Baleke​—Beno Bika nde Ndinga ya Nzambi Kutwadisa Beno

“Sosa ngangu. Baka mayele.”​—BING. 4:5.

1, 2. (a) Inki kusadisaka ntumwa Polo na kununga mvita yina yandi vandaka kunwana na kati na yandi? (b) Inki mutindu nge lenda baka mayele mpi ngangu?

“NTANGU mono ke zola kusala mambu ya mbote, mono ke sala yo ve, mono [ke] sala kaka mambu ya mbi.” Keti nge kezaba nani kutubaka bangogo yai? Yo vandaka ntumwa Polo. Ata yandi vandaka kuzola Yehowa, bantangu yankaka yo vandilaka yandi mpasi na kusala mambu ya mbote. Inki mutindu Polo kudiwaka sambu na mvita yina yandi vandaka kunwana na kati na yandi? Yandi sonikaka nde: “A, mono kele muntu mosi ya mawa!” (Roma 7:21-24) Keti nge lenda bakisa mawi ya Polo? Keti bantangu yankaka nge kemonaka mpasi sambu na kusala mambu ya mbote? Keti dyambu yai kelembisaka nge nitu mutindu yo lembisaka Polo? Kana yo kele mutindu yina, kulemba ve. Polo kunungaka bampasi yina yandi kutanaka ti yo, nge mpi lenda nunga yo.

² Polo kunungaka sambu yandi pesaka nzila nde “mambu ya kieleka” kutwadisa yandi. (2 Tim. 1:13, 14) Nsuka-nsuka yandi bakaka mayele mpi ngangu yina kevandaka mfunu sambu na kunwana ti bampasi mpi kubaka badesizio ya mbote. Yehowa Nzambi lenda sadisa nge na kubaka mayele mpi ngangu. (Bing. 4:5) Yandi mepesaka bandongisila ya kuluta mbote na Ndinga na yandi, Biblia. (Tanga 2 Timoteo 3:16, 17.) Beno tadila mutindu beno lenda baka mambote na minsiku yina kele na Masonuku na bangwisana na beno ti bibuti na beno, na ntangu beno kesadila mbongo, mpi na ntangu beno kele beno mosi.

Beno Bika nde Ndinga ya Nzambi Kutwadisa Beno na Dibuta

3, 4. Sambu na nki nge lenda mona bonso nde yo kele mpasi na kulemfuka na minsiku ya bibuti na nge, kansi sambu na nki bibuti ketulaka minsiku?

³ Keti nge kemonaka nde yo kele mpasi na kuzitisa minsiku ya bibuti na nge? Sambu na nki nge lenda yindula mutindu yina? Kikuma mosi lenda vanda nde nge kele ti mpusa ya mwa kimpwanza. Mpusa ya mutindu yai kekuminaka bantu yonso. Muntu yonso kevandaka ti ngindu ya mutindu yina sambu na kuyela. Kansi, na ntangu nge kele ntete na nzo, nge kele ti mukumba ya kulemfukila bibuti na nge.​—Ef. 6:1-3.

⁴ Kuvanda ti mutindu ya mbote ya kutadila minsiku ya bibuti na nge mpi mambu yina bo kelombaka lenda sala nde yo vandila nge pete na kuzitisa yo. Ya kyeleka, bantangu yankaka nge lenda kudiwa bonso Brielle, * ya kele ti bamvula 18, yina kutubaka sambu na bibuti na yandi nde: “Bo mevilaka mpenza nde bo vandaka batoko bonso mono. Bo kezolaka ve nde mu tuba ata kima mosi, kusala nsola to kukuma mbuta.” Bonso Brielle, nge lenda mona bonso nde bibuti na nge kebuya kupesa nge kimpwanza mingi kuluta yina nge keyindula nde bo fwete pesa nge. Kansi, bibuti na nge ketulaka minsiku ntetentete sambu bo kekudibanzaka sambu na nge. Dyaka, bibuti yina kele Bakristu mezaba nde bo tasala bakonti na Yehowa sambu na mutindu bo kekebaka nge.​—1 Tim. 5:8.

