1-3. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɖoyo nɔɔyʋ kpakɩɣ ɛ-alɩwaatʋ nɛ ɛñɔzʋʋ ɛ-pɩɣa? (b) Ɛbɛ yɔɔ Yehowa sɔɔlaa se ɛ-samaɣ ɛwɛɛ kele kele?

MAƔZƖ se ɖoyo kɩbanʋ nɔɔyʋ wɛɛ nɛ ɛñɔɔzʋʋ ɛ-pɩyalʋ se ewolo sukuli. Ɛsɔ-ɩ lɩm camɩyɛ nɛ esuu-i wondu ndʋ tɩwɛ cɩɖɩ cɩɖɩ nɛ tɩwɛɛ ɖeu yɔ. Piyeki nɛ ɛwɛɛnɩ tɔnʋʋ taa alaafɩya camɩyɛ nɛ pɩɖʋ ɛ-lʋlɩyaa hɩɖɛ.

² Ða-caa Yehowa sɔɔlaa se ɖɩwɛ cɩɖɩ cɩɖɩ nɛ ɖɩwɛɛ ɖɔɖɔ kele kele. (Keɣa 17:27) Ɛnawa se ye ɖɩwɛ kele kele yɔ, pɩwazɩɣ-ɖʋ. Nɛ ɖɩɖʋʋ-ɩ hɩɖɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ kele kele yɔ.​—Ezekɩyɛɛlɩ 36:22; kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 2:12.

 ³ Ye pɔtɔm se nɔɔyʋ ɛwɛɛ kele kele yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Nɛ ye ɖɩwɛ kele kele ɛzɩma pɩwazɩɣ-ɖʋ? Ðiicosuu tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ lɛ, ɖɩkaɣ naʋ lɛɣzɩtʋ ndʋ ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛla yɔ.

4, 5. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛ kele kele? (b) Ɛzɩma tɩyɛ wondu kɩlɩzɩtʋ sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ kele kele wɛtʋ yɔɔ yɔ?

⁴ Yehowa ha-ɖʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ siŋŋ kele kele wɛtʋ nɛ cɩɖɩ cɩɖɩ wɛtʋ hɔɔlʋʋ taa. (Levitiki 11:44, 45) Ye mbʋ lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛ kele kele yɔ lɛ se, ɖɩñɩnɩɣ “Ɛsɔ kpaɣʋ” yaa Ɛsɔ maɣzɩnʋʋ.​—Efɛɛzɩ 5:1.

⁵ Wondu kɩlɩzɩtʋ sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ kele kele wɛtʋ yɔɔ yɔ. Ɛlabɩ helim nɛ lɩm se pɩlɛɣzɩɣ pɩ-tɩ ɖoŋ ɖoŋ nɛ pɩpɩzɩ pɩwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ. (Yereemii 10:12) Maɣzɩ nɛ ŋna, ɛyaa lakɩ kʋzɔɔtʋ lakasɩ ndɩ ndɩ tɛtʋ yɔɔ, ɛlɛ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩlɛɣzɩɣ tɩ-tɩ se pɩsa nɛ tɩwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ. Tuliŋ nɩɩyɩ ñɛwɛɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ ɖɩna-ɩ nɛ ɖɛ-ɛsa, ɛlɛ menziini ŋgʋ payaɣ fransɩɩ taa se microscope yɔ, ŋgʋ sɩɣnɩna se ɖɩna-ɩ. Tuliŋ ɛnɩ ɩlakɩ se azuluma wena ɛyaa lakɩ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ, ataakɔnɩ-ɖʋ kaɖɛ. Halɩ tuliŋ ɛnɩ ɩpɩzɩɣ iyele nɛ azuluma wondu pɩsɩ wondu kɩbandʋ. Pɩkɛ piti lakasɩ kpem. Lɛɣtʋ ñɩnɩyaa tɩŋnɩ tuliŋ ɛnɩ ɩ-yɔɔ nɛ pahɩzɩ azuluma sɔsɔna wena ɛyaa labɩ kedeŋa hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa yɔ.​—Roma 1:20.

