Zola Nzambi Yina Kezolaka Nge

“Nge fweti zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na luzolo na nge yonso ti na mabanza na nge yonso.”​—MATAYO 22:37.

1, 2. Inki lenda vanda kikuma yina kupusaka Bafarize na kuyula ngyufula ya metala nsiku ya kuluta mfunu?

BAFARIZE ya bilumbu ya Yezu vandaka kudiyula nde: Na kati ya bansiku kuluta 600 yina kele na Nsiku ya Moize, inki nsiku meluta mfunu? Yo fwete vanda nde ngyufula yai kubasisaka ntembe ya ngolo na kati na bo. Keti yo vandaka nsiku yina vandaka kutadila bimenga? Ya kyeleka, bantu vandaka kupesa bimenga sambu na ndolula ya masumu mpi sambu na kupesa Nzambi mersi. Keti nsiku ya kuluta mfunu kuvandaka nsiku ya metadila luyotisu? Nsiku yai mpi kuvandaka mfunu, sambu luyotisu vandaka kidimbu ya kuwakana yina Yehowa kusalaka ti Abrahami.​—Kuyantika 17:9-13.

² Kansi, bantu yina kukangamaka na bansiku ya bambuta vandaka kuyindula nde sambu konso nsiku yina Nzambi pesaka kuvandaka mfunu, ata yankaka kuvandaka ve mfunu mingi, yo zolaka kuvanda mbi na kutuba nde nsiku mosi meluta bansiku yankaka na valere. Bafarize bakaka lukanu ya kuyula Yezu ngyufula yai ya kubasisaka ntembe. Bo vandaka kuyindula nde mbala yankaka yandi tatuba kima mosi yina lenda sala nde bantu kuyambula kutudila yandi ntima. Mufarize mosi kuyulaka Yezu nde: “Na kati ya Bansiku yonso, inki nsiku me luta mfunu?”​—Matayo 22:34-36.

3. Yezu kumonisaka nde nki nsiku kele ya kuluta nene?

³ Mvutu yina Yezu pesaka kele mfunu mingi kibeni sambu na beto bubu yai. Na mvutu na yandi, Yezu monisaka na bunkufi mambu yina kuvandaka mpi yina tavanda ntangu yonso mfunu mingi na lusambu ya kyeleka. Yandi vutukilaka bangogo ya Kulonga 6:5 mpi kutubaka nde: “‘Nge fweti zolaka Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na luzolo na nge yonso ti na mabanza na nge yonso.’ Yina kele nsiku ya me luta mfunu, yo kele mpi nsiku ya ntete.” Ata Mufarize kuyulaka sambu na nsiku mosi, Yezu kupesaka yandi nsiku yankaka. Yandi vutukilaka bangogo ya Levi 19:18, mpi kutubaka nde: “Nsiku ya zole kele mpi mfunu kiteso mosi ti yina ya ntete, yo yai: ‘Nge fweti zola mpangi na nge bonso nge mosi.’” Mpidina, Yezu kumonisaka nde bansiku yai zole kevukisa mambu yonso ya lusambu ya bunkete. Sambu na kubuya nde bo yula yandi dyaka ngyufula ya kutanga na ndonga bansiku yankaka ya kuluta mfunu, Yezu sukisaka nde: “Bansiku yonso ya Moize ti malongi yonso ya baprofete yo ke katukaka na bansiku yina zole.” (Matayo 22:37-40) Na disolo yai, beto tatadila nsiku ya kuluta nene na kati ya bansiku yai zole. Sambu na nki beto fwete zola Nzambi? Inki mutindu beto kemonisaka nde beto kesalaka yo? Inki mutindu beto lenda yedisa zola ya mutindu yina? Sambu na kusepedisa Yehowa, yo kelombaka nde beto zola yandi ti ntima, moyo, mpi mabanza na beto yonso, yo yina yo kele mfunu na kuzaba bamvutu ya bangyufula yai.

