1. Ɛbɛ ɖaŋaɣ Aɖam nɛ Ɛva se pataasʋʋ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa? Nɛ ɛbɛ Aabɛɛlɩ kaasɔɔlaa kpem se pɩla?

AABƐƐLƖ wɛɛ nɛ ɛcɔŋnɩ e-heŋ weyi iɖiɣni ñɩtʋ tɔɔʋ hɛɛɛ piyaɣ nakɛyɛ yɔɔ yɔ. Pɩkɛdaa lɛ, ɛkpazɩ ɛ-ɛza nɛ ɛcɔnɩ poliŋ taa nɛ elesi ñalɩmɩyɛ cikpeɖe naɖɩyɛ. Ɛɛsɩma mbʋ se miŋ laɣɖɛ naɖɩyɛ kaawɛɛ nɛ ɖɩñɩlɩsɩɣ peeɖe nɛ ɖɩcɔʋ kaahɛzaɣ se ɖɩɖaŋ Edɛɛnɩ kaɖaɣ nɔnɔɔ yɔɔ. Ɛ-lʋlɩyaa kaacaɣ wezuu kaɖaɣ taa peeɖe; ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, pa nɛ pe-piya paapɩzɩɣ nɛ patasɩ sʋʋ ka-taa. Maɣzɩ nɛ ŋna, Aabɛɛlɩ kpazɩ ɛ-ɛza nɛ ɛmaɣzɩɣ ɛ-Lɩzɩyʋ yɔɔ nɛ ɖanaɣ yɔɔ helifɛtaɣ nakɛyɛ kʋsʋʋ ɛ-ñɔsɩ fɛlɛ fɛlɛ. Ɛzɩ Ɛsɔ nɛ ɛyaa pakaɣ pɩzʋʋ nɛ peceɣ wiɖiyi? Aabɛɛlɩ kaasɔɔlaa kpem se pɩla mbʋ.

2-4. Ɛzɩma tɩyɛ Aabɛɛlɩ yɔɔdʋʋnɩ-ɖʋ sɔnɔ?

² Aabɛɛlɩ yɔɔdʋʋnɩ-ŋ sɔnɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkemsini-i? Pɩtɩla yɔ, ŋmaɣzɩɣ se pɩɩpɩzɩɣ nɛ pɩla mbʋ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖooo lɔŋ Aɖam pɩyalʋ kɩlɛlʋ ɛnʋ ɛɛsɩba. Ɛsɩbʋ nɛ pepimi-i yɔ pɩlakɩ ɛzɩ pɩnzɩ 6000 mbʋ yɔ; ye mbʋ e-tomnaɣ pɩsɩ mʋzʋʋ pɩtɩkɛ sɔnɔ. Pɩtasɩ lɛ, Bibl wɩlɩɣ se “sɩɖaa ɩɩtasɩɣ natʋyʋ sɩm.”(Ekl. 9:5, 10) Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, Aabɛɛlɩ tɩyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ nɛ pama-tʋ Bibl taa. Ye mbʋ, ɛzɩma tɩyɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛyɔɔdɩnɩ-ɖʋ?

³ Pɩtɩŋnɩ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ lɛ, apostoloo Pɔɔlɩ mawa pɩlɩɩnɩ Aabɛɛlɩ yɔɔ se: “Paa ɛsɩba yɔ, ɛɖɔŋ yɔɔdʋʋ mbʋ.” (Kalɩ Ebree 11:4.) Ɛzɩma tɩyɛ Aabɛɛlɩ yɔɔdʋʋ? Ɛyɔɔdʋʋ pɩtɩŋnɩ tisuu yɔɔ. Aabɛɛlɩ kɛnɩ ɛyʋ kajalaɣ tʋ weyi ɛñaɣ pana nɛ ɛwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ yɔ. E-tisuu sɔsɔm mbʋ pɩhaɣ-ɖʋ kɩɖaʋ halɩ nɛ sɔnɔ. Ye ɖɩkpɛlɩkɩ ɛzɩma ɛwɩlɩ tisuu nɛ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ pɩwɛ ɛzɩ ɛ-tɔm yɔɔdʋʋnɩ-ɖʋ kɛlɛ.

⁴ Ɛlɛ, ɛzɩma tɩyɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩkpɛlɩkɩ nɛ ɖɩtɩlɩ Aabɛɛlɩ nɛ e-tisuu tɔm, ŋgʋ Bibl yɔɔdɩ ɛ-yɔɔ tɔm pazɩ yem na? Yele nɛ ɖɩtazɩ pɩ-taa.