6, 7. Ɛzɩma Moyizi paɣtʋ wɩlɩɣ se pɩpɔzʋʋ se mba pɛsɛɣ Yehowa yɔ, pɛwɛɛ kele kele?

⁶ Paɣtʋ ndʋ Yehowa kaatɩŋnɩ Moyizi yɔɔ nɛ ɛha Izrayɛɛlɩ piya yɔ, tɩwɩlɩɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ se kele kele wɛtʋ tɔm cɛyaa. Pʋcɔ nɛ Yehowa tisi nɛ ɛmʋ samaɣ sɛtʋ lɛ,  pɩpɔzʋʋ se kɛwɛɛ kele kele tomnaɣ yɔɔ. Cɔjɔ sɔsɔ laɣ kɩlaŋ samaɣ kɩwɛɛkɩm yɔɔ, Kɩwɛɛkɩm Hɩzʋʋ Kɩyakʋ wiye. Ɛlɛ pɩpɔzʋʋ se ɛ-maɣmaɣ ɛsɔ lɩm tam nabʋlɛ. (Levitiki 16:4, 23, 24) Nɛ pɩtasɩ lɛ, pʋcɔ nɛ cɔjɔnaa lalaa laa kɩlaŋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se pasaŋ pe-nesi nɛ pɔkɔ pa-nɩŋgbanzɩ lɩm. (Ejipiti Lɩʋ 30:17-21; 4 Awiya 4:6) Nabʋyʋ taa, ye nɔɔyʋ ɛtɩɖɔ kele kele wɛtʋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ, pɩkɔŋnɩ-ɩ sɩm.​—Levitiki 15:31; Kɩgalʋʋ 19:17-20.

⁷ Nɛ sɔnɔ yɔ? Ðɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋnɩ Moyizi paɣtʋ yɔɔ nɛ ɖɩtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza. (Malakiya 3:6) Tɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se pɩcɛyaa se Yehowa sɛyaa ɩwɛɛ kele kele. Yehowa tɩlɛɣzɩ. Ɛpɔzʋʋ ɛ-sɛyaa sɔnɔ ɖɔɖɔ se pɛwɛɛ kele kele nɛ pɛwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ ɖɔɖɔ.​—Yakubu 1:27.

8. Hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛ kele kele?

⁸ Yehowa ɛsɩndaa lɛ, ye pɔtɔm se ɛyʋ ɛwɛɛ kele kele yɔ, pɩtɩsɩɩna se e-tomnaɣ, e-wondu kususutu nɛ ɛ-ɖɩɣa pɛwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ. Ɛlɛ kele kele wɛtʋ tukuuni ɖe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ kpeekpe, pɩkpɛndɩnɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ, ɖa-lakasɩ nɛ ɖa-lɩmaɣza. Toovenim, pʋcɔ nɛ ɖɩwɛɛ kele kele Yehowa ɛsɩndaa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ kpeekpe taa lɛ, ɖɩwɛɛ kele kele nɛ ɖɩwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ ɖɔɖɔ.

9, 10. Ye pɔtɔm se ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ ɛwɛɛ kele kele yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

⁹ Kele kele sɛtʋ. Pɩtɩpɔzɩ se ɖɩɖʋ nesi cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ paa ññɩɩ. Alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ piya kaakɛ yomaa Babilɔɔnɩ yɔ, ɛyaa mba paacɔ-sɩ nɛ pata yɔ, palaɣaɣ sɩɩnaa nɛ pacakɩ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ. Izaayii kaayɔɔdaa se pɩpɔzʋʋ se Izrayɛɛlɩ piya ɩpɩsɩ sɩ-tɛ nɛ  sɩɖaɣnɩ paɣzʋʋ kele kele sɛtʋ. Yehowa kaaheyi-sɩ se: “Ɩlɩɩ peeɖe, itaatukuni azuluma pʋyʋ; ɩlɩɩ [kɩ]-taa, ɩsɔ lɩm kpɩlɩŋgbɩlɩ.” Ye mbʋ, pɩtaapɔzɩ se pasʋzɩ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ taa Babilɔɔnɩ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ wɩlɩtʋ, lakasɩ yaa sɔnzɩ nasɩyɩ.​—Izaayii 52:11.