Mfunu ya Zola

4, 5. (a) Sambu na nki Mufarize kuyitukaka ve na mambu yina Yezu kutubaka? (b) Inki kele mfunu mingi na meso ya Nzambi kuluta makabu ti bimenga?

⁴ Yo kemonana nde Mufarize yina kuyulaka  Yezu kuwaka ve mpasi na ntima mpi kuyitukaka ve na mvutu yina Yezu kupesaka yandi. Yandi zabaka nde kuzola Nzambi kuvandaka kima ya mfunu na lusambu ya kyeleka, ata bantu mingi vanda kumonisa yo ve. Na banzo ya bisambu, Bayuda vandaka ti kikalulu ya kutanga na ndinga ya ngolo Shema (kisambu mosi ya Kiebreo), to bo vandaka kulomba ndolula, mpi bangogo yina kele na Kulonga 6:4-9 yina Yezu kuvutukilaka kuvandaka na kati ya kisambu yina. Na kutadila disolo ya mutindu mosi yina kele na Marko, Mufarize kutubilaka Yezu nde: “Longi, yo kele kaka mpidina; nge me tuba mambu ya kieleka nde: Mfumu Nzambi kele kaka Nzambi mosi mpamba, Nzambi ya nkaka kele ve. Muntu fweti zola Nzambi na ntima na yandi yonso, na mabanza na yandi yonso ti na ngolo na yandi yonso; yandi fweti zola mpi mpangi na yandi bonso yandi mosi. Mambu yina kele mfunu kuluta makabu ya bambisi ya bo ke yokaka na mesa-kimenga ti makabu ya nkaka ya mutindu na mutindu.”​—Marko 12:32, 33.

⁵ Ya kyeleka, ata Nsiku vandaka kulomba makabu ya kuyoka ti bimenga, kima kuvandaka mfunu na meso ya Nzambi kele zola ya ntima yina bansadi na yandi vandaka kumonisa. Mwano mosi yina muntu vandaka kupesa Nzambi na zola mpi na ntima ya mvimba, kuvandaka na valere mingi kuluta mameme mingi ya muntu vandaka kupesa ti luzolo ya mbi. (Mishe 6:6-8) Yindula disolo ya mufwidi mosi ya nkento yina Yezu kumonaka na tempelo ya Yeruzalemi. Bibende zole ya fyoti-fyoti ya mufwidi yina kutulaka na kesi lendaka kusumba ve ata mwano mosi. Kansi, dikabu yina yandi pesaka na zola ya masonga sambu na Yehowa, kuvandaka ti valere mingi kuluta makabu ya banuta yina bamvwama kupesaka. (Marko 12:41-44) Beto kebakaka kikesa mpenza na kuzaba nde Yehowa kebakaka na valere zola yina kele dikabu ya konso muntu lenda pesa yandi ata luzingu na yandi kele ya nki mutindu!

6. Polo kusonikaka nki na yina metala zola?

⁶ Sambu na kumonisa mfunu ya zola na lusambu ya kyeleka, ntumwa Polo kusonikaka nde: “Mono lenda tuba bandinga yina ya bantu ke tubaka, mono lenda tuba ata bandinga yina ya bawanzio ke tubaka, kansi kana mono ke na kuzola ve na ntima, kutuba na mono kele ya mpamba bonso ndinga ya ngunga yina ke tulaka makelele mingi. Mono lenda vanda na mayele ya kuzabisa nsangu ya Nzambi, mono lenda vanda na mayele yonso, mono lenda bakisa mambu yonso me bumbanaka, mono lenda mpi vanda na lukwikilu yina lenda katula ngumba na kisika na yo ti kutula yo na kisika ya nkaka, kansi kana mono ke na kuzola ve na ntima, mono kele muntu ya mpamba. Mono lenda kabila bantu ya nkaka bima na mono yonso, mono lenda pesa mpi nitu na mono sambu bo zikisa yo na tiya, kansi kana mono ke na kuzola ve na ntima, mambu yina kele mfunu ve.” (1 Korinto 13:1-3) Ya kyeleka, kana beto kezola nde Nzambi kundima lusambu na beto, beto fwete monisa zola. Kansi, inki mutindu beto kemonisaka zola na Yehowa?

