Kyese Sambu na Bayina Ketambula na Nsemo
Kyese Sambu na Bayina Ketambula na Nsemo
“Beno kwisa, beto tambula na [nsemo, NW] ya Mfumu Nzambi ke pesa beto.”—YEZAYA 2:5.
1, 2. (a) Keti nsemo kele mfunu mingi? (b) Sambu na nki lukebisu yina kezabisa nde mpimpa tafuluka na ntoto kele ya kubaka na dikebi yonso?
YEHOWA kele Nto ya nsemo. Biblia kebinga yandi nde Muntu yina ‘ke basisaka ntangu sambu na kupelaka na mwini, yina ke basisaka ngonda ti bambwetete sambu na kupelaka na mpimpa.’ (Yeremia 31:35; Nkunga 8:3) Yandi Muntu kugangaka ntangu, diziku yai ya nene ya tiya yina kebasisaka ngolo mingi ya kepesaka nsemo ti tiya. Mwa ndambu fyoti ya ngolo yina kekatukaka na ntangu kekuminaka beto mpi kesalaka nde luzingu kuvanda na ntoto. Kana nsemo ya ntangu kuvandaka ve, beto zolaka kuzinga ve. Luzingu zolaka kuvanda mpi ve na ntoto.
2 Dibanza yai kesadisa beto na kubakisa mambu yina profete Yezaya kutendulaka. Yandi tubaka nde: “Mpimpa ke fika ntoto ya mvimba, bantu yonso kele na kati ya lubungi.” (Yezaya 60:2) Mpimpa ya Biblia kutubilaka awa kele ve mpimpa ya kyeleka. Yezaya zolaka kutuba ve nde kele ti kilumbu ntangu, ngonda ti bambwetete tapesa dyaka ve nsemo. (Nkunga 89:36, 37; 136:7-9) Kansi, yandi vandaka kutubila mpimpa ya kimpeve. Mpimpa ya kimpeve kenataka lufwa. Beto lenda zinga ve kana nsemo ya kimpeve kele ve, mutindu mosi mpi, kana nsemo ya mwini kele ve, beto lenda zinga ve.—Luka 1:79.
3. Mutindu bangogo ya Yezaya kemonisa yo, inki kima Bakristu fwete sala?
3 Yo yina, beto fwete zaba nde ata mambu yina Yezaya kutubaka kulunganaka na Yuda ya ntangu ya ntama, yo kelungana dyaka na kiteso mosi ya nene bubu yai. Ya kyeleka, na ntangu na beto inza kele na kati ya mpimpa ya kimpeve. Na kati ya kigonsa ya mutindu yai, beto kele mpenza na mfunu ya nsemo ya kimpeve. Yo yina Bakristu fwete landa ndongisila yai ya Yezu pesaka: “Mwinda na beno fweti pela na meso ya bantu.” (Matayo 5:16) Bakristu ya kwikama lenda pedisa mwinda na bo sambu na kupesa nsemo na bantu ya kudikulumusa yina kele na mpimpa, na mpila nde bo mpi kuzwa dibaku ya kuguluka.—Yoane 8:12.
Ntangu ya mpimpa na Izraele
4. Inki ntangu mambu yina Yezaya kutubaka kulunganaka na mbala ya ntete, kansi nki mambu vandaka kusalama dezia na ntangu na yandi?
4 Mambu yina Yezaya kutubaka sambu na yina metala mpimpa yina kufikaka ntoto kulunganaka mbala ya ntete na ntangu bantu ya Babilone kufwaka Yuda mpi kunataka bantu na yo yankaka na kimpika na insi na bo. Kansi, na ntwala mambu yai kusalama, na ntangu ya Yezaya yandi mosi, mpimpa ya kimpeve vandaka kufika dezia insi ya Yuda. Dyambu yai kupusaka yandi na kulongisila bantu yina vandaka kuzinga na ntangu na yandi nde: “Ntangu yai beno bana ya Yakobi, beno kwisa, beto tambula na [nsemo, NW] ya Mfumu Nzambi ke pesa beto”!—Yezaya 2:5; 5:20.
5, 6. Inki mambu kunataka mpimpa na ntangu ya Yezaya?
