MABUNDU mingi na ntoto ya mvimba, mu mbandu dibundu ya Katolika ya Roma, mabundu mingi ya Ortodokse, bantu ya Buda, mpi mabundu ya nkaka ke lombaka nde bantwadisi mpi bamfumu ya mabundu na bo kuvanda bampumpa. Kansi, bantu mingi ke yindulaka nde kikalulu yai kele na kisina ya mambu ya nsoni ya kuvukisa nitu yina bamfumu ya mabundu mingi me salaka.

Yo yina, yo me fwana na kuyula nde, Keti Masonuku ke lombaka nde baministre ya Bakristu kuvanda bampumpa? Sambu na kupesa mvutu na ngiufula yai, bika beto tadila kisina ya diambu yai, mutindu yo me yalumukaka, mpi mutindu Nzambi ke tadilaka yo.

Mukanda mosi (Encyclopædia Britannica) ke tuba nde kimpumpa kele “kukonda kukwela, mpi kubuya kuvukisa nitu, mbala mingi bantu ke salaka yo sambu bo ke vandaka ti mikumba na dibundu.” Na diskure yina pape Benoît XVI salaka na 2006 na ntwala ya curie ya Roma, yandi tubaka nde kimpumpa ya kingolo-ngolo “kele kikalulu yina yantikaka ntama mingi ve na nima ya ntangu ya Bantumwa.”

Kansi, kimpumpa vandaka ve na kati ya mambu yina Bakristu ya mvu-nkama ya ntete vandaka kuzitisa. Na kutuba ya mbote, ntumwa Polo, yina zingaka na mvu-nkama ya ntete, kebisaka Bakristu sambu na bantu yina ta tuba “mambu ya kupemama ya ke kusaka” mpi ta “buyisa makwela.”—1 Timoteo 4:1-3.

Kikalulu ya kimpumpa yantikaka kukota na mabundu ya “Bukristu” na Eropa na mvu-nkama ya zole. Na kutadila mukanda mosi (Celibacy and Religious Traditions), yo “wakanaka ti kikalulu ya mpa ya kubuya kuvukisa nitu yina basikaka na Kimfumu ya Roma.”

Na bamvu-nkama yina landaka, bamfumu ya dibundu mpi bantu yina bo vandaka kubinga Batata ya  Dibundu vandaka kuzola nde bamfumu ya dibundu kuvanda bampumpa. Bo vandaka kuyindula nde kuvukisa nitu vandaka kukumisa bantu mvindu mpi kuwakana ve ti bisalu ya bamfumu ya dibundu. Ata mpidina, mukanda mosi (Encyclopædia Britannica) ke tuba nde “tii na mvu-nkama ya 10, banganga-nzambi mingi mpi nkutu ba episikopo ya nkaka vandaka ti bankento.”

Bo ndimisaka diaka kimpumpa ya bamfumu ya dibundu na lukutakanu ya bo salaka na Lateran na mvu 1123 mpi 1139 na Roma; mpi yo me bikalaka lukanu ya dibundu ya Katolika ya Roma tii bubu yai. Na nzila ya lukanu yai, dibundu kangaka nzila sambu bo vidisa ve kiyeka mpi bima yina bo vandaka kuvidisa ntangu banganga-nzambi yina kwelaka vandaka kubikila bana na bo bima ya dibundu.

Biblia, Ndinga ya Nzambi, ke monisa pwelele mutindu yandi ke tadilaka kimpumpa. Kuna na kati, beto ke kuta bangogo ya Yezu ya ke tadila bantu yina bikalaka bampumpa bonso yandi, “sambu na Kimfumu ya zulu.” (Matayo 19:12) Na kuwakana ti dibanza yina, ntumwa Polo tubilaka Bakristu yina ponaka na kulanda mbandu na yandi ya kimpumpa “sambu na nsangu ya mbote.”—1 Bakorinto 7:37, 38; 9:23.

Kansi, yo vanda Yezu to Polo, muntu mosi ve pesaka baministre nsiku ya kuvanda bampumpa. Yezu tubaka nde kimpumpa kele “dikabu” yina balongoki na yandi yonso ve kele na yo. Ntangu Polo sonikaka sambu na “bantu yina me kwelaka ntete ve,” yandi ndimaka na masonga yonso nde: “Mono kele ve na nsiku ya me katuka na Mfumu, kansi mono ke pesa dibanza na mono.”—Matayo 19:11; 1 Bakorinto 7:25, noti na nsi ya lutiti.

Diaka, Biblia ke monisa nde baministre mingi ya Bakristu ya mvu-nkama ya ntete, tanga mpi ntumwa Piere, kwelaka. (Matayo 8:14; Marko 1:29-31; 1 Bakorinto 9:5) Ya kieleka, sambu na bikalulu ya mbi ya kuvukisa nitu yina vandaka na kimfumu ya Roma na ntangu yina, Polo sonikaka nde kana nkengi ya Mukristu me kwela, yandi fwete vanda “bakala ya nkento mosi mpamba” mpi “muntu yina kele ti bana ya ke lemfukaka na luzitu yonso.”—1 Timoteo 3:2, 4.

Yo vandaka ve makwela ya kimpumpa, sambu Biblia ke tuba na masonga yonso nde “bakala [fwete lungisa] banzala ya nkento na yandi” mpi nde bankwelani fwete “pimisana ve” kuvukisa nitu. (1 Bakorinto 7:3-5) Yo ke pwelele nde, Nzambi ke lombaka ve bantu na kubikala bampumpa, mpi kimpumpa ya kingolo-ngolo ya baministre ya Bakristu kele ve nsiku ya Nzambi.

Kana kimpumpa kele ve diambu ya kingolo-ngolo, sambu na nki Yezu ti Polo tubaka mambu ya mbote sambu na yo? Sambu kimpumpa lenda pesa muntu mabaku mingi ya kuzabisa nsangu ya mbote na bantu ya nkaka. Bampumpa lenda kudipesa mingi, sambu bo ke vandaka ve ti basusi yina bantu ya me kwelaka ke vandaka na yo.—1 Bakorinto 7:32-35.

Beto tadila mbandu ya Davidi, yina yambulaka kisalu na yandi ya ke futaka mbongo mingi na mbanza Mexico sambu na kukwenda na bwala mosi ya Costa Rica sambu na kulonga bantu Biblia. Keti Davidi ke yindula nde kimpumpa sadisaka yandi na kukwenda kuna? Yandi ke tuba nde: “Yo sadisaka mu mingi. Yo vandaka mpasi na kuyikana ti bikalulu ya mpa mpi mutindu ya mpa ya kuzinga, kansi sambu yo vandaka kulomba kulungisa kaka bampusa na mu mosi, mu yikanaka kukonda mpasi.”

Claudia, Mukristu mosi ya me kwelaka ve yina me kwendaka kusala bisika yina bo kele ti mfunu ya bansamuni ke tuba nde: “Mu ke zolaka kisalu ya mu ke sadilaka Nzambi. Lukwikilu na mu mpi bangwisana na mu ti Nzambi ke kumaka ngolo ntangu mu ke monaka mutindu yandi ke kebaka mu.”

Kimpumpa fwete vanda ve kizitu. Claudia ke yika nde: “Yo kele ve na mfunu. Yo vanda nge me kwelaka to ve, nge ta vanda na kiese kana nge ke pesa Yehowa Nzambi bima na nge ya kuluta mbote.”—Nkunga 119:1, 2.