1. Inki bampasi beto fwete kangila ntima, kansi sambu na nki Yehowa ke sepelaka ti bansadi na yandi? (Tala bifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

LUZINGU kele pete ve na nsi-ntoto yai. Mu mbandu, bampangi mingi ke belaka maladi ya ngolo. Bampangi ya nkaka ya bambuta ke monaka mpasi na kusansa minunu. Bankaka diaka ke kudiyangisaka sambu na kulungisa bampusa ya mabuta na bo. Bampangi mingi ke kutana kaka ve ti mpasi mosi kansi ti bampasi mingi na mbala mosi. Bampasi yai ke bakaka ntangu mingi, ke lombaka ngolo mpi mbongo mingi. Ata mpidina, beto ke ndimaka kibeni nde Yehowa ta sadisa beto. Beto me zaba nde mambu ta bonga sambu yo kele lusilu ya Yehowa. Lukwikilu na beto ke pesaka Yehowa kiese mingi mpenza!

2. Inki mutindu Yezaya 40:29 ke pesa beto kikesa, kansi nki kifu ya nene beto lenda sala?

² Keti bantangu ya nkaka nge ke monaka nde bampasi na nge me luta mpi nde nge lenda kangila yo ve ntima? Kana mpidina, nge kele ve nge mosi. Bansadi ya nkaka ya ntama ya Nzambi yindulaka mpi mutindu yina. (1 Bantotila 19:4; Yobi 7:7) Inki sadisaka bo na kukanga ntima? Bo tulaka ntima nde Yehowa ta sadisa bo. Biblia ke tuba nde Nzambi “ke pesaka ngolo na muntu yina me lemba.” (Yezaya 40:29) Diambu ya mawa kele nde bansadi ya nkaka ya Nzambi ke yindulaka nde mutindu ya mbote ya kukangila bampasi na bo ntima kele  kubika ntete kusadila Yehowa. Bo ke yindulaka nde kusadila Yehowa kele kizitu mpi ke natilaka ve bantu mambote. Yo yina bo ke yambulaka kutanga Biblia, kukwenda na balukutakanu mpi kusamuna. Satana ke zolaka kibeni nde bansadi ya Nzambi kusala mutindu yina.

3. (a) Inki beto lenda sala sambu Satana kulembisa beto ve? (b) Inki beto ta tubila na disolo yai?

³ Diabulu ke zolaka ve nde beto vanda ngolo. Yandi me zaba nde kana beto ke sala mingi bisalu ya Yehowa, beto ke kumaka ngolo. Yo yina ata nge me lemba na nitu mpi na mabanza, kuyambula ve Yehowa. Pusana pene-pene na yandi. Biblia ke tuba nde: “Yandi ta kumisa [nge] kikesa, yandi ta kumisa [nge] ngolo.” (1 Piere 5:10; Yakobo 4:8) Na disolo yai, Yezaya 40:26-31 ta monisa makuki yina Yehowa kele na yo ya kupesa beto ngolo. Na nima, beto ta tubila mambu zole yina ke lembisaka beto na kisalu ya Yehowa mpi beto ta longuka mutindu minsiku ya Biblia lenda sadisa beto na kukanga ntima.

4. Inki dilongi beto lenda baka na Yezaya 40:26?

⁴ Tanga Yezaya 40:26. Ata muntu mosi ve lenda tanga bambwetete. Bantu ya siansi ke tubaka nde kaka na galaksi na beto bambwetete lenda vanda bamiliare 400. Kansi Yehowa me pesaka bambwetete yonso bazina. Yo ke longa beto nki sambu na Yehowa? Kana Yehowa ke tudilaka bambwetete dikebi, yo ke ndimisa nge nde yandi ke tudilaka nge dikebi mingi kibeni! Nge ke sadilaka yandi kaka ve sambu nge fwete sala yo kansi sambu nge ke zolaka yandi. (Nkunga 19:1, 3, 14) Tata na beto ya zola me zaba mambu na nge yonso. Biblia ke tuba nde “ata nsuki ya ntu na beno, yandi ke tangaka yo yonso.” (Matayo 10:30) Yehowa ke zolaka nde beto zaba nde yandi “me zaba mambu yina bantu ya kukonda kifu ke kutanaka ti yo.” (Nkunga 37:18) Ya kieleka, Yehowa ke monaka bampasi yonso ya nge ke kutanaka ti yo mpi yandi lenda pesa nge ngolo ya me fwana sambu na kukangila yo ntima.