Mutindu Beto Kemonisaka Zola na Beto na Yehowa

7, 8. Inki mutindu beto lenda monisa zola na beto na Yehowa?

⁷ Bantu mingi keyindulaka nde zola kele mawi yina beto lenda yala ve. Bantu ketubaka nde zola kevandaka ve ti meso. Kansi, zola ya kyeleka kele ve mawi ya mpamba. Yo kemonanaka na bisalu, kansi na mawi ya mpamba ve. Biblia kebinga zola nde “nzila ya kuluta mfunu” ya beto fwete landa. (1 Korinto 12:31; 14:1) Biblia kesyamisa Bakristu na kuzola na ‘munoko kaka ve, kansi na bisalu.’​—1 Yoane 3:18.

⁸ Zola ya Nzambi kepusaka beto na kusala mambu yina kesepedisaka yandi mpi na kunwanina ti kupesa maboko na kimfumu na yandi, na bangogo mpi na bisalu na beto. Yo kepusaka beto na kuyina inza ti banzila na yo ya kukonda kulemfukila Nzambi. (1 Yoane 2:15, 16) Bantu yina kezolaka Nzambi keyinaka mambu ya mbi. (Nkunga 97:10) Kuzola Nzambi kelombaka mpi kuzola mpangi. Na disolo yina kelanda beto tatadila dyambu yai. Dyaka, zola ya Nzambi kelombaka nde beto lemfukila yandi. Biblia ketuba nde: ‘Kuzola Nzambi, kesonga nde beto kelandaka bansiku na yandi.’​—1 Yoane 5:3.

9. Inki mutindu Yezu kumonisaka zola na yandi sambu na Nzambi?

⁹ Yezu kumonisaka mbotembote nki yai kuzola Nzambi ketendula. Zola kupusaka yandi na kuyambula kisika na yandi na zulu mpi na kukwisa awa na ntoto bonso muntu. Yo pusaka yandi na kupesa Tata na yandi lukumu na mambu ya yandi vandaka kusala mpi kulonga. Zola kupusaka yandi na ‘kulemfuka na Nzambi tii kuna ya  yandi fwaka.’ (Filipi 2:8) Bulemfu yina ya kuvandaka mutindu ya kumonisa zola na yandi, kukangulaka nzila sambu bantu ya kwikama kukuma bantu ya lunungu na ntwala ya Nzambi. Polo kusonikaka nde: “Bantu mingi kumaka bantu ya masumu sambu muntu mosi yai Adami landaka ve nsiku yina ya Nzambi pesaka yandi; mutindu mosi mpi Nzambi ta ndima bantu mingi sambu muntu mosi yai Yesu Kristo lemfukaka na yandi.”​—Roma 5:19.

10. Sambu na nki kuzola Nzambi kelombaka bulemfu?

¹⁰ Bonso Yezu, beto mpi kemonisaka zola na Nzambi ntangu beto kelemfukilaka yandi. Ntumwa Yoane yina Yezu vandaka kuzola mingi kusonikaka nde: ‘Kuzola [ketendula] nde beto fweti landa bansiku ya Nzambi.’ (2 Yoane 6) Bantu yina kezolaka mpenza Yehowa kesosaka lutwadisu na yandi. Sambu bo kebakisaka nde bo mosi lenda nunga ve na kutwadisa bitambi na bo, bo ketulaka ntima na mayele ya Nzambi mpi kelemfukaka na lutwadisu na yandi ya zola. (Yeremia 10:23) Bo kele bonso bantu ya Berea ya ntama yina kuvandaka ti mabanza ya mbote. Bo ndimaka nsangu ya Nzambi na “luzolo yonso,” mpi bo vandaka ti mpusa ya ngolo ya kusala luzolo ya Nzambi. (Bisalu 17:11) Bo vandaka kuzikisa mbote-mbote Masonuku sambu na kubakisa luzolo ya Nzambi, yina sadisaka bo na kumonisa zola mpi bulemfu na mambu yankaka.

