Keti Nge Kele ti Mpeve Mosi ya Kefwaka Ve?

NTUMWA Polo kusonikaka nde: “Bo sonikaka Mukanda ya Nzambi yonso na ngolo na yandi; mambu yonso kele na kati yo kele mfunu sambu na kulonga bantu mambu ya kieleka, sambu na kusungika bifu yina kele na mambu ya bantu ke longuka, sambu na kubongisa bantu, ti sambu na kulonga bantu na kuzinga luzingu mosi ya kinzambi.” (2 Timoteo 3:16) Biblia kele mpenza mukanda ya kelongaka kyeleka yina kekatukaka na Nzambi ya kyeleka, Yehowa.​—Nkunga 83:18.

Yehowa kele Ngangi ya bima yonso, ti bantu, ebuna yandi mezaba mambu yina kesalamaka ntangu beto kefwaka. (Baebreo 3:4; Kusonga 4:11) Ebuna na Ndinga na yandi ya kupemama, Biblia, yandi kepesaka bamvutu ya masonga mpi ya mbote na bangyufula yai melanda.

Mpeve Kele Inki?

Na Biblia, bangogo ya bo balulaka nde “mpeve” ketendula ntetentete “mpema.” Kansi, yo ketendula mambu mingi, kupema kaka ve. Mu mbandu, nsoniki ya Biblia, Yakobo, ketuba nde: “Kana muntu ke fulumuna ve, yandi [kele na mpeve ve, NW], yandi fweti fwa.” (Yakobo 2:26) Awa, mpeve kele kima yina kepesaka muntu luzingu.

Ngolo yai ya kepesaka muntu luzingu lenda vanda ve kaka mpema, to mupepe, yina ketambulaka na bapumo. Sambu na nki? Sambu kana muntu kepema dyaka ve, baselile ya nitu kelandaka na kuzinga dyaka sambu na mwa ntangu, “baminuta mingi dyaka,” mutindu ansiklopedi mosi (The World Book Encyclopedia) ketuba. Yo yina, bikesa yina bantu kesalaka sambu na kuvutula dyaka mpema kenungaka bantangu yankaka. Kansi, kana baselile yina kele na nitu ya muntu kele dyaka na ngolo ve, bikesa yonso ya bantu lenda sala sambu na kupesa dyaka muntu yina luzingu kevandaka ya mpamba. Mpema, to mupepe yonso ya kele na nsi-ntoto lenda pesa ve luzingu na selile ata mosi. Mambu yai yonso kesonga nde mpeve kele ngolo ya luzingu ya kemonanaka ve, to ngolo yina kepesaka luzingu na baselile mpi yina kezingisaka muntu. Ngolo ya luzingu yai kesalaka na nsadisa ya kupema.​—Yobi 34:14, 15.

Keti mpeve yina kesalaka kaka na nitu ya bantu? Biblia kesadisa beto na kubaka mvutu ya mbote na ngyufula yai. Ntotila ya mayele, Salomo kundimaka nde bantu ti bambisi “bo yonso zole ke na [mpeve mosi, NW],” mpi yandi yulaka  nde: “Nani kuzaba kana [mpeve] ya muntu ke kwendaka na zulu ebuna [mpeve] ya mbisi na ntoto?” (Longi 3:19-21) Yo kezola kutuba nde bambisi ti bantu kele ti mpeve. Inki mutindu?

Beto lenda fwanisa mpeve, to ngolo yina kepesaka luzingu ti ngolo ya kuran yina ketambula na kati ya mashini ya konso nki kima yina kesalaka na kuran. Kuran yina ya kemonanaka ve lenda sala mambu ya kuswaswana na bamashini ya mutindu na mutindu yina yo ketambusa. Mu mbandu, muntu lenda sala resho sambu yo pesa tiya, ordinatere sambu yo sadisa na kuzwa mpi kutomisa bansangu nswalu, mpi televizio sambu yo pesa bifwanisu ti ndinga. Kansi, kuran yo mosi lenda sala ve ata fyoti mambu yina bamashini yina yo ketambusaka kesalaka. Yo kevandaka ngolo mosi ya mpamba. Mutindu mosi, ngolo ya luzingu kebakaka ve bikalulu ya bigangwa yina yo kepesaka luzingu. Yo kevandaka ve ti bumuntu mpi yo kevandaka ve na mayele ya kuyindula. Bantu ti bambisi ‘kevandaka ti mpeve mosi.’ (Longi 3:19) Yo yina, kana muntu mefwa, mpeve na yandi kekwendaka kuzinga ve na kisika yankaka bonso kigangwa ya kimpeve.

Ebuna, inki mutindu bantu yina mefwaka kevandaka? Mpi nki kekuminaka mpeve kana muntu mefwa?

