1. Ɛbɛ Yehowa haɣ-ɖʋ nʋmɔʋ se ɖɩla?

YEHOWA haɣ-ɖʋ nʋmɔʋ se ɖɩlɩzɩ wezuu ŋgʋ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩcaɣ yɔ. Ɛwɩlɩɣ-ɖʋ ɛzɩma ɖɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana yɔ, nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ lɩmaɣza wena akɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ, ɛsɩɣnɩ-ɖʋ se piɖeni-ɖʋ. (Keɣa 118:173) Pʋyɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ Bibl taa lɔŋsɩnɖɛ yɔ, ɖɩkpakɩɣ lɩmaɣza kɩbana.—Ebr. 5:14.

2. Ðɩkpakɩɣ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ nɛ pɩtɛ lɛ, kaɖɛ nɖɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩ?

² Ɛlɛ, halɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ lɩmaɣza kɩbana yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩtɛzɩ mbʋ ɖɩpaɣzaa yɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Koobu pɩɣa evelaɣ nakɛyɛ kpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se kakalɩɣ Bibl tɩŋa. Ɛkalɩ Bibl kpɩtaŋ pazɩ ɛlɛ pʋwayɩ, lɩmaɣza naayɛ yɔɔ lɛ, ɛtɩpɩzɩ nɛ ewolo pɩ-yɔɔ. Koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ kpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɛpɩsɩɣ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ, ɛlɛ ɛwɛɛ nɛ etuzuu evemiye nɖɩ ɛsɔɔlaa se ɛpaɣzɩ yɔ nɛ ɛsɩndaa. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ŋgbɛyɛ naɖɩyɛ taa ñɩma nɩnɩ ɖama se pekilimiɣ pɛ-ɛgbɛyɛ taa koobiya yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ, ɛlɛ fenasɩ sakɩyɛ ɖɛwa patɩpɩzɩ nɛ pala mbʋ. Wɛtʋ tʋnɛ tɩwɛ ndɩ ndɩ, ɛlɛ nabʋyʋ labɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ tɩ-taa. Ɛyaa kpakɩɣ lɩmaɣza ɛlɛ paaɖɔŋ a-yɔɔ. Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Kɔrɛntɩ yɔ, paakatɩ kaɖɛ nɖɩ ɖɔɖɔ. Na mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ pɔ-cɔlɔ yɔ.

3. (a) Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ Kɔrɛntɩ mba kpaɣaa? (b) Ɛlɛ ɛbɛ laba?

³ Pɩtalaɣ pɩnaɣ 55 taa mbʋ yɔ lɛ, Kɔrɛntɩ mba kpaɣ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ nɛ ɖɩ-tɔm cɛyaa. Panɩwa se po-koobiya mba pɛwɛ Yeruzalɛm nɛ Yuudee yɔ pɛwɛɛ nɛ pɔtɔkɩ kʋñɔŋ siŋŋ nɛ paawɛ tanɩm taa, nɛ pʋyɔɔ lɛ, agbaa lɛɛna wɛɛ nɛ acɔʋ liidiye se asɩnɩ-wɛ. Kɔrɛntɩ mba lakaɣ camɩyɛ lakasɩ nɛ pɛkɛ ɖɔɖɔ kʋjɔŋ laɖaa, nɛ pʋyɔɔ lɛ pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se mba ɖɔɖɔ pasɩɣnɩ po-koobiya mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ. Pʋyɔɔ pɔpɔzɩ apostoloo Pɔɔlɩ se pana ɛzɩma papɩzɩɣ nɛ pasɩnɩ koobiya mba yɔ. Peeɖe ɛlɛ labɩ ɖʋtʋ nɛ etiyini ɛgbɛyɛ nɛ ɛlɩzɩ Tiiti se ɛsɩna nɛ pekpeɣli liidiye nɖɩ koobiya hawa yɔ. (1 Kɔr. 16:1; 2 Kɔr. 8:6) Ɛlɛ fenasɩ pazɩ wayɩ lɛ, Pɔɔlɩ nɩɩ se Kɔrɛntɩ koobiya tɩla haɖɛ ɛzɩ paayɔɔdʋʋ yɔ. Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ lɛ se pataapɩzɩɣ se pɛcɛlɩ pa-haɖɛ alɩwaatʋ yɔɔ se pɩsa nɛ pɛkpɛndɩ mbʋ agbaa lɛɛna  hawa yɔ pɩ-yɔɔ nɛ powoni Yeruzalɛm.—2 Kɔr. 9:4, 5.

