LUKWIKILU ke sadisaka beto na kuvanda kikesa. Mu mbandu, ata Satana ke sosaka kulembisa kimpeve na beto, lukwikilu ke sadisaka beto na “kufwa batolo-tolo yonso ya tiya ya muntu ya mbi.” (Baef. 6:16) Kana beto kele ti lukwikilu beto ta nunga bampasi yina kele bonso bangumba. Yezu songaka balongoki na yandi nde: “Kana beno kele ti lukwikilu ata ya fioti bonso nkeni ya mutarde, beno ta tuba na ngumba yai nde, ‘Katuka awa, kwenda kuna,’ mpi yo ta kwenda.” (Mat. 17:20) Sambu lukwikilu ke sadisaka beto na kuvanda ngolo na kimpeve, bika beto tadila bangiufula yai: Lukwikilu kele nki? Inki mutindu ntima na beto lenda bebisa lukwikilu na beto? Inki mutindu beto lenda kumisa lukwikilu na beto ngolo? Na nani beto fwete monisa lukwikilu?—Bar. 4:3.

Lukwikilu ke tendula kaka ve kukwikila to kuvanda ti nzayilu ya kieleka, sambu “bademo ke kwikilaka [nde Nzambi kele] mpi ke tekitaka na boma.” (Yak. 2:19) Ebuna, lukwikilu kele nki?

Biblia ke tendula lukwikilu na mitindu zole. Ya ntete, “lukwikilu kele kivuvu ya kieleka nde mambu yina nge ke vingila ta lungana.” (Baeb. 11:1a) Kana nge kele ti lukwikilu, nge ta ndima kibeni nde mambu yonso yina Yehowa ke tubaka kele ya kieleka mpi yo ta lungana. Mu mbandu, Yehowa songaka bantu ya Izraele nde: “Kana beno kuka kufwa kuwakana na mono ya me tala mwini mpi kuwakana na mono ya me tala mpimpa, sambu na kukanga mwini ti mpimpa nzila sambu yo kwisa ve na ntangu na yo, na ntangu yina, kuwakana na mono ti nsadi na mono Davidi lenda fwa.” (Yer. 33:20, 21) Keti nge me waka dezia boma nde kilumbu mosi ntangu kubasika ve ebuna mpimpa ti mwini kuvanda ve? Kana nge ke ndimaka nde ntoto ke tambulaka kaka na minsiku yina ke twadisaka yo mpi yo ke balukaka na nziunga ya ntangu, ebuna Ngangi ya bansiku yai ta lungisa ve balusilu na yandi? Yandi ta lungisa yo.—Yez. 55:10, 11; Mat. 5:18.

Ya zole, lukwikilu kele “nzikisa ya pwelele ya ke monisa nde mambu ya nge ke kwikila kele ya kieleka, ata yo ke monana ve.” Biblia ke binga yo “nzikisa ya pwelele ya ke monisa” bima yina ke monana ve na meso kansi ya kele masonga. (Baeb. 11:1b) Inki mutindu? Yindula nde mwana-fioti ke yula nge nde: ‘Inki mutindu nge ke zabaka nde mupepe kele?’ Ata nge me monaka ntete ve mupepe, ziku nge fwete pesa mwana yina banzikisa ya pwelele, mu mbandu mupepe yina beto ke pemaka, mutindu mupepe ke nikisaka bima to mambu ya nkaka yina yo ke salaka. Kana mwana kundima banzikisa yai, yandi ta bakisa nde bima ya nkaka kele kansi bantu ke monaka yo ve. Mutindu mosi, lukwikilu ke katukaka na banzikisa ya pwelele.—Bar. 1:20.

