1-3. (a) Inki mambu baleke yonso ke kutanaka na yo mpi beto lenda fwanisa yo ti nki? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.) (b) Inki ta sadisa baleke yina kele Bakristu na mambu yina bo ke kutana ti yo?

YINDULA nde nge ke zola kukwenda na lukutakanu ya mfunu na mbanza mosi ya ntama mpi yo ke lomba nde nge kwenda na kamio. Na parkingi, mabanza na nge lenda kuma kisaka-saka sambu nge lenda kuta bantu mingi mpi bakamio mingi. Kansi nge ta vanda na kiese mingi kana nge zaba mbote kisika yina nge ke kwenda mpi kamio yina nge ta kota. Nge ta kota ve na konso kamio yina sambu nge me zaba nde yo lenda nata nge kisika ya nkaka.

² Luzingu kele bonso nzietelo mpi baleke kele bonso bantu mingi yina kele na parkingi. Bantangu ya nkaka balukanu ke vandaka mingi na luzingu, yo yina yo lenda vwalangasa mabanza na nge. Kansi kana nge zaba mpenza kisika nge ke kwenda, yo ta vanda mpasi ve na kusala bansola ya mbote. Inki nzila nge fwete landa?

³ Disolo yai ta pesa mvutu na ngiufula yai mpi ta sadisa nge na kudipesa mingi na mambu yina ke sepedisaka Yehowa. Yo ke tendula kulanda bandongisila ya Yehowa na balukanu yonso ya nge ke baka na luzingu, mu mbandu na yina me tala banzo-nkanda, kisalu, kukwela to kubuta bana. Yo ke tendula mpi kusala ngolo sambu na kulungisa balukanu ya kimpeve, balukanu yina ta nata nge  pene-pene na Yehowa. Kana nge ke kudipesa na kusadila Yehowa, yandi ta sakumuna nge mpi ta sadisa nge na kulungisa balukanu na nge.—Tanga Bingana 16:3.

4. Inki beto ta longuka na disolo yai?

⁴ Yo kele mbote na kuditudila balukanu ya kimpeve. Sambu na nki? Bika beto tadila mambu tatu. Ya ntete ti ya zole ta sadisa nge na kubakisa nde kana nge ke lungisa balukanu ya kimpeve, nge ta kuma nduku ya Yehowa. Ya tatu ta monisa sambu na nki yo kele mfunu na kuditudila balukanu yai ntangu nge kele ntete leke.

5. Inki kele kikuma ya kuluta mfunu ya kuditudila balukanu ya kimpeve?

⁵ Kikuma ya ntete ya kuluta mfunu kele kutonda Yehowa sambu na zola na yandi mpi mambu yonso yina yandi ke salaka sambu na beto. Muyimbi-bankunga mosi sonikaka nde: “Yo kele mbote na kupesa Yehowa matondo . . . Sambu nge me pesa mono kiese, O Yehowa, sambu na bisalu na nge; mono ke tula milolo ya kiese sambu na bisalu ya maboko na nge.” (Nkunga 92:1, 4) Yindula mambu yonso yina Yehowa me pesaka nge: luzingu, lukwikilu, Biblia, dibundu mpi kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na Paladisu. Kana nge ke kuditudila balukanu ya kimpeve, yo ta monisa nde nge ke tonda Yehowa na mambu yai yonso mpi nge ta kwenda pene-pene na yandi.

6. (a) Inki mutindu balukanu ya kimpeve lenda sadisa nge na kukuma nduku ya Yehowa? (b) Inki kele mwa balukanu yina nge lenda kuditudila ntangu nge kele ntete leke?

