1. Pɩtalaɣ pɩnaɣ 95 mbʋ yɔ lɛ, wɛtʋ ndʋ taa apostoloo Yohanɛɛsɩ kaawɛɛ?

PƖTALAƔ pɩnaɣ 95 mbʋ yɔ lɛ, apostoloo Yohanɛɛsɩ kaawɛ kaɖɛ wɛtʋ natʋyʋ taa siŋŋ. Ɛɛkpadɩyaa nɛ ɛwɛɛ lɩm hɛkʋ taa tɛtʋ ndʋ payaɣ se Patɩmoosi yɔ tɩ-taa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se e-ɖeke ɛɛkɛnɩ apostoloo weyi ɛwɛ wezuu alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ. (Natʋ 1:9) Ɛɛnawa se koyindinaa wɛɛ nɛ pawɩlɩɣ agbaa cɛtɩm tɔm nɛ pɩkɔŋnɩ tayʋʋ a-taa. Pɩɩwɛ ɛzɩ piileɖiɣ lɛ, Ɛsɔ sɛtʋ toovenim ñɩndʋ kaɣ mʋʋʋ yɔ.—Yud. 4; Natʋ 2:15, 20; 3:1, 17.

2. Ɛzɩ Natʋ 7:9-14 yɔɔdʋʋ yɔ, natʋ kɩbandʋ ndʋ Yohanɛɛsɩ nawa? (Cɔnɩ takayaɣ huyuu yɔɔ kɩlɛmʋʋ.)

² Yohanɛɛsɩ kaawɛ wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, Ɛsɔ yele nɛ ɛna natʋ kɩbandʋ natʋyʋ. Natʋ ndʋ tɩ-taa, peheyi tiyiyaa se pakpa kʋñɔŋ sɔsɔʋ helim nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ yomaa samaɣ mʋʋ kɛ-kɛdɛzaɣ mayaɣ yɔ. (Natʋ 7:1-3) Samaɣ ŋga lɛ ɛyaa 144000 mba pa nɛ Yesu pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu ɛsɔdaa yɔ. (Luka 12:32; Natʋ 7:4) Pʋwayɩ Yohanɛɛsɩ yɔɔdɩ samaɣ lɛɛka tɔm ɖɔɖɔ; kɔɖɔ siŋŋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɛyɔɔdɩ se: “Na.” Tɔm piye nɖɩ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se pɩɖɩɣzɩ-ɩ se ɛna mbʋ ɛtaamaɣzɩ pɩ-yɔɔ yɔ. Ɛbɛ Yohanɛɛsɩ nawa? “Samaɣ sɔsɔɔ nakɛyɛ, ŋga ɛyʋ nɔɔyʋ taapɩzɩɣ-kɛ kalʋʋ yɔ, kalɩnɩ ajɛɛ kpeekpe nɛ cejewe kpeekpe nɛ samasɩ kpeekpe nɛ kʋnʋmɩŋ kpeekpe taa, kasɩŋ kewiyaɣ kpelaɣ ɛsɩndaa nɛ Heɣa ɛsɩndaa.” (Kalɩ Natʋ 7:9-14.) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yohanɛɛsɩ taa kaalabɩ leleŋ siŋŋ se pɩɖɛɣnɩ ɛsɩndaa lɛ, ɛyaa sakɩyɛ kaɣ sɛʋ Ɛsɔ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ!

3. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se natʋ ndʋ Yohanɛɛsɩ nawa yɔ, tɩkpazɩ ɖe-tisuu ɖoŋ? (b) Ɛbɛ ɖɩkaɣ kpɛlɩkʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

