1, 2. Lɩmaɣza ndɩ ndɩ wena nabɛyɛ wɛnɩ paradisuu yɔɔ?

KOOBIYA sakɩyɛ lɩnɩ ajɛɛ ndɩ ndɩ taa nɛ powolo kigbeɣluu sɔsɔʋ nakʋyʋ Sewuuli tɛtʋ taa, Kooree ɛjaɖɛ taa. Kigbeɣluu tɛma nɛ koobiya mba papɩsɩɣ kpem lɛ, egeetiye taa koobiya kpeɣli pɔ-cɔlɔ se palabɩ-wɛ wele wele wele. Pɩcɛyaɣ-wɛ siŋŋ se koobiya mba pɛɖɛɣ nɛ peyebi-wɛ, nɛ pʋyɔɔ pa-taa sakɩyɛ paɣyaɣ-wɛ nesi nɛ peheyiɣ-wɛ nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ se: “Ðɩɩkatɩ paradisuu taa!” Ŋmaɣzɩɣ se paradisuu ŋgʋ tɔm pɔyɔɔdʋʋ?

² Ɛyaa wɛnɩ lɩmaɣza ndɩ ndɩ paradisuu yɔɔ. Nabɛyɛ yɔɔdʋʋ se “paradisuu” kɛnɩ ɖoziye tɔm. Lalaa ñamaɣzɩɣ se paa le pɛwɛɛ nɛ pehikiɣ taa leleŋ nɛ ɖɩhɛzɩyɛ yɔ, pɩkɛnɩ paradisuu. Ye ɛyʋ weyi ñɔɔsɩ wɩɣ-ɩ siŋŋ yɔ ewobi kazandʋ natʋyʋ ɖeɖe yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɩ ɛzɩ paradisuu taa ɛwɛɛ yɔ. Ye nɔɔyʋ ɛna lone kɩbanɖɛ naɖɩyɛ taa hɛtʋ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Paradisuu wɛ cɩnɛ!” Ña yɔ ŋmaɣzɩɣ se ɛbɛ paradisuu kɛnaa? Ŋwɛnɩ cee wayɩ paradisuu lidaʋ na?

3. Ɛzɩma Bibl sɩnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ mbʋ paradisuu kɛnaa yɔ?

³ Bibl yɔɔdʋʋ paradisuu ŋgʋ kɩɩwɛ tɛtʋ yɔɔ nɛ ŋgʋ kɩkaɣ kɔm yɔ pɔ-tɔm. Pɔyɔɔdɩ paradisuu tɔm Bibl takayaɣ kajalaɣ ñɩŋga taa. Patɩŋnɩ Laatɛɛ masɩ yɔɔ nɛ pɛɖɛzɩ Bibl nakʋyʋ Aŋglɛɛ taa.  Kɩ-taa lɛ, Kiɖe Tɛɛ Tɔm 2:8 yɔɔdʋʋ se: “Kɩbaɣlʋ Ɛsɔ ɖʋ leleŋ nɩʋ tɛ paradisuu kiɖe tɛɛ: Ɛsɩɩ kɩ-taa [Aɖam] weyi ɛma-ɩ yɔ.”(Catholic Douay Version) Ebree Masɩ yɔɔdʋʋ ‘Edɛɛnɩ kaɖaɣ’ tɔm. Edɛɛnɩ tɔbʋʋ lɛ se “leleŋ” nɛ toovenim taa lɛ, kaɖaɣ ŋga kaakɛ lone kɩbanɖɛ siŋŋ. Tɔɔnasɩ kaatɔyaa, lona wena awɛ kajʋka yɔ aawɛ peeɖe nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ kaawɛ ɛyaa nɛ kpɩna pɛ-hɛkʋ taa.​—Kiɖe 1:29-31.

4. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se Edɛɛnɩ kaɖaɣ kɛ paradisuu?