5. Inki ke ndimisa beto nde Yehowa kele ti makuki ya kupesa beto ngolo?

⁵ Tanga Yezaya 40:28. Yehowa kele Nto ya ngolo yonso. Mu mbandu, beto tadila ngolo yina yandi me tulaka na ntangu. David Bodanis, muntu mosi ya siansi, tubaka nde na konso sekonde tiya (énergie) yina ntangu ke basisaka kele kiteso mosi ti yina bamiliare ya babombe ke basisaka. Muntu ya nkaka ya mayele tubaka nde tiya yina ntangu ke basisaka na sekonde mosi me fwana na kusadisa bantu yonso na ntoto ya mvimba na nsungi ya bamvula 200 000. Ntembe kele ve nde Yehowa yina me tulaka ngolo na ntangu, lenda pesa beto ngolo ya kukanga ntima na bampasi.

6. Na nki mutindu vangu ya Yezu kele mpasi ve mpi nki mutindu yo ke pesaka beto kikesa?

⁶ Tanga Yezaya 40:29. Kusadila Yehowa ke pesaka beto kiese mingi. Yezu songaka balongoki na yandi nde: “Beno baka vangu na mono na mapeka na beno.” Yandi yikaka nde: “Beno ta baka kikesa sambu na beno mosi. Sambu vangu na mono kele mpasi ve na kunata mpi kizitu na mono kele kilo ve.” (Matayo 11:28-30) Diambu yai kele kieleka! Bantangu ya nkaka, kukwenda na balukutakanu to na kisalu ya kusamuna ke vandaka pete ve. Kansi beto ke kudiwaka nki mutindu ntangu beto ke vutukaka? Beto ke kumaka kikesa mpi ke vandaka ya kuyilama sambu na kukanga ntima na bampasi. Ya masonga, vangu ya Yezu kele mpasi ve.

7. Pesa mbandu ya ke monisa kieleka ya bangogo ya Yezu na Matayo 11:28-30.

⁷ Beto tadila mbandu ya mpangi-nkento mosi. Yandi kele ti kimbefo mosi ya ke manaka ve, ntu mpi ke yangisaka yandi mingi. Bantangu ya nkaka, yandi ke kukaka ve kukwenda na balukutakanu. Kansi, kilumbu mosi yandi salaka bikesa ya kukwenda na lukutakanu. Yandi ke tuba nde: “Diskure vandaka kutubila kulemba nitu. Mutubi salaka yo mbote, yandi tubilaka mambu ya mfunu, yo simbaka kibeni ntima na mono yo  yina mono dilaka. Diskure yibusaka mono mfunu ya kukwendaka na balukutakanu.” Mpangi-nkento waka kiese mingi mpi monaka mfunu ya bikesa yina yandi salaka sambu na kukwenda na lukutakanu!

8, 9. Inki ntumwa Polo zolaka kutuba ntangu yandi sonikaka nde: “Ntangu mono ke vandaka ya kulemba, na ntangu yo yina mono ke vandaka ngolo”?

⁸ Tanga Yezaya 40:30. Ata beto kele ti mayele mpi makuki mingi, beto ta kuka ve kusala mambu yonso na ngolo na beto mosi. Yai kele kieleka ya mfunu yina beto yonso fwete vila ve. Ntumwa Polo vandaka ti makuki ya kusala mambu mingi, kansi yandi vandaka ve kukuka kusala mambu yonso. Ntangu yandi zabisaka Yehowa mawi na yandi, Yehowa songaka yandi nde: “Ngolo na mono ke kuma ya kukuka ntangu nge kele ya kulemba.” Polo bakisaka mambu yina Yehowa songaka yandi, yo yina yandi tubaka nde: “Ntangu mono ke vandaka ya kulemba, na ntangu yo yina mono ke vandaka ngolo.” (2 Bakorinto 12:7-10) Inki Polo zolaka kutuba?

