Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

Sambu na Nki Bampasi Mingi Mpidyai?

Sambu na Nki Bampasi Mingi Mpidyai?

Sambu na kubakisa kikuma yina bampasi kele mingi mpi bikesa yina bantu me salaka sambu na kumanisa yo me nungaka ve, beto fwete zaba ntete bisina na yo ya kieleka. Ata bisina yina kele mingi mpi mpasi na kubakisa, beto lenda sepela sambu Biblia lenda sadisa beto na kuzaba yo. Na disolo yai, beto ta tubila bikuma tanu ya nene yina ke salaka nde bampasi kuvanda mingi. Beto ke lomba nge na kutadila mbote-mbote mambu yina Biblia ke tubaka mpi na kumona mutindu Ndinga ya Nzambi ke sadisa beto na kubakisa mbote-mbote kisina ya diambu yai ya mfunu.​—2 Timoteo 3:16.

LUYALU YA MBI

Biblia ke tuba nde: ‘Kana bantu ya mbi ke yala, bantu ke dilaka ngolo.’​—Bingana 29:2.

Disolo ya luzingu ya bantu me fuluka ti bamfumu ya mbi yina yalaka bantu na nku yonso, mpi natilaka bo bampasi mingi. Ya kieleka, yo kele ve mutindu yina sambu na bamfumu yonso. Bankaka lenda vanda ti bangindu ya mbote sambu na bankweno na bo. Kansi, kana bo baka kiyeka, mbala mingi bo ke monaka nde bikesa na bo ke vandaka ya mpamba sambu na bupusi ya bambeni mpi nkadilu ya kunwanina kiyeka. To bo mosi lenda sadila mbi kiyeka na bo sambu na kusosa mambote na bo mosi mpi kuniokula bankaka. Henry Kissinger, Sekretere ya ntama ya États-Unis, tubaka nde: “Masolo ya ntama me fuluka ti mambu ya ke tubila bikesa ya bantu me salaka kansi ya me nungaka ve, bivuvu ya bo vandaka ti yo, kansi ya me lunganaka ve.”

Biblia ke monisa mpi nde: ‘Ke na muntu ve lenda twadisa makulu na yandi ntangu yandi ke tambula.’ (Yeremia 10:23) Bantu ya kukonda kukuka kele ve ti mayele ya me fwana mpi ke monaka ve ntama sambu na kuyidika mambu na bo yonso. Kana bantu lenda twadisa ve makulu na bo mosi, inki mutindu bo lenda twadisa makulu ya dikanda ya mvimba? Keti nge me mona kikuma yina bamfumu ya nsi-ntoto kele ve ti makuki ya kumanisa bampasi? Nkutu mbala mingi, baluyalu ya mbi ke vandaka na kisina ya bampasi!

DIBUNDU YA LUVUNU

Yezu tubaka nde: “Na diambu yai, bantu yonso ta zaba nde beno kele balongoki na mono, kana beno kele ti zola na kati na beno.” ​—Yoane 13:35.

Bantwadisi ya mabundu ya mitindu yonso mpi ya zina ke longaka zola mpi bumosi. Diambu ya kieleka kele nde bo me nungaka ve na kukotisa na kati ya balongoki na bo zola ya ngolo yina lenda sadisa bo na kukonda kubakila bankaka bangindu ya mbi. Na kisika ya kusadisa bo na kumonisa zola, mbala mingi mabundu ke pusaka bo na kukotisa nkabwana, kimbeni, mpi mavwanga na kati ya bantu mpi makanda. Na bangogo ya nsuka ya mukanda na yandi Bukristu mpi Mabundu ya Nsi-Ntoto (Kingelesi), Hans Küng, muntu ya ke longukaka teolozi, sonikaka nde: “Mabundu ke siamisaka, ke ndimaka mpi ke basisaka bamvita ya politiki ya ngolo kibeni mpi ya kuluta mbi.”

Diaka, bamfumu ya mabundu mingi me ndimaka pwelele mambu bonso pite, bizumba, mpi kuvukisa nitu na kati ya babakala ti babakala to bankento ti bankento. Diambu yai me nataka bamaladi, kubasisa mavumu, kubaka mavumu ya kukonda kukana, kufwa makwela, mpi kufwa mabuta, diambu yina ke nataka bampasi mpi basusi mingi.

KUKONDA KUKUKA YA BANTU MPI BAMPUSA YA BWIMI

“Konso muntu ke mekamaka kana yandi ke bika nde nzala na yandi mosi kubenda yandi mpi kupukumuna yandi. Ebuna nzala, ntangu yo ke baka divumu, yo ke butaka disumu.”​—Yakobo 1:14, 15.