⁴ Ebree tɔm piye nɖɩ pɛɖɛzaa se “kaɖaɣ” yɔ, Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa lɛ, pɛɖɛzɩɣ-ɖɩ se pa·raʹdei·sos. Takayaɣ nakɛyɛ yɔɔdaa pa·raʹdei·sos tɔm se: “Grɛɛkɩ tʋ lɩmaɣza taa lɛ, tɔm piye nɖɩ ɖɩwɩlɩɣ lone nɖɩ ɖɩwalaa nɛ ɖɩkɛ kaɖaɣ kɩbaŋa siŋŋ yɔ. Pakandɩyɩ lone nɖɩ ɖɩ-yɔɔ se kaɖɛ naɖɩyɛ ɛtaatalɩ nɔɔyʋ. Nɛ ɖɩwɛ kajʋka siŋŋ. Tɩŋ ndɩ ndɩ wɛ peeɖe nɛ ɩ-taa sakɩyɛ lʋlʋʋ pee. Pɔsɩ wɛ peeɖe ɖɔɖɔ nɛ sɩ-taa lɩm keliti camɩyɛ, nɛ kpɩna sakɩyɛ wɛ lone nɖɩ ɖɩ-taa.” (Cyclopædia, de M’Clintock et Strong)—Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 2:15, 16.

5, 6. (a) Ɛbɛ yɔɔ pelesi paradisuu? (b) Nɛ piyeba nɛ ɖɩpɔzʋʋ ɖa-tɩ tɔm ndʋ?

⁵ Paradisuu ŋgʋ kɩ-taa Ɛsɔ kaasɩ Aɖam nɛ Ɛva, ɛlɛ patɩcaɣ kɩ-taa nɛ pileɖi. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ patɩña Ɛsɔ. Piyeba nɛ pa nɛ pe-piya pelesi paradisuu. (Kiɖe 3:23, 24) Paa ɛyaa ɩtaawɛɛ kaɖaɣ ŋga ka-taa yɔ, pɩwɛ ɛzɩ kaawɛɛ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ tɛʋ sɔsɔ alɩwaatʋ taa, Noowa wɛɛ taa.

⁶ Nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ pa-tɩ se: ‘Wiɖiyi nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛtasɩ caɣʋ paradisuu taa tɛtʋ yɔɔ yaa we?’ Mbʋ mbʋ pɩlaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ɛbɛ pɩwɩlɩɣ? Ye ŋwɛnɩ lidaʋ se ña nɛ ñɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa ɩkaɣ caɣʋ paradisuu taa wiɖiyi, ŋwɛnɩ lɩmaɣza wena a-yɔɔ ŋtisiɣ se ñe-lidaʋ kaɣ labʋ yɔ? Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlɩzɩ mbʋ pʋyɔɔ ña-taa tɛma se paradisuu kaɣ kɔm yɔ pɩ-taa?

7, 8. (a) Lidaʋ tɔm ndʋ Ɛsɔ heyi Abraham? (b) Nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se lidaʋ tɔm ndʋ tiyeba nɛ Abraham maɣzɩ ɛbɛ yɔɔ?

⁷ Bibl taa pocosi tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ camɩyɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ kɩlɩnɩ weyi ɛɖʋ kiɖe tɛɛ Paradisuu yɔ ɛ-cɔlɔ. Yʋsɩ tɔm ndʋ Ɛsɔ heyi ɛ-taabalʋ Abraham yɔ. Ɛsɔ yɔɔdaa se ɛkaɣ yebu nɛ e-liɖe taa ñɩma ɖɔɔ ɛzɩ “pɔɔ nɔɔ yɔɔ kañɩŋa yɔ.” Yehowa heyi-i ɖɔɖɔ lidaʋ tɔm kɩbandʋ tʋnɛ: “Ñe-liɖe taa pakaɣ wazʋʋ tataa ajɛɛ kpeekpe yɔɔ, ña-ñamtʋ yɔɔ.” (Kiɖe 22:17, 18) Ɛsɔ tasɩ heyuu lidaʋ tɔm kʋɖʋmtʋ ndʋ Abraham pɩyalʋ nɛ ɛ-sayɩ.—Kalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 26:4; 28:14.