⁹ Polo zabaka nde yandi ta kuka ve kusala mambu yonso na ngolo na yandi mosi. Yandi vandaka na mfunu ya lusadisu ya muntu yina kele ngolo mingi kuluta yandi. Mpeve santu ya Nzambi vandaka kupesa Polo ngolo ntangu yandi vandaka ya kulemba. Yo vandaka kupesa yandi ngolo ya kusala diaka mambu mingi. Mpeve ya Nzambi vandaka kusadisa Polo na kusala mambu yina yandi lendaka ve kusala na ngolo na yandi mosi. Yo lenda sadisa beto mpi. Mpeve santu ya Yehowa ke pesaka beto ngolo mingi!

10. Inki mutindu Yehowa sadisaka Davidi na kununga bampasi na yandi?

¹⁰ Mbala mingi muyimbi-bankunga Davidi monaka mutindu mpeve santu pesaka yandi ngolo. Yandi yimbaka nde: “Na lusadisu na nge, mono lenda nwanisa kimvuka ya miyibi; na ngolo ya Nzambi, mono lenda mata na kibaka.” (Nkunga 18:29) Bantangu ya nkaka bampasi na beto lenda monana bonso kibaka mosi ya nda yina beto lenda mata ve na ngolo na beto mosi. Beto fwete lomba Yehowa na kusadisa beto.

11. Inki mutindu mpeve santu ke sadisaka beto na kununga bampasi?

¹¹ Tanga Yezaya 40:31. Ngo-zulu ke pumbukaka ve kaka na ngolo na yo mosi. Mupepe mosi ya ngolo ya tiya ke sadisaka ngo-zulu na kupumbuka tii na zulu kibeni mpi na kuvanda kaka ngolo. Kana nge ke kutana ti mpasi, yindula ngo-zulu. Lomba Yehowa na kupesa nge ngolo na nzila ya “nsadisi” disongidila “mpeve santu.” (Yoane 14:26) Beto lenda lomba Yehowa mpeve santu konso ntangu. Beto fwete lomba Yehowa mpeve santu mingi-mingi kana beto ke wakana ve ti mpangi mosi. Kansi nki ke salaka nde bantangu ya nkaka mambu ya mutindu yai kusalama?

12, 13. (a) Sambu na nki bantangu ya nkaka kukonda kuwakana lenda basika na kati ya bampangi? (b) Mbandu ya Yozefi ke longa beto nki sambu na Yehowa?

¹² Kukonda kukuka ke salaka nde bantangu ya nkaka beto wakana ve ti mpangi mosi. Mu mbandu, mpangi mosi lenda sala to kutuba mambu yina lenda pesa beto makasi, beto mpi lenda sala to kutuba diambu yina lenda pesa bampangi ya nkaka makasi. Mambu ya mutindu yai lenda meka lukwikilu na beto. Kansi yo ke pesaka beto dibaku ya kumonisa Yehowa nde beto ke zolaka yandi mingi. Inki mutindu? Ntangu beto ke sala bikesa ya kusala kumosi ti bampangi na ngemba. Yehowa ke zolaka bampangi ata bo kele ti bifu ya fioti-fioti, beto mpi fwete zola bo.

¹³ Bantangu ya nkaka Yehowa ke pesaka nzila nde bansadi na yandi kukutana ti mambu yina ke meka lukwikilu na bo. Luzingu ya Yozefi ke ndimisa yo. Ntangu Yozefi vandaka toko, bampangi na yandi vandaka kuwila yandi kimpala. Bo tekaka yandi na kimpika mpi bantu yina sumbaka yandi nataka yandi na Ezipte. (Kuyantika 37:28) Yehowa monaka mambu yina kuminaka Yozefi, mpi yo kele pwelele nde yandi waka mpasi na kumona nduku na yandi ke niokwama. Ata mpidina, Yehowa pesaka nzila nde mambu yina  kukumina Yozefi. Na nima, bo fundaka Yozefi nde yandi zolaka kuvukisa nitu na ngolo ti nkento ya Potifare mpi bo tulaka yandi na boloko. Yehowa monaka mambu yina kansi yandi pesaka nzila nde yo salama. Keti yo ke tendula nde Nzambi yambulaka Yozefi? Ve. Biblia ke tuba nde “Yehowa vandaka ti Yozefi mpi Yehowa vandaka kunungisa mambu yonso ya yandi vandaka kusala.”—Kuyantika 39:21-23.