⁶ Kikuma ya zole kele nde kusala ngolo sambu na kulungisa balukanu ya kimpeve ta monisa nde nge ke sadila Yehowa kisalu ya mbote. Yo ta sadisa nge na kukuma nduku na yandi. Ntumwa Polo tubaka nde: “Nzambi me konda ve lunungu sambu yandi vila kisalu na beno mpi zola yina beno monisaka sambu na zina na yandi.” (Baebreo 6:10) Ata nge kele leke, nge lenda kuditudila balukanu. Mu mbandu, ntangu Christine vandaka ti bamvula 10 yandi bakaka lukanu ya kutanga mbala na mbala masolo ya bantu ya kwikama. Ntangu Toby vandaka ti bamvula 12, yandi bakaka lukanu ya kutanga Biblia ya mvimba na ntwala ya kubaka mbotika. Maxim bakaka mbotika ti bamvula 11 mpi leke na yandi Noemi ti bamvula 10. Bo zole bakala lukanu ya kukwenda na Betele. Sambu na kulungisa lukanu na bo, bo tulaka formilere ya kukwenda na Betele na kibaka ya nzo na bo. Ebuna nge? Keti nge lenda yindula mwa balukanu yina nge lenda baka mpi kusala ngolo na kulungisa yo?—Tanga Bafilipi 1:10, 11.

7, 8. (a) Inki mutindu kuditudila balukanu lenda sadisa nge na kusala bansola ya mbote? (b) Sambu na nki leke mosi buyaka kusala iniversite?

⁷ Inki kele kikuma ya tatu ya mfunu yina ke pusa nge na kuditudila balukanu ntangu nge kele ntete leke? Nge kele ti balukanu mingi ya kubaka ntangu nge kele leke. Mu mbandu, kubaka balukanu na yina me tala banzo-nkanda, kisalu yina nge ta sala mpi mambu ya nkaka. Kubaka balukanu na luzingu kele bonso muntu ya me kutana ti banzila mingi ntangu yandi ke sala nzietelo. Kana nge me zaba kisika ya nge ke kwenda, yo ta vanda pete na kupona nzila ya mbote. Mutindu mosi, kana nge me zaba mbote balukanu na nge, nge ta sala bansola ya mbote. Bingana 21:5 ke tuba nde: “Balukanu ya muntu yina ke salaka ngolo ke nataka kibeni na kununga.” Kana nge baka balukanu ya mbote ntangu nge kele leke, nge ta nunga. Yai mambu mpangi-nkento Damaris salaka, yandi bakaka lukanu ya mfunu ntangu yandi vandaka toko.

⁸ Damaris bakaka matonsi mingi ntangu yandi manisaka nzo-nkanda mpi yo lombaka nde yandi kwenda kusala iniversite kukonda kufuta mbongo sambu na kukuma avoka. Kansi yandi ponaka kusala na banki mosi. Sambu na nki? Sambu ntangu yandi vandaka leke, yandi bakala lukanu ya kukuma mupasudi-nzila. Yandi ke tuba nde: “Mono  kumaka kusala ntangu fioti na banki. Kana mono kwendaka na iniversite sambu na kukuma avoka, mono zolaka kuzwa mbongo mingi, kansi mono zolaka kuzwa ve kisalu yina zolaka kubaka mono ntangu fioti.” Damaris me sala bamvula 20 na kisalu ya kimupasudi-nzila. Keti yandi ke bakisaka nde yandi bakaka lukanu ya mbote ntangu yandi vandaka leke? Ee. Kisika yandi ke salaka na banki, yandi ke monaka ba avoka mingi yina ke salaka kisalu yina yandi zolaka kusala kana yandi kwendaka na iniversite. Yandi ke tuba nde ba avoka mingi ke vandaka ve na kiese na kisalu na bo. Damaris ke yika nde bamvula yonso yina yandi me salaka na kisalu ya kimupasudi-nzila me natilaka yandi kiese ya mingi mpi yo me sadisaka yandi na kuvanda ve na mawa bonso bo.