⁸ Tɔm natʋyʋ fɛyɩ Bibl taa nɛ tɩwɩlɩɣ se Abraham maɣzaɣ se ɛsɔdaa paradisuu taa ɛyaa kaɣ hiɣu pɛ-kɛdɛzaɣ kɩhɛyʋʋ. Ye mbʋ Ɛsɔ yɔɔdʋʋ se ɛkaɣ wazʋʋ “tataa ajɛɛ kpeekpe” yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se Abraham maɣzaɣ tɛtʋ yɔɔ wazasɩ yɔɔ na. Lidaʋ tɔm ndʋ tɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ, nɛ pɩwɩlɩɣ se “tataa ajɛɛ kpeekpe” kaɣ nɩʋ leleŋ a-wezuu caɣʋ taa. Ɛzɩ tɔm natʋyʋ tasɩ wɛʋ Bibl taa nɛ tɩwɩlɩɣ se paradisuu nakʋyʋ kaɣ tasʋʋ wɛʋ tɛtʋ yɔɔ yaa we?

9, 10. Lidaʋ tɔm ndʋ Ɛsɔ tasɩ yɔɔdʋʋ pʋwayɩ nɛ tɩwɩlɩɣ se cee wayɩ paradisuu kaɣ kɔm?

⁹ Daviid weyi ɛkɛ Abraham liɖe taa tʋ lɛlʋ yɔ, ɛyɔɔdaa se alɩwaatʋ natʋyʋ kaɣ kɔm nɛ ‘kañatʋ tɩnaa’ nɛ “muluyaa” paakaɣ tasʋʋ wɛʋ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɛyaa kɩdɛkɛdaa ɩɩtasɩɣ wɛʋ. (Keɣa 36:1, 2, 10) Ɛlɛ “ɖɛfɛɛ tɩnaa” hikiɣ tɛtʋ nɛ pɛwɛɛ tamtam ɖɩhɛzɩyɛ taa.” Daviid mawa ɖɔɖɔ se: “Siɣsiɣ tʋ tɩnɩ tɛtʋ, ɛwɛɣ tɩ-yɔɔ tam.” (Keɣa 36:11, 29; 2 Sam. 23:2) Ŋmaɣzɩɣ se ɖoŋ weyi tɔm tʋnɛ tɩwɛɣnɩ ɛyaa mba pɔsɔɔlaa se pala Ɛsɔ sɔɔlɩm yɔ pɔ-yɔɔ? Tɔm tʋnɛ tiyeba nɛ pa-taa tɛ se ye siɣsiɣ tɩnaa ɖeke ɩcakɩnɩ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ, pʋbʋ taa lɛ, paradisuu ŋgʋ kɩwɛ ɛzɩ Edɛɛnɩ kaɖaɣ yɔ, kɩkaɣ wɛʋ tɛtʋ yɔɔ.

¹⁰ Alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, Izrayɛɛlɩ piya nzɩ sɩmaɣzaɣ se sɩwɛɛ nɛ sɩsɛɣ Yehowa yɔ,  sɩ-taa sakɩyɛ ha-ɩ siɣye nɛ sikizi toovenim Ɛsɔ sɛtʋ. Pʋyɔɔ lɛ, Ɛsɔ yeba nɛ Babilɔɔnɩ ñɩma wa ɛ-samaɣ, paɖɩzɩ kɛ-tɛtʋ nɛ pakpa ka-taa ɛyaa sakɩyɛ nɛ pɛɖɛnɩ yomiye taa. (4 Aw. 36:15-21; Yer. 4:22-27) Paa mbʋ, Ɛsɔ tɩŋnɩ nayaa yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩ se pɩnzɩ 70 wayɩ lɛ, ɛ-samaɣ ɖaɣnɩɣ pɩsʋʋ kɛ-tɛtʋ taa. Natʋ tɔm ndʋ tɩlaba. Ɛlɛ ɛzɩma natʋ tɔm ndʋ tɩlaba yɔ, tɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ tɔm sakɩyɛ ɖɔɖɔ. Ðɩɩtazɩɣ tɩ-taa natʋyʋ taa lɛ, maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma tɩwɩlɩɣ se cee wayɩ paradisuu kaɣ kɔm yɔ.