5. Yesu yɔɔdʋʋ se Aabɛɛlɩ caɣ wezuu “ɛjaɖɛ kpeekpe kiɖe tɛɛ” yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ pɩ-tɛɛ tɔm.)

⁵ Palɩzɩ kajalaɣ ɛyaa nɛ pɩla pazɩ lɛ, palʋlɩ Aabɛɛlɩ. Pʋwayɩ lɛ, Yesu yɔɔdɩ se Aabɛɛlɩ kaacaɣ wezuu “ɛjaɖɛ kpeekpe kiɖe tɛɛ.” (Kalɩ Luka 11:50, 51.) Yesu taayɔɔdʋʋ kedeŋa maɣmaɣ tɔm na, ɛlɛ ɛyaa mba pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ-wɛ holuu kɩwɛɛkɩm nesi tɛɛ yɔ, pɔ-tɔm ɛyɔɔdaɣ. Paa Aabɛɛlɩ kaakɛnɩ ɛyʋ naanza tʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɩwɛ ɛzɩ ɛnʋ kaakɛnɩ kajalaɣ tʋ weyi Ɛsɔ nawa se ɛmʋnaa se paya ɛ-ñʋʋ yɔ. * Ye mbʋ ɛyaa mba pɛ-hɛkʋ taa Aabɛɛlɩ caɣaa nɛ ɛpaɣlɩ yɔ, pataakɛ ɛyaa kɩbama.

6. Wɛtʋ ndʋ Aabɛɛlɩ lʋlɩyaa kaawɛna?

⁶ Ɛyaa wɛʋ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ pitileɖi, ɛlɛ pe-wezuu caɣʋ kaawɛ pʋtɔdɩyɛ. Aabɛɛlɩ lʋlɩyaa, Aɖam nɛ Ɛva, paaɖewa nɛ pɛwɛɛ ɖoŋ. Ɛlɛ palabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ nɛ pa-maɣmaɣ paana mbʋ. Pʋcɔ nɛ pala kɩwɛɛkɩm mbʋ lɛ, paatalɩ pilim, nɛ paapɩzaɣ se pacaɣ wezuu tam. Ɛlɛ pakaɖɩnɩ Yehowa Ɛsɔ nɛ ɛlɛ ñɔɖɔɔnɩ-wɛ Edɛɛnɩ kaɖaɣ ŋga kaakɛ paradisuu yɔ, ka-taa. Ɛzɩma pakpaɣ mbʋ pe-liu wɛɛ yɔ nɛ pɛɖɛzɩ nɔɔ nɛ halɩ pɔsɔɔ pe-piya kɩcɛyɩm yɔɔ yɔ, piyeba nɛ pelesi pe-pilim wɛtʋ nɛ tam tam wezuu.—Kiɖe 2:15-3:24.

7, 8. Ɛva lʋlɩ Kayɩnɩ lɛ, suwe ɛyɔɔdaa? Nɛ pʋtɔma yɔ lɩmaɣza wena ɛɛwɛna?

⁷ Pɔɖɔɔnɩ-wɛ kaɖaɣ taa lɛ, Aɖam nɛ Ɛva papaɣzɩ tɔɔʋ kʋñɔŋ. Ɛlɛ, palʋlɩ pa-kajalaɣ pɩɣa lɛ payaa-kɛ se Kayɩnɩ nɛ Ɛva tɔ se: “Ɛsɔ yɔɔ mehiɣ ɛyʋ.” Ɛva tɔm ndʋ, pʋtɔma yɔ tɩwɩlɩɣ se ɛmaɣzaɣ tamaɣ  ŋga Yehowa kaalabɩ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa yɔ kɔ-yɔɔ. Yehowa kaatɔm se halʋ nɔɔyʋ kaɣ lʋlʋʋ “pʋlʋlaɣ” nakɛyɛ nɛ pɩɣa ŋga wiɖiyi kakaɣ tɔyɩtʋʋ kañatʋ tʋ weyi epeɣzi Aɖam nɛ Ɛva yɔ. (Kiɖe 3:15; 4:1) Ɛzɩ Ɛva maɣzaa se ɛnʋ kɛnɩ halʋ weyi ɛ-tɔm pɔyɔɔdɩ natʋ tɔm ndʋ tɩ-taa yɔ, nɛ Kayɩnɩ ñɛkɛ “pʋlʋlaɣ” na?

