Beto yonso ke yindulaka bilumbu yina ke kwisa. Beto ke kudiyulaka mutindu luzingu na beto mpi ya bantu yina beto ke zolaka ta vanda na bilumbu yina ke kwisa. Mu mbandu, beto ke yulaka nde: ‘Keti bana na mono ta zinga na nsi-ntoto mosi ya mbote? Keti kisumbula mosi ya nene ta fwa ntoto? Keti mono lenda soba mambu ntangu yai sambu luzingu na mono kuvanda mbote na bilumbu yina ke kwisa?’ Beto yonso ke zolaka kuzaba bamvutu na bangiufula yai sambu beto ke butukaka ti mpusa ya ngolo ya kuvanda ti kivuvu, ya lutwadisu, ya kutula ntima, mpi ya kuvanda na ngemba. Kana nge kele ti kivuvu sambu na bilumbu yina ke kwisa, nge ta yilama na kimuntu mpi na mabanza na nge.

Luzingu na nge ta vanda nki mutindu na bilumbu yina ke kwisa? Keti muntu mosi lenda zaba yo? Mambu ya nkaka yina bantu ya mayele ke tubaka na ntwala sambu na bilumbu yina ke kwisa ke lunganaka kansi mingi mpi ke lunganaka ve. Kansi, bo ke tubaka nde Nzambi lenda tuba na ntwala mambu yina ta salama na bilumbu yina ke kwisa na siki-siki yonso. Ndinga na yandi ke tuba nde: “Katuka luyantiku mono ke tubaka mambu yina fweti kubwa, mono ke zabisaka mpi ntama na ntwala mambu yina me bwa ntete ve.” (Yezaya 46:10) Inki mutindu mambu ya Nzambi ke lunganaka?

Sambu na nki beto fwete tula dikebi na bambikudulu ya ntama ya Nzambi yina lunganaka na siki-siki yonso? Ya kieleka, yo ke yitukisaka nge kana nge ke mona mbala na mbala mambu yina muntu ya météo ke tuba ke lungana na siki-siki yonso. Ntembe kele ve nde nge ta tula dikebi na mambu yina yandi ta tuba sambu na kilumbu yina ke landa. Mutindu mosi, kana nge me zaba nde Nzambi me tubaka na ntwala mambu yina me lunganaka na siki-siki yonso, ntembe kele ve nde  nge ta tula dikebi na mambu yina yandi ke tuba sambu na bilumbu yina ke kwisa.

LUFWA YA MBANZA MOSI YA NENE:

Mu mbandu, yo ta yitukisa kibeni kana bo tuba na siki-siki yonso bamvu-nkama mingi na ntwala nde mbanza mosi ya nene mpi ya ngolo ta fwa ntama mingi ve. Na nzila ya kinati-ndinga na yandi, Nzambi tubaka na ntwala lufwa ya Ninive. (Sofonia 2:13-15) Bantu ya ke longukaka mambu ya ntama sonikaka nki? Na mvu-nkama ya nsambwadi na N.T.B., Nzambi bikulaka nde bantu ya Babilone mpi bantu ya Medi ta nwanisa mpi ta botula Ninive. Yo ke pwelele nde mambu yina lunganaka kiteso ya bamvula 15 na nima. Diaka, Nzambi tendulaka na ntwala nde yandi ta kumisa Ninive bwala ya “zelo na zelo, bantu ta vanda diaka ve.” Keti mambu yai ya Nzambi tubaka na ntwala lunganaka? Ee. Ata mbanza mpi babwala na yo ya nziunga vandaka kiteso ya bakilometre-kare 518, bambeni taninaka yo ve mpi salaka ve mambu mutindu bo vandaka kuyindula, kansi bo fwaka yo. Ata muntu mosi ve ya ke tadilaka mambu ya politiki lendaka kutuba na ntwala mambu yai mpi yo lungana na siki-siki yonso.

