Yilama Sambu na Kilumbu ya Yehowa

“Beno yilama, sambu Mwana-muntu ta kwisa na ntangu yina ya beno ta zaba ve nde yandi ke kwisa.”​—MATAYO 24:44.

1. Sambu na nki beto fwete tula dikebi na kilumbu ya Yehowa?

 YO TAVANDA kilumbu ya mvita mpi ya makasi, ya mawa mpi ya mpasi, ya mpimpa mpi ya lufwa. “Kilumbu ya nene ti ya boma” ya Yehowa tafwa mpenza ngidika yai ya bima ya mbi, mutindu Mvula ya Ngolo kufwaka inza ya mbi ya ntangu ya Noa. Kilumbu yango takwisa mpenza. Kansi, “konso muntu yina ta samba Mfumu Nzambi, yandi ta guluka.” (Yoele 3:3-5; Amosi 5:18-20) Nzambi tafwa bambeni na yandi mpi yandi tagulusa bantu na yandi. Sambu  na kumonisa nde kilumbu yango tasukinina ve, profete Sofonia kutubaka nde: “Kilumbu ya nene ya Mfumu Nzambi ta wa makasi me kuma penepene mpenza, yo ke kwisa nswalu!” (Sofonia 1:14) Kansi, inki ntangu ndola yai ya Nzambi takwisa?

2, 3. Sambu na nki yo kele mfunu nde beto yilama sambu na kilumbu ya Yehowa?

² Yezu kutubaka nde: “Ata muntu mosi kuzaba ve kana nki kilumbu to nki ntangu mambu yina ta bwa, ata bawanzio ya zulu ata Mwana mpi kuzaba yo ve, kansi kaka Tata mpamba muntu kuzaba yo.” (Matayo 24:36) Sambu beto mezaba ve ntangu ya sikisiki, yo kele mfunu nde beto tula dikebi na bangogo ya mukapu na beto ya mvu 2004 yina ketuba nde: “Beno kangula meso . . . Beno yilama.”​—Matayo 24:42, 44.

³ Sambu na kumonisa nde yo tasalama mpenza na kintulumukina, nde bantu yina tavanda ya kuyilama taguluka mpi nde bayina tavanda ve ya kuyilama tafwa, Yezu kutubaka nde: “Babakala zole ta vanda ke sala na bilanga: bawanzio ta baka mosi, ebuna bo ta bikisa mpi mosi. Bankento zole ta vanda ke tuta fufu kisika mosi: bawanzio ta baka mosi, ebuna bo ta bikisa mpi mosi.” (Matayo 24:40, 41) Na ntangu yina ya mpasi, inki tavanda pozisio na beto? Keti beto tavanda ya kuyilama, to keti kilumbu yango takumina beto na kintulumukina? Badesizio ya beto kebaka ntangu yai tamonisa yo. Sambu na kuvanda ya kuyilama na kilumbu ya Yehowa, yo kelomba nde beto buya bikalulu yankaka ya bantu kele na yo bilumbu yai, beto buya kubwa na kimpeve, mpi beto tina mambu ya mbi.

Buya Kikalulu ya Kukonda Kudibanza Sambu na Mambu ya Mfunu

4. Inki bikalulu bantu ya ntangu ya Noa kuvandaka na yo?

⁴ Beto tadila bilumbu ya Noa. Biblia ketuba nde: “Noa, sambu na lukwikilu na yandi, yo yina Nzambi pesaka yandi atasio sambu na mambu yina ta bwa na ntwala, ya yandi me zaba ntete ve. Yandi lemfukaka na Nzambi, ebuna yandi tungaka maswa; yandi ti fami na yandi bo kotaka muna ebuna bo fwaka ve.” (Baebreo 11:7) Maswa zolaka kuvanda kima mosi ya bantu mezabaka ve mpi ya kemonana na meso. Dyaka, Noa vandaka “nsamuni ya lunungu.” (2 Piere 2:5, NW) Kansi, yo vanda maswa yina Noa tungaka to nsangu ya yandi samunaka, ata kima mosi ve kupusaka bantu ya ntangu na yandi na kusoba bikalulu na bo. Sambu na inki? Sambu bo ‘vandaka kudia, kunwa, mpi kukwelana.’ Bantu yina Noa vandaka kulonga vandaka kutadila kaka mambu mpi byese na bo mosi na mpila nde “bo [tulaka ve dikebi, NW] tii kuna masa fulukaka mingi na ntoto yonso; masa yina nataka bo yonso na lufwa.”​—Matayo 24:38, 39.