‘Nge Ta Vutuka na Ntoto’

Ntangu muntu ya ntete, Adami, kukolamaka na luzolo yonso na nsiku ya Nzambi, Yandi songaka yandi nde: “Na kubaka madia nge ta basikaka mutoki tii kuna nge ta vutuka na ntoto yina ya mono salaka nge. Sambu nge kele ntoto, nge ta vutuka mpi na ntoto.” (Kuyantika 3:19) Adami kuvandaka wapi na ntwala nde Yehowa kusala yandi na mfututu ya ntoto? Yo kele pwelele nde yandi vandaka ve ata kisika mosi. Yandi vandaka kuzinga ve. Ebuna ntangu Yehowa Nzambi kutubaka nde Adami zolaka “vutuka na ntoto,” yandi zolaka kutuba nde Adami tafwa mpi takituka ntoto. Adami zolaka kukwenda ve na kisika mosi ya kimpeve. Na nima ya lufwa, Adami zolaka kuzinga dyaka ve. Ndola na yandi vandaka lufwa, disongidila, kukonda kuzinga dyaka, kansi yandi zolaka kukwenda ve na kisika yankaka.​—Roma 6:23.

Inki beto lenda tuba sambu na bantu yankaka ya mefwaka? Longi 9:5, 10 kemonisaka pwelele mutindu bantu yina mefwaka kevandaka, sambu na kisika yai beto ketanga nde: “Bantu ya kufwa kuzaba kima ve. . . . Sambu na nsi ya bafwa . . . kisalu kele ve, ngindu kele ve, mayele mpi kele ve.” Yo yina, lufwa ketendula kukonda luzingu. Muyimbi-bankunga kusonikaka nde kana muntu mefwa, ‘[mpeve na yandi mebasika, NW], yandi mevutuka na ntoto; na kilumbu yo yina bangindu na yandi yonso mesuka.’​—Nkunga 146:4.

Yo kele pwelele nde bafwa kezingaka ve. Bo lenda zaba ata kima mosi ve. Bo lenda mona nge ve, kuwa nge, to kusolula ti nge. Bo lenda sadisa nge mpi ve to kusala nge kima ya mbi. Ya kyeleka, mfunu ya kuwa bafwa boma kele ve. Kansi, inki mutindu bo metuba nde mpeve ‘kebasikaka’ kana muntu mefwa?

‘Mpeve Mevutuka na Nzambi’

Biblia ketuba nde kana muntu mefwa, ‘[mpeve, NW] kevutukaka na Nzambi yina pesaka yo.’  (Longi 12:7) Keti yo kezola kutuba nde mpeve kele kima mosi ya ketombukaka na zulu tii na ntwala ya Nzambi? Ve! Mutindu Biblia kesadilaka ngogo ‘kevutukaka’ ketendula ve nde mpeve yango kekatukaka na kisika mosi sambu na kukwenda na kisika yankaka. Mu mbandu, Nzambi kusongaka bantu ya kukonda kwikama ya Izraele nde: “Beno kwisa vutuka na mono, ebuna mono mpi ta vutuka na beno. Mono Mfumu Nzambi, [Yehowa], muntu me tuba.” (Malashi 3:7) ‘Kuvutuka’ yina bantu ya Izraele zolaka kuvutuka na Yehowa vandaka kutendula kubika banzila na bo ya mbi mpi kulanda nzila ya lunungu ya Nzambi. Ebuna ‘kuvutuka’ ya Yehowa na bantu ya Izraele vandaka kutendula nde yandi zolaka kutula dyaka dikebi na yandi na bantu na yandi. Na bambandu yonso zole ‘kuvutuka’ ketendula nkadilu, kansi kukatuka na kisika mosi sambu na kukwenda na kisika yankaka ve.

Mutindu mosi, kana muntu mefwa, ntangu mpeve ‘kevutukaka’ na Nzambi, yo kekatukaka ve na ntoto sambu na kutombuka na zulu. Kana ngolo yina kepesaka muntu luzingu mebasika, Nzambi mpamba muntu kele na nswa ya kuvutudila yandi yo. Pana ‘mpeve mevutuka na Nzambi yina kupesaka yo’ disongidila, banda kilumbu yina kivuvu yonso ya luzingu ya bilumbu kekwisa ya muntu yina metala kaka Nzambi yandi mosi.