11. (a) Ɛzɩma Izaayii 11:6-9 taa tɔm laba? (b) Nɛ tɔm ndʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ?

¹¹ Kalɩ Izaayii 11:6-9. Ɛsɔ tɩŋnɩ Izaayii yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩ se ɛ-samaɣ lɩɣnɩ yomiye taa nɛ kapɩsɩ kɛ-tɛtʋ taa lɛ, kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ ɛɛkaɣ-kɛ talʋʋ nɛ sɔɔndʋ ɛɛkaɣ-kɛ kpaʋ nɛ kpɩna yaa ɛyaa mba pa-lakasɩ wɛ ɛzɩ kpɩna yɔ. Ɛkaɣ kandɩyʋʋ piya nɛ sɔsaa pɔ-yɔɔ. Tɔm tʋnɛ tɩɩtɔzʋʋ-ŋ wɛtʋ ndʋ Ɛsɔ kaayeba nɛ tɩwɛɛ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa yɔ tɩ-yɔɔ yaa we? (Iza. 51:3) Natʋ ndʋ tɩ-tɔm Izaayii yɔɔdaa yɔ, tɩ-hɔɔlʋʋ nakʋyʋ yɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ se tɛtʋ kpeekpe taa ɛyaa kaɣ tɩlʋʋ “[Yehowa] camɩyɛ, ɛzɩ lɩm wadʋʋ pɔɔ taa yɔ” nɛ pɩwɩlɩɣ se pɩtɩkɛ Izrayɛɛlɩ samaɣ ɖeke tɔm tɩyɔɔdaɣ. Ɛzɩmtaa pɩkaɣ labʋ mbʋ?

12. (a) Wazasɩ nzɩ mba palɩnɩ yomiye taa Babilɔɔnɩ yɔ, pehiɣaa? (b) Ɛbɛ wɩlɩɣ se tɔm ndʋ tɩwɛ Izaayii 35:5-10 taa yɔ tɩtɩɩtɛmtɩ labʋ?

¹² Kalɩ Izaayii 35:5-10. Izaayii tasɩ yɔɔdʋʋ se Izrayɛɛlɩ piya nzɩ sɩpɩsɩɣ sɩ-tɛ yɔ, kpɩna yaa ɛyaa ɛɛkaɣ-sɩ labʋ ñaŋ. Halɩ ɛzɩ lɩm kaatɔyʋʋ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ lɩm kaɣ tɔyʋʋ sɩ-tɛtʋ taa nɛ piyele nɛ tɩlʋlɩ tɔɔnasɩ sakɩyɛ. (Kiɖe 2:10-14; Yer. 31:12) Ɛlɛ natʋ tɔm ndʋ tɩ-tɩŋa tɩtɩla Izrayɛɛlɩ piya alɩwaatʋ taa. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, nabʋyʋ ɛɛwɩlɩɣ se Ɛsɔ tɩŋnɩ piti lakasɩ nasɩyɩ yɔɔ nɛ ɛwaa mba palɩnɩ yomiye taa nɛ papɩsɩ pɛ-tɛ yɔ, pa-kʋdɔmɩŋ. Ðɩkpaɣ ɛzɩ yʋlʋmaa mbʋ yɔ, pa-taa nɔɔyʋ ɛsa tikuli. Ye mbʋ Ɛsɔ tɩŋnɩ natʋ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛkaɣ waʋ ɛyaa kʋdɔmɩŋ cee wayɩ.