5 Yezaya kutubaka mbikudulu na yandi na Yuda na “ntangu Oziasi, Yotami, Ahazi ti Ezekiasi vandaka kuyala na Yuda.” (Yezaya 1:1) Na ntangu yina mavanga ya politiki kuvandaka mingi, mabundu vandaka kulonga malongi ya luvunu, bo vandaka kuzenga ve makambu na nzila ya mbote, mpi bo vandaka kunyokula bansukami. Ata na ntangu bantotila ya mbote vandaka kuyala, mu mbandu, Yotami, bamesa-kimenga ya banzambi ya luvunu vandaka kumonana na nsongi ya bangumba mingi. Ebuna na ntangu bantotila ya mbi vandaka kuyala, bo vandaka kusala mambu ya mbi mingi kibeni. Mu mbandu, ntotila ya mbi Ahazi salaka nkutu mambu ya kuluta mbi na mpila yandi kumaka kupesa bana na yandi bonso makabu na nzambi Moleki. Ya kyeleka, yai vandaka ntangu mosi ya mpimpa mpenza!—2 Bantotila 15:32-34; 16:2-4.
6 Na ntoto ya mvimba mambu kukumaka mpi mbi mingi. Moabi, Edomi, ti Filistia kwisaka na bandilu ya Yuda sambu na kusosa kunwanisa yo. Kimfumu ya nordi ya Izraele kukumaka kibeni mbeni ya ngolo ya Yuda ata bo vandaka bana ya menga mosi. Ntama na ndambu ya nordi, Siria vandaka sosa kunwanisa Yuda. Asiria kuvandaka mpenza insi mosi ya nku yina vandaka kigonsa ya ngolo. Yo vandaka sosa kaka mwaye ya kukumisa kimfumu na yo nene. Na nsungi yina Yezaya vandaka kuzabisa mbikudulu na yandi, insi ya Asiria kunungaka insi ya Izraele yonso mpi yo fwaka nkutu Yuda. Na ntangu yina, mbanza ya Yuda yonso kumaka na maboko ya Asiria katula kaka Yeruzalemi.—Yezaya 1:7, 8; 36:1.
7. Inki nzila bantu ya Izraele ti ya Yuda kuponaka, mpi nki Yehowa kusalaka?
7 Bantu ya Nzambi kusalaka na bo kuwakana kunyokwamaka mingi sambu Izraele ti Yuda kulemfukilaka yandi ve. Bonso bantu yina mukanda ya Bingana ketubila, ‘bo buyaka kulanda nzila ya mbote, bo landaka nzila ya mbi.’ (Bingana 2:13) Kansi, ata Yehowa kuwilaka bantu na yandi makasi, yandi losaka bo ve kimakulu. Yandi tindaka Yezaya ti baprofete yankaka sambu na kupesa nsemo ya kimpeve na konso muntu yina vandaka dyaka ti nzala ya kusadila Yehowa na kwikama yonso. Ntembe kele ve nde nsemo yina baprofete yai vandaka kupesa vandaka na mfunu mingi mpenza. Yo vandaka kupesa luzingu.
Ntangu ya mpimpa bubu yai
8, 9. Inki mambu kenataka mpimpa na inza bubu yai?
8 Mambu yina kusalamaka na ntangu ya Yezaya kele kibeni bonso ya beto kemona bubu yai. Na ntangu na beto, bantu yina keyala mebuyaka Yehowa ti Yezu Kristu, Ntotila yina yandi metulaka na kiti ya Kimfumu. (Nkunga 2:2, 3) Bamfumu ya mabundu ya Kikristu kekusaka mameme na bo. Bamfumu yai ketubaka nde bo kesadilaka Nzambi, kansi na kuta masonga, mingi na kati na bo kekumisaka banzambi ya inza yai, bonso kuzola insi na bo mingi, kusala kisalu ya kisoda, kusosa kimvwama, kusosa lukumu na bo mosi, mpi kulonga malongi ya luvunu.
9 Na bisika mingi, mabundu ya Kikristu mekudipesaka ngolo na bitumba, na bamvita yina kesalamaka na bikanda yina kele ndinga mosi ve, mpi na mambu yankaka ya nku. Kuluta dyaka, na kisika ya kulonga bikalulu ya mbote yina kele na Biblia, mabundu mingi ketubilaka yo ve to nkutu kendimaka kusala mambu ya mbi bonso pite mpi kuvukisa nitu babakala ti babakala. Sambu bo melosaka bansiku ya Biblia ya mutindu yina, mameme ya Kikristu mekumaka bonso bantu yina muyimbi-bankunga ya ntangu ya ntama kutubilaka nde: “Beno kele bazoba, beno ke na mayele ve! Beno kele na mpimpa, mambu ya kieleka kele diaka na ntoto ve.” (Nkunga 82:5) Ya kyeleka, Kikristu kele na mpimpa ya ngolo mutindu Yuda ya ntama kuvandaka.—Kusonga 8:12.