5. Inki bikalulu bantu ya Sodome kuvandaka na yo na ntangu ya Loti?

⁵ Mambu vandaka mutindu mosi na bilumbu ya Loti. Masonuku kezabisa beto nde: “Bantu vandaka kudia, kunwa, kusumba bima, kuteka bima, kukuna bilanga ti kutunga banzo. Kansi kilumbu yina ya Loti katukaka na bwala Sodome, Nzambi nokisaka tiya ya ngolo bonso mvula; yo kwisaka kufwa bantu ya bwala yina yonso.” (Luka 17:28, 29) Ntangu bawanzyo kumanisaka na kuzabisa Loti nde kubika fyoti bwala yina kufwa, yandi kwendaka kuzabisa babokilo na yandi mambu yina zolaka kubwa. Kansi, bo “banzaka nde Loti ke tula nsaka.”​—Kuyantika 19:14.

6. Inki bikalulu beto fwete tina?

⁶ Yezu kutubaka nde, mutindu yo vandaka na ntangu ya Noa mpi ya Loti, “ntangu Mwana-muntu ta kwisa, yo ta vanda mutindu mosi.” (Matayo 24:39; Luka 17:30) Ya kyeleka, bubu yai bantu mingi kele ti bikalulu yina ya kukonda kudibanza sambu na mambu ya mfunu. Beto fwete keba na mpila nde luzingu ya mutindu yina kukusa beto ve. Yo kele mbi ve na kudya madya ya kitoko na kyese mpi kunwa malafu na bukatikati. Mutindu mosi mpi makwela kele ngidika ya Nzambi. Kansi, keti beto tavanda ya kuyilama sambu na kilumbu ya nene ti ya boma ya Yehowa kana beto mekumaka kutula mambu ya mutindu yina na kisika ya ntete na luzingu na beto, ebuna mambu ya kimpeve na kisika ya zole?

7. Inki ngyufula ya mfunu beto fwete kudiyula na ntwala ya kusala konso kisalu yina, mpi sambu na inki?

⁷ Ntumwa Polo kutubaka nde: “Ntangu me  bika diaka mingi ve. Ebuna, . . . bika nde babakala yina me kwelaka bo kuzinga bonso nde bo me kwelaka ve.” (1 Korinto 7:29-31) Ntangu ya kumanisa kisalu ya kusamuna Kimfumu yina Nzambi mepesaka beto mebikala fyoti kibeni. (Matayo 24:14) Nkutu, Polo kulongisilaka ata bantu yina mekwelaka nde bo tulana ve dikebi mingi kuluta na kiteso yina tasala nde bo kuma kutula mambote ya Kimfumu na kisika ya zole na luzingu na bo. Yo kele pwelele nde mutindu ya kuyindula yina Polo kulongisilaka kewakana ve ti kikalulu ya kukonda kutula dikebi na mambu ya kuluta mfunu. Yezu kutubaka nde: “Beno landa kaka na kusosa [ntete] Kimfumu . . . ti mambu yina ya [ya Nzambi] ke zolaka.” (Matayo 6:33) Na ntangu nge kebaka konso desizio yina to na ntwala ya kusala konso dyambu yina, nge fwete kudiyula ngyufula yai ya mfunu, ‘Keti dyambu yai tapusa mono na kutula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete na luzingu na mono?’