13, 14. (a) Ɛzɩma natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Izaayii 65:21-23 taa yɔ, tɩlabɩ alɩwaatʋ ndʋ Yuuda ñɩma lɩnɩ yomiye taa nɛ papɩsɩ pɛ-tɛ yɔ? (b) Nɛ natʋ tɔm ndʋ tɩ-hɔɔlʋʋ ŋgʋ pɩkazaa se kɩla? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.)

¹³ Kalɩ Izaayii 65:21-23. Yuuda ñɩma pɩsɩ pɛ-tɛ lɛ, patɩmaɣnɩ ɖɩsɩ kɩbanzɩ yaa viiñi hayɩm. Ɛlɛ Ɛsɔ wazɩ-wɛ nɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɛ-ɛjaɖɛ kaawɛɛ yɔ tɩlɛɣzɩ. Pɩɩkɛnɩ-wɛ taa leleŋ siŋŋ se pa-maɣmaɣ pama pa-ɖɩsɩ nɛ pacaɣ sɩ-taa! Papɩzaɣ se pɔsɔ tɩŋ nɛ pɔtɔɔ i-pee kɩbana.

¹⁴ Yʋsɩ tɔm kɩcɛyɩtʋ lɛɛtʋ ndʋ tɩwɛ natʋ tɔm ndʋ tɩ-taa yɔ. Wiɖiyi ɖe-wezuu caɣʋ kɩyakɩŋ kaɣ ɖɔʋ ɛzɩ “tɩŋ kɩyakɩŋ ɖɔʋ ɖɔʋ mbʋ yɔ”? Tɩŋ nɩɩyɩ cakɩ wezuu pɩnzɩ kudokiŋ sakɩyɛ. Pɩsa nɛ ɛyaa caɣ wezuu nɛ pɩɖaɣlɩ mbʋ lɛ, pɩwɛɛ se pɛwɛɛnɩ tɔnʋʋ taa alaafɩya kiya. Ɛzɩ nayʋ Izaayii kaayɔɔdʋʋ yɔ, ye papɩzaa nɛ pacaɣ wezuu wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, toovenim taa lɛ, pɩwɩlɩɣ se pɛwɛ paradisuu taa! Nɛ natʋ tɔm ndʋ tɩkaɣ labʋ!

15. Wazasɩ nzɩ tɔm nayʋ Izaayii yɔɔdɩ ɛ-takayaɣ taa se sɩkaɣ kɔm cee wayɩ?

¹⁵ Maɣzɩ ɛzɩma natʋ tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdɩ tɩ-tɔm nɛ pɩɖɛɛ yɔ, tɩwɩlɩɣ se cee wayɩ paradisuu kaɣ kɔm yɔ, pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Ɛsɔ kaɣ wazʋʋ tɛtʋ yɔɔ ɛyaa kpeekpe! Kpɩna yaa ɛyaa mba pɛwɛ ɛzɩ kpɩna yɔ, paakaɣ labʋ kañatʋ nɔɔyʋ. Pakaɣ waʋ yʋlʋmaa, tandamaa nɛ kaakalasɩ nɛ pɔ-yɔɔ cɛ. Ɛyaa kaɣ maʋ pa-maɣmaɣ pa-ɖɩsɩ nɛ pa-taa kaɣ labʋ leleŋ nɛ tɔɔnasɩ nzɩ pahayɩɣ yɔ. Pakaɣ caɣʋ wezuu nɛ pɩkpaɖɩ tɩŋ. Ɛɛɛ, tɔm sakɩyɛ wɛ Bibl taa nɛ tɩwɩlɩɣ-ɖʋ se cee wayɩ paradisuu ŋgʋ kɩkaɣ kɔm nɛ kɩñɔtɩ kpam. Paa mbʋ yɔ, nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ se nabʋyʋ ɛɛwɩlɩɣ se natʋ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ Bibl taa yɔ, tɩkɛ toovenim. Ye nɔɔyʋ ɛyɔɔdɩ tɔm ndʋ, suwe ŋkaɣ-ɩ cosuu? Lɩmaɣza wena yɔɔ ña-taa tɛma se toovenim lɛ, paradisuu kaɣ wɛʋ tɛtʋ yɔɔ? Yesu yɔɔdɩ tɔm natʋyʋ nɛ tiyeki se ɖa-taa ɛtɛ se paradisuu kaɣ kɔm tɛtʋ yɔɔ.