14. Inki mambote beto ta baka kana beto ke yambula makasi?

¹⁴ Mbandu ya nkaka kele ya Davidi. Davidi kutanaka ti bampasi mingi yina bantu mingi me kutanaka ntete ve ti yo. Ata mpidina, Davidi, nduku ya Nzambi, waka ve makasi. Yandi sonikaka nde: “Yambula makasi mpi bikisa nganzi; kuwa ve makasi mpi kusala ve mambu ya mbi.” (Nkunga 37:8) Kikuma ya kuluta nene ya ‘kuyambula makasi’ kele nde beto ke zola kulanda mbandu ya Yehowa. ‘Yandi ke sadilaka beto ve mambu na kutadila masumu na beto’ kansi yandi ke lolulaka beto. (Nkunga 103:10) Beto ta baka mpi mambote ya nkaka. Mu mbandu, makasi lenda sala nde beto kuma kubela tension mpi maladi ya mpema. Yo lenda bebisa mpi bitini ya nkaka ya nitu na beto mu mbandu foie mpi pancréas, beto lenda bela maladi ya nkaka na divumu (troubles digestifs). Makasi ke salaka mpi nde beto kuma kuyindula diaka ve mbote. Yo lenda pusa beto na kutuba to kusala mambu yina ta pesa bankaka mpasi, mpi beto lenda bela ntu bamvula mingi. Kuvanda pima kele mbote mingi. Biblia ke tuba nde: “Ntima ya pima ke pesaka luzingu na nitu.” (Bingana 14:30) Kansi nki beto lenda sala ntangu muntu me sala mambu yina me pesa beto makasi? Inki mutindu beto lenda tula ngemba ti mpangi? Bandongisila ya Biblia lenda sadisa beto.

15, 16. Inki beto ta sala kana mpangi mosi me pesa beto makasi?

¹⁵ Tanga Baefezo 4:26. Beto ke yitukaka ve kana bantu ya me zaba ve Yehowa me sadila beto mambu ya mbi. Kansi kana mpangi mosi na dibundu to muntu mosi ya dibuta me sala to me tuba mambu yina me pesa beto mpasi, beto ke kudiyangisaka mingi. Inki beto ta sala kana beto ke kuka ve kulolula yandi? Keti beto fwete bumba makasi, ata nkutu bamvula mingi? Keti beto ta lemfuka na ndongisila ya Biblia ya kuyidika mambu nswalu? Kana beto ke lutisa bilumbu mingi na ntwala ya kusolula ti mpangi yango, yo ta vanda mpasi na kutula ngemba ti yandi.

¹⁶ Inki beto ta sala kana mpangi mosi me pesa beto makasi mpi beto ke yindula diambu yango mingi? Inki beto ta sala sambu na kutula ngemba ti yandi? Ya ntete, beto fwete samba Yehowa. Lomba Yehowa na kusadisa nge na kusolula mbote ti mpangi. Kuvila ve nde yandi mpi kele nduku ya Yehowa. (Nkunga 25:14) Nzambi ke zolaka  yandi. Yehowa ke monisilaka banduku na yandi ntima-mbote mpi yandi ke zolaka nde beto sala mutindu mosi. (Bingana 15:23; Matayo 7:12; Bakolosai 4:6) Ya zole, yindula mbote-mbote mambu yina nge ke zola kusonga mpangi na nge. Kuyindula kaka ve nde yandi zolaka kupesa nge mpasi. Mbala ya nkaka yo vandaka kifu ya fioti to nge bakisaka mambu yango mbote ve. Ndima nde nge mpi lenda vanda na kisina ya mambu yina. Sambu na kusolula ti yandi, nge lenda yantika mutindu yai: “Ziku na dibaku yina mono vandaka ntima zulu-zulu, kansi ntangu nge songaka mono mazono, mono waka . . .” Kana beno me wakana ve ntangu beno ke solula, sosa diaka dibaku ya nkaka ya kusolula ti yandi. Samba sambu na mpangi na nge. Lomba Yehowa na kusakumuna yandi mpi na kusadisa nge na kutula dikebi na bikalulu na yandi ya mbote. Ndima nde Yehowa ta sepela ti bikesa yina nge ke sala sambu na kutula ngemba ti mpangi na nge, yina kele mpi nduku ya Nzambi.