³ Pɩtʋʋ fɛyɩ se natʋ ndʋ, tɩɩkpazɩ Yohanɛɛsɩ tisuu ɖoŋ. Nɛ  pɩwɛɛ se tɩkpazɩ ɖe-tisuu ɖoŋ nɛ pɩkpaɖɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩwɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa natʋ ndʋ tɩwɛɛ nɛ tɩlakɩ yɔ! Ða-alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa, ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ paɣzɩ sɛʋ Yehowa nɛ pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ hiɣu ñʋʋ yabʋ kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa, nɛ pacaɣ wezuu maatɛŋ tɛtʋ yɔɔ. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma Yehowa kpaɣ pɩnzɩ ɛzɩ 80 mbʋ yɔ nɛ ɛwɩlɩnɩ ɛ-sɛyaa, mba samaɣ sɔsɔɔ ŋga kɛkɛnaa yɔ. Pʋwayɩ ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ samaɣ ŋga kɛ-wɛtʋ naalɛ tɔm: (1) ɛzɩma kɔɖɔwa yɔ nɛ (2) ɛzɩma ka-taa ñɩma lɩnɩ ɛjaɖɛ hɔɔlɩŋ kpeekpe taa yɔ. Tɔm ndʋ tɩ-taa tazʋʋ kpazɩɣ ɛyaa mba payɩ pɛwɛɣnɩ waɖɛ se pɛwɛɛ samaɣ ŋga ka-taa yɔ pe-tisuu ɖoŋ.

4. (a) Bibl taa toovenim tɔm ndʋ taa coocinaa tɩnɩɩ? (b) Nɛ ɛzɩma Bibl kpɛlɩkɩyaa ñaanɩ tɔm ndʋ tɩ-taa?

⁴ Sakɩyɛ taa lɛ, coocinaa ɩɩwɩlɩɣ Bibl taa toovenim tɔm ndʋ tɩyɔɔdʋʋ se ɛyaa mba pañaŋ Ɛsɔ yɔ, wiɖiyi pakaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ tɛtʋ yɔɔ yɔ. (2 Kɔr. 4:3, 4) Sɔnɔ, coocinaa sakɩyɛ wɩlɩɣ se ɛyaa kɩbama tɩŋa kaɣ kpaʋ ɛsɔdaa pa-sɩm wayɩ. Ɛlɛ, ɛyaa cabɩ mba paakɛ Bibl kpɛlɩkɩyaa nɛ papaɣzɩ Feŋuu Tilimiye lɩzʋʋ pɩnaɣ 1879 taa yɔ, tɔm ndʋ pawɩlaɣ yɔ, tɩɩwɛ ndɩ. Paanɩ pɩ-taa se Ɛsɔ kaɣ yebu nɛ paradisuu ɖaɣnɩ wɛʋ tɛtʋ yɔɔ nɛ ɛyaa miiliyɔɔwaa mba pɛwɛɣnɩ ñamtʋ yɔ, paakpaɣ ɛsɔdaa, ɛlɛ pakaɣ caɣʋ wezuu tɛtʋ yɔɔ cɩnɛ. Paa mbʋ yɔ, pʋcɔ nɛ patɩlɩ kpayɩ kpayɩ mba ɛyaa mba pakaɣ kɛnʋʋ yɔ lɛ, pɩɩkpaɣ-wɛ alɩwaatʋ sakɩyɛ.—Mat. 6:10.

5. Suwe Bibl kpɛlɩkɩyaa maɣzaɣ ɛyaa 144000 waa yɔɔ?

⁵ Ɛlɛ, Bibl kpɛlɩkɩyaa nɩ pɩ-taa ɖɔɖɔ se Masɩ wɩlɩɣ se pakaɣ ɛyaa nabɛyɛ ‘yabʋ nɛ tɛtʋ yɔɔ’ nɛ pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu ɛsɔdaa. (Natʋ 14:3) Samaɣ ŋga, ka-taa ñɩma kɛɣnɩ Krɩstʋ ñɩma kpekpeka tɩnaa 144000 waa mba pɔɖɔkɩ pe-siɣsiɣ wɛtʋ Ɛsɔ sɛtʋ taa alɩwaatʋ ndʋ paawɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ. Suwe pamaɣzaɣ samaɣ sɔsɔɔ yɔɔ?