4. Ɛzɩ 2 Kɔrɛntɩ mba 8:7, 10, 11 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ Pɔɔlɩ seɣti Kɔrɛntɩ mba se pala?

⁴ Kɔrɛntɩ mba kaakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ, nɛ Pɔɔlɩ sam-wɛ tisuu sɔsɔm mbʋ pɛwɛna yɔ, nɛ ɛzɩma paasɔɔlɩ siŋŋ se pɛkɛ kʋjɔŋ laɖaa yɔ pʋyɔɔ. Ɛlɛ pɩɩwɛ ɖɔɖɔ se Pɔɔlɩ eseɣti-wɛ se pɛtɛzɩ mbʋ papaɣzaa yɔ. (Kalɩ 2 Kɔrɛntɩ mba 8:7, 10, 11.) Mbʋ pɩtalɩ-wɛ yɔ, pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ se halɩ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ Krɩstʋ mba siɣsiɣ ñɩma se pɔɖɔ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ pakpaɣaa yɔ ɖɩ-yɔɔ.

5. Tɔm ndʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu?

⁵ Ɛzɩ Kɔrɛntɩ mba yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩɖɔ lɩmaɣza wena ɖɩkpaɣaa yɔ a-yɔɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Ɛzɩma ɖɩtɩtalɩ pilim yɔ pʋyɔɔ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖituzuu mbʋ ɖɩɖʋwa se ɖɩlakɩ yɔ nɛ ɛsɩndaa. Yaa mbʋ ɖɩtaaɖʋna yɔ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩla mbʋ ɖɩɖʋwa se ɖɩlakɩ yɔ. (Ekl. 9:11; Roma 7:18) Ye ɖɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ nɛ pɩɖɛɛ nɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩtazɩ nɛ ɖɩna se pɩcɛyaa se ɖɩlɛɣzɩ-ɖɩ yaa ɖɩtaalɛɣzɩ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla? Nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩtɛzɩ mbʋ ɖɩpaɣzaa yɔ?

6. Ɛzɩmtaa pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩlɛɣzɩ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ?

⁶ Lɩmaɣza kɩcɛya naayɛ wɛɛ lɛ, ɖɩɩkaɣ-yɛ lɛɣzʋʋ kpa. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Ðɩñɔʋnɩ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩkpaɣaa se ɖɩsɛɣ Yehowa yɔ, nɛ ɖɩtɛm ɖa-taa se ɖɩñɔʋnɩ ɖɛ-tɛŋga. (Mat. 16:24; 19:6) Ɛlɛ lɩmaɣza lɛɛna wɛɛ lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩlɛɣzɩ-yɛ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛyʋ wɛɛ yɔ tɩlɛɣzɩɣ. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana paa ɛzɩmtaa?

7. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩtɩmɩ nɛ ɖɩpɔzɩ, nɛ ɛbɛ yɔɔ?

⁷ Tɩmɩ nɛ ŋpɔzɩ lɔŋsɩnɖɛ. Yehowa tɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ Yakubu nɛ ɛlɛ ma se: “Ye mɩ-taa nɔɔyʋ ɛfɛyɩnɩ lɔŋsɩnɖɛ yɔ, ɛwɛɛ nɛ ɛpɔzʋʋ-ɖɩ Ɛsɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛhaɣ ɛyaa kpeekpe faaa.” (Yak. 1:5) Hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa lɛ, ɖa-tɩŋa ‘ɖɩfɛyɩnɩ lɔŋsɩnɖɛ.’ Ye mbʋ, pɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ alɩwaatʋ ndʋ ŋkpakɩɣ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ yɔ, nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ŋlɛɣzɩ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ŋtɛm kpaɣʋ yɔ. Ye ŋlabɩ mbʋ yɔ, Yehowa kaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza nɛ lɛɣtʋ.

8. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩñɩnɩ pʋcɔ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza naayɛ?

⁸ Ñɩnɩ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa camɩyɛ. Labɩnɩ tʋmɩyɛ Bibl, kalɩ Yehowa ɛgbɛyɛ takayɩsɩ nɛ ŋyɔɔdɩnɩ ɛyaa mba ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtaa-wɛ liu yɔ. (Adu. 20:18) Pɩcɛyɩ siŋŋ se ŋñɩnɩ camɩyɛ pʋcɔ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ŋlɛɣzɩɣ tʋmɩyɛ, ŋlɛɣzɩɣ lone yaa pʋcɔ nɛ ŋna ɖenɖe pɩwɛɛ se ŋla sukuli nɛ ŋsɩɩna nɛ ŋhiɣ liidiye nɛ ŋcɔnɩ ña-tɩ yɔɔ nɛ ŋwolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋsɛɣ Yehowa yɔ.

9. Ye ɖiheyiɣ ɖa-tɩ toovenim yɔ, ɛzɩma pɩkaɣ-ɖʋ wazʋʋ?

⁹ Tazɩ mbʋ piseɣtiɣ-ŋ yɔ pɩ-taa camɩyɛ. Mbʋ piseɣtiɣ-ɖʋ nɛ ɖɩlakɩ nabʋyʋ yɔ, pɩ-tɔm cɛyɩ Yehowa ɛsɩndaa. (Adu. 16:2) Ɛsɔɔlaa se ɖɩwɛɛ toovenim pɩ-tɩŋa pɩ-taa. Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ lɩmaɣza yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖiheyi ɖa-tɩ toovenim nɛ ɖiheyi lalaa ɖɔɖɔ toovenim, pɩlɩɩnɩ mbʋ piseɣtiɣ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Ye ɖɩfɛyɩ toovenim pɩ-tɩŋa pɩ-taa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩɖɔ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩkpaɣaa yɔ ɖɩ-yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Koobu pɩɣa evelaɣ nakɛyɛ pɩzɩɣ nɛ kakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se kapɩsɩɣ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ. Alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-kɛ kaɖɛ se kosusi tɔm nɛ pɩtalɩ ñɩɣtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ ɛtalɩ yɔ. Kapɩzɩɣ nɛ kelesi taa leleŋ tɔm susuu taa. Pɩtɩla kamaɣzɩɣ se mbʋ piseɣtaɣ-kɛ se kapaɣzɩ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ tʋmɩyɛ yɔ, mbʋ lɛ se kaasɔɔlaa se kɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Yehowa. Ɛlɛ pɩtɩla, pɩpɩzɩɣ pɩkɛ ɖɔɖɔ se mbʋ piseɣtaɣ-kɛ nɛ pɩkpaɖɩ yɔ lɛ se kañɩnaɣ se kɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ ka-lʋlɩyaa yaa ɛyʋ weyi kɔsɔɔlɩ ɛ-tɔm yɔ.

10. Pɩsa nɛ nɔɔyʋ pɩzɩ nɛ ɛla lɛɣzɩtʋ lɛ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɛla?

¹⁰ Maɣzɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ wɛtʋ yɔɔ nɛ ŋna. Ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se eyeki sɩgaa ñɔʋ. Paa pɩɩwɛ-ɩ kaɖɛ yɔ, ɛñaɣ pana nɛ eyele sɩgaa ñɔʋ ɛzɩ kpɩtaʋ kʋɖʋmʋʋ yaa naalɛ mbʋ yɔ. Nɛ pazɩ pazɩ lɛ, ɛpɩzaa nɛ eyele sɩgaa ñɔʋ! Ɛzɩma ɛɛsɔɔlɩ Yehowa nɛ ɛñɩnɩɣ se ɛ-tɔm ɛkɛdɩnɩ-ɩ yɔ, pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛpɩzɩ nɛ ɛwa, paa pɩmalɩnɩ-ɩ yɔ.—Kol. 1:10; 3:23.

11. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ kaɖʋsɩ nasɩyɩ ɖeyi ɖeyi?