9. Sambu na nki beto fwete sepela ti baleke yina ke sadilaka Yehowa?

⁹ Bampangi mingi ya baleke na ntoto ya mvimba ke bakaka balukanu ya mbote kibeni mpi yo me fwana na kusikisa bo. Bo ke tulaka kinduku na bo ti Yehowa mpi balukanu na bo ya kimpeve na kisika ya ntete. Baleke yai ke vandaka na kiese mpi ke landaka lutwadisu ya Yehowa na mambu yonso, mu mbandu na yina me tala banzo-nkanda, kisalu mpi luzingu ya dibuta. Salomo tubaka nde: “Tula ntima na nge ya mvimba na Yehowa.” Yandi yikaka nde: “Na banzila na nge yonso, yindula yandi, ebuna yandi ta katula basakuba na banzila na nge.” (Bingana 3:5, 6) Baleke, Yehowa ke zolaka beno mingi kibeni! Yandi ke bakaka beno na mbalu mpi yandi ke taninaka, ke twadisaka mpi ke sakumunaka beno.

10. (a) Sambu na nki kusamuna fwete vanda kisalu ya kuluta mfunu na luzingu na beto? (b) Inki mutindu nge lenda kuma kutendula mbote mambu yina nge ke kwikilaka?

¹⁰ Kana nge ke sala bikesa sambu na kusepedisa Yehowa, yo ta pusa nge na kuzabisa bantu ya nkaka mambu na yandi. Yezu Kristu tubaka nde: “Bo fwete samuna ntete nsangu ya mbote.” (Marko 13:10) Yo yina, beto fwete samuna kukonda kusukinina mpi yo fwete vanda kisalu ya kuluta mfunu na luzingu na beto. Keti nge lenda baka lukanu ya kusamuna mingi mbala na mbala? Keti nge lenda kuma mupasudi-nzila? Inki nge fwete sala kana nge ke sepela ve kusamuna mingi? Inki mutindu nge lenda kuma kutendula mbote mambu yina nge ke kwikilaka? Mambu zole ta sadisa nge: Kudibongisa mbote mpi kuyambula ve na kuzabisa bantu mambu yina nge me zaba sambu na Yehowa. Nge ta yituka na kumona mutindu nge ta kuma kuzola kisalu ya kusamuna.

11, 12. (a) Inki nge lenda sala na kudibongisa sambu na kuzabisa bantu ya nkaka mambu ya Yehowa? (b) Inki mutindu leke mosi zwaka dibaku ya kuzabisa banduku na yandi ya nzo-nkanda mambu ya Yehowa?

¹¹ Yidika mvutu mosi na bangiufula yina banduku ya nzo-nkanda lenda yula nge, mu mbandu, “Sambu na nki nge ke kwikilaka na Nzambi?” Masolo yina kele na site na beto jw.org lenda sadisa nge na kubaka mvutu na ngiufula yai. Kana nge bweta LA BIBLE ET VOUS > ADOLESCENTS, nge ta mona fiche de réflexion mpi bweta na ntu-diambu “Pourquoi est-ce que je crois en Dieu ?” Landa mambu yina kele na fiche de réflexion sambu na kuzwa mvutu ya mbote. Nge ta mona baverse tatu yina nge lenda sadila: Baebreo 3:4, Baroma 1:20 mpi Nkunga 139:14. Nge lenda zwa diaka ba fiche de réflexion ya nkaka yina nge lenda sadila sambu na kuyidika bamvutu na bangiufula mingi.—Tanga 1 Piere 3:15.

¹² Nge lenda zabisa banduku na nge ya nzo-nkanda mutindu bo mosi lenda kota na jw.org sambu na kuzaba mambu mingi. Luca salaka mutindu yina. Banduku na yandi ya nzo-nkanda vandaka kutubila malongi ya mabundu mingi. Luca bakisaka nde mukanda yina bo vandaka na yo vandaka kutubila mambu ya luvunu sambu na Bambangi ya  Yehowa. Ata Luca waka mwa boma na kutuba, yandi lombaka longi na bo nzila ya kuzabisa banduku na yandi nde mambu yina kele ya luvunu. Longi pesaka yandi nswa ya kutendula balukwikilu na yandi mpi yandi songaka bana ya nzo-nkanda yonso site Internet na beto. Longi pesaka bana ya nzo-nkanda yonso devware ya kutala video yina kele ti ntu-diambu Nunga Muntu ya Ke Nwanisa Nge, Kukonda Kunwana. Yindula kiese yina Luca waka mutindu yandi zabisaka banduku na yandi ya nzo-nkanda mambu ya Yehowa!

