BAMVULA kuluta 3 000 me luta, Yobi tata ya mabuta bakisaka nde bandeke ya zulu lenda longa beto mambu mingi ya me tala bima yina Nzambi me gangaka. Kansi, mutindu na bo mpi ya kusala mambu ke salaka nde bo vanda bima ya mbote ya kusadila na bambandu mpi na kutuba ya kifwani. Bambandu mingi ya bandeke ya zulu yina Biblia ke tubilaka ke longaka beto malongi ya mfunu na yina me tala luzingu mpi kinduku na beto ti Nzambi. Beto tadila mwa bambandu.

Bantu ya Yeruzalemi zabaka mbote kakangala, mbala mingi yo vandaka kutunga buyamba na yo na nsi ya ludi ya banzo. Ba-kakangala ya nkaka vandaka kutunga yo na tempelo ya Salomo. Ziku ba-kakangala yina vandaka kutunga buyamba na bo na tempelo konso mvula vandaka kumona nde yo kele kisika mosi ya mbote yina bo lendaka kusansa bana na bo kukonda nde muntu kuyangisa bo.

Nsoniki ya Nkunga 84 monaka babuyamba yina na tempelo. Nsoniki yango vandaka mwana ya Kore yina vandaka kusala na tempelo mposo mosi na nima ya bangonda sambanu. Yandi vandaka na nzala ya kuvanda bonso kakangala yina vandaka kuzinga ntangu yonso na nzo ya Yehowa, yo yina yandi tubaka nde: “Nzo-tenta na nge ya nene kele kitoko kibeni, O Yehowa ya makesa! Mono kele na nzala ya ngolo, ee, mono me lemba na nzala ya ngolo, ya bibansala ya Yehowa. . . . Ata ndeke me zwa nzo kuna mpi kakangala me zwa buyamba na yo, kisika yo ke kebaka mwana na yo pene-pene ya mesa-kimenga na nge ya nene, O Yehowa ya makesa, Ntotila na mono mpi Nzambi na mono!” (Nkunga 84:1-3) Keti beto ti bana na beto ke waka nzala ya ngolo ya kuvukana mbala na mbala ti dibundu ya bantu ya Nzambi mpi ke monisaka ntonda sambu na yo?—Nkunga 26:8, 12.

Profete Yeremia sonikaka nde “mubila na zulu ke zabaka bansungi na yo.” Ntembe kele ve nde yandi zabaka mbote banzietelo yina ba-mubila vandaka kusala na Ntoto ya Lusilu. Na nsungi ya Marsi, Aprili ti Mayi, bantu me tangaka ba-mubila ya mpembe kuluta 300000 yina katukaka na Afrika mpi kwendaka na Nordi ya Eropa na nzila ya Muwanda ya Yordani. Montre ya nitu na bo ke pusaka bo na kuvutuka na bisika na bo ya bo ke lutisaka nsungi ya tiya. Bonso bandeke ya nkaka ya ke salaka banzietelo konso mvula, yo “ke zitisaka ntangu na yo ya kuvutuka.”—Yeremia 8:7.

Mukanda mosi (Collins Atlas of Bird Migration) ke tuba nde: “Kima ya ke yitukisaka mingi na banzietelo yina bandeke ke salaka konso mvula kele nde bo ke salaka yo na mayele yina bo ke vandaka ti yo.” Yehowa Nzambi me pesaka bandeke yina ke salaka banzietelo konso mvula mayele ya kuzaba bansungi, kansi na muntu yandi me pesaka makuki ya kuzaba bantangu ti bansungi. (Luka 12:54-56) Yo kele mfunu mingi nde muntu kuzaba Nzambi sambu na kuzaba ntendula ya mambu ya ke salama na ntangu na beto. Yo me swaswana ti mayele ya mubila. Bantu ya Izraele ya bilumbu ya Yeremia zabaka ve bidimbu yai mpi Nzambi tendulaka kikuma. Yandi tubaka nde:  “Bo me buya ndinga ya Yehowa, mpi nki mayele bo kele na yo?”—Yeremia 8:9.

Bubu yai, mambu kele mingi ya ke monisa nde beto ke zinga bantangu yina Biblia ke bingaka nde, “bilumbu ya nsuka.” (2 Timoteo 3:1-5) Keti nge ta landa mbandu ya mubila mpi kuzaba ‘nsungi’?