5. Inki mutindu kulemfuka na bibuti na nge lenda natila nge mambote?

⁵ Na kutuba ya kyeleka, kulemfuka na minsiku ya bibuti na nge kele bonso kufuta mbongo ya nge defaka na banki mosi. Kana nge kefutaka mbote bamfuka na nge, bo ta defisaka nge mpi mbongo kukonda mpasi. Mutindu mosi, nge fwete zitisa mpi kulemfukila bibuti na nge. (Tanga Bingana 1:8.) Kana nge kelemfuka mingi, bibuti na nge tapesa nge kimpwanza mingi. (Luka 16:10) Ya kyeleka, kana nge kefwa ntangu yonso minsiku ya bibuti na nge, kuyituka ve kana bo fyotuna to nkutu kubuya kupesa nge ata mwa kimpwanza.

6. Inki mutindu bibuti lenda sadisa baleke na kulemfuka?

⁶ Mutindu mosi yina bibuti lenda sadisa bana  na bo ya baleke na kulemfuka na minsiku ya bo ketula kele na kupesaka mbandu. Bulemfu na bo na luzolo yonso na mambu yina Yehowa kelombaka fwete monisa nde minsiku ya Nzambi kevandaka bukati-kati. Yo tasadisa baleke na kubakisa nde yo kele mbote na kulemfuka na minsiku yina bibuti ketulaka. (1 Yoa. 5:3) Dyaka, Biblia ketubilaka bambala mingi yina Yehowa kupesaka bansadi na yandi dibaku ya kumonisa bangindu na bo na mambu yankaka. (Kuy. 18:22-32; 1 Bant. 22:19-22) Keti yo lenda vanda ti bantangu yina bibuti lenda pesa bana na bo dibaku ya kutubila masolo ya kuswaswana?

7, 8. (a) Inki dyambu ya mpasi baleke yankaka kekutanaka ti yo? (b) Inki mambu lenda sadisa nge na kubaka mambote na disipline?

⁷ Baleke lenda kutana mpi ti dyambu ya mpasi ya metala kununga mambu yina bibuti na bo ketubaka ya bo kemonaka mbi. Ziku, bantangu yankaka nge mekudiwaka bonso leke mosi ya bakala na zina ya Craig yina kutubaka nde: “Mama na mono kuvandaka bonso polisi​—yandi vandaka kusosa ntangu yonso kisika ya mono vandaka kusala bifu.”

⁸ Mbala mingi, ntangu bo kesungikaka beto mpi kepesaka beto disipline, beto kemonaka bonso nde bo ketubila beto mbi. Biblia kendimaka nde disipline kevandaka mpasi na kundima, ata yo kele sambu na bikuma ya mbote mpenza. (Baeb. 12:11) Inki lenda sadisa nge na kubaka mambote na disipline yina bo kepesa nge? Ntembe kele ve nde dyambu ya mfunu ya kuyibuka kele nde zola yina bibuti na nge kevandaka na yo sambu na nge kepusaka bo na kupesa nge bandongisila. (Bing. 3:12) Bo kezolaka kutanina nge sambu nge bwa ve na bikalulu ya mbi mpi kusadisa nge na kuyedisa bikalulu ya mbote. Ntembe kele ve nde bibuti na nge kebakisaka nde kana bo sungika nge ve, yo kele bonso nde bo kemengaka nge! (Tanga Bingana 13:24.) Dyaka, bakisa nde bantu yonso yina kelongukaka mambu kesalaka bifu. Yo yina, ntangu bo kesungika nge, sosa mayele yina kele na mambu ya bo ketuba! “[Kubaka] mayele me luta [kubaka] arza ti wolo na mfunu.”​—Bing. 3:13, 14.

9. Na kisika ya kulanda kuyindula mambu yina kemonana bonso nde yo kele kukonda lunungu, inki baleke lenda sala?

⁹ Kansi, bibuti mpi kesalaka bifu. (Yak. 3:2) Na ntangu bo kepesa nge disipline, bantangu yankaka bo lenda tuba kukonda kuyindula. (Bing. 12:18) Inki lenda pusa bibuti na nge na kusala mutindu yai? Bo lenda vanda ti basusi, to ziku bo ketadila bifu na nge bonso nde bo menunga ve. Kansi, na kisika ya kulanda kuyindula mambu yina kemonana bonso nde yo kele kukonda lunungu, sambu na nki ve kumonisa ntonda na mpusa ya masonga ya bo kele na yo ya kusadisa nge? Makuki ya kundima disipline tasadisa nge mingi ntangu nge takuma mbuta.

10. Inki mutindu nge lenda ndima mpi kubaka mambote na minsiku yina bibuti na nge ketulaka mpi ntangu bo kesungikaka nge?