13. Sambu na nki beto fwete vila ve balukanu na beto ntangu beto ke kutana ti bampasi?

¹³ Kana nge kutana ti bampasi, kulemba ve, landa kusala bikesa sambu na kulungisa balukanu na nge. (2 Timoteo 4:2) Katharina salaka mpi mutindu yina. Ntangu yandi vandaka ti bamvula 17, yandi bakaka lukanu ya kuta kimbangi na banduku na yandi yonso ya kisalu. Nduku na yandi mosi vandaka kufinga yandi mbala mingi. Kansi yandi vilaka ve lukanu na yandi. Bikalulu na yandi ya mbote yitukisaka mingi Hans, nduku na yandi ya kisalu. Hans kumaka kutanga mikanda na beto, longukaka Biblia mpi bakaka mbotika. Katharina zabaka ve bansoba yina Hans salaka sambu Katharina kwendaka kisika ya nkaka. Na nima ya bamvula 13 ntangu yandi kwendaka na lukutakanu ti dibuta na yandi, yandi yitukaka na kumona Hans ke sala diskure na Nzo ya Kimfumu. Yandi waka kiese mingi sambu yandi yambulaka ve lukanu na yandi ya kuta kimbangi na banduku na yandi ya kisalu.

14, 15. (a) Inki nge fwete vila ve ntangu bantu ya nkaka ke pusa nge na kusala mambu yina bo ke sala? (b) Inki nge fwete sala sambu nge vila ve lukanu na nge ntangu bantu ke pusa nge na kusala mambu yina bo ke sala?

¹⁴ Disolo yai me siamisa nge na kusala bikesa na kusepedisa Yehowa mpi kuditudila balukanu ya kimpeve. Kansi baleke mingi ya bamvula na nge ke zolaka kaka bansaka. Bo lenda lomba nge na kusala mambu yina bo ke sala. Nsuka-nsuka, nge lenda sala mambu yina ta monisa bantu nde yo vandaka mfunu nde nge lungisa balukanu na nge. Kupesa ve nzila nde bantu kupusa nge na kuvila balukanu na nge. Kana nge vandaka na parkingi yina beto tubilaka na luyantiku, keti nge zolaka kukota na konso kamio yina kaka sambu bantu yina kele na kati me vanda mbote? Ata fioti ve!

 ¹⁵ Yo yina, nki nge fwete sala sambu nge vila ve lukanu na nge ntangu bantu ya nkaka ke pusa nge na kusala mambu yina bo ke sala? Tina mabaku yina ta vanda mpasi na kutelemina mambu ya mbi yina bantu ya nkaka lenda pusa nge na kusala. (Bingana 22:3) Yindula bampasi yina lenda kumina nge kana nge sala mambu ya mbi. (Bagalatia 6:7) Na kudikulumusa yonso, ndima nde nge kele na mfunu ya bandongisila ya mbote. Wa mambu yina bibuti mpi bampangi ya kuyela na dibundu ke songa nge.—Tanga 1 Piere 5:5, 6.

