Yehowa Kuzaba Mutindu ya Kugulusa Bantu na Yandi

“Mfumu Nzambi kuzaba nki mutindu yandi fweti katula bantu na yandi na mpasi.”​—2 PIE. 2:9.

KIKUMA YINA BETO LENDA NDIMA NDE YEHOWA:

Kuzaba mutindu ya kusala mambu sambu na kulungisa lukanu na yandi?

Tasala mambu sambu na mambote ya bantu na yandi?

Kuzaba mutindu mambu tasuka?

1. Inki mambu tasalama na ntangu ya “mpasi mosi ya ngolo”?

NZAMBI tasambisa nsi-ntoto ya Satana na kintulumukina. (1 Tes. 5:2, 3) Sambu “kilumbu ya nene ya Mfumu Nzambi” mefinama bantu ya nsi-ntoto tanunga ve. (Sof. 1:14-17) Bampasi mpi kukonda bima ya kinsuni tavanda mingi. Biblia bikulaka nde: “Yo ta vanda mpasi mosi ya ngolo yina me bwaka ntete ve katuka kuna ya Nzambi salaka bima yonso tii bubu yai.”​—Tanga Matayo 24:21, 22.

2, 3. (a) Inki mambu bantu ya Nzambi takutana ti yo na nsungi ya “mpasi mosi ya ngolo”? (b) Inki lenda syamisa beto sambu na mambu yina kekwisa?

² Ntangu ‘mpasi ya ngolo’ takuma na nsuka ‘Gogi ya nsi ya Magogi’ tanwanisa bantu ya Nzambi. Na nsungi ya mvita yina “ndonga ya basoda ya ngolo” tanwanisa bantu ya Nzambi “bonso dituti ke fikaka ntoto.” (Ezek. 38:2, 14-16) Ata kimvuka mosi ve takotila bantu ya Yehowa. Luguluku na bo takatuka na Nzambi yandi mosi. Inki mutindu bo tasala mambu ntangu bo tayantika kufwa bo?

³ Kana nge kele nsadi ya Yehowa, keti nge kekwikila nde Yehowa tatanina bantu na yandi na mpasi ya ngolo? Ntumwa Piere sonikaka nde: “Mfumu Nzambi kuzaba nki mutindu yandi fweti katula bantu na yandi na mpasi, nki mutindu yandi fweti pesa ndola na bantu ya mbi tii na kilumbu yina ya yandi ta sambisa bantu.” (2 Pie. 2:9) Kuyindulula mutindu Yehowa gulusaka bantu na ntangu ya ntama lenda syamisa beto sambu na mambu yina kekwisa. Bika beto tadila bambandu tatu yina tapesa beto kivuvu nde Yehowa kele ti makuki ya kugulusa bantu na yandi.

BO GULUKAKA NA MVULA YA NGOLO

4. Sambu na nki mambu yankaka zolaka kusalama na ntwala nde Mvula ya Ngolo kunoka?

⁴ Ntete-ntete, tadila disolo ya Mvula ya Ngolo ya bilumbu ya Noa. Yo vandaka mfunu nde mambu yankaka kusalama na ntwala nde Mvula ya Ngolo kunoka. Yo lombaka nde kisalu ya nene ya kutunga maswa kumana mpi bo kotisa bambisi na maswa  sambu na kutanina yo. Disolo ya Kuyantika kemonisa nde Yehowa vingilaka ve nde Noa kumanisa kutunga maswa sambu na kunokisa mvula mpi na nima kubaka lukanu na ntangu yina Mvula zolaka kunoka kaka bonso nde yandi zolaka kusoba manaka na yandi tii kuna kisalu ya kutunga maswa zolaka kumana. Kansi, Nzambi tulaka ntangu yina Mvula ya Ngolo zolaka kunoka, bamvula mingi na ntwala nde yandi zabisa Noa dyambu ya metala kutunga maswa. Inki mutindu beto mezaba dyambu yango?