¹⁰ Mbʋ ɖɔɖɔ sɔnɔ toovenim Krɩstʋ ñɩma seɣ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ. (Kalɩ 1 Kɔrɛntɩ 10:21.) Ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ sɔnzɩ nɛ lakasɩ sakɩyɛ lɩnɩ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ wɩlɩtʋ taa na. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ɛjaɖɛ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa ɛyaa wɛnɩ tisuu se nabʋyʋ wɛ ɛyʋ taa nɛ pɩcakɩ wezuu ɛ-sɩm wayɩ; nɛ palakɩ sɔnzɩ sakɩyɛ tisuu mbʋ pɩ-yɔɔ. (Eklesɩyastɩ 9:5, 6, 10) Pɩpɔzʋʋ se Krɩstʋ ñɩma ise sɔnzɩ nzɩ. Ðɔ-hɔʋ taa ñɩma pɩzɩɣ nɛ pañɩɣ ɖɔ-yɔɔ se ɖɩla sɔnzɩ nzɩ sɩ-taa nasɩyɩ. Ɛlɛ ɛzɩma ɖɩsɔɔlaa se ɖɩwɛɛ kele kele Yehowa ɛsɩndaa yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, ɖiiyeki se pɛwɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ.​—Tʋma Labʋ 5:29.

11. Ye pɔtɔm se ɖa-lakasɩ ɩwɛɛ kele kele yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

¹¹ Lakasɩ nzɩ sɩwɛ kele kele yɔ. Pʋcɔ nɛ ɖɩwɛɛ kele kele Yehowa ɛsɩndaa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖise kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ lakasɩ kpeekpe. (Kalɩ Efɛɛzɩ 5:5.) Yehowa heyi-ɖʋ Bibl taa se: “Ise hatiye!” Ɛlɩzɩ-ɖʋ pɩ-taa kpayɩ kpayɩ se mba pacakɩ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ nɛ pekizi se paalɛɣzɩɣ yɔ, ‘paakaɣ sʋʋ ɛsɔdaa Kewiyaɣ taa.’​—1 Kɔrɛntɩ 6:9, 10, 18; kalɩ Tɩnaɣ yɔɔ tɔm 22.

12, 13. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖa-lɩmaɣza ɩwɛɛ kele kele?

¹² Lɩmaɣza wena awɛ kele kele yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, mbʋ ɛyʋ lakɩ yɔ, pɩlɩɣnɩ mbʋ pɩ-yɔɔ ɛmaɣzɩɣ yɔ pɩ-cɔlɔ. (Maatiyee 5:28; 15:18, 19) Ye ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza wena awɛ kele kele yɔ, piyeki nɛ ɖa-lakasɩ ɖɔɖɔ wɛɛ kele kele. Pɩkɛ toovenim se ɖɩkɛ ɛyaa mantɩtalɩ pilimwaa nɛ nabʋyʋ taa lɛ, ɖɩpɩzɩɣ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza  kɩdɛkɛda. Ɛlɛ ye lɩmaɣza kɩdɛkɛda ɩkɔm ɖa-ñʋʋ taa yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩlɔ-yɛ kpaagbaa. Pɩtɩkɛ mbʋ yɔ, piileɖiɣ pʋcɔ nɛ ɖɩna se ɖɩtɩtasɩ wɛʋ kele kele ɖa-laŋɩyɛ taa. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpaɣzɩ ñɩnʋʋ se ɖɩla mbʋ pɩ-yɔɔ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ yɔ. Pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩka ɖa-lɩmaɣza mbʋ pɩwɛ kele kele yɔ pɩ-yɔɔ. (Kalɩ Filiipi 4:8.) Ye mbʋ, pɩwɛɛ se ɖise aleɣya wena a-taa kʋzʋʋ nɛ puuyaɣ lakasɩ wɛɛ yɔ. Ðɩlɩzɩɣ mbʋ ɖɩkalɩɣ yɔ, mbʋ ɖɩcɔŋna yɔ, nɛ tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ nɛ lɛɣtʋ.​—Keɣa 18:9, 10.