¹⁰ Keti nge tazola kundima mpi kubaka mambote na minsiku yina bibuti na nge ketulaka mpi ntangu bo kesungikaka nge? Kana yo kele mutindu yina, nge fwete tomisa makuki na nge ya kusolula. Inki mutindu nge lenda sala yo? Kitambi ya ntete kele kuwidikila. Biblia ketuba nde: “Konso muntu fweti vanda ya kuyilama na kuwa . . . kansi yandi fweti yindula ntete ebuna yandi tuba; yandi mpi lenda kuwa makasi nswalu ve.” (Yak. 1:19) Na kisika ya kudinungisa nswalu, sala ngolo na kuyala mawi na nge mpi widikila mambu yina bibuti na nge kezola kutuba. Tula dikebi na mambu yina bo ketuba, kansi ve na mutindu bo ketubila yo. Na nima, ndima bifu na nge na luzitu yonso sambu na kumonisa nde nge mebakisa mambu yina bo metuba. Kana nge sala mutindu yina nge tandimisa bo nde nge mewa mambu ya bo metuba. Inki nge lenda sala kana nge kezola kutendula sambu na nki nge metuba to mesala dyambu mosi buna? Mbala mingi yo kele mayele na ‘kutuba mingi ve’ tii kuna nge talungisa mambu yina bibuti na nge kezola. (Bing. 10:19) Kana bibuti na nge kumona nde nge mewidikila bo, bo mpi tawidikilaka nge kukonda mpasi. Kusala mutindu yai kemonisa nde nge kebika nde Ndinga ya Nzambi kutwadisa nge.

Beno Bika nde Ndinga ya Nzambi Kutwadisa Beno Ntangu Beno Kesadila Mbongo

11, 12. (a) Na yina metala mbongo, Ndinga ya Nzambi kesyamisa beto na kusala inki, mpi sambu na nki? (b) Inki mutindu bibuti na nge lenda sadisa nge na kusadila mbongo mbote?

¹¹ Biblia ketuba nde: “Mbongo ketaninaka.”  Kansi verse yai kemonisa nde mayele kele mfunu mingi kuluta mbongo. (Lo. 7:12, NW) Ndinga ya Nzambi kesyamisa beto na kuzitisa mbongo kansi na kuzola yo ve. Sambu na nki nge fwete buya na kuyedisa zola sambu na mbongo? Tadila mbandu yai: Na maboko ya mulambi-madya mosi ya mayele, mbele ya makasi kele kisadilu mosi ya mfunu. Kansi mbele yina mosi na maboko ya muntu ya mezaba ve kusadila yo mbote to ya mekonda dikebi, yo lenda sala mbi mingi. Kana bo sadila yo mbote, mbongo lenda vanda mfunu. Kansi, mbala mingi bantu yina “ke zolaka kukuma bamvwama” kebebisaka bangwisana na bo ti banduku, ti bantu ya dibuta mpi nkutu ti Nzambi. Nsukansuka, “yo pesaka bo mpasi mingi na ntima.”​—Tanga 1 Timoteo 6:9, 10.

¹² Inki mutindu nge lenda longuka na kusadila mbongo na mutindu mosi ya mbote? Sambu na nki ve kusosa bandongisila na bibuti na nge na mutindu ya kubumba mbongo? Salomo kusonikaka nde: “Ata bantu ya mayele bo wa, mpidina bo yika mayele na bo; ata bantu yina me longuka, bo baka diaka bandongisila.” (Bing. 1:5) Leke mosi ya nkento na zina ya Anna kulombaka bibuti na yandi lutwadisu mosi ya mayele. Yandi ketuba nde: “Tata na mono kulongaka mono mutindu ya kubumba mbongo, mpi yandi songaka mono mfunu ya kudibongisa sambu na kusadila mbongo ya dibuta.” Mama na yandi mpi kulongaka yandi malongi ya mfunu ya kusadila. Anna ketuba nde: “Yandi songaka mono mfunu ya kufwanisa bantalu ya bima na ntwala ya kusumba yo.” Inki mambote Anna kubakaka? Yandi kepesa mvutu nde: “Ntangu yai mu lenda sadila mbote mbongo na mono. Mu ketulaka dikebi na mutindu na mono ya kusadila mbongo, yo yina mu kele ti kimpwanza mpi ngemba ya mabanza yina kekatukaka na kubuya bamfuka ya kukonda mfunu.”