5. Inki Yehowa tubaka ntangu yandi pesaka nsiku yina kele na Kuyantika 6:3 mpi inki ntangu yo yantikaka kusalama?

⁵ Biblia ketela beto nde tuka na zulu Yehowa bakaka lukanu. Na kutadila Kuyantika 6:3, yandi ketuba nde: “Ntangu yai mpeve na mono ta vanda diaka ve mvula mingi na bantu, sambu bo kele ka bo bantu, bo fweti fwa. Katuka ntangu yai tii kuna, bo ta zingaka diaka ve kuluta bamvula nkama mosi makumi zole.” Nsiku yina vandaka ve kutadila bamvula yina muntu fwete zinga. Yo vandaka ve nsiku yina Yehowa tulaka ntangu yandi zolaka kufwa bantu ya mbi. * Sambu Mvula ya Ngolo yantikaka na mvu 2370 N.T.B., beto kebakisa nde Nzambi tubaka mambu yai na mvu 2490 N.T.B. Na ntangu yina, Noa vandaka ti bamvula 480. (Kuy. 7:6) Na nima ya bamvula kiteso ya 20, disongidila na mvu 2470 N.T.B., Noa butaka bana. (Kuy. 5:32) Yo bikalaka bamvula kiteso ya nkama mosi sambu Mvula ya Ngolo kunoka kansi, Yehowa zabisaka ntete ve Noa mukumba ya sikisiki yina yandi zolaka kulungisa sambu na kutanina bantu. Bantangu ikwa Nzambi zolaka kuvingila sambu na kuzabisa Noa mambu yina?

6. Inki ntangu Yehowa pesaka Noa ntuma ya kutunga maswa?

⁶ Yo kemonana nde Yehowa vingilaka bamvula mingi na ntwala ya kuzabisa Noa mambu yina yandi zolaka kusala. Inki kepusa beto na kutuba buna? Disolo ya kupemama kemonisaka nde bana ya Noa vandaka dezia bambuta mpi kwelaka dezia ntangu Nzambi pesaka Noa ntuma ya kutunga maswa. Yehowa zabisaka yandi nde: “Beto ke wakana na nge. Nge, nkento na nge, bana na nge ya babakala ti bankento na bo, beno ta kwenda kukota na maswa.” (Kuy. 6:9-18) Yo yina, yo kemonana nde ntangu Noa bakaka ntuma ya kutunga maswa kaka bamvula 40 to 50 bikalaka na ntwala nde Mvula ya Ngolo kunoka.

7. (a) Inki mutindu Noa mpi dibuta na yandi monisaka lukwikilu? (b) Inki ntangu Nzambi zabisaka Noa ntangu ya sikisiki yina Mvula ya Ngolo zolaka kuyantika?

⁷ Mutindu kisalu ya kutunga maswa vandaka kukwenda na ntwala, yo fwete vanda nde Noa mpi dibuta na yandi yitukaka mutindu Nzambi vandaka kulungisa lukanu na yandi mpi ntangu yina Mvula ya Ngolo zolaka kuyantika. Kansi, kukonda kuzaba mambu yai yonso kangaka bo ve nzila ya kulanda kutunga maswa. Masonuku ketuba nde: “Noa salaka mambu yonso ya Nzambi songaka yandi.” (Kuy. 6:22) Bilumbu nsambwadi na ntwala nde mvula ya ngolo kunoka ntangu bikalaka fyoti sambu Noa mpi dibuta na yandi kukotisa bambisi na maswa​—nsuka-nsuka Yehowa zabisaka Noa ntangu ya sikisiki yina Mvula ya Ngolo zolaka kunoka. Kansi, ntangu mvula yantikaka kunoka mingi “Noa vandaka na bamvula nkama sambanu (600), na kilumbu ya kumi na nsambwadi ya ngonda ya zole,” yandi manisaka kusala mambu yonso.​—Kuy. 7:1-5, 11.