16, 17. Ɛzɩmtaa Yesu yɔɔdɩ Paradisuu yɔɔ tɔm?

¹⁶ Paa Yesu ɛɛtaala kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ yɔ, pakʋ ɛ-tɔm nɛ pakamɩ-ɩ ɖaʋ yɔɔ se ɛsɩ. Pakamɩ-ɩ kɩdɛkɛdɩm laɖaa naalɛ mba pɛkɛ Yuuda ñɩma yɔ pɛ-hɛkʋ taa. Pʋcɔ nɛ Yesu sɩkɩ lɛ, pa-taa kʋɖʋm ɖiɣzinaa se ɛkɛ wiyaʋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, eheyi-i se: “[Yesu, ŋsʋ ñe-Kewiyaɣ] taa lɛ, ŋtɔzɩ mɔ-yɔɔ.” (Luka 23:39-42) Tɔm ndʋ Yesu cosi-i nɛ pama-tʋ Luka 23:43 (nwt) taa yɔ, tɩwɩlɩɣ mbʋ pɩkaɣ lakʋ cee wayɩ yɔ. Bibl ɖɛzɩyaa nabɛyɛ ɖɛzɩ tɔm ndʋ tɔm piye tɔm piye nɛ pɔyɔɔdɩ se: “Toovenim meheyiɣ-ŋ se, sɔnɔ maɣmaɣ ma nɛ ŋ ɖɩkaɣ wɛʋ Paradisuu taa.” Yʋsɩ se Yesu labɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm piye “sɔnɔ.” Suwe Yesu ñɩnaɣ yɔɔdʋʋ?

¹⁷ Sɔnɔ palakɩnɩ tʋmɩyɛ hɛzʋʋ mayaɣ (,) kʋnʋmɩŋ sakɩyɛ taa se pɩsa nɛ tɔm loyaɣ nakɛyɛ taa wɛɛ nɩʋ; ɛlɛ ɖooo lɛ, pataalakɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm maʋ yʋsasɩ (ponctuation) Grɛɛkɩ Masɩ taa caanaʋ taa. Pʋyɔɔ lɛ, tɔm pɔzʋʋ kɛlɛ se: Yesu kaayɔɔdaa se “meheyiɣ-ŋ se, sɔnɔ ma nɛ ŋ ɖɩkaɣ wɛʋ Paradisuu taa” yaa ɛɛyɔɔdaa se “meheyiɣ-ŋ sɔnɔ se, ma nɛ ŋ ɖɩkaɣ wɛʋ Paradisuu taa”? Paa tɔm ɖɛzɩyaa mba lɛ, palabɩnɩ tʋmɩyɛ mayaɣ ŋga se pɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛzɩma panɩɣaɣ Yesu tɔm ndʋ tɩ-taa yɔ nɛ mbʋ ɖɩnaɣ Biblwaa sakɩyɛ taa sɔnɔ.

18, 19. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlɩzɩ tɔm ndʋ Yesu ñɩnaɣ yɔɔdʋʋ yɔ tɩ-taa?

¹⁸ Ɛlɛ tɔzɩ se Yesu kaatɛm heyuu ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se “ɛyʋ Pɩyalʋ kɔŋ caɣʋ tɛtɛɛ kɩyakɩŋ naadozo ɖoo nɛ wɩsɩ.” Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: “Pɩwɛɛ se pakpa Ɛyʋ Pɩyalʋ nɛ paɖʋzɩ-ɩ ɛyaa nesi tɛɛ, nɛ pakʋ-ɩ nɛ ɛsɩ, nɛ tozo wiye lɛ efe.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mark. 10:34) Apostoloo Pɩyɛɛrɩ kɛdaa se tɔm ndʋ tɩlabɩ mbʋ ɖeyi ɖeyi. (Tʋma 10:39, 40) Ye mbʋ Yesu tiwolo Paradisuu nakʋyʋ taa kɩyakʋ ŋgʋ ɛ nɛ kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ pasɩba yɔ. Yesu kaawɛ “hadɛ” yaa pɩlaʋ taa kɩyakɩŋ nɩɩyɩ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ fezi-i yɔ.—Tʋma 2:31, 32. *