⁸ Ye lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ Ɛva kaawɛna yɔ, epeɣzi ɛ-tɩ. Pɩtasɩ lɛ, ye Aɖam nɛ Ɛva paayeba nɛ Kayɩnɩ wɛɛnɩ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ yɔ, pʋbʋ lɛ pepeɣzi-i nɛ ɛwɛɛnɩ tɩ-kpazʋʋ lɩmaɣza. Pʋwayɩ lɛ Ɛva lʋlɩ pɩɣa naalɛ ñɩŋga, ɛlɛ Bibl tɩwɩlɩ se ɛyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ ɛzɩ ɛɛyɔɔdʋʋ Kayɩnɩ yɔɔ yɔ. Payaa-kɛ se Aabɛɛlɩ. Pʋtɔma yɔ, hɩɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se “Feveku” yaa “Falaa.” (Kiɖe 4:2) Ɛzɩ hɩɖɛ nɖɩ ɖɩwɩlaɣ se Aɖam nɛ Ɛva pataɣaɣ liu Kayɩnɩ nɛ pɩkpaɖɩ Aabɛɛlɩ yaa we? Pʋtɔma yɔ, mbʋ pamaɣzaɣ; ɛlɛ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖiɖiɣzini ɖeyi ɖeyi.

9. Ɛbɛ lʋlɩyaa mba pɛwɛ sɔnɔ yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Aɖam nɛ Ɛva pɔ-tɔm taa?

⁹ Sɔnɔ, lʋlɩyaa pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ kajalaɣ hɔʋ ŋgʋ kɩ-tɔm taa. Mɩ-yɔɔdaɣ nɛ mɩ-lakasɩ wɩlɩɣ mi-piya tɩ-kpazʋʋ na? Piyeki se siɖozuu lona sɔsɔna yaa sɩwɛɣnɩ piɖeni men-ɖeke wɛtʋ na? Yaa ɩsɩɣnɩ-sɩ se sɩsɔɔlɩ Yehowa Ɛsɔ nɛ sɩkɛ ɛ-taabalaa? Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se Aɖam nɛ Ɛva patɩpɩzɩ nɛ pala pa-tʋmɩyɛ camɩyɛ. Paa mbʋ yɔ, pe-liɖe taa piya wɛnɩ lidaʋ.

10, 11. Tʋma wena Kayɩnɩ nɛ Aabɛɛlɩ palakaɣ? Nɛ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ Aabɛɛlɩ ñɔkɔm nɛ ɛwɛɛna?

¹⁰ Alɩwaatʋ ndʋ Aɖam pɩyalaa panɛ pa-naalɛ papaɣlaɣ lɛ, pʋtɔma yɔ ɛkpɛlɩkɩ-wɛ tʋma wena pala nɛ pɩsɩnɩ pɔ-hɔʋ yɔ. Kayɩnɩ pɩsɩ haɖʋ, nɛ Aabɛɛlɩ ñapɩsɩ ninɖiɣyu.

¹¹ Ɛlɛ, Aabɛɛlɩ ñɔkɔm nɛ ɛwɛɛnɩ mbʋ pɩ-tɔm cɛyɩ kpem nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Pɩnzɩ wɛɛ nɛ sɩɖɛɣ lɛ, ɛñaɣ pana nɛ ɛwɛɛnɩ tisuu; nɛ ɛ-wɛtʋ ndʋ tɩ-tɔm Pɔɔlɩ yɔɔdɩ pʋwayɩ. Maɣzɩ nɛ ŋna. Ɛyʋ nɔɔyʋ taawɛɛnɩ tisuu alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa se ɛha Aabɛɛlɩ kɩɖaʋ. Ye mbʋ, ɛbɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛnɩ tisuu Yehowa Ɛsɔ yɔɔ? Yele nɛ ɖɩna nʋmɔŋ naadozo weyi ɩ-yɔɔ, pɩtɩla yɔ, Aabɛɛlɩ tɩŋnaa nɛ ɛwɛɛnɩ tisuu yɔ.

12, 13. Ɛzɩma tɩyɛ Yehowa wondu kɩlɩzɩtʋ yɔɔ maɣzʋʋ sɩnɩ Aabɛɛlɩ nɛ e-tisuu paɣlɩ?