17. Inki mutindu Yehowa ke sadisaka beto na kuvutula kinduku ti yandi kana beto me sala disumu mpi sambu na nki beto fwete ndima lusadisu yina?

¹⁷ Bantu ya nkaka ke yindulaka nde bo me fwana ve na kusadila Yehowa sambu na masumu ya nene yina bo salaka. Kudiyangisa sambu na masumu ya ntama lenda manisa ngolo, ngemba, mpi kiese na beto. Ntotila Davidi vandaka kudiyangisa sambu na masumu yina yandi salaka, yandi tubaka nde: “Ntangu mono vandaka pima, mikwa na mono lembaka sambu mono vandaka kudila kilumbu ya mvimba. Sambu mpimpa ti mwini diboko na nge vandaka kizitu na zulu na mono.” Diambu ya kiese kele nde Davidi monisaka kikesa mpi salaka mambu yina Yehowa ke lombaka bansadi na yandi. Yandi sonikaka nde: “Nsuka-nsuka mono fungunaka disumu na mono na nge,” mpi ‘nge lolulaka masumu na mono.’ (Nkunga 32:3-5) Kana nge salaka disumu ya nene, Yehowa kele ya kuyilama na kulolula nge. Yandi ke zola kusadisa nge na kuvutula kinduku ti yandi. Kansi nge fwete ndima lusadisu yina yandi ke pesaka na nzila ya bankuluntu. (Bingana 24:16; Yakobo 5:13-15) Kusukinina ve ata fioti. Lusadisu yai kele mfunu sambu na luzingu na nge ya mvula na mvula. Inki nge ta sala kana nge ke landa kudiyangisa sambu na disumu yina Nzambi me lolulaka nge?

18. Inki mutindu mbandu ya Polo ke sadisaka bantu yina ke yindulaka nde bo me fwana ve na kusadila Yehowa?

¹⁸ Bantangu ya nkaka, Polo lembaka nitu sambu na masumu yina yandi salaka ntama. Yandi tubaka nde: “Mono kele muntu ya kuluta fioti na kati ya bantumwa, mpi yo me fwana ve nde bo binga mono ntumwa, sambu mono monisaka dibundu ya Nzambi mpasi.” Ata mpidina, Polo yikaka nde: “Kansi sambu na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi, mono kele mutindu mono kele.” (1 Bakorinto 15:9, 10) Yehowa zabaka nde Polo vandaka muntu ya kukonda kukuka. Ata mpidina, Yehowa ndimaka Polo mpi yandi zolaka nde Polo kuzaba yo. Kana nge ke kudiyangisaka sambu na mambu yina nge me salaka ntama kansi nge me zabisaka yo Yehowa mpi bankuluntu, ntembe kele ve nde Yehowa me lolulaka nge mpenza. Ndima na ntima ya mvimba nde Yehowa me lolulaka nge.—Yezaya 55:6, 7.

19. Inki kele mukapu ya mvula sambu na mvu 2018 mpi sambu na nki yo kele mfunu?

¹⁹ Sambu nsuka ya nsi-ntoto yai me finama, beto lenda kutana ti bampasi mingi. Kansi kuvila ve nde Yehowa, Nzambi yina “ke pesaka ngolo na muntu yina me lemba mpi ngolo ya mingi na bantu yina me konda kikesa,” lenda sadisa nge na kulanda kusadila yandi na kwikama yonso. (Yezaya 40:29; Nkunga 55:22; 68:19) Na 2018, konso kilumbu ya beto ta kwendaka na balukutakanu na Nzo ya Kimfumu, bangogo ya mukapu ya mvu ta yibusaka beto kieleka yai: “Bantu yina ke tulaka kivuvu na Yehowa ta baka diaka ngolo.”—Yezaya 40:31.