Mu mbandu, beto tala mambu yina Masonuku ketuba sambu na lufwa ya Yezu Kristu. Evanzile ya Luka ketuba nde: “Yesu tubaka na ndinga ya ngolo nde: ‘Tata, mono ke pesa [mpeve, NW] na mono na maboko na nge.’ Ntangu yandi tubaka mambu yina imene, yandi fwa.” (Luka 23:46) Ntangu mpeve ya Yezu kubasikaka na nitu na yandi, yandi tombukaka ve na zulu. Yezu kufutumukaka ve na bafwa tii bilumbu tatu kulungaka. Ebuna, na nima ya bilumbu 40, yandi tombukaka na zulu. (Bisalu 1:3, 9) Kansi, na ntangu yandi fwaka, Yezu kubikaka mpeve na yandi na maboko ya Tata na yandi, mpi yandi vandaka kutula mpenza ntima na ngolo yina Yehowa kele na yo ya kufutumuna yandi.

Ee, Nzambi kele na ngolo ya kuvutula muntu na luzingu. (Nkunga 104:30) Ya kyeleka, dyambu yai kepesaka beto kivuvu mosi ya ngolo mpenza!

Kivuvu Mosi Yina Talungana Mpenza

Biblia ketuba nde: “Ntangu ke kwisa, bantu yonso yina me fwaka kele na maziamu [ya mbambuka, NW], bo ta wa ndinga [ya Yezu]; ebuna bo ta basika.” (Yoane 5:28, 29) Ya kyeleka, Yezu Kristu silaka nde bantu yonso yina mefwaka kansi ya kele na mabanza ya Yehowa, tafutumuka, to tazinga dyaka. Ntembe kele ve nde na kati na bo tavanda ti bansadi ya Yehowa yina vandaka kuzitisa bansiku na yandi na luzingu na bo. Kansi bantu mingi yankaka kufwaka kukonda kumonisa kana bo tazitisa minsiku ya lunungu ya Nzambi to ve. Ata bo zabaka ve bansiku ya Yehowa to bo vandaka ve na ntangu ya kufwana sambu na kubalula luzingu na bo. Bantu ya mutindu yai mpi kele na mabanza ya Nzambi, ebuna, bo mpi tafutumuka, sambu Biblia ketuba nde: “Bantu ya mbote ti bantu ya mbi ta telama na lufwa.”​—Bisalu 24:15.

Bubu yai, ntoto mefuluka ti kibeni mpi kunwana, nku ti kutyamuka ya menga, kubebisa mupepe ti bamaladi kisaka-saka. Kana bantu yina mefwaka fwete vutuka na luzingu na ntoto ya mutindu yai, ntembe kele ve nde kyese yina bo tamona tavanda ya ntangu fyoti. Kansi, Ngangi kusilaka nde ntama mingi ve yandi tasukisa kimvuka yonso ya bantu ya inza ya ntangu yai ya Satana Dyabulu ke na kuyala. (Bingana 2:21, 22; Daniele 2:44; 1 Yoane 5:19) Ebuna, kimvuka ya bantu ya lunungu, disongidila, “ntoto ya mpa,” takuma kima ya masonga yina tapesa kyese.​—2 Piere 3:13.

Na ntangu yina “Ata muntu mosi ve . . . ta tuba diaka nde: ‘Mono ke bela.’ ” (Yezaya 33:24) Ata lufwa ya kenyokulaka bantu tavanda dyaka ve, sambu Nzambi “ta kusula mansanga yonso na meso na bo. Lufwa ta vandaka diaka ve, bantu ta lwataka mpidi diaka ve, bo ta dilaka diaka ve, bo mpi ta waka diaka mpasi ve. Na ntangu yina mambu ya ntama ta vanda me vila.” (Kusonga 21:4) Yai kivuvu mosi ya kitoko sambu na bantu yina kele na ‘maziamu ya mbambuka’!

Kana Yehowa mekatula mambu yonso ya nku na ntoto, yandi tafwa ve bantu ya mbote kumosi ti bantu ya mbi. (Nkunga 37:10, 11; 145:20) Na kuta masonga, “kibuka ya nene” (NW) ya “bantu yina vandaka ya makanda yonso ti ya bandinga yonso ti ya bansi yonso” taguluka na “mpasi ya nene,” (NW) yina tafwa inza ya mbi ya ntangu  yai. (Kusonga 7:9-14) Ebuna, kibuka ya bantu mingi tayilama sambu na kuyamba bafwa yina tafutumuka.

Keti nge kele na nzala ya kumona dyaka bampangi na nge ya nge vandaka kuzola yina mefwaka? Keti nge kezola kuzinga mvula na mvula na Paladisu na ntoto? Kana mpidina nge fwete longuka na kuzaba mbotembote luzolo ya Nzambi ti balukanu na yandi. (Yoane 17:3) Yehowa kezola nde “bantu ya [mitindu] yonso kuguluka, bo kuzaba mambu ya kieleka.”​—1 Timoteo 2:3, 4.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

“Nge kele ntoto, nge ta vutuka mpi na ntoto”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Beto lenda fwanisa mpeve ti kuran

[Kifwanisu ya kele na lutiti 32]

Lufutumuku tanata kyese ya kukonda nsuka