¹¹ Wɛɛnɩ kaɖʋsɩ nasɩyɩ ɖeyi ɖeyi. Ye ŋwɛnɩ kaɖʋsɩ nasɩyɩ ɖeyi ɖeyi yɔ, pɩkaɣ-ŋ wɛʋ kɛlɛʋ nɛ pɩkɩlɩ se ŋtɛzɩ mbʋ ŋpaɣzaa yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ŋkalɩɣ Bibl ɖoŋ ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩ. Ɛlɛ ye ŋfɛyɩnɩ ɖʋtʋ natʋyʋ ɖeyi ɖeyi ña-ñʋʋ taa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋtalɩ ña-kaɖʋwa. * Yaa ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se pekilimiɣ koobiya yɔɔ ɖoŋ ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩ, ɛlɛ alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ lɛ, patɩpɩzɩ nɛ pɔɖɔ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ pakpaɣaa yɔ ɖɩ-yɔɔ. Pɩsa nɛ pɔɖɔ pa-lɩmaɣzɩyɛ yɔɔ lɛ, papɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ pa-tɩ tɔm ɛzɩ tʋnɛ yɔ: “Ðɩyʋsɩ koobiya mba pɩpɔzʋʋ se ɖikilimi pɔ-yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ yɔ? Ðɩyʋsɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se ɖikilimi pɔ-yɔɔ yɔ?”

12. Ɛbɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩla, nɛ ɛbɛ yɔɔ?

¹² Tɩlɩ ño-ɖoŋ kamaɣ. Ða-taa nɔɔyʋ fɛyɩnɩ alɩwaatʋ, ñɩm yaa ɖoŋ se ɛla mbʋ payɩ ɛsɔɔlɩ labʋ yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, tɩlɩ ño-ɖoŋ kamaɣ nɛ ŋwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana. Ye ŋŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ nɛ ŋɖiɣzina se ɖɩcɛzɩ ño-ɖoŋ kamaɣ nɛ ŋŋpɩzɩɣ se ŋɖɔ ɖɩ-yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ŋlɛɣzɩ-ɖɩ. (Ekl. 3:6) Ɛlɛ kpaɣ se ŋɖaɣnɩ tazʋʋ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ŋkpaɣaa yɔ ɖɩ-taa nɛ ŋla lɛɣzɩtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ yɔ lɛ, ŋɖiɣzina se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖɔ ɖɩ-yɔɔ. Na nɩŋgbanzɩ kagbanzɩ nzɩ ŋpɩzɩɣ ŋkpɛzɩ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋtɛzɩ mbʋ ŋpaɣzaa yɔ.

13. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋhiɣ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ŋ yɔ nɛ ŋɖɔ ña-lɩmaɣzɩyɛ yɔɔ?

¹³ Tɩmnɩ Yehowa se ɛha-ŋ ɖoŋ nɛ ŋla mbʋ ŋɖʋwa se ŋlakɩ yɔ. Ɛsɔ pɩzɩɣ nɛ ɛha-ŋ ‘ɖoŋ nɛ ŋla’ ña-lɩmaɣzɩyɛ yɔɔ. (Fil. 2:13) Ye mbʋ, pɔzɩ Yehowa e-fezuu kiɖeɖeu nɛ kɩha-ŋ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ŋ yɔ. Wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋtɩmɩɣ halɩ paa pɩlakɩ-ŋ ɛzɩ paticositi ña-adɩma yɔɔ yɔ. Ɛzɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ: ‘Wɛɛ pɔzʋʋ yɔɔ, nɛ pakaɣ-ŋ haʋ [fezuu kiɖeɖeu.]’—Luka 11:9, 13.