YANDI TA YOKA MIKWA YA BANTU:

Nani lenda tuba na kikesa yonso—bamvula 300 na ntwala—zina ya muntu mpi ya ba-nkaka ya muntu yina ta yoka mikwa ya bantu na zulu ya mesa-kimenga, mpi zina ya mbanza yina meso-kimenga ta vanda? Sambu mambu yai ya kuyituka ya yandi tubaka na ntwala lunganaka, ntembe kele ve nde muntu ya tubaka yo zabanaka mingi. Kinati-ndinga ya Nzambi tubaka na ntwala nde: “Mwana mosi ta butuka na fami ya Davidi, zina na yandi Yoziasi . . . yandi ta yoka nkutu mikwa ya bantu” na zulu ya mesa-kimenga na mbanza Betele. (1 Bantotila 13:1, 2) Kiteso ya bamvu-nkama tatu na nima, ntotila Yoziasi—zina yina me zabanaka mingi ve na Biblia—butukaka na dikanda ya Davidi. Kaka mutindu Biblia tubaka na ntwala, Yoziasi ‘songaka bantu na kukwenda kubaka mikwa ya bantu yina mpi kuyoka yo na zulu ya mesa-kimenga’ yina vandaka na Betele. (2 Bantotila 23:14-16) Inki muntu lenda tuba mambu yai na siki-siki yonso kana ngolo yina me luta ngolo ya bantu kutwadisa yandi ve?

NSUKA YA KINTINU MOSI:

Kutuba na siki-siki yonso zina ya muntu mosi—bamvula mingi na ntwala nde yandi butuka—yina ta yidika mambu sambu na kubwisa ngolo ya nsi-ntoto, nkutu kumonisa metode ya kuyituka yina yandi ta sadila ke yitukisaka. Nzambi tubaka nde muntu mosi na zina ya Sirusi ta nwanisa mbanza mosi. Sirusi zolaka kukatula Bayuda na kimpika mpi kupesa  maboko na kisalu ya kutunga diaka tempelo na bo ya santu. Diaka, Nzambi tubaka na ntwala nde Sirusi ta sadila metode mosi sambu na kuyumisa masa mpi monisaka nde bo ta yambula bakielo ya kukangula sambu yo pesa bambeni nzila ya kubotula mbanza. (Yezaya 44:27–45:2) Keti mambu ya fioti-fioti ya mbikudulu ya Nzambi lunganaka na siki-siki yonso? Bantu ya ke longukaka mambu ya ntama ke ndimaka nde mambu yai ya Sirusi salamaka. Basoda ya Sirusi sadilaka mayele ya kuyituka mutindu bo lutisaka nzadi ya Babilone na nzila ya nkaka, mpi yo yumaka. Kima ya nkaka kele nde basoda kotaka na mbanza na bakielo yina bo bikaka ya kukangula. Na nima, Sirusi katulaka Bayuda na kimpika mpi tubaka nde bo lenda tunga diaka tempelo na bo na Yeruzalemi. Yo vandaka diambu ya kuyituka sambu Sirusi vandaka ve kusambila Nzambi ya Bayuda. (Esdrasi 1:1-3) Nzambi mpamba lenda bikula mambu ya fioti-fioti ya mutindu yai na siki-siki yonso.

Beto me tubila bambandu tatu yina ke monisa mutindu mambu yina Nzambi tubaka na ntwala lunganaka. Mambu ya mutindu yai ke salamaka mbala mingi. Yozue, ntwadisi ya Bayuda tubaka diambu yina bawi na yandi zabaka mbote nde: “Beno me zaba mbote-mbote na ntima na beno yonso nde Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, me sala mambu yonso ya yandi tubaka; ata kima mosi bikalaka ve, yandi me lungisa mambu yonso mpenza.” (Yozue 23:1, 2, 14) Bantu yina Yozue twadisaka lendaka kubuya ve mutindu balusilu mpi bambikudulu ya Nzambi lunganaka na siki-siki yonso. Kansi nki mutindu Nzambi ke lungisaka yo? Banzila ya Nzambi me swaswana kibeni ti ya bantu. Yo ke mfunu nde nge zaba mambu yai sambu Nzambi me sila nde ntama mingi ve yandi ta sala mambu ya kuyituka yina ta vanda ti bupusi na luzingu na nge.