10. Inki mutindu nsemo ke na kungenga na kati ya mpimpa bubu yai, mpi nki mutindu bantu ya kudikulumusa kebakila yo mambote?
10 Na kati ya mpimpa yai yonso, Yehowa ke na kupesa nsemo na bantu ya kudikulumusa. Yo yina, yandi kesadila bansadi na yandi ya kupakulama yina kele na zulu ya ntoto, “mpika ya kwikama mpi ya mayele,” yina ‘kepela mutindu kepelaka bambwetete.’ (Matayo 24:45, NW; Filipi 2:15) Kimvuka ya mpika yai, ti bamilio ya “mameme ya nkaka” kemonisa nsemo ya kimpeve yina kekatuka na Ndinga ya Nzambi, Biblia. (Yoane 10:16) Na kati ya inza yai ya mefuluka na mpimpa, nsemo ya mutindu yai kepesaka bantu ya kudikulumusa kivuvu, yo kesadisaka bo na kuvanda na kuwakana ya mbote ti Nzambi, mpi yo kesadisaka bo na kutina mitambu yina kebwisaka bantu na kimpeve. Yo kele mfunu mingi, mpi yo kepesaka luzingu.
‘Mono tapesa zina na nge lukumu’
11. Inki mambu Yehowa kuzabisaka bantu na yandi na bilumbu ya Yezaya?
11 Na bilumbu ya mpimpa yina Yezaya vandaka kuzinga ti na bilumbu ya mpimpa mingi dyaka yina kulandaka ntangu bantu ya Babilone kunataka bantu ya Yehowa na kimpika, inki lutwadisu Yehowa kupesaka bantu na yandi? Na nima ya kusonga bo bikalulu ya mbote ya bo fwete vanda na yo, yandi zabisaka dezia pwelele na ntwala mutindu yandi talungisa balukanu na yandi sambu na bantu na yandi. Mu mbandu, tala bambikudulu ya kitoko yina kele na Yezaya bakapu 25 tii na 27. Mambu ya bo ketuba na bakapu yai kesonga nki mutindu Yehowa kutwadisaka mambu na ntangu yina mpi nki mutindu yandi kesala yo bubu yai.
12. Inki mambu Yezaya ketuba na masonga yonso?
12 Ntete, Yezaya ketuba nde: “Mfumu, nge muntu kele Nzambi na mono, mono ta zitisa nge ti kupesa zina na nge lukumu.” Yai mutindu ya masonga mpenza ya kupesa Nzambi lukumu! Kansi, inki kupusaka profete na kusala kisambu ya mutindu yai? Kikuma ya nene kele na kitini ya verse yina mebikala, kisika beto ketanga nde: “Nge [Yehowa] me salaka mambu mingi ya kuyituka, nge me landaka mbote-mbote mambu ya nge yindulaka katuka ntama.”—Yezaya 25:1.
13. (a) Inki mambu Yezaya vandaka kuzaba ya kupesaka yandi kikesa ya kukangama na Yehowa? (b) Inki dilongi beto kebaka na mbandu ya Yezaya?
13 Na ntangu ya Yezaya, Yehowa kusalaka mambu mingi ya kuyituka sambu na bana ya Izraele, mpi mambu yango yonso bo mesonikaka yo. Ntembe kele ve nde Yezaya vandaka kuzaba mbote mambu yango sambu yo vandaka ya kusonika. Mu mbandu, yandi zabaka nde Yehowa kubasisaka bantu na yandi na kimpika na Ezipte mpi yandi gulusaka bo na Nzadi-Mungwa ya Mbwaki ntangu basoda ya Farao kwisaka kulanda bo na makasi yonso. Yandi zabaka mpi nde Yehowa kutwadisaka bantu na yandi na ntoto ya zelo na zelo mpi yandi kotisaka bo na Ntoto ya Lusilu. (Nkunga 136:1, 10-26) Masolo ya ntama ya mutindu yai kumonisaka nde Yehowa Nzambi kele Nzambi mosi ya kwikama mpi ya kutudila ntima. ‘Mambu yina yandi keyindulaka,’ disongidila, mambu yonso yina yandi kekanaka na kusala, yandi kesalaka yo. Mambu ya sikisiki yai yonso ya Yezaya vandaka kuzaba kupesaka yandi kikesa ya kulanda kutambula na nsemo. Yo yina, yandi kele mbandu mosi ya mbote sambu na beto. Kana beto longuka na dikebi yonso Ndinga ya Nzambi ya bo mesonikaka, mpi kana beto sadila yo na luzingu na beto, beto mpi tavanda kaka na kati ya nsemo.—Nkunga 119:105; 2 Korinto 4:6.