¹³ Pɩsa nɛ ɖɩwɛɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ, ɖe-wezuu caɣʋ nɛ ɖa-maɣzɩm pɛwɛɛ kele kele. Ɛlɛ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩwɛɛ kele kele tomnaɣ yɔɔ.

14. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛ kele kele tomnaɣ yɔɔ?

¹⁴ Ye ɖo-tomnaɣ yɔɔ nɛ ɖa-ɖɩjaɣyɛ taa ɩwɛɛ kele kele yɔ, pɩwazɩɣ ɖa nɛ mba pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ. Pɩkɛdɩɣnɩ lalaa se pɔñɔtɩnɩ-ɖʋ nɛ fɛyɛ ɛɛkpaɣ-ɖʋ se pɔkɔɔ ɖɔ-cɔlɔ. Ɛlɛ mbʋ pʋyɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛ kele kele yɔ, pɩtɩsɩɩnɩ peeɖe. Ye ɖɩwɛ kele kele yɔ, pɩɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ. Maɣzɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ: Ye ŋnaɣ pɩɣa nakɛyɛ nɛ paa ɛzɩmtaa lɛ, kɛwɛ kʋzɔɔtʋ yɔ, ŋtɔŋ se ka-lʋlɩyaa cɔlɔ pɩlɩnaa. Mbʋ ɖɔɖɔ, ye ɖɩɩcɔŋnɩ ɖa-tɩ yɔɔ camɩyɛ se ɖɩwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ yɔ, piyeki nɛ ɛyaa wɛɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda Yehowa yɔɔ. Pɔɔlɩ mawa se: “Ðɩɩwɩlɩɣ nɔɔyʋ nʋmɔʋ kɩdɛkɛdʋʋ nakʋyʋ, se pataatʋʋ ɖa-tʋmɩyɛ. Ɛlɛ, pɩtɩŋa pɩ-taa, ɖɩlakɩ se pana se ɖɩkɛ Ɛsɔ tɛ lɩmɖʋyaa. Ðɩɖɔkʋʋ ɖa-tɩ siŋŋ kʋñɔmɩŋ taa, ñɔɔsɩ taa, laŋɩyɛ lɩʋ taa.”​—2 Kɔrɛntɩ 6:3, 4.

15, 16. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛ kele kele tomnaɣ yɔɔ?

 ¹⁵ Ðo-tomnaɣ nɛ ɖo-wondu kususutu. Pɩwɛɛ se paa evemiye nɖɩ lɛ, ɖɩñɔɔzʋʋ ɖa-tɩ nɛ ɖɩwɛɛ kele kele. Pɩwɛɛ se ye pɩsaŋ yɔ, ɖɩsɔʋ lɩm ɖoŋ ɖoŋ paa evemiye nɖɩ. Ðɩsaŋɩɣ ɖe-nesi nɛ fɔɔfɔɔ nɛ lɩm alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcaɣ labʋ tɔɔnaɣ, pʋcɔ nɛ ɖɩtɔɔ tɔɔnaɣ nɛ ɖɩtɛŋ tɔɔʋ lɛ, yaa alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlɩɣ awayɩ yaa ɖitukuuni kʋzɔɔtʋ pʋyʋ yɔ. Nesi saŋʋʋ wɛ ɛzɩ aleɣya pʋyʋ yɔ, ɛlɛ pɩɖɩkɩ kaaʋ kʋdɔmɩŋ nɩɩyɩ. Halɩ pɩpɩzɩɣ pɩkandɩyɩ ɖe-wezuu yɔɔ. Ye ɖɩfɛyɩnɩ awayɩ ɖɩlɩyɛ nɛ ɖɩñɩnɩɣ se ɖɩlɩɩ awayɩ yɔ, pɩwɛɛ se ɖiposini ɖɩsɩ, lɔkɔnaa nɛ pɔsɩ, ɖihuyi pɔʋ nɛ ɖɩtɛŋ lɛ, ɖihuuzi pɩ-yɔɔ, ɛzɩ pɩɩwɛʋ Izrayɛɛlɩ piya alɩwaatʋ taa yɔ.​—Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 23:12, 13.