6. Lɩmaɣza wena Bibl kpɛlɩkɩyaa kaawɛnɩ samaɣ sɔsɔɔ yɔɔ?

⁶ Natʋ ndʋ Yohanɛɛsɩ nawa yɔ tɩ-taa, samaɣ ŋga, “kasɩŋ kewiyaɣ kpelaɣ ɛsɩndaa nɛ Heɣa ɛsɩndaa.” (Natʋ 7:9) Tɔm ndʋ tiyeba nɛ Bibl kpɛlɩkɩyaa kɔ tɔm ñʋʋ se samaɣ sɔsɔɔ kaɣ kpaʋ ɛsɔdaa ɛzɩ ɛyaa 144000 waa yɔ. Ye ɛyaa 144000 waa nɛ samaɣ sɔsɔɔ pɛwɛɣ ɛsɔdaa yɔ, ɛzɩma pakaɣ tɩlʋʋ tʋkaɣ ŋga kɛwɛ pɛ-hɛkʋ taa yɔ? Bibl kpɛlɩkɩyaa maɣzaɣ se ɛyaa mba pataañaŋ Ɛsɔ nɛ pɛtɛŋ pa-taa alɩwaatʋ ndʋ paawɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, mba kaɣnɩ kɛʋ samaɣ sɔsɔɔ. Paa pɔɖɔŋaɣ Bibl paɣtʋ yɔɔ yɔ, pɩtɩla pa-taa nabɛyɛ kaawɛ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ agbaa taa mbʋ. Bibl kpɛlɩkɩyaa kɔ tɔm ñʋʋ se ɛyaa mba, paawɛnɩ sɔɔlɩm pazɩ Ɛsɔ yɔɔ, ɛlɛ ɛzɩma sɔɔlɩm mbʋ pɩtaaɖɔɔ yɔ pʋyɔɔ lɛ, pa nɛ Yesu paapɩzɩɣ se pɔtɔɔ kewiyitu. Ɛzɩma sɔɔlɩm mbʋ samaɣ sɔsɔɔ taa ñɩma kaawɛnɩ Ɛsɔ yɔɔ yɔ, pɩtaaɖɔɔ yɔ pʋyɔɔ lɛ, pakaɣ wɛnʋʋ waɖɛ nɛ pasɩŋ kewiyaɣ kpelaɣ ɛsɩndaa ɛlɛ paacakɩ kewiyaɣ kpelisi yɔɔ.

7. (a) Bibl kpɛlɩkɩyaa maɣzaɣ se mba kaɣ caɣʋ tɛtʋ yɔɔ Pɩnzɩ kudoku alɩwaatʋ taa? (b) Nɛ suwe Bibl kpɛlɩkɩyaa maɣzaɣ caanaʋ taa abalaa siɣsiɣ ñɩma yɔɔ?

⁷ Ye mbʋ, mba kaɣ caɣʋ tɛtʋ yɔɔ? Bibl kpɛlɩkɩyaa maɣzaɣ se ɛyaa 144000 waa nɛ samaɣ sɔsɔɔ pakpaɣ ɛsɔdaa nɛ pɩtɛ lɛ, pakaɣ haʋ ɛyaa miiliyɔɔwaa lalaa waɖɛ se pacaɣ wezuu tɛtʋ yɔɔ nɛ pehiɣ Krɩstʋ Pɩnzɩ kudoku kewiyitu tɔɔʋ wazasɩ. Bibl kpɛlɩkɩyaa taamaɣzɩɣ se ɛyaa miiliyɔɔwaa mba, pakaɣ Yehowa sɛʋ pʋcɔ nɛ Krɩstʋ kewiyitu tɔɔʋ paɣzɩ. Ɛlɛ, pamaɣzaɣ se Pɩnzɩ kudoku alɩwaatʋ taa pakaɣ-wɛ wɩlʋʋ Yehowa yɔɔ tɔm. Pʋwayɩ lɛ, mba pɔɖɔm Yehowa paɣtʋ yɔɔ yɔ, pakaɣ hiɣu tamtam wezuu tɛtʋ yɔɔ,  ɛlɛ mba pekizaa nɛ patɩɖɔ tɩ-yɔɔ yɔ, pakaɣ paba ɖɩzʋʋ. Bibl kpɛlɩkɩyaa maɣzaɣ se ɛyaa mba pakaɣ kɛʋ tɛtʋ yɔɔ “awumbiya” Pɩnzɩ kudoku taa yɔ, pakaɣ kpaʋ ɛsɔdaa Pɩnzɩ kudoku wayɩ. Pamaɣzaɣ ɖɔɖɔ se “caanaʋ taa ñɩma mba pamʋnaa” (abalaa siɣsiɣ ñɩma mba pasɩba pʋcɔ nɛ Krɩstʋ kɔŋ) nɛ pakaɣ-wɛ fezuu Pɩnzɩ kudoku taa yɔ, pa-taa nabɛyɛ kaɣ wɛʋ “awumbiya” nzɩ sɩ-taa.—Keɣa 44:17.