11. Kuzola Nzambi na ntima, na mabanza, na moyo mpi na ngolo na beto yonso ketendula inki?

¹¹ Mutindu Yezu kutubaka, beto fwete zola Nzambi na ntima, na mabanza, na moyo, mpi na ngolo na beto yonso. (Marko 12:30) Zola ya mutindu yina kekatukaka na ntima, yo kevandaka ti bupusi na mawi, bampusa, ti mabanza na beto ya nsi-ntima mpi beto kezolaka na masonga yonso kusepedisa Yehowa. Beto kezolaka mpi ti mabanza na beto. Beto mekudipesaka na Yehowa, sambu beto mezabaka bikalulu, minsiku, mpi balukanu na yandi. Beto kesadilaka moyo, ngolo mpi luzingu na beto ya mvimba sambu na kusadila yandi mpi kupesa yandi lukumu.

Sambu na Nki Beto Fwete Zola Yehowa?

12. Sambu na nki Nzambi kelombaka nde beto zola yandi?

¹² Mosi na kati ya bikuma yina fwete pusa beto na kuzola Yehowa kele nde yandi kelombaka beto na kumonisa bikalulu na yandi. Nzambi kele nto mpi mbandu ya kuluta kuzanguka ya zola. Ntumwa Yoane kusonikaka nde: “Nzambi kele zola.” (1 Yoane 4:8, NW) Nzambi salaka bantu na kifwani na yandi mpi yandi salaka beto na mpila nde beto monisaka zola. Ya kyeleka, kimfumu ya Yehowa mesimbama na zola. Bantu ya yandi kezolaka nde bo vanda bantu na yandi kele bayina kesadilaka yandi sambu bo kezolaka yandi, mpi kevandaka na mpusa ya luyalu na yandi ya lunungu. Ya kyeleka, zola kele mfunu sambu ngemba ti kuwakana ya mbote kuvanda na kati ya lugangu yonso.

13. (a) Sambu na nki Moize kusongaka bantu ya Izraele na: ‘Kuzola Yehowa Nzambi na bo’? (b) Sambu na nki yo mefwana nde Yehowa kulomba beto na kuzola yandi?

¹³ Kikuma yankaka ya kepusaka beto na kuzola Yehowa kele nde beto kemonisaka ntonda na bima ya yandi mesadilaka beto. Yibuka mambu Yezu tubilaka Bayuda: ‘Beno fwete zola Yehowa Nzambi na beno.’ Yandi lombaka bo ve na kuzola nzambi mosi yina kele ntama mpi ya kukonda kuzabana, kansi na kuzola Yehowa, Nzambi na bo yina memonisaka zola na yandi sambu na bo. Yandi Muntu kubasisaka bo na kimpika na Ezipte mpi kunataka bo na Ntoto ya Lusilu, yandi Muntu kutaninaka, kusungiminaka, mpi kuzolaka bo. Yandi Muntu vandaka kupesa bo disipline na zola yonso. Bubu yai, Yehowa kele Nzambi na beto, yandi muntu kupesaka Mwana na yandi bonso nkudulu na mpila nde beto baka luzingu ya mvula na mvula. Ya kyeleka, yo mefwana mpenza nde Yehowa kulomba beto na kuzola yandi! Zola na beto kevandaka mvutu ya beto kepesaka Nzambi sambu na zola na yandi, disongidila, beto kezolaka Nzambi yina ‘mezolaka beto ntete.’​—1 Yoane 4:19.