 ¹⁶ Pɩtɩcɛyɩ se ɖo-wondu ɩwɛɛ liidiye, tɩkɛ kɛdɛzaɣ wondu ndʋ tɩlɩwa yɔ, yaa pacanɩ-tʋ nɛ pɩɖɛlɛsɩ niye. Ɛlɛ pɩwɛɛ se tɩwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ nɛ tɩwɛɛ cɔnʋʋ. (Kalɩ 1 Timootee 2:9, 10.) Ðɩsɔɔlaa se ɖɛ-wɛtʋ ɛɖʋʋ hɩɖɛ Yehowa tam.​—Tiiti 2:10.

17. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖa-ɖɩɣa nɛ ɖo-wondu lɛɛtʋ ɩwɛɛ kele kele?

¹⁷ Ða-ɖɩɣa nɛ ɖo-wondu lɛɛtʋ. Paa lɛ ɖɩtɩɩwɛɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɖa-ɖɩɣa ɛwɛɛ kele kele. Nɛ pɩwɛɛ se ɖɩcɔna nɛ ɖɩna se ɖɔ-lɔɔɖa, ɖo-kpokponaa, ɖɛ-cɛɛcɛnaa wɛ cɩɖɩ cɩɖɩ, kɔzɩ kɔzɩ ye wondu ndʋ ɖiwokini kediɣzisi nɛ tɔm susuu yɔ. Ðɩtaasɔɔ se tɔm susuu taa, ɖiheyiɣ ɛyaa se paradisuu taa ɖɩkaɣ caɣʋ wezuu tɛtʋ ndʋ tɩwɛ cɩɖɩ cɩɖɩ yɔ, tɩ-yɔɔ. (Luka 23:43, nwt; Natʋ 11:18) Ɛzɩma ɖa-ɖɩɣa nɛ ɖo-wondu lɛɛtʋ wɛɛ yɔ, pɩwɩlɩɣ ɛyaa se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñɔɔzʋʋ ɖa-tɩ se ɖɩcaɣ wezuu cee wayɩ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa tɛtʋ yɔɔ pɩkaɣ wɛʋ cɩɖɩ cɩɖɩ yɔ.

18. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ lone ɛwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ?

¹⁸ Ðɛ-Ɛsɔ sɛtʋ lone. Ðɩwɩlɩɣ se kele kele wɛtʋ mʋ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa, pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ɖɩñɔɔzʋʋ ɖe-kediɣzisi lona ɛzɩ Kewiyaɣ Kpaamɩŋ nɛ kigbeɣliŋ lona mbʋ yɔ. Ɛyaa calɩɣ kɔm Kewiyaɣ Kpaaŋ taa lɛ, panaɣ ɖoŋ ɖoŋ se kɩwɛ cɩɖɩ cɩɖɩ. Nɛ pɩɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ. Pɩpɔzʋʋ se paa koobu weyi lɛ, ɛɖʋ nesi nɛ pɔñɔɔzɩ Kewiyaɣ Kpaaŋ nɛ kɩwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ nɛ kɩwɛɛ wɛtʋ kɩbandʋ taa.​—4 Awiya 34:10.

19. Ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖise?