8. Bibl kpɛlɩkɩyaa maɣzaɣ se samasɩ naadozo nzɩ wɛ Ɛsɔ kaɖʋwa taa?

⁸ Ye mbʋ, Bibl kpɛlɩkɩyaa maɣzaa se ɛyaa samasɩ naadozo wɛna: (1) ɛyaa 144000 waa mba pa nɛ Yesu pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu ɛsɔdaa yɔ; (2) Krɩstʋ ñɩma samaɣ sɔsɔɔ ŋga kɔ-sɔɔlɩm tɩɖɔɔ Ɛsɔ yɔɔ nɛ kakaɣ sɩŋʋʋ Yesu kewiyaɣ kpelaɣ ɛsɩndaa ɛsɔdaa yɔ; nɛ (3) ɛyaa miiliyɔɔwaa mba pakaɣ-wɛ wɩlʋʋ Yehowa yɔɔ tɔm Krɩstʋ Pɩnzɩ Kudoku Kewiyitu Tɔɔʋ * alɩwaatʋ taa yɔ. Ɛlɛ pʋwayɩ, pɩtalɩ alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ lɛ, Yehowa yele nɛ toovenim mintʋsʋʋ paɣzɩ ñandʋʋ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ nɛ pɩkpaɖɩɣ.—Adu. 4:18.

9. (a) Ɛzɩma tɩyɛ samaɣ sɔsɔɔ pɩzɩɣ nɛ kɛwɛɛ tɛtʋ yɔɔ nɛ kasɩŋ “kewiyaɣ kpelaɣ ɛsɩndaa nɛ Heɣa ɛsɩndaa”? (b) Ɛzɩma palɩzɩ Natʋ 7:9 taa lɛɛlɛɛyɔ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩ-taa wɛ nɩʋ?

⁹ Pɩtalɩ pɩnaɣ 1935 lɛ, Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa tɩlɩ kpayɩ kpayɩ mba Yohanɛɛsɩ natʋ taa samaɣ sɔsɔɔ kɛnaa yɔ. Pɔkɔm nɛ pana se samaɣ sɔsɔɔ ɛɛkaɣ kpaʋ ɛsɔdaa maɣmaɣ se kasɩŋ “kewiyaɣ kpelaɣ ɛsɩndaa nɛ Heɣa ɛsɩndaa” ɛlɛ tɛtʋ yɔɔ kakaɣ wɛʋ. Paa tɛtʋ yɔɔ kakaɣ wɛʋ yɔ, kakaɣ sɩŋʋʋ “kewiyaɣ kpelaɣ ɛsɩndaa,” mbʋ pʋyɔɔ yɔ ketisiɣ se Yehowa pʋmʋnaa se ɛtɔɔ kewiyitu kɩkɩlɩtʋ nɛ koluzuu ka-tɩ tɩ-tɛɛ. (Iza. 66:1) Kakaɣ sɩŋʋʋ “Heɣa ɛsɩndaa” mbʋ pʋyɔɔ yɔ kɛwɛɣnɩ tisuu Yesu kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yɔɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ Maatiyee 25:31, 32 yɔɔdaa se “ajɛɛ kpeekpe,” pɩkpɛndɩnɩ kɩdɛkɛdaa, kaɣ “kpeɣluu” Yesu kewiyaɣ kpelaɣ ɛsɩndaa. Ðɩnɩɣ pɩ-taa kpayɩ kpayɩ se ajɛɛ ana a-kpeekpe afɛyɩ ɛsɔdaa, ɛlɛ tɛtʋ yɔɔ awɛɛ. Tɔm taa nɩʋ kɩfam mbʋ pɩmʋnaa. Pɩwɩlɩɣ mbʋ pʋyɔɔ Bibl tɩyɔɔdɩ se samaɣ sɔsɔɔ kaɣ kpaʋ ɛsɔdaa yɔ. Samaɣ kʋɖʋmaɣ ɖeke wɛnɩnɩ lidaʋ se kakaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ ɛsɔdaa. Ŋga lɛ, ɛyaa 144000 waa mba pa nɛ Yesu pakaɣ ‘tɔɔʋ kewiyitu tɛtʋ yɔɔ’ yɔ.—Natʋ 5:10.

10. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se samaɣ sɔsɔɔ ɛkpɛlɩkɩ Yehowa yɔɔ tɔm nɛ kapaɣzɩ-ɩ sɛʋ pʋcɔ nɛ Pɩnzɩ kudoku paɣzɩ?

¹⁰ Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1935 lɛ, Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa nɩ pɩ-taa se Krɩstʋ mba siɣsiɣ ñɩma mba pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ tɛtʋ yɔɔ yɔ, mba kɛnɩ samaɣ sɔsɔɔ ŋga Yohanɛɛsɩ na natʋ taa yɔ. Pɩsa nɛ samaɣ sɔsɔɔ hiɣ ñʋʋ yabʋ kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa lɛ, pɩwɛɛ se kɛkpɛlɩkɩ Yehowa yɔɔ tɔm nɛ kapaɣzɩ-ɩ sɛʋ pʋcɔ nɛ Pɩnzɩ kudoku alɩwaatʋ paɣzɩ. Pɩkaɣ-wɛ pɔzʋʋ tisuu sɔsɔm nɛ ‘papɩzɩ palɩɩ mbʋ payɩ pɩkaɣ labʋ’ pʋcɔ nɛ Krɩstʋ Pɩnzɩ Kudoku Kewiyitu Tɔɔʋ paɣzɩ yɔ pɩ-taa.—Luka 21:34-36.

11. Ɛbɛ yɔɔ Bibl kpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ maɣzaɣ se pɩtɩla ɛyaa nabɛyɛ kaɣ kpaʋ ɛsɔdaa Pɩnzɩ kudoku wayɩ?

¹¹ Lɩmaɣza wena pɛwɛnɩ lɛɛlɛɛyɔ, pɩlɩɩnɩ caanaʋ taa ɛyaa kɩbama mba pamaɣzaɣ se pa-taa nabɛyɛ kaɣ kpaʋ ɛsɔdaa Pɩnzɩ kudoku wayɩ yɔ pɔ-yɔɔ? Paayɔɔdɩ pɩ-tɔm 15 Février 1913 tɛ Feŋuu Tilimiye taa. (Aŋglɛɛ taa.) Nɔɔyʋ pɩzaɣ se ɛpɔzɩ se: ‘Ɛbɛ yɔɔ caanaʋ taa abalaa siɣsiɣ ñɩma cakɩ tɛtʋ yɔɔ nɛ Krɩstʋ ñɩma mba pɛfɛyɩnɩ sɔɔlɩm sakɩyɛ Ɛsɔ yɔɔ yɔ, paba kpa ɛsɔdaa?’  Pamaɣzaɣ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pa-lɩmaɣza taatʋʋzɩ. Pamaɣzaɣ se (1) samaɣ sɔsɔɔ kaɣ kpaʋ ɛsɔdaa nɛ (2) Krɩstʋ ñɩma mba pataañaŋ Ɛsɔ nɛ pɛtɛŋ pa-taa yɔ, mba wɛnɩ samaɣ sɔsɔɔ ŋga ka-taa.

12-13. Tɔm ndʋ patam numwaa nɛ samaɣ sɔsɔɔ taa ñɩma sɩma pɩlɩɩnɩ pa-kɩhɛyʋʋ yɔɔ?