14. Na nki mutindu zola ya Yehowa kele bonso ya kibuti mosi ya zola?

¹⁴ Yehowa kezolaka bantu mutindu kibuti kezolaka bana na yandi. Ata bibuti kele bantu ya kukonda kukuka, bo kesalaka kisalu ya ngolo na nsungi ya bamvula mingi sambu na kusansa bana na bo. Bo kesalaka bibansa mingi na kinsuni mpi na mambu yankaka. Bibuti kelongaka, kesyamisaka, kesadisaka, mpi kepesaka bana na bo disipline sambu bo kezolaka nde bana kuvanda na kyese mpi kununga na luzingu. Bibuti kezolaka nde bana  kusala inki? Bo kezolaka nde bana na bo kuzola bo mpi kubumba na ntima mambu yina bo longaka bana sambu na mambote na bo. Yo mefwana mpenza nde Tata na beto ya zulu kulomba nde beto monisa zola mpi ntonda sambu na mambu yonso ya yandi mesadilaka beto.

Yedisa Zola Sambu na Nzambi

15. Inki kele kitambi ya ntete sambu na kuyedisa zola ya Nzambi?

¹⁵ Beto memonaka ve Nzambi, mpi mewaka ve ndinga na yandi. (Yoane 1:18) Kansi, yandi kebinga beto na kusala kinduku ya zola ti yandi. (Yakobo 4:8) Inki mutindu beto lenda sala yo? Kitambi ya ntete sambu na kuzola muntu kele ya kusosa kuzaba yandi, sambu yo kele mpasi na kuzola mingi muntu yina ya beto mezaba ve. Yehowa mepesaka beto Biblia, Ndinga na yandi sambu beto longuka na kuzaba yandi. Yo yina, na nzila ya organizasio na yandi, Yehowa kesyamisaka beto na kutanga Biblia mbala na mbala. Biblia kelongaka beto mambu ya metala Nzambi, bikalulu na yandi, kimuntu na yandi mpi bangwisana na yandi ti bantu banda bamvula mingi. Kana beto keyindulula na masolo ya mutindu yai, nzayilu  mpi zola na beto sambu na yandi tayela.​—Roma 15:4.

16. Inki mutindu kuyindulula na kisalu ya Yezu keyedisaka zola na beto sambu na Nzambi?

¹⁶ Mutindu ya mbote ya beto lenda yedisa zola na beto sambu na Yehowa kele ya kuyindulula na luzingu mpi kisalu ya Yezu. Ya kyeleka, Yezu kumonisaka mbotembote bikalulu ya Tata na yandi, yo yina, yandi tubaka nde: “Muntu yina me mona mono yandi me mona mpi Tata.” (Yoane 14:9) Keti mutindu Yezu kumonisaka mawa mpi kufutumunaka mwana ya mufwidi mosi ya nkento kesimba ve ntima na nge? (Luka 7:11-15) Keti yo kesepedisaka nge ve na kuzaba nde Mwana ya Nzambi yina kele muntu ya kuluta nene ya ntangu yonso kudikulumusaka mpi kuyobisaka makulu ya balongoki na yandi? (Yoane 13:3-5) Keti nge kesepelaka ve na kuzaba nde ata yandi vandaka muntu ya kuluta nene mpi ya kuluta mayele na bantu yonso, yandi kudikumisaka muntu yina bantu yonso lenda solula ti yandi kukonda mpasi, yika mpi bana? (Marko 10:13, 14) Kana beto keyindulula mambu yai na ntonda yonso, beto takuma bonso Bakristu yina Piere kusonikilaka nde: “Ata beno me monaka Yesu Kristo ve, kansi beno ke zolaka yandi.” (1 Piere 1:8) Kana zola na beto sambu na Yezu keyela, zola na beto sambu na Yehowa tayela mpi.

17, 18. Kuyindulula na nki bangidika ya zola ya Yehowa lenda yedisa zola na beto sambu na yandi?