8. Inki beto fwete sala kana beto mebakisa nde bisalu ya konso kilumbu kebaka beto ntangu mingi?

⁸ Inki beto tasala kana beto kebakisa nde bisalu na beto ya konso kilumbu kebaka beto ntangu mingi yina kesala nde beto kutula dyaka ve mambote ya kimpeve na kisika ya ntete na luzingu na beto? Keti mutindu na beto ya kuzinga kele ya kuswaswana ti ya bantu yina kezingaka penepene ti beto, bayina kele ve na nzayilu ya sikisiki ya Masonuku mpi bayina kele ve bansamuni ya Kimfumu? Kana yo kele mutindu yina, beto fwete tulaka dyambu yai na bisambu. Yehowa lenda sadisa beto na kuvanda na bikalulu ya mbote. (Roma 15:5; Filipi 3:15) Yandi lenda sadisa beto na kutula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete, na kusala mambu yina kele ya mbote, mpi na kulungisa mukumba ya yandi pesaka beto.​—Roma 12:2; 2 Korinto 13:7.

Buya Mpongi ya Kimpeve

9. Na kutadila Kusonga 16:14-16, sambu na nki yo kele mfunu na kubuya mpongi ya kimpeve?

⁹ Mbikudulu yina ketubila kukwisa ya “kilumbu ya nene ya Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso” (NW) na Armagedoni kekebisa beto nde bantu yankaka tavanda ve meso ya kukangula. Mfumu Yezu Kristu kutubaka nde: “Tala, mono ta kwisa bonso muyibi! Kiese na muntu yina ke kangulaka meso, ti ke kebaka bilele na yandi, sambu yandi kutambula kinkonga ve, yandi kumona nsoni ve na meso ya bantu ya nkaka.” (Kusonga 16:14-16) Bilele yina bo ketubila awa kele mambu yina kesalaka nde beto zabana nde beto kele Bakristu Bambangi ya Yehowa. Kisalu na beto bansamuni ya Kimfumu mpi bikalulu na beto ya Bukristu kele na kati ya bilele yango. Kana beto meyantika kulala mpongi na kisalu na beto, bo lenda katula beto bilele na beto ya Bukristu. Yo kele nsoni mpi kigonsa. Beto fwete buya mpongi ya kimpeve to kulemba nitu. Inki mutindu beto lenda nwana ti mpeve ya mutindu yina?

10. Sambu na nki kutanga Biblia konso kilumbu lenda sadisa beto na kubikala meso ya kukangula na kimpeve?

¹⁰ Biblia ketubilaka mbala mingi mfunu ya kukangula meso mpi ya kukonda kulala. Mu mbandu, ba Evanzile keyibusa beto nde: “Beno kangula meso” (Matayo 24:42; 25:13; Marko 13:35, 37), “beno yilama” (Matayo 24:44), “beno keba, beno kangula meso” (Marko 13:33), “beno yilama” (Luka 12:40). Na nima ya kutuba nde kilumbu ya Yehowa takwisila inza yai na ntangu mosi ya bantu kekinga yo ve, ntumwa Polo kesyamisa bampangi na yandi Bakristu nde: “Beto fweti lala mpongi ve bonso bantu ya nkaka, kansi beto fweti kangula meso na beto, beto fweti mpi kudiyala.” (1 Tesalonika 5:6) Na mukanda ya nsuka ya Biblia, Yezu Kristu yina mebakaka lukumu, ketubila kufinama ya kukwisa na yandi nde: “Kubika fioti mono ke kwisa.” (Kusonga 3:11; 22:7, 12, 20) Baprofete ya Ebreo kutubilaka mpi kukebisaka na yina metala kilumbu ya nene yina Yehowa tapesa bantu ndola. (Yezaya 2:12, 17; Yeremia 30:7; Yoele 2:11; Sofonia 3:8) Kana beto ketanga Ndinga ya Nzambi, Biblia, konso kilumbu mpi beto keyindulula mambu yina beto ketanga, beto tabaka  lusadisu ya mbote sambu na kubikala meso ya kukangula na kimpeve.

11. Sambu na nki yo kelombaka kulonguka Biblia beto mosi sambu na kuditanina na mpongi ya kimpeve?

¹¹ Ya kyeleka, kusala kikesa na kulonguka Masonuku beto mosi na nsadisa ya mikanda ya ketendulaka Biblia yina “mpika ya kwikama mpi ya mayele” kebasisaka kesadisaka beto mpenza na kukonda kulala na kimpeve! (Matayo 24:45-47, NW) Kansi, sambu na kubaka mambote na kulonguka na beto mosi, beto fwete longukaka mbala na mbala mpi mambu ya mutindu mosi ve. (Baebreo 5:14–6:3) Beto fwete dyaka mbala na mbala madya ya kimpeve yina kele ya ngolo. Yo lenda vanda mpasi na kuzwa ntangu ya kulonguka na bilumbu na beto. (Efezo 5:15, 16) Kansi, yo mefwana ve nde beto tanga Biblia ti mikanda yina ketendulaka Masonuku kaka kana beto memona ntangu ya kusala yo. Kana beto kezola kuvanda “na lukwikilu ya ngolo” mpi kukangula meso ntangu yonso, yo kelomba kulonguka mbala na mbala.​—Tito 1:13.