¹² Ɛlɛ ɛzɩ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, pɩnaɣ 1935 taa Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa nɩ pɩ-taa kpayɩ kpayɩ se mba pakaɣ tɛzʋʋ Armaagedɔɔ yɔ, mba kɛnɩ samaɣ sɔsɔɔ ŋga Yohanɛɛsɩ na natʋ taa yɔ. Kakaɣ lɩnʋʋ “kʋñɔŋ sɔsɔʋ taa” tɛtʋ yɔɔ cɩnɛ nɛ kakaɣ mabʋ “kubusi nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ nɛ kɔtɔŋ se: ‘Ða-ñʋʋ yabɩtʋ lɩnɩ ɖɛ-Ɛsɔ weyi ɛcaɣ kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ yɔ ɛ-cɔlɔ, nɛ Heɣa cɔlɔ.’” (Natʋ 7:10, 14) Pɩtasɩ lɛ, Masɩ wɩlɩɣ se ɛyaa mba pakaɣ fem se pacaɣ wezuu ɛsɔdaa yɔ, pɛwɛnɩ lidaʋ nɛ “pɩkɩlɩ” caanaʋ taa abalaa siɣsiɣ ñɩma. (Ebr. 11:40) Ɛzɩma ɖo-koobiya nɩ tɔm taa pɩnaɣ 1935 taa yɔ, piseɣti-wɛ se powolo pɩ-yɔɔ nɛ kpekpeka nɛ payaa ɛyaa se pɔkɔɔ nɛ pɛsɛɛ Yehowa, nɛ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ tɛtʋ yɔɔ.

¹³ Samaɣ sɔsɔɔ taa ñɩma taa wɛ leleŋ nɛ lidaʋ ŋgʋ pɛwɛna yɔ. Panɩ pɩ-taa se Yehowa lɩzɩɣnɩ ɖenɖe ɛsɔɔlaa se ɛ-sɛyaa siɣsiɣ ñɩma ɩsɛɛ-ɩ yɔ, paa pɩtɩɩkɛ ɛsɔdaa yaa tɛtʋ yɔɔ yɔ. Patam numwaa nɛ samaɣ sɔsɔɔ taa ñɩma nawa se lootiye nɖɩ Yehowa tɩŋnɩ Yesu Krɩstʋ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yɔɔ nɛ ɛla yɔ, ɖi-ɖeke ɖiyekina nɛ pehiɣ pa-kɩhɛyʋʋ.—Roma 3:24.

14. Pɩnaɣ 1935 wayɩ lɛ, ɛbɛ yɔɔ sakɩyɛ pɔzaɣ pa-tɩ se ɛzɩma samaɣ sɔsɔɔ yɔɔ natʋ tɔm kaɣ labʋ?

¹⁴ Yehowa samaɣ kɔm nɛ kanɩɩ tɔm taa pɩnaɣ 1935 taa nɛ pɩtɛ lɛ, sakɩyɛ wɛɛ nɛ pɔpɔzʋʋ pa-tɩ se mba pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛzɩma pakaɣ pɩsʋʋ samaɣ sɔsɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Ronald Parkin kaawɛnɩ pɩnzɩ 12 lɛ, palɩzɩ mba samaɣ sɔsɔɔ kaakɛnaa yɔ, pɩ-taa. Ɛtɔzʋʋ se: “Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, tɔm susuyaa 56000 kaawɛnɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ, nɛ pɩtɩla pa-taa mba paakɛ patam numwaa yɔ, mba kpaɖɩnɩ ɖɔʋ. Ye mbʋ pɩɩwɛ ɛzɩ samaɣ sɔsɔɔ taaɖɔɔ yɔ.”

15. Ɛzɩma samaɣ sɔsɔɔ kpeɣluu wɛɛ nɛ pɩɖɛɣnɩ ɛsɩndaa?