¹² Yehowa wondu kɩlɩzɩtʋ. Toovenim se Yehowa kaalɔ nɔɔ kɩdɛkɛdaɣ tɛtʋ yɔɔ, nɛ pʋyɔɔ lɛ sɔɔ nɛ aliizona pɔñɔwaɣnɩ hayɩm taa nɛ haɖaʋ wɛɛ kaɖɛ. Ɛlɛ paa mbʋ yɔ, tɔɔnaɣ kaawɛɛ kalakɩ nɛ pɩsɩnɩ Aabɛɛlɩ hɔʋ nɛ kɩwɛɛ wezuu. Pɩtasɩ lɛ, Ɛsɔ taalɔ nɔɔ kɩdɛkɛdaɣ kpɩna, sumasɩ nɛ kpakpasɩ pɔ-yɔɔ; ɛtaalɔ nɔɔ ɖɔɖɔ pʋŋ, lɩŋgamɩŋ, pɔsɩ, teŋgunaa, ɛsɔmɩndʋ, wɩsɩ, fenaɣ nɛ tɩɩnzɩ pɔ-yɔɔ. Aabɛɛlɩ cɔŋaɣnɩ wondu kɩlɩzɩtʋ ndʋ tɩ-tɩŋa lɛ, ɛnaɣaɣ se Yehowa weyi ɛlabɩ pɩtɩŋa payɩ yɔ, ɛ-sɔɔlɩm, ɛ-lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɛ-camɩyɛ lakasɩ  paɣlaa pɩdɩɩfɛyɩ. (Kalɩ Roma 1:20.) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛzɩma Aabɛɛlɩ maɣzaɣ wondu ndʋ tɩ-yɔɔ nɛ ɛsɩmɩyɛ yɔ, mbʋ kpazɩnɩ e-tisuu ɖoŋ.

¹³ Pɩtʋʋ fɛyɩ ɖɔɖɔ se Aabɛɛlɩ ñɩnaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛmaɣzɩɣ fezuu taa wondu yɔɔ. Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma ɛcɔŋaɣnɩ e-heŋ yɔɔ yɔ. Pɩɩpɔzɩ ninɖiɣyu se ɛɖɔ sakɩyɛ. Eɖiyaɣ ɛ-kpɩna nɛ ɛkpaɣnɩ piyisi yɔɔ, ewoki kɛdɛɛnzɩ taa, ɛtɛzɩɣ pɔsɩ, nɛ ɛñɩnɩɣ ñɩtʋ kɩbandʋ, hila kɩbana nɛ lona kɩbana wena a-taa papɩzɩɣ pacaɣ nɛ pɛhɛzɩ camɩyɛ yɔ. Kpɩna wena Ɛsɔ lɩzaa yɔ a-taa payɩ lɛ, pɩwɛ ɛzɩ heu kɩlɩnɩ ɛjandʋ yɔ; nɛ pɩwɛ ɛzɩ Ɛsɔ lɩzaɣ heu lɛ, ɛɛɖʋwa se ɛyʋ ɛcɔnɩ ɛ-yɔɔ nɛ eɖiyi-i yɔ. Ɛzɩ Aabɛɛlɩ pɩzaa nɛ eɖiɣzina se ɛnʋ ɖɔɖɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ se Ɛsɔ weyi ɛkɩlɩ ɛyaa tɩŋa lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɖoŋ yɔ eɖiyi-i nɛ ɛcɔnɩ ɛ-yɔɔ na? Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛtɩmnɩ Ɛsɔ nɛ eheyi-i lɩmaɣza ana a-tɩŋa, nɛ pʋyɔɔ e-tisuu kaawɛɛ nɛ pɩpaɣlɩɣ.

14, 15. Yehowa natʋ tɔm ndʋ yɔɔ Aabɛɛlɩ pɩzaɣ se ɛmaɣzɩ?

¹⁴ Yehowa yɔɔdɩ natʋ tɔm ndʋ yɔ. Pʋtɔma yɔ, Aɖam nɛ Ɛva pɛkɛdɩ pa-pɩyalaa mbʋ pɩlaba nɛ pɔɖɔɔnɩ-wɛ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa yɔ. Ye mbʋ, tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ Aabɛɛlɩ pɩzaɣ se ɛmaɣzɩ yɔ, tɩɩɖɔwa.