12. Inki mutindu balukutakanu ya Bukristu, ya nene mpi ya distrike kesadisaka beto na kunwana ti mpongi ya kimpeve?

¹² Balukutakanu ya Bukristu, ya nene, mpi ya distrike kesadisaka beto mpi na kunwana ti mpongi ya kimpeve. Na nki mutindu? Na nsadisa ya malongi yina beto kebakaka. Na balukutakanu yango, bo keyibusaka beto mbala na mbala nde kilumbu ya Yehowa mekuma penepene. Balukutakanu ya Bukristu ya mposo na mposo kepesaka beto dyaka mabaku ya kupesana ‘kikesa ya kuzola bampangi ti kusala mambu ya mbote.’ Kupesana kikesa mutindu yina kesadisaka muntu na kukonda kulala na kimpeve. Mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde Biblia kelomba beto na kuvukana mbala na mbala sambu beto ‘kemona nde kilumbu yina mefinama.’​—Baebreo 10:24, 25.

13. Inki mutindu kisalu ya Bukristu kesadisaka beto na kukonda kulala na kimpeve?

¹³ Beto kebakaka mpi lusadisu sambu na kukonda kulala mpongi ntangu beto kesalaka kisalu ya Bukristu na ntima na beto ya mvimba. Kutubila bantu yankaka mambu yina metala bidimbu ya ntangu mpi bantendula na yo kele mutindu ya kuluta mbote yina kesadisaka beto na kuyibuka yo ntangu yonso. Ebuna, ntangu beto kemonaka mutindu bantu yina beto kelongukaka ti bo Biblia keyela mpi keyantika kusadila mambu ya bo kelonguka, beto mosi mpi kendimaka dyaka mingi nde ntangu yango mekuma penepene mpenza. Ntumwa Piere kutubaka nde: “Mabanza na beno  fweti vanda ya kuyilama; beno kangula meso.” (1 Piere 1:13) “Kudipesa ntangu yonso na kisalu ya Mfumu Yesu” kele nkisi mosi ya mbote ya kekatulaka mpongi ya kimpeve.​—1 Korinto 15:58.

Buya Mambu Yina Kebebisaka Kimpeve

14. Mutindu Luka 21:34-36 ketuba yo, inki mambu Yezu kepesila lukebisu?

¹⁴ Yezu kupesaka dyaka lukebisu yankaka na mbikudulu na yandi ya nene yina metala kidimbu ya kuvanda na yandi. Yandi tubaka nde: “Beno keba! Beno lenda yindula ve na kusala bafete konso ntangu to na kulauka malafu, beno lenda yindula bampasi ya luzingu yai ve; kana ve, kilumbu yina ta kwisila beno na kintulumukina. Sambu yo ta kwisila bantu yonso yina kele na nsi-ntoto ya mvimba bonso mutambu. Beno lala mpongi ve, beno samba Nzambi ntangu yonso, mpidina beno ta baka ngolo ya kutina mambu yonso yina ta bwa. Beno ta baka mpi ngolo ya kutelama na meso ya Mwana-muntu.” (Luka 21:34-36) Yezu kutubilaka na sikisiki yonso mambu yina bantu mingi kesalaka: Kudya mbiki, kulauka malafu, mpi kusala mambu yina kenataka basusi.