¹⁵ Pɩnzɩ hiŋ nzɩ sɩtɩŋ pʋwayɩ yɔ, petiyini Ɛsɔtɔm tiyiyaa ajɛɛ sakɩyɛ taa nɛ piyele nɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa wɛɛ nɛ pohukuu siŋŋ. Pɩtalɩ pɩnaɣ 1968 lɛ, papaɣzɩ tɩŋnʋʋ La vérité qui conduit à la vie éternelle takayaɣ yɔɔ nɛ pɛkpɛlɩkɩɣ Bibl agbaa taa. Ɛzɩma takayaɣ ŋga keyekaɣ se panɩɩ Bibl taa toovenim tɔm taa kɛlɛʋ yɔ, piyeba nɛ ɛyaa sakɩyɛ paɣzɩ Yehowa sɛʋ nɛ pɩcɛzɩ  ɖooo lɛ. Pɩnzɩ naanza taa lɛ, tɔmkpɛlɩkɩyaa kɩfama mba paha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm yɔ, pɛcɛzɩ miiliyɔɔ hɔɔlʋʋ mbʋ yɔ. Ɛzɩma Katooliki cooci taatasɩ ɖoŋ wɛnʋʋ ɛyaa yɔɔ siŋŋ Ameriki Laatiini nɛ ajɛɛ lɛɛna taa yɔ; nɛ ɛzɩma pataatasɩɣ ɖa-tʋmɩyɛ kaɖɩnʋʋ siŋŋ Erɔɔpɩ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa nɛ Afrika hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa yɔ, piyeba nɛ ɛyaa miiliyɔɔwaa lalaa ha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm. (Iza. 60:22) Pɩnzɩ nzɩ sɩɖɛwa pitileɖita yɔ sɩ-taa, Yehowa ɛgbɛyɛ lɩzɩ wondu kɩbandʋ sakɩyɛ se pɩsɩnɩ ɛyaa nɛ patɩlɩ ndʋ Bibl wɩlɩɣ yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yehowa wɛɛ nɛ ekpeɣliɣ samaɣ sɔsɔɔ ŋga kɛcɛzɩ lɛɛlɛɛyɔ miiliyɔɔwaa lutozo yɔ.

16. Le samaɣ sɔsɔɔ taa ñɩma wɛɛ nɛ palɩɣna?

¹⁶ Yohanɛɛsɩ maɣaɣ natʋ ndʋ ɛnawa yɔ tɩ-yɔɔ tɔm lɛ, ɛyɔɔdaa se samaɣ sɔsɔɔ kaɣ lɩnʋʋ “ajɛɛ kpeekpe nɛ cejewe kpeekpe nɛ samasɩ kpeekpe nɛ kʋnʋmɩŋ kpeekpe taa.” Nayʋ Zakarii kaayɔɔdɩ tɔm natʋyʋ, nɛ tɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Yohanɛɛsɩ tɔm ndʋ. Ɛmawa se: “Wɛɛ ana a-taa lɛ, ajɛɛ yɔɔdasɩ kpeekpe taa ɛyaa hiu kaɣ kpibu Yuuda tʋ toko nɔɔ mbʋ yɔ se: ‘Ða nɛ mɩ ɖɩkaɣ wobu; toovenim ɖɩnɩwa se Ɛsɔ wɛ mɩ-cɔlɔ.’”—Zek. 8:23.

17. Ɛbɛ pɛwɛɛ nɛ palakɩ se pɩsɩnɩ ajɛɛ kpeekpe nɛ kʋnʋmɩŋ kpeekpe taa ɛyaa?

¹⁷ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yʋsaa se pɩsa nɛ pekpeɣli kʋnʋmɩŋ kpeekpe taa ɛyaa lɛ, pɩwɛɛ se posusi tɔm kɩbandʋ kʋnʋmɩŋ sakɩyɛ taa. Ðɩpaɣzʋʋ ɖɛzʋʋ Bibl kpɛlɩkʋʋ wondu yɔ, pɩcɛzɩ pɩnzɩ 130 yɔɔ nɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñakɩ pana siŋŋ nɛ ɖɩɖɛzɩɣ-tʋ kʋnʋmɩŋ mɩnɩŋ sakɩyɛ taa. Pɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se Yehowa wɛɛ nɛ ɛlakɩ maamaaci lakasɩ ɖa-alɩwaatʋ taa nɛ ekpeɣliɣ ajɛɛ kpeekpe taa ɛyaa nɛ ɛkɔŋnɩ samaɣ sɔsɔɔ taa. Ɛzɩma Bibl kpɛlɩkʋʋ wondu wɛ kʋnʋmɩŋ sakɩyɛ taa yɔ, piyeba nɛ samaɣ ŋga, ka-taa ɛyaa sɛɣ Yehowa nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa, paa palɩnɩ ɛjaɖɛ hɔɔlɩŋ kpeekpe taa yɔ. Pasɩm Aseɣɖe tɩnaa se posusuu tɔm nɛ kpekpeka nɛ pɛwɛnɩ ɖɔɖɔ koobiye sɔɔlɩm. Pɩkpazɩɣ ɖe-tisuu ɖoŋ siŋŋ!—Mat. 24:14; Yoh. 13:35.