8. Inki mutindu disolo ya Mvula ya Ngolo kepesa beto kivuvu nde Yehowa mezaba ntangu yina yandi tagulusa bantu na yandi?

⁸ Disolo ya Mvula ya Ngolo kemonisa makuki ya Yehowa ya kuzitisa ntangu kaka ve kansi mpi ya kugulusa bantu. Sambu nsuka ya ngidika ya bima yai mekuma na nsuka, beto lenda vanda ti kivuvu nde mambu yonso yina Yehowa silaka talungana na ‘kilumbu mpi na ntangu’ yina yandi meponaka.—Mat. 24:36; tanga Habakuki 2:3.

BO GULUKAKA NA NZADI-MUNGWA YA MBWAKI

9, 10. Inki mutindu Yehowa sadilaka bantu na yandi sambu na kukanga basoda ya Ezipte?

⁹ Tuka ntama, beto mebakisaka nde Yehowa keyalaka mpenza mambu sambu na kulungisa lukanu na yandi. Mbandu ya zole ya beto tatadila ketendula kikuma yankaka yina beto lenda tula ntima nde Yehowa tagulusa bantu na yandi: Yandi tasadila ngolo  na yandi ya kukonda nsuka sambu na kuzikisa nde luzolo na yandi kesalama. Ya kyeleka, Yehowa kevandaka ntangu yonso ti makuki ya kugulusa bantu na yandi. Kansi, bantangu yankaka yandi kepesaka nzila nde bo kutana ti mambu ya mpasi sambu na kufwa bambeni na yandi. Dyambu yai salamaka ntangu yandi gulusaka bantu ya Izraele na kimpika na Ezipte.

¹⁰ Yo kemonana nde bantu ya Izraele yina basikaka na Ezipte vandaka kiteso ya bamilio tatu. Yehowa pesaka Moize mukumba ya kutwadisa bo, dyambu yina pusaka Farao na kuyindula nde bo mevila nzila mpi mekuma kuyungana-yungana. (Tanga Kubasika 14:1-4.) Sambu yandi bakisaka ve mutambu yina, Farao tindaka basoda na yandi na kulanda bantu yina vandaka ntete bampika mpi kumaka penepene ti bo na Nzadi-Mungwa ya Mbwaki. Yo monanaka bonso nde bantu ya Izraele kondaka muntu ya kugulusa bo. (Kub. 14:5-10) Kansi, bantu ya Izraele vandaka ata fyoti ve na kigonsa. Sambu na nki? Sambu Yehowa vandaka ti makuki ya kusala mambu sambu na mambote na bo.

11, 12. (a) Inki mutindu Yehowa salaka mambu sambu na mambote ya bantu na yandi? (b) Inki mambu Nzambi salaka mpi disolo yai kelonga beto nki na yina metala Yehowa?

¹¹ “Dituti” yina vandaka kutwadisa bantu ya Izraele vutukaka na nima sambu na kukanga basoda ya Farao nzila mpi bo kumaka na mpimpa. Kansi, na mutindu ya kuyituka dituti yina pesaka nsemo na ndambu ya bantu ya Izraele. (Tanga Kubasika 14:19, 20.) Na nima, Yehowa kabisaka nzadi-mungwa na ndambu zole ntangu yandi tindaka mupepe ya ngolo yina katukaka na ndambu ya esti “ebuna masa yumaka.” Ntembe kele ve nde dyambu yai bakaka ntangu mingi, sambu Biblia ketuba nde: “Ntangu yai bantu ya Israele sabukaka na zulu ya zelo.” Na kuswasana ti bapusupusu ya mvita ya basoda ya Farao, bantu ya Izraele vandaka kutambula malembe-malembe. Kansi, basoda ya Ezipte vandaka ve ti mpila ya kukanga bo sambu Yehowa vandaka kunwanina bo. Biblia ketuba nde: “Yandi talaka camp ya basoda ya Ezipte, yandi kumisaka bo kisakasaka. Makulu ya bapusupusu na bo, yandi kangisaka yo ngolo sambu yo tambula na mpasi.”​—Kub. 14:21-25.