13. Inki mutindu nge lenda kudipesa disipline na ntangu yo kelombaka kusadila mbongo?

¹³ Nge lenda kuma ti bamfuka mingi kana nge kesumba bima kaka sambu ntima na nge ketinda nge to kana nge kesadila mbongo kaka sambu na kuyitukisa banduku na nge. Inki lenda sadisa nge na kutina mitambu yai? Ntangu yo kelombaka kusadila mbongo, nge fwete longuka na kudipesa disipline. Yai kele mambu Ellena, ya mekatuka kulutisa bamvula 20, kesalaka. Yandi ketuba nde: “Ntangu mu kebasikaka ti banduku na mono, mu keyidikaka na ntwala mpi kesalaka kalkile ya kiteso ya mbongo yina mu fwete basisa. . . . Mu kemonaka mpi nde yo kele mayele na kukwenda na zandu kaka ti banduku na mono yina kesadilaka mbongo na bo na dikebi yonso mpi bayina tasyamisa mono na kufwanisa bantalu ya bima na ntwala ya kusumba, kansi na kusumba ve kima ya ntete ya mono kemona.”

14. Sambu na nki nge fwete keba na “kiese ya kimvwama [ya] ke kusaka”?

¹⁴ Kusala sambu na kuzwa mbongo mpi kusadila mbote mbongo yango kele kitini ya mfunu ya luzingu. Kansi, Yezu kutubaka nde “bantu yina ke zabaka na ntima na bo nde bo kele bansukami mpenza” na kimpeve kevandaka na kyese ya kyeleka. (Mat. 5:3) Yandi kebisaka nde mambu bonso “kiese ya kimvwama [ya] ke kusaka” lenda katula dikebi yina muntu ketulaka na mambu ya kimpeve. (Mar. 4:19) Yo yina, yo kele mpenza mfunu nde nge bika nde Ndinga ya Nzambi kutwadisa nge mpi nge landa na kuvanda ti dibanza ya bukati-kati na yina metala mbongo!

Beno Bika nde Ndinga ya Nzambi Kutwadisa Beno Ntangu Beno Kele Beno Mosi

15. Inki ntangu kwikama na nge na Nzambi tamekama mingi kuluta?

¹⁵ Inki ntangu nge keyindula nde kwikama na nge na Nzambi tamekama mingi kuluta: Ntangu nge kele ti bantu yankaka to ntangu nge kele nge mosi? Ya kyeleka, ntangu nge kele na nzo-nkanda  to na kisalu, ntembe kele ve nde binwaninu na nge ya kimpeve kevandaka ngolo. Nge kebakisaka konso kigonsa ya kimpeve. Yo kele na ntangu yina nge kebakaka mupepe mpi yina nge kekangulaka mpenza ve meso nde nge lenda bwa kukonda mpasi kana kima mosi kunwanisa bansiku na nge ya bikalulu ya mbote.

16. Sambu na nki nge fwete lemfukila Yehowa ata ntangu nge kele nge mosi?

¹⁶ Sambu na nki nge fwete lemfukila Yehowa ata ntangu nge kele nge mosi? Yibuka dyambu yai: Nge lenda pesa Yehowa mpasi to kupesa ntima na yandi kyese. (Kuy. 6:5, 6; Bing. 27:11) Mambu ya nge kesalaka kepesaka Yehowa kyese to mawa sambu yandi kekudibanzaka sambu na nge. (1 Pie. 5:7) Yandi kezola nde nge widikila yandi sambu na mambote na nge mosi. (Yez. 48:17, 18) Ntangu bansadi yankaka ya Yehowa na Izraele ya ntama vandaka ve kutula dikebi na bandongisila na yandi, yo vandaka kupesa yandi mpasi. (Nk. 78:40, 41) Na ndambu yankaka, Yehowa kumonisaka zola ya ngolo sambu na profete Daniele, sambu wanzyo mosi kutubaka nde “Nzambi ke zolaka nge.” (Dan. 10:11) Sambu na nki? Daniele kutaninaka kwikama na Nzambi kaka ve ntangu yandi vandaka na meso ya bantu kansi mpi ntangu yandi vandaka yandi mosi.​—Tanga Daniele 6:11.