Bo mefwa mbanza mosi
14. Inki mambu bo zabisaka dezia sambu na mbanza mosi, mpi mbanza yango vandaka nki?
14 Mbandu mosi ya mambu yina Nzambi kuyindulaka na kusala kele na Yezaya 25:2, kisika beto ketanga nde: “Nge me kumisaka babwala mayumbu, nge me fwaka-fwaka banzo na bo ya ngolo. Banzo ya kimfumu yina ya bambeni na beto tungaka, yo kele diaka ve, bo mpi ta tunga yo diaka ve.” Inki mbanza yai? Ziku Yezaya vandaka kutubila Babilone na mutindu mosi ya mbikudulu. Ntembe kele ve nde, na ntangu ngunga kulungaka, Babilone kukumaka mayumbu mosi ya matadi na matadi.
15. Inki bo kebinga “bwala ya nene” bubu yai, mpi nki mambu tabwila yo?
15 Keti mbanza yina Yezaya kutubilaka kele ti kifwani na yo bubu yai? Ee. Mukanda ya Kusonga ketubila “bwala ya nene yina ke yalaka bamfumu ya nsi-ntoto.” (Kusonga 17:18) Bwala ya nene yango kele “Babilone ya Nene,” kimfumu ya mabundu yonso ya luvunu yina kele na zulu ya ntoto ya mvimba. (Kusonga 17:5, NW) Bubu yai, kitini ya nene ya Babilone ya Nene kele Kikristu. Bamfumu ya mabundu ya Kikristu kebakaka kisika ya ntete na kubuya nde kisalu ya kusamuna Kimfumu yina bantu ya Yehowa kesalaka kusalama ve. (Matayo 24:14) Kansi, ntama mingi ve Babilone ya Nene tafwa mutindu Babilone ya ntama kufwaka, yo tavutuka dyaka ve.
16, 17. Inki mutindu bambeni ya Yehowa kukumisaka yandi na ntangu ya ntama mpi na ntangu na beto?
16 Inki mambu yankaka Yezaya kutubaka sambu na yina metala ‘banzo ya ngolo’ ya mbanza yango? Yezaya kezabisa Yehowa nde: “Bantu ya ngolo ta kumisa nge, bantu ya nku mpenza ta kuma kutina nge boma.” (Yezaya 25:3) Inki mutindu mbanza yai ya vandaka kusosa kunwana mingi, ya “bantu ya nku mpenza,” tapesa Yehowa lukumu? Yibuka ntete mambu yina kubwilaka Nabukodonozore, ntotila ya kuluta ngolo ya Babilone. Na nima ya kumona mambu ya nene yina kumonisaka yandi nde yandi vandaka ngolo ve, yandi ndimaka nde Yehowa kele Nkwa-ngolo yonso. (Daniele 4:34, 35) Ntangu Yehowa kesadilaka ngolo na yandi, ata bo kesalaka yo ve na luzolo na bo mosi, bambeni na yandi kesukaka na kundima na ngolo bisalu ya ngolo ya yandi kesalaka.