¹⁵ Yehowa kaatɔm se ɛlɔʋ nɔɔ kɩdɛkɛdaɣ tɛtʋ yɔɔ. Aabɛɛlɩ pɩzaa nɛ ɛna kaɣlaa ɛzɩma sɔɔ nɛ aliizona paañɔ tɛtʋ yɔɔ ɛzɩ Ɛsɔ kaayɔɔdʋʋ yɔ. Yehowa kaatɔm ɖɔɖɔ se Ɛva hosi wɩzasɩ kaɣ ɖɔʋ nɛ ɛɛlʋlʋʋ lɛ, ɛkaɣ nɩʋ siziŋ. Alɩwaatʋ ndʋ palʋlaɣ e-newaa yɔ, Aabɛɛlɩ nawa se tɔm ndʋ ɖɔɖɔ tɩkɔm pɩ-taa. Yehowa kaatɛm naʋ se Ɛva kaɣ ñɩnʋʋ kadadayaɣ se ɛ-walʋ ɛsɔɔlɩ-ɩ nɛ ɛcɔnɩ ɛ-yɔɔ; nɛ Aɖam ɛlɛ yɔ, ɛkaɣ ɛ-halʋ ñazʋʋ. Aabɛɛlɩ pɩzaa nɛ ɛnanɩ ɛ-ɛza ɛzɩma pʋtɔdɩyɛ tɔm ndʋ tɩlaba yɔ. Paa hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa lɛ, Aabɛɛlɩ nawa se Yehowa tɔm kɛ toovenim. Pʋyɔɔ lɛ, Aabɛɛlɩ kaawɛnɩ toovenim se ɛwɛɛnɩ tisuu se tamaɣ ŋga Ɛsɔ laba se wiɖiyi “pʋlʋlaɣ” nakɛyɛ kaɣ ñɔɔzʋʋ mbʋ pɩwɛɛkɩ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa yɔ, kakaɣ labʋ.—Kiɖe 3:15-19.

16, 17. Ɛbɛ kerebimwaa kɩɖaʋ kpɛlɩkɩ Aabɛɛlɩ?

¹⁶ Yehowa sɛyaa. Aabɛɛlɩ taawɛɛnɩ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ nakʋyʋ ɛ-hɔʋ taa. Ɛlɛ pɩtaakɛ ɛyaa ɖeke kaawɛnɩ tɛtʋ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa se papɩzɩɣ nɛ pala Ɛsɔ sɔɔlɩm. Yehowa ɖɔɔnɩ Aɖam nɛ Ɛva kaɖaɣ taa  nɛ pɩtɛ lɛ, ɛɖɩɣ nʋmɔʋ se pa nɛ pe-liɖe taa tʋ nɔɔyʋ pataapɩzɩ nɛ papɩsɩ Paradisuu ŋgʋ kɩ-taa. Yehowa sɩɩ kerebimwaa, Ɛsɔ tiyiyaa mba pɛwɛnɩ lone sɔsɔɖɛ siŋŋ yɔ, nɔnɔɔ taa se paɖaŋ. Nɛ miŋ laɣɖɛ naɖɩyɛ wɛɛ nɛ ɖɩcɔʋ kaahɛzaɣ nɔnɔɔ taa peeɖe.—Kalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 3:24.

¹⁷ Maɣzɩ nɛ ŋna, Aabɛɛlɩ kaakɛ pɩɣa lɛ, ewokaɣ nɛ ɛcɔŋnɩ kerebimwaa mba. Ɛzɩma Ɛsɔ tiyiyaa mba paakpaɣ ɛyaa tomnasɩ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se paawɛ toma pɩdɩɩfɛyɩ. Ɛnaɣaɣ ɖɔɖɔ “miŋ laɣɖɛ” nɖɩ ɖɩñɩlɩsaɣ nɛ ɖɩcɔʋ kaahɛzaɣ yɔ. Ɛnaɣaɣ pɩtɩŋa mbʋ yɔ lɛ, pɩkpaɣaɣ-ɩ sɔɔndʋ. Ɛwɛɛ nɛ ɛpaɣlɩɣ lɛ, wiɖiyi ɛtɩna se pɩnɩ kerebimwaa mba nɛ peyele pa-tʋmɩyɛ nɛ pese. Ðoo nɛ wɩsɩ, nɛ pɩnzɩ nɛ pɩnzɩ lɛ, Ɛsɔ tiyiyaa lɔŋsɩnɖaa nɛ ɖoŋ tɩnaa mba paasɩŋ po-lone taa peeɖe. Peeɖe Aabɛɛlɩ nawa se Yehowa lɩmɖʋyaa siɣsiɣ tɩnaa nabɛyɛ kaawɛɛ nɛ palakɩ ɛ-sɔɔlɩm paa ɛzɩmtaa. Aabɛɛlɩ pɩzaa nɛ ɛna ɛzɩma kerebimwaa wɛnɩ siɣsiɣ wɛtʋ nɛ ñamtʋ Yehowa yɔɔ yɔ, ŋgʋ ɛ-hɔʋ taa mba taawɛɛnɩ wɛtʋ ndʋ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Ɛsɔ tiyiyaa mba pa-kɩɖaʋ kpazɩ Aabɛɛlɩ tisuu ɖoŋ.

18. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ sɔnɔ nɛ ɖɩsɩɩ ɖe-tisuu tigiɖe camɩyɛ?

¹⁸ Yehowa wondu kɩlɩzɩtʋ, natʋ tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ, nɛ kɩɖaŋ kɩbaŋ weyi e-tiyiyaa hawa yɔ, pɩwɩlaɣ Ɛsɔ weyi Yehowa kɛnaa yɔ. Nɛ ɛzɩma Aabɛɛlɩ maɣzaɣ pɩtɩŋa payɩ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩkpazɩ e-tisuu ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩ. Toovenim, Aabɛɛlɩ kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ lɔŋ sakɩyɛ. Kɩsɩɣnɩ piya evelisi nɛ sɩna se sɩpɩzɩɣ nɛ sɩwɛɛnɩ tisuu siŋŋ Yehowa Ɛsɔ yɔɔ, paa sɩ-hɔʋ taa mba ɩɩhaɣ-sɩ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ yɔ. Sɔnɔ Yehowa wondu  kɩlɩzɩtʋ ndʋ tɩcɔ-ɖʋ nɛ tɩta yɔ, Bibl nɛ Ɛsɔ sɛyaa sakɩyɛ mba pahaɣ kɩɖaŋ kɩbaŋ yɔ, pasɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩsɩɩ ɖe-tisuu tigiɖe camɩyɛ.

19. Toovenim tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ taa Aabɛɛlɩ kɔm nɛ ɛnɩɩ?

¹⁹ Aabɛɛlɩ tisuu kaawɛɛ nɛ pɩpaɣlɩɣ lɛ, ɛñɩnɩɣ se ɛwɩlɩ e-tisuu pɩlɩɩnɩ ɛ-lakasɩ taa. Ɛlɛ, ɛbɛ pʋdʋ ɛyʋ yem pɩzɩɣ nɛ ɛha kedeŋa kpeekpe Lɩzɩyʋ? Toovenim se pɩɩsɔzʋʋ Ɛsɔ pʋyʋ se ɛyaa ɩlabɩ-ɩ kʋjɔʋ nɛ pɩtɩcɛyɩ se pasɩnɩ-ɩ. Ɛlɛ, Aabɛɛlɩ kɔm nɛ ɛnɩɩ toovenim tɔm kɩcɛyɩtʋ natʋyʋ taa. Tɔm ndʋ yɔ se ye ɛwɛnɩ lɩmaɣza kɩbana nɛ ɛkpaɣ mbʋ ɛwɛna nɛ pɩkɩlɩ ɖeu yɔ nɛ ɛha Yehowa yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ Yehowa.

20, 21. Haɖɛ nɖɩ Kayɩnɩ nɛ Aabɛɛlɩ paha Yehowa? Nɛ ɛbɛ Yehowa laba?

²⁰ Aabɛɛlɩ kpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɛlɩzɩɣ e-heŋ taa nɩɩyɩ nɛ ɛlaa Ɛsɔ kɩlaʋ. Ɛlɩzɩ kajalaɣ heɣsi nɛ ɛkpaɣ sɩ-hɔɔlɩŋ weyi ɩkpaɖɩ ɖeu yɔ nɛ ɛlaa. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɖɔɖɔ lɛ, Kayɩnɩ ñɩnaɣ se ɛ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Ɛsɔ nɛ ɛlɛ wazɩ-ɩ. Peeɖe ɛñɔɔzɩ ɛ-tɩ se ɛha Ɛsɔ tɔɔnaɣ ŋga ɛkpaɣ ɛ-hayɩm taa yɔ, ka-taa nakɛyɛ. Ɛlɛ, ɛtaawɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana ɛzɩ Aabɛɛlɩ yɔ. Tʋkaɣ ŋga kaawɛ pɛ-hɛkʋ taa yɔ, pana-kɛ kaɣlaa alɩwaatʋ ndʋ pa-naalɛ pakpaɣ pa-kɩlaŋ nɛ palaa yɔ.

²¹ Pɩtɩla yɔ, Aɖam pɩyalaa mba pa-naalɛ pama paa weyi lɛ ɛ-kɩlaʋ pɩyɛ, nɛ popuzi miŋ se papɩzɩ nɛ palaa pa-kɩlaŋ. Nɛ pʋtɔma yɔ, kerebimwaa mba paakɛ Yehowa lone taa caɣyaa tɛtʋ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, pɛ-ɛzɩdaa palakaɣ mbʋ. Yehowa laba nɛ pana se ɛna mbʋ palaba yɔ. Ðɩkalɩɣ Bibl taa se: “[Yehowa] mʋ Aabɛɛlɩ nɛ ɛ-haɖɛ.” (Kiɖe 4:4) Bibl tɩkɛdɩ ɛzɩma Yehowa wɩlaa se ɛmʋ haɖɛ nɖɩ yɔ.