16. Inki mutindu mambu yina kuminaka Christoph ke monisa nde kudikulumusa kele mfunu?

¹⁶ Kudikulumusa sadisaka Christoph na kundima bandongisila ya mbote. Kaka na nima ya kubaka mbotika, yandi yantikaka kukwenda mbala na mbala kisika yina bo ke salaka bangalasisi. Kuna, baleke ya nkaka pusaka yandi na kukota na kimvuka na bo. Yandi solulaka ti nkuluntu mosi mpi nkuluntu yina songaka yandi na kuyindula bigonsa yina lenda kumina yandi mu mbandu, kukuma ti mpeve ya kutesana. Ata mpidina, Christoph ndimaka kuvukana ti baleke yina. Na nima ya mwa ntangu, yandi bakisaka nde nsaka yina vandaka ya mbi mpi ya mubulu. Yandi solulaka diaka ti bankuluntu mpi bo pesaka yandi bandongisila ya Biblia. Christoph ke tuba nde, “Yehowa tindilaka mono bantu yina pesaka mono bandongisila ya mbote mpi mono wilaka Yehowa ata yo bakaka mwa ntangu.” Keti nge ke ndimaka bandongisila na kudikulumusa yonso?

17, 18. (a) Inki Yehowa ke zolaka sambu na baleke bubu yai? (b) Ntangu nge me kuma mbuta, nki lenda sadisa nge na kudiyangisa ve sambu na balukanu yina nge bakaka? Pesa mbandu.

¹⁷ Biblia ke tuba nde: “Leke, yangalala ntangu nge kele leke, mpi bika nde ntima na nge kuvanda na kiese na bilumbu ya kileke na nge.” (Longi 11:9) Yehowa ke zola nde nge vanda na kiese ntangu nge kele leke. Disolo yai me monisa nde sambu na kuvanda na kiese beto fwete kuditudila balukanu ya kimpeve mpi kuzitisa bandongisila ya Yehowa na mambu yonso mpi kulungisa balukanu yina beto ke baka. Kana nge baka balukanu ntangu nge kele ntete leke, nge ta mona mutindu Yehowa ta twadisa, ta tanina mpi ta sakumuna nge. Yindula bandongisila yonso ya mbote yina yandi ke pesa nge na Ndinga na yandi mpi sadila ndongisila yai: “Yo yina, yibuka Ngangi na nge ya Nene na bilumbu ya kileke na nge.”—Longi 12:1.

¹⁸ Baleke ke yelaka nswalu mpi ke kumaka bambuta. Diambu ya mawa kele nde bambuta mingi ke kudiyangisaka sambu bo bakaka balukanu ya mbi to bo kuditudilaka ve balukanu na kileke. Kansi kana nge kuditudila balukanu ya kimpeve na kileke, yo ta natila nge mambote ntangu nge ta kuma mbuta. Mirjana waka kiese ya mutindu yai. Yandi zabaka mbote kusala bansaka. Nkutu bo bingisaka yandi na kusala bansaka ya nene (les jeux Olympiques d’hiver). Kansi yandi ponaka kisalu ya ntangu yonso. Bubu yai, yandi ti bakala na yandi kele kaka na kisalu ya ntangu yonso bamvula kuluta 30. Yandi ke tuba nde bantu yina ke zolaka lukumu, kiyeka, bimvwama mpi kuzabana ke vandaka mpenza ve na kiese. Yandi ke yika nde kusadila Nzambi mpi kusadisa bantu na kuzaba yandi kele lukanu ya kuluta mbote.

19. Sambu na nki yo kele mbote na kuditudila balukanu ya kimpeve ntangu nge kele ntete leke?

¹⁹ Baleke, yo me fwana na kusikisa beno sambu beno ke sala bikesa ya kusadila Yehowa ata beno ke kutana ti mambu ya mpasi. Beno ke kuditudila balukanu ya kimpeve mpi ke monisa nde kisalu ya kusamuna kele mfunu mingi na luzingu na beno. Diaka, beno ke bika ve nde nsi-ntoto kupusa beno na kuvila balukanu na beno. Beno tula ntima nde bikesa na beno kele ve ya mpamba. Beno kele ti bampangi yina ke zolaka beno mpi ke sadisaka beno. Yo yina, beno “pesa mambu yonso ya [beno] ke sala na Yehowa, ebuna balukanu na [beno] ta nunga.”