17 Keti Babilone ya Nene kundimaka bisalu ya nene ya Yehowa? Ee. Na mvita ya ntete ya inza ya mvimba, bansadi ya kupakulama ya Yehowa vandaka kulonga na kati ya mpasi. Na mvu 1918 bo kwendaka na kimpika ya kimpeve ntangu bo kangaka bantwadisi ya la Société Watch Tower na boloko. Mpila ya kubongisa kisalu ya kusamuna kuvandaka dyaka ve. Kansi, na mvu 1919 Yehowa kubasisaka bo mpi yandi pesaka bo dyaka kikesa na ngolo ya mpeve santu na yandi, yo yina bo yantikaka kusala kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba. (Marko 13:10) Biblia kutubaka dezia mambu yai na ntwala ti mambu yina tabwila bambeni na yandi na mukanda ya Kusonga. Bambeni yai ‘kuwaka boma, ebuna bo pesaka lukumu na Nzambi yina kele na zulu.’ (Kusonga 11:3, 7, 11-13) Yo kezola kutuba ve nde bo yonso kubalulaka ntima, kansi bo pusaka bo na ngolo na kundima kisalu ya nene ya Yehowa na mbala yai, kaka mutindu Yezaya kutubaka.
‘Kisika bansukami ketininaka’
18, 19. (a) Sambu na nki bambeni menungaka ve na kubwisa kwikama ya bantu ya Yehowa? (b) Inki mutindu ‘bankunga ya bantu ya nku’ tasuka?
18 Sambu na kutubila ntangu yai mambu ya mbote yina Yehowa kesadilaka bantu yina ketambulaka na nsemo, Yezaya kezabisa Yehowa nde: “Bansukami ti bantu ya mawa ke tininaka na nge na ntangu ya mpasi, nge ke taninaka bo na mupepe ya ngolo ti na mwini ya makasi. Mupepe ya bantu ya nku kele bonso kitembo ya mupepe, to bonso mupepe ya tiya na ntoto ya kuyuma. Kansi nge Mfumu, nge me kangaka munoko ya bambeni na beto; nge ke sukisaka bankunga ya lulendo ya bantu ya nku, mutindu matuti ke lembikaka makasi ya mwini.”—Yezaya 25:4, 5.
19 Banda na mvu 1919, bambeni na bo kesalaka yonso sambu na kubwisa kwikama ya Bakristu ya kyeleka, kansi bo menungaka ve. Sambu na nki? Sambu Yehowa kele kisika ya ngolo ya bantu na yandi ketininaka mpi kekwendaka kubumbana. Yandi kepesaka kisika ya madidi ya kutinina mwini ya mpasi yina bo kemonisaka bo mpi yandi kevandaka bonso kibaka ya ngolo yina ketaninaka bo na mupepe ya ngolo ya bambeni. Beto bantu ketambulaka na nsemo ya Nzambi, beto kekingaka na ntima yonso ntangu yina ‘bankunga ya bantu ya nku tasuka.’ Ee, beto kevingila na mpusa yonso ntangu bambeni ya Yehowa tafwa.
20, 21. Inki fete Yehowa metulaka na ntwala ya bantu na yandi, mpi nki kima fete yango tatendula na inza ya mpa?
20 Yehowa kesalaka mambu mingi, yandi kesukaka ve kaka na kutanina bansadi na yandi. Yandi kesungiminaka bo bonso Tata na bo ya zola. Na nima ya kubasisa bantu na yandi na kimpika ya Babilone ya Nene na mvu 1919, yandi tulaka fete ya nene na ntwala na bo yina kumonisaka nde bo menunga, yandi pesaka bo madya mingi ya kimpeve. Mambu yai bo tubaka yo dezia na Yezaya 25:6, kisika beto ketanga nde: “Awa na ngumba ya Sioni, Mfumu Nzambi, [Yehowa, NW] ta sadisa fete sambu na bantu yonso ya nsi-ntoto, fete mosi ya madia ya kitoko mpenza ti ya vinu ya kuluta kitoko.” Beto kele mpenza na lusakumunu mosi ya nene na kuvanda na fete yina! (Matayo 4:4) “Mesa ya Yehowa” kele mpenza ya kufuluka ti madya ya kitoko. (1 Korinto 10:21, NW) Na nsadisa ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele,” beto kezwaka bima yonso ya beto kele na yo mfunu na kimpeve.
21 Fete yai ya Nzambi kele na bima mingi mpenza. Fete ya kimpeve yai ya beto kesala ntangu yai keyibusa beto madya mingi ya kinsuni yina tavanda na inza ya mpa yina Nzambi mesilaka. Na ntangu yina, “madia ya kitoko mpenza” tatendula mpi madya ya kinsuni mingi mpenza. Ata muntu mosi ve tavanda na nzala na kinsuni to na kimpeve. Dyambu yai talembika mpenza ntima ya bampangi na beto Bakristu yina kemona mpasi ntangu yai sambu na “nzala” yina kele “kidimbu” ya kumonana ya Yezu! (Matayo 24:3, 7) Bangogo ya muyimbi-bankunga kepesaka bo kikesa mingi mpenza. Yandi tubaka nde: “Ntoto kufuluka na ble mingi, bangumba kufuluka na bima ya bilanga; yo vanda mingi.”—Nkunga 72:16.