22, 23. Ɛbɛ yɔɔ Yehowa mʋ Aabɛɛlɩ kɩlaʋ?

²² Ɛbɛ yɔɔ Ɛsɔ mʋ Aabɛɛlɩ haɖɛ nɛ ɛtɩmʋ Kayɩnɩ ñɩnɖɛ? Ɛzɩ mbʋ Aabɛɛlɩ kpaɣ nɛ ɛlaa kɩlaʋ yɔ, pɩ-yɔɔ Ɛsɔ mʋ-kʋ yaa we? Mbʋ pɩwɛ wezuu nɛ pifeziɣ yɔ, mbʋ Aabɛɛlɩ kpaɣ nɛ ɛlaa kɩlaʋ nɛ elizi calɩm mbʋ pɩsɩŋnɩ wezuu yɔ. Ɛzɩ Aabɛɛlɩ kaasɩma se kɩlaʋ ŋgʋ kɩkaɣ wɛʋ ñɩm siŋŋ na? Aabɛɛlɩ sɩba nɛ pɩla pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ lɛ, Ɛsɔ kpaɣ heɣa ŋga kɛfɛyɩ ɛjandʋ yɔ ka-kɩlaʋ nɛ ɛnɩɣzɩnɩ ɛ-maɣmaɣ Ɛ-Pɩyalʋ weyi ɛtalɩ pilim yɔ ɛ-kɩlaʋ, weyi ɛkɛ “Ɛsɔ Heɣa” ŋga pakaɣ kpɛdʋʋ ka-calɩm ɖulum yɔ. (Yoh. 1:29; Egl. 12:5-7) Ɛlɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se Aabɛɛlɩ taatɩlɩ yaa ɛtaanɩɣ tɔm ndʋ tɩ-tɩŋa tɩ-taa.

²³ Ɛlɛ tɔm ndʋ ɖɩsɩma yɔ lɛ se, Aabɛɛlɩ kpaɣ mbʋ ɛɛwɛna nɛ pɩkɩlɩ ɖeu yɔ nɛ ɛha Yehowa. Pɩtaakɛ Aabɛɛlɩ haɖɛ yeke Yehowa kaamʋ camɩyɛ, ɛlɛ Aabɛɛlɩ maɣmaɣ kaahiɣ lootiye ɛ-ɛzɩdaa. Sɔɔlɩm mbʋ Aabɛɛlɩ kaasɔɔlɩnɩ Yehowa nɛ tisuu mbʋ ɛɛwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, mbʋ tuzini-i nɛ ɛlaa-ɩ kɩlaʋ.

24. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩtɔŋ se pɩtɩkɛ Kayɩnɩ haɖɛ maɣmaɣ taafɛyɩnɩ ɖeu? (b) Ɛzɩma tɩyɛ Kayɩnɩ lakasɩ wɛ ɛzɩ ɛyaa sakɩyɛ ñɩnzɩ sɔnɔ yɔ?

 ²⁴ Kayɩnɩ hɔɔlʋʋ taa lɛ, pɩtaala mbʋ. Yehowa “taamʋ Kayɩnɩ nɛ ɛ-haɖɛ.” (Kiɖe 4:5) Pɩtɩkɛ Kayɩnɩ haɖɛ taafɛyɩnɩ ɖeu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Moyizi Paɣtʋ kaaha nʋmɔʋ pʋwayɩ se palaa Ɛsɔ hayɩm taa tɔɔnaɣ. (Lev. 6:14, 15) Ɛlɛ, Bibl yɔɔdaa se Kayɩnɩ “lakasɩ kaakɛ kɩdɛkɛdɩsɩ.” (Kalɩ 1 Yohanɛɛsɩ 3:12.) Ɛzɩ ɛyaa sakɩyɛ lakʋʋ sɔnɔ yɔ, pʋtɔma yɔ Kayɩnɩ maɣzaɣ se papɩzɩɣ nɛ pɛsɛɛ Ɛsɔ ɛza yɔɔ yem nɛ pɩkɛdɩnɩ-ɩ. Pitileɖi pʋcɔ nɛ ɛ-lakasɩ wɩlɩ se ɛtaawɛɛnɩ tisuu siŋŋ Yehowa yɔɔ yaa ɛtaasɔɔlɩ-ɩ.