18. (a) Ɛzɩ Izaayii 46:10, 11 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se Yehowa yeba nɛ samaɣ sɔsɔɔ yɔɔ natʋ tɔm la? (b) Mba pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛbɛ yɔɔ paamaɣzɩɣ se pɛtɛɖɩ nabʋyʋ?

¹⁸ Ðɩwɛnɩ toovenim se samaɣ sɔsɔɔ yɔɔ natʋ ɛha-ɖʋ taa leleŋ. Pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se Yehowa tɩŋnɩ nʋmɔʋ kɩbaŋʋ yɔɔ nɛ eyele nɛ natʋ ndʋ tɩla. (Kalɩ Izaayii 46:10, 11.) Ɛyaa mba pɛwɛ samaɣ sɔsɔɔ taa yɔ, pɛwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ lidaʋ ŋgʋ Yehowa ha-wɛ yɔ kɩ-yɔɔ. Paamaɣzɩɣ se Ɛsɔ tɩtaa-wɛ num nɛ e-fezuu se pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu ɛsɔdaa yɔ pʋyɔɔ lɛ pɛtɛɖɩ nabʋyʋ. Pɔyɔɔdɩ halaa nɛ abalaa mba paawɛnɩ tisuu nɛ fezuu kiɖeɖeu wɛɛnɩ ɖoŋ pɔ-yɔɔ, ɛlɛ pɛfɛyɩ ɛyaa 144000 waa taa yɔ pɔ-tɔm Bibl taa. Pa-taa nɔɔyʋ lɛ, Yohanɛɛsɩ lɩm mɩyɩsɩyʋ. (Mat. 11:11) Lɛlʋ lɛ Daviid. (Tʋma 2:34) Pakaɣ pa nɛ ɛyaa lalaa sakɩyɛ fezuu nɛ pacaɣ wezuu paradisuu taa tɛtʋ yɔɔ. Pa nɛ samaɣ sɔsɔɔ, pakaɣ wɛnʋʋ waɖɛ se pawɩlɩ se pɛwɛ siɣsiɣ Yehowa ɛsɩndaa nɛ petisiɣ e-kewiyitu tɔɔʋ yɔɔ.

19. Ɛzɩma samaɣ sɔsɔɔ yɔɔ natʋ tɔm ndʋ Yohanɛɛsɩ nawa yɔ tɩwɛɛ nɛ tɩlakɩ yɔ, ɛzɩma pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛ kaɖɛ alɩwaatʋ taa?

¹⁹ Kajalaɣ ɖeɖe lɛ Ɛsɔ kpeɣliɣ ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ se pɛsɛɛ-ɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa yɔ. Paa ɖɩwɛnɩ lidaʋ se ɖɩkpaɣ ɛsɔdaa yaa ɖɩcakɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɖɩsɩnɩ ɛyaa nɛ pɔkɔɔ “heŋ lɛɛŋ” samaɣ sɔsɔɔ taa. (Yoh. 10:16) Piileɖiɣ lɛ, Yehowa kaɣ yebu nɛ kʋñɔŋ sɔsɔʋ ŋgʋ paayɔɔdɩ kɩ-tɔm yɔ kɩpaɣzɩ. Kɩkaɣ ɖɩzʋʋ kominawaa nɛ Ɛsɔ sɛtʋ agbaa wena ayeba nɛ ɛyaa tɔkɩ kʋñɔŋ yɔ. Samaɣ sɔsɔɔ taa mba kpeekpe wɛnɩ waɖɛ sɔsɔɖɛ. Nɖɩ lɛ se pakaɣ pɩzʋʋ nɛ pɛsɛɛ Yehowa tam tɛtʋ yɔɔ!—Natʋ 7:14.