14. Paɣtʋ kiɖe nɖɩ ɖɩwɛ Luka 14:28 taa yɔ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋɖɔ ña-lɩmaɣzɩyɛ yɔɔ?

¹⁴ La ɖʋtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ ŋñɩnɩɣ ɖɔm yɔ. (Kalɩ Luka 14:28.) Paa tʋmɩyɛ nɖɩ ŋpaɣzaa yɔ, pɩsa nɛ ŋtɛzɩ-ɖɩ lɛ, pɩcɛyaa se ŋla ɖʋtʋ natʋyʋ. Pʋwayɩ lɛ pɩcɛyaa se ŋɖɔ ɖʋtʋ ndʋ ŋlaba yɔ tɩ-yɔɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, alɩwaatʋ ndʋ ŋkpakɩɣ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ yɔ, ma nɩŋgbanzɩ nzɩ ɖeyi ɖeyi ŋsɔɔlaa se ŋkpɛzɩ nɛ ŋɖɔ ña-lɩmaɣzɩyɛ yɔɔ yɔ. Ye ŋtayɩ tʋmɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ pɩwɛɛ se ŋla yɔ ɖɩ-taa, nɛ ŋlakɩ pazɩ pazɩ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋna se ŋwɛɛ nɛ ŋɖɛɣnɩ ɛsɩndaa kɛlɛʋ nɛ pɩkɩlɩ. Pɔɔlɩ tiheyi Kɔrɛntɩ mba se paɖaŋ nɛ ɛnʋ talɩ pʋcɔ nɛ pɔcɔɔ liidiye, ɛlɛ eseɣti-wɛ se pasɩɩ nabʋyʋ kɩjaʋ nɛ pɛcɛlɩ “paa kpɩtaʋ ŋgʋ kɩ-kajalaɣ evemiye wiye.” (1 Kɔr. 16:2) Ye ŋtayɩ tʋmɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ pɩwɛɛ se ŋla yɔ ɖɩ-taa, nɛ ŋlakɩ pazɩ pazɩ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ ɖɔɖɔ nɛ ŋtaamaɣzɩ se ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩ-ɖɩ.

15. Ŋtɛŋ ɖʋtʋ natʋyʋ labʋ lɛ, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla?

¹⁵ Ye ŋma ɖʋtʋ ndʋ ŋlaba yɔ nabʋyʋ yɔɔ yɔ, pɩwɛɣ-ŋ kɛlɛʋ se ŋɖɔ tɩ-yɔɔ. (1 Kɔr. 14:40) Kaɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Patasɩ lɔŋ ɛzʋtʋyaa agbaa se alɩzɩ ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ nɛ ɛmaɣ lɩmaɣza wena paa ɛzʋtʋyaa ɛgbɛyɛ nɖɩ lɛ ɖɩkpaɣaa yɔ, pɩkpɛndɩnɩ weyi pɩwɛɛ se ɛla tʋmɩyɛ naɖɩyɛ yɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩwɛɛ se ɛtɛm-ɖɩ yɔ. Ɛzʋtʋyaa mba pɔɖɔŋ lɔŋ tasʋʋ  mbʋ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩwɛɣ-wɛ kɛlɛʋ se pɔɖɔ lɩmaɣza wena pakpakɩɣ yɔɔ a-yɔɔ. (1 Kɔr. 9:26) Ña ɖɔɖɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla mbʋ lɩmaɣza wena ŋkpakɩɣ yɔ, a-hɔɔlʋʋ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyʋsɩ mbʋ mbʋ ŋsɔɔlɩ labʋ paa evemiye nɖɩ yɔ, nɛ ŋcalɩnɩ maʋ mbʋ ŋkaɣ paɣzɩnʋʋ yɔ. Ye ŋlabɩ mbʋ yɔ, pɩtasɩna se pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋtɛzɩ mbʋ ŋpaɣzaa yɔ lɛ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ ɖɔɖɔ nɛ ŋla tʋma sakɩyɛ alɩwaatʋ pazɩ taa.

16. (a) Pɩsa nɛ ŋɖɔ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ŋkpaɣaa yɔ ɖɩ-yɔɔ lɛ, ɛbɛ pɩcɛyaa se ŋla? (b) Nɛ ɛzɩma Roma mba 12:11 ñɩkɩɣ niye tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ?

¹⁶ Ñaɣ pana. Pɩsa nɛ ŋɖɔ ɖʋtʋ ndʋ ŋlaba yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ŋtɛzɩ mbʋ ŋpaɣzaa yɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ-ŋ pana ñaɣʋ. (Kalɩ Roma mba 12:11.) Pɔɔlɩ heyi Timootee se ‘ewolo pɩ-yɔɔ’ nɛ ɛfalɩsɩɣ ɛ-tɩ nɛ ‘ɛɖɔkɩ kpam’ nɛ ɛpɩsɩ wɩlɩyʋ kɩbanʋ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ lɔŋ tasʋʋ mbʋ tʋmɩyɛ fezuu taa kaɖʋsɩ lɛɛsɩ hɔɔlʋʋ taa.—1 Tim. 4:13, 16.