¹² Ntangu bantu ya Izraele kumaka na simu, Yehowa tumaka Moize nde: “Tandula diboko na nge na zulu ya masa sambu masa kuvutuka mutindu yo vandaka ntete; mpidina bantu ya Ezipte, bapusupusu na bo ti bantu ke nata yo, bo ta fwa.” Ntangu basoda zolaka kutina masa yina dasukaka, Yehowa “bwisa-bwisaka bo na kati ya masa.” Ata muntu mosi ve gulukaka. Biblia ketuba nde: “Ata muntu mosi bikalaka ve, bo yonso kufwaka.” (Kub. 14:26-28) Mpidina, Yehowa monisaka nde yandi kele ti makuki ya kugulusa bantu na yandi na konso dyambu.

BO GULUKAKA NA LUFWA YA YERUZALEMI

13. Inki bantuma Yezu pesaka mpi balongoki na yandi zolaka kudiyula nki?

¹³ Yehowa kezabaka mbote-mbote mutindu mambu tasalama sambu na kulungisa lukanu na yandi. Ntendula ya dyambu yai kemonana pwelele na mbandu ya tatu yina beto tatadila: Mutindu basoda zyungaka Yeruzalemi na mvu-nkama ya ntete. Na nzila ya Mwana na yandi Yehowa pesaka bantuma sambu Bakristu yina vandaka kuzinga na Yeruzalemi mpi na Yudea kuguluka na lufwa ya bambanza yina na mvu 70 T.B. Yezu tubaka nde: “Na kisika ya nsiku ya Nzo-Nzambi beno ta mona muntu yina ya bo ke bingaka nde ‘Kima ya kutitisa bantu’, yina ya profete Daniele tubaka. . . . Ebuna, na ntangu yina, bantu yina ta vanda na ntoto ya Yudea, mbote bo tina na ndambu yina kele bangumba.” (Mat. 24:15, 16) Kansi, inki mutindu balongoki ya Yezu zolaka kubakisa ntangu yina mbikudulu yai zolaka kulungana?

14. Inki mutindu mambu yina salamaka kumisaka ntendula ya bantuma ya Yezu pwelele?

 ¹⁴ Mutindu mambu vandaka kulungana, ntendula ya bangogo ya Yezu kumaka pwelele. Na mvu 66 T.B., basoda ya Roma yina vandaka na nsi ya lutwadisu ya Cestius Gallus kumaka na Yeruzalemi sambu na kumanisa mavwanga ya Bayuda. Ntangu Bayuda ya bankolami, yina zabanaka na zina ya Bazeloti sosaka kubumbana na tempelo basoda ya Roma yantikaka kumona tempelo bonso kima ya mpamba. Bakristu yina kangulaka meso bakisaka mbote-mbote ntendula ya mambu yai: Basoda ya mimpani ti bikalulu na bo ya kusambila biteki (“kima ya kutitisa bantu”) kotaka na kati ya tempelo (‘kisika ya santu’). Ntangu lungaka sambu balongoki ya Yezu “kubanda kutina na bangumba.” Kansi, inki mutindu bo zolaka kubasika na mbanza yina basoda zyungaka? Mambu zolaka kusalama na mutindu yina bo vandaka kuvingila ve.

15, 16. (a) Inki bantuma ya sikisiki Yezu pesaka mpi sambu na nki yo vandaka mfunu nde balongoki na yandi kulemfukila yo? (b) Inki tasadisa beto na kuguluka?