22, 23. (a) Inki “lele,” to “amvelope,” Yehowa takatula, mpi nki mutindu? (b) Inki mutindu ‘Yehowa takatula nsoni ya bantu na yandi’?
22 Ntangu yai, widikila nkutu lusilu mosi ya kuluta kitoko. Ntangu Yezaya fwanisaka disumu mpi lufwa na “lele” to na “amvelope,” yandi tubaka nde: “Ya kyeleka, [Yehowa] takatula amvelope yina mefikaka bantu yonso, ti lele yina kele ya kutunga na zulu ya makanda yonso.” (Yezaya 25:7, NW) Yindula ntete! Disumu ti lufwa, yina menyokulaka bantu bonso bulanketi ya kekangaka bo na kupema, tavanda dyaka ve. Beto kekinga mpenza na ntima mosi kilumbu bantu ya bulemfu mpi ya kwikama tabaka mambote yonso ya nkudulu ya kimenga ya Yezu!—Kusonga 21:3, 4.
23 Na ntangu yandi tubilaka ntangu yina ya kitoko, mpeve santu kusadisaka profete na kubwisa beto ntima nde: “[Nzambi] ta sukisa lufwa kimakulu! Yandi ta katula mansanga na meso ya bantu yonso, yandi ta katula mpi nsoni ya bo vandaka kumonisa bantu na yandi na nsi-ntoto ya mvimba. Yandi mosi Mfumu Nzambi . . . muntu me tuba.” (Yezaya 25:8) Ata muntu mosi ve tafwa sambu na mambu yina kebwilaka bantu mpi ya kenataka lufwa to kudila sambu muntu yina yandi kezolaka mefwa. Yai lusakumunu mosi ya nene ya tabalula mambu yonso! Dyaka, ata kisika mosi ve na ntoto bo tawa mafingu ti mambu ya luvunu yina kepesaka Nzambi ti bansadi na yandi mpasi na ntima banda ntama. Sambu na nki? Sambu Yehowa takatula nto ya mambu yina yonso, disongidila tata ya luvunu, Satana Dyabulu, kumosi ti bana na yandi.—Yoane 8:44.
24. Inki mutindu bantu yina ketambulaka na nsemo ketubaka na ntwala ya bisalu ya ngolo yina Yehowa kesadilaka bo?
24 Ntangu bantu ya ketambulaka na nsemo kemonaka mambu ya mutindu yina ya kemonisa ngolo ya Yehowa, yo kepusa bo na kutuba nde: “Yandi yai Nzambi na beto! Beto vandaka kutula yandi ntima, yandi me gulusa beto! Yandi yai Mfumu! Beto vandaka kutula yandi ntima, yandi me pesa beto nsoni ve! Beto vanda kiese, beto sepela, sambu yandi kele Ngulusi na beto!” (Yezaya 25:9) Kubika fyoti, bantu ya lunungu tavanda na kyese. Mpimpa yonso tamana kimakulu, ebuna bantu ya mbote takota na nsemo ya Yehowa mvula na mvula. Keti kele ti kivuvu yankaka ya kitoko ya meluta yai? Ata mosi ve!
Keti nge lenda tendula?
• Sambu na nki yo kele mfunu mingi na kutambula na nsemo bubu yai?
• Inki kupusaka Yezaya na kupesa zina ya Yehowa lukumu?
• Sambu na nki bambeni takuka ve kubwisa kwikama ya bantu ya Nzambi?
• Inki balusakumunu ya kitoko kekinga bantu yina ketambula na nsemo?
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 21]
Bantu ya Yuda vandaka kupesa bana na bo bonso makabu na Moleki
[Kifwanisu ya kele na lutiti 23]
Bisalu ya ngolo ya Yehowa yina Yezaya vandaka kuzaba kupusaka yandi na kupesa zina na yandi lukumu
[Kifwanisu ya kele na lutiti 24]
Bantu ya mbote takota kimakulu na nsemo ya Yehowa