17. Ɛzɩma Efɛɛzɩ mba 5:15, 16 pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ ɖɩɖʋwa se ɖɩlakɩ yɔ?

¹⁷ Labɩnɩ ña-alɩwaatʋ tʋmɩyɛ nɛ lɛɣtʋ. (Kalɩ Efɛɛzɩ mba 5:15, 16.) Ðʋ alɩwaatʋ ndʋ ŋñɩnɩɣ se ŋɖɔ ña-lɩmaɣzɩyɛ yɔɔ yɔ, nɛ ŋñɔɔnɩ-tʋ. Taaɖaŋ se alɩwaatʋ kɩbandʋ ɛkɔɔ pʋcɔ nɛ ŋla mbʋ ŋɖʋwa se ŋlakɩ yɔ; pɩtɩla alɩwaatʋ kɩbandʋ ɛɛkaɣ kɔm. (Ekl. 11:4) Tɩlɩ labʋ nɛ taaha nʋmɔʋ mbʋ pɩ-tɔm tɩkɩlɩ cɛyʋʋ yɔ se pɩmʋ ña-alɩwaatʋ nɛ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ŋ se ŋlabɩnɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ. (Fil. 1:10) Ye pɩsaŋ yɔ, lɩzɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩtɩla lalaa ɩɩkaɣ sɩnzʋʋ mbʋ ŋwɛɛ nɛ ŋlakɩ yɔ. Yele nɛ lalaa tɩlɩ se pɩpɔzʋʋ-ŋ alɩwaatʋ se ŋka ña-lɩmaɣza mbʋ ŋwɛɛ nɛ ŋlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Ðʋ ña-taa se ŋɖeziɣ ña-kaŋgalaafu, nɛ ŋtɛŋ mbʋ ŋɖʋwa se ŋlakɩ yɔ lɛ, ŋkalɩ messagewaa yaa tɔm ndʋ petiyini-ŋ réseaux sociaux waa yɔɔ yɔ. *

18-19. Ye ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ naɖɩyɛ, ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋtaayele ɖɩ-yɔɔ ɖɔm alɩwaatʋ ndʋ ŋkatɩɣ kala yɔ?

¹⁸ Ka ña-lɩmaɣza mbʋ pɩkaɣ lɩʋ pɩ-taa yɔ pɩ-yɔɔ. Mbʋ pɩlɩɣ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ŋkpaɣaa yɔ ɖɩ-taa yɔ, pɩwɛ ɛzɩ ɖenɖe ŋwoki alɩwaatʋ ndʋ ŋɖɔŋ nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔ. Ye ŋsɔɔlɩ siŋŋ se ŋtalɩ ɖenɖe ŋwoki yɔ, ŋkaɣ wobu ña-nʋmɔʋ ɖɔm yɔɔ halɩ paa paɖɩɣ nʋmɔʋ ŋgʋ ŋkpaɣaa yɔ nɛ pɩpɔzʋʋ se ŋlɛɣzɩ lɛɛkʋ yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, ye ɖɩkam ɖa-lɩmaɣza mbʋ pɩkaɣ lɩʋ lɩmaɣza wena ɖɩkpaɣaa yɔ a-taa yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, ɖɩɩkaɣ yebu mbʋ ɖɩɖʋwa se ɖɩlakɩ yɔ pɩ-labʋ kɛlɛʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala yɔ.—Gal. 6:9.

¹⁹ Pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɛyʋ ɛkpaɣ lɩmaɣza kɩbana, nɛ lɩmaɣza wena ɛyʋ kpaɣaa yɔ, a-yɔɔ ɖɔm pɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ. Ɛlɛ pɩtɩŋnɩ Yehowa sɩnʋʋ yɔɔ lɛ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɛɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ŋ yɔ se ŋtɛzɩ mbʋ ŋpaɣzaa yɔ.