¹⁵ 7Sambu na kikuma yina zabanaka ve Cestius Gallus mpi basoda na yandi yambulaka Yeruzalemi mpi vutukaka. Bazeloti yina tinaka. Ntangu basoda ya Roma katukaka, balongoki ya Yezu zwaka dibaku ya kutina kukonda kusukinina. Yezu pesaka bo bantuma ya sikisiki sambu na kuyambula bimvwama na bo mpi kukwenda kukonda kusukinina. (Tanga Matayo 24:17, 18.) Keti kutina kukonda kusukinina vandaka mpenza mfunu? Mvutu kele pwelele. Na nima ya bilumbu, Bazeloti vutukaka mpi yantikaka kupusa bantu ya Yeruzalemi mpi ya Yudea na kuvukana ti bo na kunwanisa basoda ya Roma. Mambu bebaka nswalu na kati ya mbanza ntangu bambeni ya Bayuda zolaka kubotula mbanza. Kutina kumaka mpasi kibeni. Ntangu basoda ya Roma vutukaka na mvu 70 T.B., mpila ya kutina vandaka dyaka ve. (Luka 19:43) Bo kangaka mpenza bantu yonso yina bikalaka! Bakristu yina tinaka na bangumba mpi landaka bantuma ya Yezu gulusaka luzingu na bo. Bo monaka nde Yehowa kuzaba mutindu ya kugulusa bantu na yandi. Inki dilongi beto kebaka na disolo yai?

¹⁶ Mutindu mambu tasalama na mpasi ya nene, Bakristu tavanda ti mfunu ya kuzitisa bantuma yina kekatukaka na Ndinga ya Nzambi mpi na organizasio na yandi. Mumbandu, ntuma ya Yezu ya ‘kutina na bangumba’ kele ti ntendula na bilumbu na beto. Beto kezaba ve mutindu beto tatina. * Kansi, beto lenda ndima nde Yehowa tasadisa beto na kubakisa bantuma yina ntangu yo talomba nde beto landa yo. Sambu bulemfu tasadisa beto na kuguluka, yo tavanda mbote nde beto kudiyula bangyufula yai: ‘Keti mono kelemfukaka na bansiku yina Yehowa kepesaka bantu na yandi bubu yai? Keti mono kekolamaka to kelemfukaka kukonda kusukinina?’​—Yak. 3:17.

BAKA KIKESA NA MAMBU YINA KELE NA NTWALA

17. Mbikudulu ya Habakuki ketuba nki sambu na mvita yina takwisila bantu ya Nzambi?

¹⁷ Bika beto tadila ntangu yai mvita ya Gogi yina beto tubilaka na luyantiku. Na mbikudulu yankaka Habakuki tubaka nde: “Mono me wa mambu yai yonso, ebuna mono ke tekita; bikobo na mono ke tekita na boma. Nitu na mono me kuma petepete, makulu na mono me yantika kubulana. Mono ta vingila na pima yonso kilumbu yina ke kwisa, ntangu Nzambi ta pesa ndola na bantu yina ke nwanisa beto.” (Hab. 3:16) Ntangu yandi waka nsangu ya mvita yina vandaka kukwisila bantu ya Nzambi, ntima ya mbikudi bulaka ngolo, bikobo na yandi tekitaka mpi yandi lembaka. Mutindu Habakuki kudiwaka kemonisa dyambu ya mpasi yina tasalama ntangu Gogi tanwanisa beto. Kansi, mbikudi vandaka kuvingila na pima yonso ti kivuvu nde Yehowa tagulusa bantu na yandi. Beto lenda vanda ti kivuvu ya mutindu mosi.​—Hab. 3:18, 19.

18. (a) Sambu na nki beto fwete wa ve boma sambu na mvita yina kekwisa? (b) Inki beto tatadila na disolo yina kelanda?

¹⁸ Ntembe kele ve nde bambandu tatu yina beto mekatuka kutadila kemonisa nde Yehowa kuzaba mutindu ya kugulusa bantu na yandi. Lukanu na yandi kelunganaka kaka, yandi tanunga. Kansi, sambu na kuguluka beto fwete bikala ya kwikama tii na nsuka. Inki mutindu Yehowa kesadisaka beto sambu na kutanina kwikama na beto bubu yai? Beto tatadila yo na disolo yina kelanda.

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]