Biblia ke tubilaka ngo-zulu mbala mingi, mpi bango-zulu ke monanaka mingi na Ntoto ya Lusilu. Biblia ke tuba nde katuka na kisika yina yo ke tungaka buyamba na yo na nsongi ya ngumba ya matadi, ngo-zulu “ke sosaka madia; meso na yo ke talaka ntama kibeni.” (Yobi 39:27-29) Ngo-zulu ke monaka ntama kibeni, yo yina bantu me tubaka nde yo lenda mona lape na kitamina ya kilometre mosi.

Kaka mutindu ngo-zulu “ke talaka ntama kibeni,” Yehowa kele na makuki ya kumona mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa. Yo yina Yehowa Nzambi tubaka nde: “Katuka luyantiku mono ke tubaka na ntwala mambu yina ta salama, mpi tuka ntama mambu yina me salama ntete ve.” (Yezaya 46:10) Kana beto landa bandongisila ya Yehowa, beto lenda baka mambote na mayele na yandi ya kuluta mingi mpi na makuki na yandi ya kumona ntama.—Yezaya 48:17, 18.

Biblia ke tubaka mpi nde bantu yina ke tulaka ntima na Nzambi kele bonso bango-zulu. Yo ke tuba nde: “Bantu yina ke tulaka kivuvu na Yehowa ta baka diaka ngolo. Bo ta pumbuka na mapapu bonso bango-zulu.” (Yezaya 40:31) Ngo-zulu ke sadilaka mupepe ya tiya yina ke tombuka sambu na kupumbuka. Kana ngo-zulu kuwa mupepe ya tiya, yo ke tandulaka mapapu na yo, ke ziunga-ziungaka na kati ya mupepe tii yo ke kwendaka kumata malembe-malembe. Kana ngo-zulu ke pumbukaka mpi ke salaka bitamina ya nda mapapu ya kutandula, yo kele kaka ve sambu na ngolo na yandi mosi. Kiteso mosi, bantu yina ke tulaka ntima na Yehowa lenda tula kivuvu na bo na yandi sambu yandi me sila na kupesa bo “ngolo yina me luta ngolo ya bantu.”—2 Bakorinto 4:7, 8.

Ntangu fioti na ntwala nde yandi fwa, Yezu telamaka sambu na kutala ntu-mbanza ya Bayuda. Yandi dilaka nde: “Yeruzalemi, Yeruzalemi, mbanza yina ke fwaka bambikudi mpi ke losilaka bantu yina bo ke tindilaka yo matadi—mbala ikwa mono zolaka kuvukisa bana na nge mutindu nsusu ke vukisaka bana na yandi na nsi ya mapapu na yandi! Kansi beno zolaka ve.”—Matayo 23:37.

Kima ya kuluta ngolo yina bandeke ke vandaka ti yo kele nzala ya kutanina bana na bo. Yo ke lombaka nde bandeke yina ke tungaka buyamba na bo na ntoto, mu mbandu bansusu, kutula dikebi ya mingi na bigonsa. Kana nsusu kumona kumbi-kumbi ke baluka-baluka na zulu, yandi ke tulaka makelele ya ngolo sambu na kubinga bana na yandi, ebuna bana-bansusu ke kwisaka ntinu kubumbana na nsi ya mapapu ya mama na bo. Bana ke bumbanaka mpi na nsi ya mapapu ya mama na bo sambu na kutina ntangu mpi mvula ya ngolo. Kiteso mosi, Yezu zolaka kutanina bantu ya Yeruzalemi na kimpeve. Bubu yai, Yezu ke lomba beto na kukwenda na yandi sambu na kuzwa kikesa ti lutaninu na bampasi mpi basusi na beto ya konso kilumbu.—Matayo 11:28, 29.

Ya kieleka, beto lenda baka malongi mingi na bandeke yai. Ntangu nge ta tala mambu ya bo ke salaka, meka kuyibuka kutuba ya kifwani yina Masonuku ke sadila sambu na kutubila yo. Bika kakangala kusadisa nge na kumonisa ntonda sambu na nzo ya lusambu ya Yehowa. Tula ntima na Nzambi sambu yandi pesa nge kivuvu yina lenda sadisa nge na kupumbuka bonso ngo-zulu. Kwenda na Yezu sambu yandi sadisa nge na kuzwa kieleka ya kimpeve yina ta tanina nge mutindu mama ya nsusu ke taninaka bana na yandi. Mpi bika nde mubila kuyibusa nge na kulanda kutula dikebi na ntendula ya mambu ya nsi-ntoto yina ke salama na bilumbu na beto.