛ leleŋ ye peheyi-wɛ ɛzɩma posuu wondu soŋaɣ, nikaɣ yaa tɛʋ alɩwaatʋ taa yɔ, kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖenɖe palɩnaa yɔ, peeɖe ɛjaɖɛ yɔɔ wɛtʋ wɛ ndɩ nɛ lone kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa patalaa yɔ. Ŋpɩzɩɣ ŋsɩnɩ-wɛ ɖɔɖɔ nɛ pɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ lʋlɩ pee ye ŋheyi-wɛ mɩ-ɛjaɖɛ taa mba tisuu nɛ pɔ-sɔnzɩ yɔɔ tɔm yɔ.
LƐƔZƖTƲ LABƲ PƆZƲƲ PANA ÑAƔƲ
Allen weyi ɛ-tɔm ɖɩɩyɔɔdɩ kiɖe tɛɛ yɔ, ɛwɛʋ ɛ-ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ taa yɔ, pɩcɛzɩ pɩnaɣ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Ðɩbazɩyɛ taa lɛ, pɩɩpɔzaa se mañaɣ pana pʋcɔ nɛ mantɩlɩ koobiya. Lɛɛlɛɛyɔ ma nɛ wɛ ɖɩwɛ ɛzɩ hɔʋ kʋɖʋmʋʋ taa mba yɔ. Nɛ pɩkɛnɩ-m taa leleŋ.” Allen kɔma nɛ eɖiɣzini pʋwayɩ se ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ lɛɣzʋʋ tiyele nɛ elesi ɛ-taabalaa. Pɩkɩlaa kɔyɔ, ɛtasɩ wɛnʋʋ taabalaa kɩfama, nɛ pakaɣ kɛʋ ɛ-taabalaa tam.
^ tay. 2 Ðɩlɛɣzɩ ɛyaa nabɛyɛ hɩla.