17. Inki bangyufula nge lenda kudiyula na ntangu nge kepona bansaka ya kulutisa ntangu?

¹⁷ Sambu na kubikala ya kwikama na Nzambi na ntangu nge kele nge mosi, nge fwete yedisa makuki na nge ya “kuswasisa mambu ya mbote ti mambu ya mbi” mpi na nima sadila makuki yango yo ‘yikana konso ntangu’ na kusadilaka mambu yina nge mezaba nde yo kele mbote. (Baeb. 5:14) Mu mbandu, na ntangu nge kepona miziki ya nge tawidikila, bafilme ya nge tatala, to basite ya Internet ya nge tatala, bangyufula yai melanda tasadisa nge na kupona mambu yina kele mbote mpi kubuya mambu yina kele mbi. Kudiyula nde: ‘Keti mambu yai tasyamisa mono na kuvanda muntu ya kewilaka bankaka mawa to yo tapusa mono na kumona kyese “na bampasi ya muntu ya nkaka”?’ (Bing. 17:5) ‘Keti yo tasadisa mono na kuzola “mambu ya mbote” to keti yo tasala nde yo vandila mono mpasi sambu na kubuya “mambu ya mbi”?’ (Am. 5:15) Mambu yina nge kesalaka ntangu nge kele nge mosi kemonisaka mambu yina nge kebakaka mpenza na mfunu.​—Luka 6:45.

18. Inki nge fwete sala kana nge kesala dyambu mosi ya mbi na kinsweki, mpi sambu na nki?

¹⁸ Inki nge fwete sala kana nge kesala dyambu mosi na kinsweki ya nge mezaba nde yo kele ya mbi? Yibuka nde, “luzingu na nge ta bonga ve kana nge meka kubumba masumu na nge; ndima yo, balula ntima na nge, ebuna Nzambi ta wila nge mawa.” (Bing. 28:13) Yo tavanda buzoba mpenza na kulanda nzila ya mbi ebuna “[ku]monisa mpeve-santu ya Nzambi mawa”! (Ef. 4:30) Nge fwete funguna masumu yonso sambu na zola ya nge kele na yo na Nzambi, na bibuti na nge mpi na nge mosi. Na dyambu yai, “bambuta ya dibundu” lenda sadisa nge mingi. Longoki Yakobo ketuba nde: “Bo ta samba Nzambi sambu na [muntu ya mesala mbi] ti kutula yandi mafuta na ntu na zina ya [Yehowa, NW]. Bisambu yina ya bo ta samba ti lukwikilu, yo ta belula muntu yina ya maladi, ebuna Mfumu Nzambi ta vutula ngolo na nitu na yandi, yandi ta lolula yandi mpi sambu na masumu ya yandi salaka.” (Yak. 5:14, 15) Ya kyeleka, dyambu yai lenda pesa mwa nsoni mpi ziku kunata mwa malanda ya mbi. Kansi kana nge kele ti kikesa ya kulomba lusadisu, nge takuditanina na mambu yankaka ya mbi mpi nge tabaka ndembikilu ya kekatukaka na kuvanda dyaka ti kansansa ya mbote.​—Nk. 32:1-5.

Pesa Ntima ya Yehowa Kyese

19, 20. Inki Yehowa kezola sambu na nge, mpi nki nge fwete sala?

¹⁹ Yehowa kele ‘Nzambi ya kiese,’ mpi yandi kezola nde nge vanda na kyese. (1 Tim. 1:11) Yandi ketudilaka nge dikebi ya masonga. Ata nkutu bantu kemona ve bikesa ya nge kesala sambu na kusala mambu ya mbote, yandi kemonaka yo. Ata kima mosi ve kele ya kubumbana na meso ya Yehowa. Yandi ketalaka nge ve sambu na kusosa bifu, kansi sambu na kupesa nge maboko na bikesa ya nge kesala sambu na kusala mambu ya mbote. Meso ya Nzambi “ke talaka bantu yonso ya nsi-ntoto ya mvimba sambu na kusadisa bayina me kudipesaka na yandi mpenza.”​—2 Bans. 16:9.

²⁰ Yo yina, bika nde Ndinga ya Nzambi  kutwadisa nge, mpi sadila bandongisila na yo. Ebuna nge tabaka ngangu mpi mayele yina kele mfunu sambu na kununga bampasi mpi kusala bansola ya nene na luzingu. Nge tapesa kaka ve kyese na bibuti na nge ti na Yehowa kansi nge tavanda mpi ti luzingu ya kyese mpenza.

[Noti na Nsi ya Lutiti]

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Inki baleke lenda sala sambu na kundima mpi kubaka mambote na minsiku yina bibuti ketulaka mpi ntangu bo kesungikaka bo?

• Sambu na nki yo kele mfunu na kuvanda ti dibanza ya bukati-kati na yina metala mbongo?

• Inki mutindu nge lenda bikala ya kwikama na Yehowa ata na ntangu nge kele nge mosi?

[Bangyufula ya Disolo ya Kulonguka]