15. Sambu na nki beto fwete buya kudya mbiki mpi kulauka malafu?

¹⁵ Beto fwete buya kudya mbiki mpi kulauka malafu sambu yo kewakana ve ti minsiku ya Biblia. Biblia ketuba nde: “Kuta kinduku ve na bantu yina ke nwaka malafu mingi to ke diaka mbiki.” (Bingana 23:20) Kansi, sambu kimpeve ya muntu kubeba, yo kelombaka kaka ve nde yandi kuma kudya mbiki mpi kulauka malafu. Yo lenda vanda nde kimpeve na yandi mebebaka dezia mpi yandi mekumaka bumolo na ntwala nkutu ya kuyantika kudya mbiki mpi kulauka malafu. Kingana mosi ya Biblia ketuba nde: “Muntu ya bumolo lenda zola kima ata nki mutindu, kansi yandi ta zwa yo ve.” (Bingana 13:4) Muntu ya mutindu yina lenda vanda na nzala ya kusala luzolo ya Nzambi, kansi yandi talungisa ve mpusa na yandi ata nki mutindu sambu yandi kele molo.

16. Inki mutindu beto lenda sala sambu na kubuya nde kikalulu ya kudibanzabanza sambu na dibuta na beto kulembisa beto ve nitu?

¹⁶ Yezu kukebisaka beto na nki mambu ya kenataka basusi? Mambu yango kele, kudibanzabanza sambu na mambu ya metala beto mosi, kudisa dibuta na beto, mpi mambu yankaka ya mutindu mosi. Yo kele mayele ve ata fyoti na kubika nde mambu ya mutindu yai kulembisa beto nitu! Yezu kuyulaka nde: “Nani na kati na beno lenda yika kilumbu mosi na luzingu na yandi kana yandi tula mabanza na yandi?” Yandi longisilaka bawi na yandi nde: “Beno kumona mpasi ve na kuyulaka nde: ‘Beto ke dia nki? Beto ke nwa nki? Beto ke lwata nki?’ Bamimpani bantu ke sosaka bima yina yonso ntangu yonso. Kansi beno, Tata na beno yina kele na zulu kuzaba nde beno ke na mfunu ya bima yina yonso.” Kutula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete na luzingu na beto mpi kutula ntima nde Yehowa tapesa beto bima yina beto kele na yo mfunu, tatanina beto na basusi mpi tasadisa beto na kuvanda kaka meso ya kukangula.​—Matayo 6:25-34.

17. Inki mutindu mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni lenda natila muntu basusi?

¹⁷ Kima yankaka ya lenda nata basusi kele mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni. Mu mbandu, bantu mingi kekudinatilaka mindondo na luzingu na bo na kusosaka kuvanda ti bima yina bo kele ve ti mbongo ya kusumbila yo. Bankaka mekuditudilaka lukanu ya kukuma mvwama nswalu mpi bo mekotisaka mbongo na bo na mumbongo ya kigonsa. Bankaka dyaka kebwaka na mutambu ya kuyindula nde bo fwete longuka mingi sambu na kukuma ti mbongo mingi. Na kutuba ya mbote, kulonguka mwa ndambu lenda sadisa muntu na kuzwa kisalu. Kansi, yo kele ya kyeleka nde bamingi mebebisaka  kimpeve na bo na kusosaka kulutisa ntangu mingi na kulonguka banzo-nkanda ya nda-nda. Kusala mambu ya mutindu yai kele kuditula mpenza na kigonsa ya nene sambu kilumbu ya Yehowa mekuma penepene! Biblia kekebisa nde: “Kansi bantu yina ke zolaka kukuma bamvwama, Satana ke bwisaka bo; nzala mingi ya buzoba ti ya mbi yina ke bebisaka bantu, yina ke fwaka bo, yo ke kangaka bo.”​—1 Timoteo 6:9.

18. Inki mayele beto fwete yedisa sambu na kukonda kukuma ti mpusa ya bima mingi ya kinsuni?

¹⁸ Kuyedisa mayele ya kuswaswanisa mambu ya mbote ti ya mbi na ntangu beto kebaka badesizio kele mfunu mpenza sambu na kukonda kuyedisa mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni. Sambu na kukuma ti mayele ya mutindu yai, yo kelombaka kudya mbala na mbala ‘madia ya kimpeve ya ngolo ya bambuta,’ mpi ‘kulonguka na kusadila mayele na beto ya kuyindula.’ (Baebreo 5:13, 14) Kusosa kuzaba ‘mambu ya kuluta mfunu’ na ntangu beto kepona mambu ya kuluta mfunu tatanina beto mpi na kukonda kubaka badesizio ya mbi.​—Filipi 1:10.