¹⁹ Paa Bibl ɛtɩyɔɔdɩ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ payɩ pɩpɔzʋʋ se ɖise yɔ tɩ-tɔm yɔ, kɩha-ɖʋ paɣtʋ kila wena  asɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza yɔ. Pɩɩkɛdɩɣnɩ Yehowa se ɖɩñɔʋ sɩgaa, ɖɩkpaŋɩɣ sʋlʋm yaa ɖɩñɔʋ tabakʋʋyaɣ. Ye ɖɩkɛ Ɛsɔ taabalaa yɔ, ɖɩpaɖɩɣ lakasɩ nzɩ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩwɛnɩ ñamtʋ wezuu kʋjɔʋ yɔɔ. Pɩkɛ lakasɩ nzɩ sɩpɩzɩɣ siyele nɛ ɖɩsɩ lɔŋ, sɩcamɩ-ɖʋ tomnaɣ taa nɛ sɩkɔnɩ lalaa kaɖɛ yɔ. Sakɩyɛ ñaɣ pana nɛ peyele lakasɩ nzɩ se pehiɣ tɔnʋʋ taa alaafɩya. Ða Yehowa taabalaa lɛ, lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ ɖiseɣ lakasɩ nzɩ yɔ lɛ, sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ. Asɛyʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Yehowa sɩnɩ-m nɛ manpɩzɩ mɔñɔɔzɩ me-wezuu caɣʋ nɛ mantɩtasɩ kɛʋ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ yom. . . . Mamaɣzɩɣ se ye men-ɖeke mon-ɖoŋ taa yɔ, mantaapɩzɩ nɛ mala lɛɣzɩtʋ ndʋ.” Yele ɖɩyɔɔdɩ Bibl paɣtʋ kila kagbanzɩ wena apɩzɩɣ asɩnɩ ɛyʋ nɛ eyele lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ yɔ, a-tɔm.

20, 21. Lakasɩ nzɩ yomiye taa Yehowa sɔɔlaa se ɖɩlɩɩ?

²⁰ “Kɩhɛyʋʋ tɔm ndʋ peheyiɣ-ɖʋ yɔ, tɩ-yɔɔ lɛ, koobiya kʋsɔɔlaa, ɖɩñalɩ ɖo-tomnaɣ yɔɔ azuluma nɛ lɩm cɩɖɩ cɩɖɩ, nɛ ɖɩtɛzɩ ɖeu Kɩbaɣlʋ ñamtʋ taa.” (2 Kɔrɛntɩ 7:1) Yehowa sɔɔlaa se ɖɩtaatasɩ kɛʋ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ sɩpɩzɩɣ sipisi-ɖʋ nɛ sɩcamɩ-ɖʋ maɣzɩm taa nɛ tomnaɣ yɔɔ yɔ, si-yomaa.

²¹ Lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pɩwɛɛ se “ɖɩñalɩ ɖo-tomnaɣ yɔɔ azuluma nɛ lɩm cɩɖɩ cɩɖɩ” yɔ, ɖɩwɛ 2 Kɔrɛntɩ 6:17, 18 taa. Yehowa heyi-ɖʋ peeɖe se: “Ɩtaatukuni azuluma pʋyʋ.” Nɛ pʋwayɩ lɛ, ɛlabɩ-ɖʋ tamaɣ se: “Mankaɣ-mɩ mʋʋ. Mankaɣ-mɩ kɛʋ Caa nɛ ɩkaɣ-m kɛʋ pɩyalaa nɛ pɛlaa.” Toovenim, Yehowa kaɣ-ɖʋ sɔɔlʋʋ ɛzɩ caja sɔɔlʋʋ e-piya yɔ, ye ɖiseɣ mbʋ payɩ piyeki se ɖɩtaawɛɛ kele kele nɛ cɩɖɩ cɩɖɩ ɛ-ɛsɩndaa yɔ.

22-25. Paɣtʋ kila wena pɩzɩɣ asɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖise lakasɩ nzɩ sipisiɣ ɛyʋ yɔ?

 ²² “Sɔɔlɩ [Yehowa] ñɛ-Ɛsɔ nɛ ña-laŋɩyɛ pilim, nɛ ñe-ciyam pilim nɛ ña-maɣzɩm pilim.” (Maatiyee 22:37) Paɣtʋ tɩŋa taa lɛ, tʋnɛ tɩkpaɖɩna. (Maatiyee 22:38) Yehowa mʋnaa se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim. Ye ɖɩlakɩ lakasɩ nzɩ sɩpɩzɩɣ nɛ sɩkɔnɩ-ɖʋ sɩm yaa sɩcamɩ ɖa-lɩmaɣza yɔ, ɖɩpɩzɩɣ ɖɩyɔɔdɩ se ɖɩsɔɔlɩ Yehowa nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim toovenim na? Pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖa-lakasɩ tɩŋa ɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ wezuu ŋgʋ ɛha-ɖʋ yɔ kɩ-yɔɔ.