¹⁹ Ye mbʋ pɩwɩlɩɣ se Yesu cosaɣ kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ lɛ, ɛyɔɔdaa se: “Toovenim taa lɛ sɔnɔ meheyiɣ-ŋ se.” Halɩ tɔm tʋnɛ tɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛzɩma ɛyaa yɔɔdaɣ Moyizi alɩwaatʋ taa yɔ. Moyizi yɔɔdɩ alɩwaatʋ natʋyʋ taa se: “Paɣtʋ ndʋ manɖʋʋ-ŋ sɔnɔ yɔ, tɩkaɣ wɛʋ ña-laŋɩyɛ taa.”—Wp. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Ɛbɛ wɩlɩɣ se ɖɩnɩ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa yɔ tɩ-taa camɩyɛ?

²⁰ Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa Bibl ɖɛzɩyʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa pɩlɩɩnɩ tɔm ndʋ Yesu cosi kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ yɔ tɩ-yɔɔ se: “Tɔm piye nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pañɩɣ niye tɔm loyaɣ ŋga ka-taa yɔ nɖɩ lɛ ‘sɔnɔ’ nɛ pɩpɔzʋʋ se pakalɩ-kɛ se ‘Toovenim taa lɛ sɔnɔ meheyiɣ-ŋ se, ma nɛ ŋ ɖɩkaɣ wɛʋ Paradisuu taa.’ Yesu yɔɔdɩ lidaʋ tɔm ndʋ kɩyakʋ ŋgʋ ki-wiye, nɛ tɩkaɣ labʋ pʋwayɩ. Mbʋ pɔyɔɔdʋʋ Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa ajɛɛ taa, nɛ pɩwɩlɩɣ se lidaʋ tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ kɩyakʋ nakʋyʋ wiye yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se tɩkaɣ labʋ.” Pʋyɔɔ pɛɖɛzɩ Yesu tɔm ndʋ pɩnzɩ mɩnʋʋ kagbanzɩ ñɩŋgʋ taa Syriaque kʋnʋŋ taa Bibl nakʋyʋ taa se: “Amɛn, meheyiɣ-ŋ sɔnɔ se, ma nɛ ŋ ɖɩkaɣ wɛʋ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa.” Pɩwɛɛ se lidaʋ tɔm tʋnɛ tɩkpazɩ ɖa-taa paa anɩ ɖoŋ.

21. (a) Waɖɛ nɖɩ kɩwɛɛkɩm laɖʋ weyi paakam Yesu hʋyʋʋ taa yɔ, ɛtaawɛɛna? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ ɛtaawɛnɩ waɖɛ nɖɩ?

²¹ Kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ, ɛtaatɩlɩ se Yesu kaaɖʋ ɛgbɛyɛ nɛ e-apostoloowaa mba pɔɖɔkɩ pe-siɣsiɣ wɛtʋ yɔ se pa nɛ ɩ pakaɣ wɛʋ ɛsɔdaa Kewiyaɣ taa. (Luka 22:29) Pɩtasɩ lɛ, kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ ɛtaaha ɛ-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm. (Yoh. 3:3-6, 12) Ye mbʋ ɖɩnɩɣ pɩ-taa se  tɛtʋ yɔɔ paradisuu tɔm Yesu heyaɣ kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ. Pɩnzɩ sakɩyɛ wayɩ apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se ɛna natʋ natʋyʋ taa abalʋ nɔɔyʋ “pɩkpazɩ-ɩ Paradisuu taa.” (2 Kɔr. 12:1-4) Waɖɛ nɖɩ Pɔɔlɩ nɛ apostoloowaa siɣsiɣ ñɩma lalaa paawɛna yɔ, ɖɩɩwɛ ndɩ nɛ kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, palɩzɩ-wɛ se pakpa ɛsɔdaa nɛ pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu. Paa mbʋ yɔ, Pɔɔlɩ yɔɔdaɣ “paradisuu” ŋgʋ kɩkaɣ kɔm nɛ ɛsɩndaa yɔ kɩ-tɔm na. * Paradisuu ŋgʋ kɩkaɣ wɛʋ tɛtʋ yɔɔ ɖɔɖɔ yaa we? Nɛ ŋkaɣ pɩzʋʋ nɛ ŋwɛɛ kɩ-taa?