19. Inki beto fwete sala kana beto mebakisa nde beto kele ti ntangu fyoti mpenza ya kusala mambu ya kimpeve?

¹⁹ Mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni lenda kanga beto meso, yo lenda sala nde beto vanda ti ntangu fyoti to nkutu beto konda mpenza ntangu ya kudipesa na mambu ya kimpeve. Inki mutindu beto lenda kuditala beto mosi mpi kubuya kubwa na mutambu ya mutindu yina? Beto fwete tadila luzingu na beto na kati ya bisambu sambu na kuzaba nki mutindu mpi na nki kiteso beto lenda katula mindondo na luzingu na beto. Ntotila Salomo yina kuyalaka na Izraele ya ntama kutubaka nde: “Mpongi ya muntu ya kisalu kele mbote ata yandi me dia fioti to mingi, kansi bima mingi ya mvwama ke kangisa yandi nzila na kulala mpongi.” (Longi 5:11) Keti kuyidika bima na beto ya kinsuni yina kele mfunu mingi ve kedya beto ntangu ti kikesa? Kana beto kesumba bima mingi, yo talombaka mpi ntangu mingi sambu na kuyidika yo, kubakila yo asiranse na leta, mpi kutanina yo. Keti yo tavanda mbote sambu nde beto kukatula bima yankaka yina kenatilaka beto mindondo?

Vanda ya Kuyilama

20, 21. (a) Inki ntumwa Piere ketuba sambu na kundimisa beto kilumbu ya Yehowa? (b) Inki bisalu beto fwete landa na kusala sambu na kumonisa nde beto keyilama sambu na kilumbu ya Yehowa?

²⁰ Inza ya ntangu ya Noa kusukaka, ngidika ya bima yai mpi tasuka. Ntumwa Piere kendimisa beto nde: “Kilumbu ya [Yehowa] ta kwisa, yandi ta kwisa mutindu muyibi ke kwisaka. Na kilumbu yina zulu ta vila; ntangu yo ta vila, makelele mosi ya nene mpenza ta vanda, bima yonso ta fwa na tiya, ntoto ti bima yonso ke vandaka na yo ta fwa.” Ata zulu ya kifwani, yina ketendula baluyalu ya mbi, to ntoto ya kifwani, yina ketendula bantu yina kebuyaka Nzambi, taguluka ve na makasi ya Nzambi yina kepelaka bonso tiya. Piere ketuba mutindu yai sambu na kumonisa mambu yina beto fwete sala sambu na kuvanda ya kuyilama na kilumbu yango: “Mutindu mambu yonso kele na kusoba, bantu ya nki mutindu beno fwete vanda na bisalu ya bikalulu ya santu mpi na bisalu ya kukangama na Nzambi, na kuvingilaka mpi kuvilaka ve ata fyoti kuvanda ya kilumbu ya Yehowa!”​—2 Piere 3:10-12, NW.

²¹ Kuvukana mbala na mbala na balukutakanu ya Bukristu mpi kubasika na kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote kele na kati ya bisalu ya mbote mpi ya kukangama na Nzambi. Bika beto sala bisalu yango na ntima ya masonga na ntangu beto kebwisa ntima na kuvingila kilumbu ya nene ya Yehowa. Bika beto “tula ngolo na kuvanda bantu ya mbote ti ya kukonda kifu na meso ya Nzambi,” mpi beto “tula mpi ngolo sambu na kuzinga na ngemba.”​—2 Piere 3:14.

Keti Nge Keyibuka?

• Sambu na nki beto fwete yilama sambu na kilumbu ya Yehowa?

• Inki beto fwete sala kana susi na beto ya ntete mekuma kaka na mambu ya luzingu?

• Inki tasadisa beto na kukonda kulala na kimpeve?

• Inki mambu ya kigonsa beto fwete buya, mpi nki mutindu?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Bifwanisu ya kele na lutiti 17]

Bantu ya ntangu ya Noa kutulaka ve dikebi na ndola yina kukumaka penepene, ebuna nge?