²³ ‘Yehowa haɣ ɛyaa tɩŋa wezuu nɛ fezuu, nɛ wondu kpeekpe.’ (Tʋma Labʋ 17:24, 25) Ye ña-taabalʋ nɔɔyʋ ɛlabɩ-ŋ kʋjɔʋ kɩbaŋʋ nakʋyʋ yɔ, ŋlɔʋ-kʋ yaa ŋwɛɛkɩɣ-kʋ? Wezuu kɛ kʋjɔʋ kɩbaŋʋ siŋŋ ŋgʋ Yehowa labɩ-ɖʋ yɔ. Kʋjɔʋ ŋgʋ kɩkɛdɩnɩ-ɖʋ pɩdɩɩfɛyɩ. Pʋyɔɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖe-wezuu caɣʋ ɛɖʋ Ɛsɔ hɩɖɛ.​—Keɣa 35:10.

²⁴ “Sɔɔlɩ ño-koobu ɛzɩ ña-maɣmaɣ yɔ.” (Maatiyee 22:39) Lakasɩ nzɩ sipisiɣ ɛyaa yɔ, pɩtɩkɛ ɖe-ɖeke sɩcamɩɣ. Sɩpɩzɩɣ sɩcamɩ ɖɔɖɔ ɖɔ-cɔlɔ ñɩma, nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ mba kɛnɩ ɛyaa mba ɖɩkɩlɩ sɔɔlʋʋ yɔ. Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ: Weyi ɛ nɛ sɩgaa ñɔyʋ pɛwɛ ɖɩɣa kʋɖʋmaɣ taa yɔ, ɛpɩzɩɣ ɛhɩnɩ kʋdɔŋ siŋŋ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma efeziɣ sɩgaa ñɔsɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Ye ɖiyebi lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ labʋ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ ɖɔ-cɔlɔ ñɩma se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ.​—1 Yohanɛɛsɩ 4:20, 21.

²⁵ “Tɔzɩ pe-kpeekpe se pɩwɛnɩ-wɛ se poluzi pa-tɩ nɛ sɔsaa nɛ ñʋndɩnaa.” (Tiiti 3:1) Ajɛɛ sakɩyɛ taa lɛ, paɣtʋ ɛɛhaɣ nʋmɔʋ se ɛyaa ɩwɛɛna yaa pɔñɔʋ tabakʋʋyaɣ. Pɩwɛɛ se ɖɩña paɣtʋ ndʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yehowa ɖʋ-ɖʋ paɣtʋ se ɖiluzi ɖa-tɩ ñʋndɩnaa tɛɛ.​—Roma 13:1.

26. (a) Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ Yehowa mʋ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ? (b) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛ kele kele?

 ²⁶ Ye ɖɩsɔɔlaa se ɖɩkɛ Yehowa taabalaa yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩla lɛɣzɩtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ yɔ. Nɛ lɛɛlɛɛyɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla lɛɣzɩtʋ ndʋ. Pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɖiyele lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ labʋ, ɛlɛ ɖɩkaɣ pɩzʋʋ. Yehowa ha-ɖʋ lidaʋ se ɛsɩɣnɩ-ɖʋ. Ɛyɔɔdaa se: “Ma [Yehowa] ñɛ-Ɛsɔ weyi ɛwɩlɩɣ-ŋ mbʋ pɩwɛ wazaɣ yɔ, weyi ɛɖɔkʋʋ-ŋ nʋmɔʋ ŋgʋ ŋɖɔŋ kɩ-taa yɔ.” (Izaayii 48:17) Ye ɖɩñakɩ pana se ɖɩwɛɛ kele kele nɛ ɖɩwɛɛ ɖɔɖɔ cɩɖɩ cɩɖɩ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtaa liu se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩɖʋʋ ɖɛ-Ɛsɔ hɩɖɛ.