Sambu na kukonda kukuka yina beto me butukaka ti yo, beto yonso ke salaka bifu mpi beto fwete nwana ti mpusa ya “kulungisa banzala ya nitu.” (Baefezo 2:3) Kansi, yo ke vandaka mpasi na kubuya kulungisa mpusa ya mbi mingi-mingi kana nge me kutana ti dibaku ya kulungisa yo. Kana beto bwa na mpusa ya mbi, malanda na yo lenda vanda mbi kibeni.

Nsoniki mosi na zina ya Phiroz Mehta sonikaka nde: “Bampusa na beto mosi, kusosa biese kukonda kudiyala, bwimi mpi balukanu na beto ke vandaka na kisina ya bampasi mingi.” Kuvanda ti mpusa ya ngolo to kukuma mpika ya malafu, bima ya ke lausaka, bansaka ya mbongo, kuvukisa nitu, mpi buna na buna​—me bebisaka “bantu [mingi] yina bo ke zitisaka” mpi me nataka bampasi na mabuta na bo, na banduku na bo, mpi na bantu ya nkaka. Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, beto fwete ndima mambu yai ya Biblia ke tuba: “Beto zaba nde, tii ntangu yai bima yonso ya Nzambi salaka ke dila ngolo, yo ke mona mpasi bonso nkento yina ke zola kubuta.”​—Baroma 8:22, Bible na Kituba.

NGOLO YA BAMPEVE YA MBI

Biblia ke monisa nde Satana kele “nzambi ya ngidika yai ya bima” mpi nde bampeve ya mbi ya ngolo yina bo ke bingaka bademo me vukanaka ti yandi.​—2 Bakorinto 4:4; Kusonga 12:9.

Bonso Satana, bademo me kudipesaka mingi na kuyala mpi kukusa bantu. Ntumwa Polo ndimaka diambu yai ntangu yandi tubaka nde: “Beto ke nwanaka ve ti menga mpi nsuni, kansi beto ke nwanaka ti baluyalu, ti bankwa kiyeka, ti bamfumu ya nsi-ntoto yai ya mudidi, ti bampeve ya mbi yina kele na bisika ya zulu.”​—Baefezo 6:12.

Ata bademo ke sepelaka na kupesa bantu mpasi, yo kele ve lukanu na bo ya ntete-ntete. Lukanu na bo kele ya kukatula bantu na Nzambi ya Kuluta Kuzanguka, Yehowa. (Nkunga 83:18) Kusadila bambwetete sambu na kuzabisa makwisa, mazi, kindoki, kele kaka mwa mambu yina bademo ke sadilaka sambu na kukusa bantu mpi kuyala bo. Yo yina Yehowa ke kebisa beto na bigonsa yina mpi ke taninaka bantu yonso yina ke telaminaka Satana mpi bademo.​—Yakobo 4:7.

BETO KE ZINGA NA “BILUMBU YA NSUKA”

Kiteso ya bamvula mafunda zole me luta, Biblia tubaka nde: “Zaba mambu yai: nde na bilumbu ya nsuka bantangu ya mpasi mpi ya nku ta vanda.”

Sambu na kumonisa mambu yina ke sala nde bantangu yina kuvanda mpasi, Biblia ke landa kutuba nde: “Sambu bantu ta vanda bantu ya ke kudizolaka, bantu ya ke zolaka mbongo, bantu ya ke kudisongaka, bantu ya lulendo, . . . bantu ya ke zolaka ve bantu ya nkaka, bantu ya ke zolaka ve kuwakana, bantu ya ke kusilaka bankaka makambu, bantu ya me konda kudiyala, bantu ya nku, bantu ya me konda zola ya mambu ya mbote, bantu ya ke yekulaka bankaka, bantu ya ntu-ngolo, bantu ya me fuluka ti lulendo, bantu ya ke zolaka biese na kisika ya kuzola Nzambi.” Kikuma ya nene ya bampasi yonso yina beto ke mona bubu yai kele sambu beto ke zinga na “bilumbu ya nsuka.”​—2 Timoteo 3:1-4.

Na kutadila mambu yai ya beto me katuka kutubila, keti nge me mona pwelele kikuma yina bantu me kukaka ve kumanisa bampasi, ata bo kele ti bangindu ya mbote? Kansi, na wapi beto lenda baka lusadisu? Beto fwete tadila Ngangi na beto, yina me sila na “kufwa bisalu ya Diabulu” mpi ya bantu na yandi. (1 Yoane 3:8) Disolo yina ke landa ta monisa mambu yina Nzambi ta sala sambu na kumanisa bikuma yonso ya bampasi.