25, 26. Lɔŋ weyi Yehowa tasɩ Kayɩnɩ? Ɛlɛ ɛbɛ Kayɩnɩ laba?

²⁵ Alɩwaatʋ ndʋ Kayɩnɩ nawa se Ɛsɔ tɩmʋ ɛ-haɖɛ yɔ, ɛzɩ ɛñaɣ pana se ɛkpɛlɩkɩ Aabɛɛlɩ kɩɖaʋ na? Aayɩ. Eyeba nɛ ɛkɔ pana siŋŋ nɛ e-neu. Yehowa na mbʋ pɩɩwɛ Kayɩnɩ laŋɩyɛ taa lɛ, ɛñaɣ pana se ɛsɩnɩ-ɩ hɛɛɛ nɛ ɛnɩɩ tɔm taa. Eheyi-i se nʋmɔʋ ŋgʋ ɛkpaɣ yɔ, kɩpɩzɩɣ nɛ kiwoni-i kɩwɛɛkɩm sɔsɔm taa. Nɛ ɛtaa-ɩ liu se ye ɛlɛɣzɩ ɛ-lakasɩ yɔ ‘ɛkaɣ ɛ-ñʋʋ kʋsʋʋ,’ pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ehikiɣ Ɛsɔ kʋjɔʋ.—Kiɖe 4:6, 7.

²⁶ Kayɩnɩ tɩkpaɣ lɔŋ weyi Ɛsɔ tasɩ-ɩ yɔ nɛ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ. Eheyi e-neu weyi ɛlɛ ñataaɖʋnɩ natʋyʋ yɔ se ɛsɩɩ-ɩ hayɩm taa. Patalɩ peeɖe lɛ, Kayɩnɩ ɖa Aabɛɛlɩ nɛ ɛkʋ-ɩ. (Kiɖe 4:8) Ye mbʋ, papɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ se Aabɛɛlɩ kɛ weyi pacalɩ nazʋʋ Ɛsɔ sɛtʋ nʋmɔʋ taa yɔ, yaa kajalaɣ pakʋm ɖulum. Toovenim Aabɛɛlɩ sɩba, ɛlɛ ɛ-tɔm tɩsɩɩ tɩnaɣ peeɖe.

27. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu se pakaɣ Aabɛɛlɩ fezuu? (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ se ɖɩkaɣ katʋʋ Aabɛɛlɩ wiɖiyi?

²⁷ Papɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ se Aabɛɛlɩ calɩm mabɩ kubusi nɛ Yehowa Ɛsɔ cɔlɔ se ɛkpa kɩmɩyɛ, yaa se eɖezi ɛ-tɔm. Nɛ Ɛsɔ ɖezi ɖɔɖɔ ɛ-tɔm nɛ ɛhɔ kañatʋ tʋ Kayɩnɩ nɩŋgbaaŋ ɛzɩma ɛkʋ ɛyʋ yɔ, pɩ-yɔɔ. (Kiɖe 4:9-12) Mbʋ pɩkɩlɩ cɛyʋʋ yɔ lɛ se Aabɛɛlɩ tisuu tɔm ndʋ, tɩyɔɔdʋʋnɩ-ɖʋ sɔnɔ. Pɩtɩla, Aabɛɛlɩ caɣ wezuu ɛzɩ pɩnzɩ mɩnʋʋ yɔ na, nɛ ye pakpaɣ ɛ-pɩnzɩ nzɩ nɛ pamaɣzɩnɩ ɛ-alɩwaatʋ taa ɛyaa pɩnzɩ yɔ, e-wezuu caɣʋ tɩɖaɣlɩ. Paa mbʋ yɔ, Aabɛɛlɩ caɣ wezuu ŋgʋ yɔ, kɩkɛdɩnɩ Ɛsɔ. Pʋcɔ nɛ ɛsɩkɩ lɛ, ɛɛnawa se ɛ-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa, ɛ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, nɛ ɛlɛ sɔɔlɩ-ɩ. (Ebr. 11:4) Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu se Yehowa ɛɛsɔʋ ɛ-yɔɔ kpa nɛ ɛkaɣ-ɩ fezuu nɛ ɛcaɣ wezuu paradisuu taa tɛtʋ yɔɔ. (Yoh. 5:28, 29) Ŋkaɣ-ɩ katʋʋ peeɖe na? Ye ŋtɛm ña-taa nɛ ŋwelisini Aabɛɛlɩ weyi eɖiɣni-ɖʋ yɔɔdɩnʋʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ e-tisuu yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkatɩ-ɩ peeɖe..