¹⁷ Mutindu yankaka ya beto lenda yedisa zola na beto sambu na Nzambi kele ya kuyindulula na bangidika mingi ya zola ya yandi mesalaka sambu beto sepela ti luzingu. Beto lenda tanga: lugangu ya kitoko, madya ya kitoko ya mutindu na mutindu, kinduku ya zola ya bampangi na beto, mpi bima mingi yankaka yina kepesaka beto kyese. (Bisalu 14:17) Kana beto kelonguka mbala mingi mambu ya metala Nzambi na beto, beto tavanda ti bikuma ya kumonisa ntonda sambu na mambote ya kukonda nsuka mpi kikalulu na yandi ya kukaba. Yindula na bima yonso yina Yehowa mesadilaka nge. Keti nge mendima ve nde yo mefwana nde nge zola yandi?

¹⁸ Na kati ya mabaku yina Nzambi mepesaka beto, beto lenda tanga dibaku ya beto ke na yo ya kusamba yandi na konso ntangu, mpi beto kezaba nde yandi “ke ndimaka bisambu” na beto. (Nkunga 65:3) Yehowa mepesaka Mwana na yandi ya zola kiyeka ya kuyala mpi ya kusambisa. Kansi, yandi pesaka ve kiyeka ya kuwa bisambu na Mwana na yandi to na bantu yankaka. Yandi mosi muntu kewaka bisambu na beto. Mutindu Yehowa kekudibanzaka na zola yonso sambu na beto kepusaka beto na kukwenda penepene ti yandi.

19. Inki mambu yina Yehowa kusilaka kepusaka beto na kukwenda penepene ti yandi?

¹⁹ Beto kekwendaka mpi penepene ya Yehowa ntangu beto ketadilaka mambu ya mbote yina yandi kebumbila bantu na bilumbu kekwisa. Yandi silaka na kusukisa maladi, mpasi, ti lufwa. (Kusonga 21:3, 4) Kana bantu mekuma ya kukuka, ata muntu mosi ve tabela maladi ya basusi, talemba nitu, to tafwa na kisumbula. Nzala, kinsukami, mpi bitumba tamana. (Nkunga 46:10; 72:16) Ntoto yonso takituka paladisu. (Luka 23:43) Yehowa tanata balusakumunu yai na ntoto sambu yandi kezolaka beto, kansi ve sambu yandi fwete sala mpidina.

20. Inki mambu Moize kutubaka yina kemonisa mambote ya kuzola Yehowa?

²⁰ Yo yina, beto kele ti bikuma ya ngolo yina kepusaka beto na kuzola Nzambi na beto mpi kubika nde zola yango kuyela. Keti nge talanda na kuyedisa zola na nge sambu na Nzambi mpi kubika nde yandi twadisa nge? Nge ke ti nswa ya kupona. Moize kubakisaka mambote ya kuyedisa mpi kutanina zola sambu na Yehowa. Yo yina yandi tubaka na bantu ya Izraele ya ntama nde: “Beno sola luzingu sambu beno zinga, beno ti bana na beno. Beno zola Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, beno lemfuka na yandi, beno ndima yandi mpi na ntima na beno yonso, mpidina beno ti bana na beno ta vandaka na luzingu ya nda na ntoto yina ya Mfumu Nzambi zengaka na kupesa bankaka na beno Abrahami, Izaki ti Yakobi.”​—Kulonga 30:19, 20.

Keti Nge Keyibuka?

• Sambu na nki yo kele mfunu nde beto zola Yehowa?

• Inki mutindu beto lenda monisa zola na beto sambu na Nzambi?

• Inki bikuma kepusaka beto na kuzola Yehowa?

• Inki mutindu beto lenda yedisa zola sambu na Nzambi?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 18]

Ya kyeleka, Yehowa kebakaka na valere zola yina beto yonso lenda monisa na yandi

[Bifwanisu ya kele na lutiti 21]

“Muntu yina me mona mono yandi me mona mpi Tata.”​—Yoane 14:9