Mbala mingi mambu yina bantu ke tubaka na ntwala ke katukaka na mambu yai: bansosa ya siansi, kulonguka mambu mpi bikalulu yina bo me zaba, to nkutu na mayele yina me luta ya bantu. Na nima ya kutuba na ntwala mambu ya ta salama na bilumbu yina ke kwisa, bantu ke vingilaka na kumona mambu yina ta salama.—Bingana 27:1.

Nzambi me swaswana ti bantu sambu yandi ke zabaka mambu yonso. Yandi ke bakisaka mbote-mbote kimuntu mpi bangindu ya bantu; yo yina, kana yandi ke zola kusala yo, Nzambi lenda mona na ntwala nki mutindu bantu mpi makanda yonso ta sala mambu. Kansi, Nzambi lenda sala mambu mingi kuluta yai. Nkutu, yandi lenda twadisa mpi kusoba mambu ti bikalulu ya bantu sambu na kulungisa lukanu na yandi. Yandi ke tuba nde: “Ndinga na mono ya ke basika na munoko na mono . . . ta vutuka ve na mono kana yo buta ve mbuma, . . . yo ta nunga kibeni.” (Yezaya 55:11, NW) Na bantangu ya nkaka, bambikudulu ya Nzambi ke zabisaka beto mambu yina yandi ta sala na bilumbu yina ke kwisa. Yandi ke ndimisa beto nde mambu yina yandi me tuba ta lungana na siki-siki yonso.

Keti kele ti mbikudulu ya kutudila ntima yina ke tadila luzingu na nge mpi ya bantu yina nge ke zolaka sambu na bilumbu yina ke kwisa? Kana nge zaba na ntwala nde mvula ya ngolo ya mupepe ta noka, nge lenda baka bangidika yina ta gulusa luzingu. Mbandu yai me fwanana na mbikudulu ya Biblia. Nzambi me tubaka na ntwala nde bansoba ya nene ta salama ntama mingi ve na ntoto ya mvimba. (Tala lupangu “ Mambu Yina Nzambi Me Tubaka Sambu na Bilumbu Yina Ke Kwisa.”) Mambu yina Nzambi ke tuba nde yo ta salama na bilumbu yina ke kwisa me swaswana mpenza ti yina bantu mingi ya mayele ke tubaka na ntwala.

Beto lenda yindula mutindu yai: disolo ya nsi-ntoto yai me salama na kimvuka ya mambu yina kele ti kuwakana na kati na yo. Bo me sonikaka yo dezia, mpi nge lenda tanga na ntwala nsuka na yo. Nzambi ke tuba nde: “Katuka luyantiku mono ke tubaka mambu yina fweti kubwa, . . . Mono ke tubaka nde: ‘Bangindu na mono ta beba ve, mono ta sala luzolo na mono yonso.’” (Yezaya 46:10) Nge mpi bantu ya dibuta na nge lenda vanda ti luzingu ya kitoko na bilumbu yina ke kwisa. Yula Bambangi ya Yehowa mambu yina Biblia ke tuba sambu na bilumbu yina ke kwisa. Bambangi ya Yehowa kele ve banganga-nkisi, bo ke solulaka ve ti bampeve ya mbi to bo ke vandaka ve ti kiyeka mosi buna ya kutuba mambu ya ta salama na bilumbu yina ke kwisa. Kansi, bo ke longukaka Biblia mpi bo lenda zabisa nge mambu ya mbote yina Nzambi ta sala na bilumbu yina ke kwisa.