Sambu lukwikilu ke katukaka na banzikisa ya pwelele, muntu fwete vanda ntete ti “nzayilu ya sikisiki ya kieleka” sambu na kuvanda ti lukwikilu. (1 Tim. 2:4) Kansi yo me fwana ve. Ntumwa Polo sonikaka nde: “Yandi fwete kwikila na ntima na yandi.” (Bar. 10:10) Muntu fwete ndima kieleka mpi kubaka yo na mbalu.  Ebuna, yo ta pusa yandi na kumonisa lukwikilu disongidila kuzinga na kuwakana ti kieleka. (Yak. 2:20) Muntu yina ke bakaka ve kieleka na mbalu ke buyaka banzikisa ya pwelele sambu yandi ke zolaka ve kusoba bangindu na yandi to ke salaka kaka luzolo na yandi. (2 Pie. 3:3, 4; Yude 18) Yo yina, na ntangu ya ntama bantu yonso kwikilaka ve ata bo monaka bimangu. (Kut. 14:11; Yoa. 12:37) Mpeve santu ya Nzambi ke sadisaka kaka bantu ya masonga na kukuma ti lukwikilu.—Bag. 5: 22; 2 Bate. 2:10, 11.

Ntotila Davidi vandaka ti lukwikilu ya ngolo. (Baeb. 11:32, 33) Kansi, ata muntu mosi ve na dibuta na bo vandaka ti lukwikilu bonso yandi. Mu mbandu, kilumbu mosi yaya na bo ya ntete Eliabi monisaka ve lukwikilu ntangu yandi nganinaka Davidi sambu Davidi vandaka kudiyangisa na mambu yina Goliati vandaka kutuba. (1 Sam. 17:26-28) Beto ke butukaka ve ti lukwikilu mpi ke bakaka yo ve na bibuti na beto. Yo yina, Davidi kumaka ti lukwikilu ya ngolo sambu yandi salaka bikesa ya kukuma nduku ya Nzambi.

Nkunga 27 ke monisa mutindu Davidi kumaka ti lukwikilu ya ngolo. (Verse 1) Davidi yindulaka mingi mambu yina yandi kutanaka ti yo mpi mutindu Yehowa sadisaka yandi na ntwala ya bambeni. (Verse 2, 3) Yandi sepelaka mingi na bangidika yina Yehowa bakaka sambu na lusambu. (Verse 4) Davidi vandaka kusambila Nzambi ti bansadi ya nkaka ya Nzambi na nzo-tenta. (Verse 6) Yandi vandaka kusamba Yehowa na masonga yonso. (Verse 7, 8) Davidi bikaka nde Nzambi kulonga yandi. (Verse 11) Davidi bakisaka mfunu ya lukwikilu, yo yina yandi kudiyulaka nde: “Mono zolaka kuvanda na wapi kana mono vandaka ve na lukwikilu?”—Verse 13.

Nge lenda kuma ti lukwikilu bonso Davidi kana nge kele ti mabanza ya mbote mpi ke sadila mambu yina kele na Nkunga 27. Sambu lukwikilu ke katukaka na nzayilu ya sikisiki, kana nge ke tanga mingi Ndinga ya Nzambi mpi mikanda na beto, nge ta yedisa kikalulu yai ya mbuma ya mpeve ya Nzambi. (Nk. 1:2, 3) Ntangu nge ke longuka, yindula mingi mambu yina nge ke longuka. Yo ta sadisa nge na kukuma ti ntonda sambu na Yehowa. Ebuna, nge ta monisa lukwikilu na nge ntangu nge ke kwenda na balukutakanu mpi na kisalu ya kusamuna. (Baeb. 10:23-25) Diaka, beto ke monisaka lukwikilu ntangu beto ke landaka ‘kusamba mpi ke yambulaka ve.’ (Luka 18:1-8) Yo yina, ‘samba Yehowa ntangu yonso’ mpi tula ntima nde ‘yandi ke kudibanzaka sambu na nge.’ (1 Bate. 5:17; 1 Pie. 5:7) Lukwikilu ke pusaka na bisalu mpi bisalu ke kumisaka lukwikilu na beto ngolo.—Yak. 2:22.