22, 23. Lidaʋ ŋgʋ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɛɛna?

²² Taasɔɔ se Daviid kaanawa se alɩwaatʋ natʋyʋ kaɣ kɔm nɛ ‘siɣsiɣ tɩnaa kaɣ tɩnʋʋ tɛtʋ.’ (Keɣa 36:29; 2 Pɩy. 3:13) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa tɛtʋ yɔɔ ɛyaa kpeekpe kaɣ caɣʋ wezuu nɛ pɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ nʋmɔŋ yɔ, tɩ-tɔm Daviid yɔɔdaɣ. Natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Izaayii 65:22 taa yɔ tɩyɔɔdʋʋ se: “Tɩŋ kɩyakɩŋ ɖɔʋ ɖɔʋ mbʋ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ mɛ-ɛyaa samaɣ kɩyakɩŋ kaɣ ɖɔʋ.” Tɔm tʋnɛ tɩwɩlɩɣ se ɛyaa kaɣ caɣʋ wezuu pɩnzɩ kudokiŋ sakɩyɛ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtaa liu se pɩkaɣ labʋ mbʋ? Ɛɛɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛzɩ Natʋ 21:1-4 yɔɔdʋʋ yɔ, Ɛsɔ kaɣ wazʋʋ ɛyaa kpeekpe. Nɛ mba pakaɣ-ɩ sɛʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa yɔ pakaɣ hiɣu wazasɩ sakɩyɛ; alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ “sɩm ɛɛtasɩɣ wɛʋ.”

²³ Tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ-ɖʋ paradisuu yɔɔ yɔ, tɩ-taa tʋ kpayɩ kpayɩ. Aɖam nɛ Ɛva pelesi paradisuu ŋgʋ kɩɩwɛ Edɛɛnɩ yɔ, paa mbʋ yɔ kɩkaɣ tasʋʋ wɛʋ. Ɛzɩ Ɛsɔ yɔɔdʋʋ yɔ, pɩkazɩ pazɩ ɛkaɣ wazʋʋ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ ɛyaa. Pɩtɩŋnɩ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ lɛ, Daviid yɔɔdaa se ɖɛfɛɛ tɩnaa nɛ siɣsiɣ tɩnaa kaɣ tɩɣyʋʋ tɛtʋ nɛ pacaɣ tɩ-yɔɔ tam. Pɩwɛɛ se natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Izaayii takayaɣ taa yɔ, tiyele nɛ ɖe-liu tɛɛ kɔtɩnɩ wezuu kɩbaŋʋ ŋgʋ kɩwɛnɩ ɛsɩndaa yɔ. Ɛzɩmtaa pɩkaɣ labʋ mbʋ? Pɩkaɣ labʋ mbʋ alɩwaatʋ ndʋ lidaʋ tɔm ndʋ Yesu heyi Yuuda kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ yɔ, tɩlakɩ yɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋcaɣ paradisuu ŋgʋ kɩ-taa. Pʋbʋ taa lɛ, tɔm ndʋ paaheyi koobiya mba paawobi kigbeɣluu sɔsɔʋ Kooree tɛtʋ taa yɔ, tɩkaɣ labʋ: “Ðɩɩkatɩ paradisuu taa!”