Na nkokila na ntwala ya lufwa ya Yezu, yandi songaka balongoki na yandi nde: “Beno kwikila na Nzambi, beno kwikila mpi na  mono.” (Yoa. 14:1) Yo yina, beto fwete kwikila na Yehowa mpi na Yezu. Inki mutindu nge lenda monisa lukwikilu na Yezu? Beto tadila mambu tatu.

Ya ntete, baka kimenga ya Yezu bonso dikabu yina Nzambi me pesaka nge. Ntumwa Polo tubaka nde: “Mono ke zinga . . . na nzila ya lukwikilu na mono na Mwana ya Nzambi, yina zolaka mono mpi fwaka sambu na mono.” (Bag. 2:20) Ntangu nge ke monisa lukwikilu na Yezu, nge ke ndima kibeni nde kimenga na yandi kele sambu na nge, yo ke lolula masumu na nge, ke pesa nge kivuvu ya kuzinga mvula na mvula mpi kuluta diaka, yo ke monisa kibeni nde Nzambi ke zolaka nge. (Bar. 8:32, 38, 39; Baef. 1:7) Yo ta sadisa nge na kudiyangisa diaka ve sambu na masumu ya nge me salaka.—2 Bate. 2:16, 17.

Ya zole, kwenda pene-pene na Yehowa na kisambu na nsadisa ya kimenga ya Yezu. Na nzila ya kimenga yango, beto lenda samba Yehowa na ‘masonga, sambu yandi wila beto mawa mpi kumonisila beto ntima ya mbote ya nene sambu na kusadisa beto na ntangu ya mbote.’ (Baeb. 4:15, 16; 10:19-22) Kisambu ke sadisaka beto na kubwa ve na mpukumuna.—Luka 22:40.

Ya tatu, lemfukila Yezu. Ntumwa Yoane sonikaka nde: “Muntu yina ke monisa lukwikilu na Mwana kele na luzingu ya mvula na mvula; muntu yina ke lemfuka ve na Mwana ta mona ve luzingu, kansi makasi ya Nzambi kele na zulu na yandi.” (Yoa. 3:36) Yoane ke monisa nde lukwikilu ti kukonda bulemfu ke tambulaka ve nzila mosi. Nge ta monisa lukwikilu na Yezu kana nge ke lemfukila yandi. Nge ta lemfukila Yezu, kana nge ke zitisaka “nsiku ya Kristu,” disongidila, mambu yonso yina yandi longaka mpi pesaka ntuma. (Bag. 6:2) Diaka, nge ta lemfukila Yezu kana nge ke landa lutwadisu yina yandi ke pesa na nzila ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” (Mat. 24:45) Kana nge ke lemfukila Yezu, nge ta nunga bampasi yina kele bonso mipepe ya ngolo.—Luka 6:47, 48.

Kilumbu mosi, bakala mosi bondila Yezu nde: “Mono kele ti lukwikilu! Sadisa mono kisika mono me konda lukwikilu!” (Mar. 9:24) Yandi vandaka ti lukwikilu kansi na kudikulumusa yonso yandi bakisaka nde yandi fwete kuma ti lukwikilu ya mingi. Bonso bakala yai, bantangu ya nkaka beto yonso ke vandaka ti mfunu ya lukwikilu ya mingi. Beto yonso lenda kumisa lukwikilu na beto ngolo. Mutindu beto me mona yo, beto ke kumisaka lukwikilu na beto ngolo kana beto ke tanga Ndinga ya Nzambi mpi ke yindula yo mingi, yo ta sadisa beto na kupesa Yehowa matondo. Lukwikilu na beto ke kumaka diaka ngolo ntangu beto ke kwendaka na balukutakanu, ke samunaka mpi ke sambaka mbala na mbala. Diaka, kana beto kumisa lukwikilu na beto ngolo, yo ta natila beto balusakumunu. Biblia ke tuba nde: “Bampangi ya mono ke zolaka mingi, beno kuditunga na zulu ya lukwikilu na beno ya kuluta santu . . . sambu beno bikala na zola ya Nzambi.”—Yude 20, 21.