Banda bamvula kuluta kumi me luta, bashario ya mikanda ke bendaka dikebi ya bantu na kisalu na beto ya kulonga. Na ntoto ya mvimba, bantu ke monaka bashario yina mpi bo ke zabaka kana yo kele ya banani. Yo ke bendaka dikebi ya bantu mpi yo ke vandaka ve mpasi na kusadila. Mbala ya nkaka, nge ke ndima mambu yai mpangi Asenata ya kele na Pologne ke tuba: “Bashario ke vandaka ti bafoto ya kukonda mindondo kansi yo ke vandaka kitoko. Kusadila yo mpi kunata yo ke vandaka ve mpasi.”

 Keti nge me kudiyulaka dezia inki mutindu bo me salaka yo?

 Na 2001, Nto-Kimvuka pesaka nswa nde bampangi-babakala mpi bankento ya France kuyantika kumeka kusadila bametode ya mutindu na mutindu ya kuta kimbangi na meso ya bantu yonso mu mbandu, kusadila bashario. Bo mekaka bamodele mingi. Mu mbandu, bo yidikaka bavalize ti tu-bashario ya bo ke sumbilaka bima na magazini (caddies de courses) sambu na kutula mikanda mpi kubumba mikanda ya nkaka.

 Bampangi ya France vandaka na kiese ya kumona nde mayele na bo yina butaka mbuma ya mbote. Yo yina na 2011, Nto-Kimvuka ndimaka nde bampangi ya New York na État-Unis kumeka kusadila bashario mpi bamesa sambu na kutula mikanda na bisika ya bantu yonso. Bapasudi-nzila yina pesaka maboko na kisalu yai monaka nswalu nde kusadila bashario vandaka ti mambote mingi, mu mbandu bo lenda nata yo kisika ya nkaka kukonda mpasi. Bo pesaka bangindu na bo sambu na kukumisa diaka mbote bashario yango. Bashario ya ntete ya bo salaka na mabaya mpi na maboko vandaka kilo mingi: kukitisa yo na baeskalie mpi kumatisa yo vandaka mpasi. Yo yina bampangi yindulaka kusala modele ya nkaka. Modele ya mpa vandaka ve kilo, kansi yo lombaka mpi ve nde yo vanda pepele mingi na mpila nde mupepe lenda nata yo kukonda mpasi. Yo vandaka ti bapine zole ya vandaka kusala nde bashoke kuvanda ve mingi. Yo fwanaka kibeni sambu na bisika yina ntoto ke vandaka ve na nivo mosi. Yo vandaka ti kisika ya nkaka sambu na kubumba mikanda ya nkaka.

 Kisalu yina ya kumeka shario yai nungaka kibeni. Yo yina na 2012, Nto-Kimvuka ndimaka nde bampangi kubanda kusadila bashario na ntoto ya mvimba. Organizasio siniaka kontra ti kompani mosi sambu bo sala bashario ya mingi ti bisadilu yina kele ve kilo mpi ya ke bebaka ve nswalu.

 Na nima ya bamvula, bo salaka bansoba ya fioti-fioti na bashario. Mu mbandu na 2015, bo yikaka sashe mosi ya plastike sambu kana mvula me noka, mikanda kubeba ve. Dina ke zingaka na Géorgie. Yandi ke sepelaka mutindu bo me yikaka sashe yina. Yandi ke tuba nde: “Shario kele ti ‘lele’ na yo mosi sambu na kutanina mikanda.” Na 2017, bo tulaka bakarte na mwa bandinga. Tomasz kele mpangi-bakala mosi ya ke zingaka na Pologne. Yandi ke tuba nde: “Beto vandaka kusadila bakarte yina vandaka ti kole. Yo vandaka mpasi na kukatula yo mpi kutula ya nkaka. Bakarte yai ya kele ti ema kele kibeni mbote.” Na 2019, bo yidikaka bima ya nkaka. Bo tadilaka diaka bisadilu mpi mutindu ya kusadila bashario sambu yo vanda bashario ya ta beba ve nswalu.

 Kompani mosi ke salaka bashario yonso ya mikanda mpi na nima, beto ke kabulaka yo na mabundu ya ntoto ya mvimba. Bilumbu yai, beto ke sumbaka shario mosi na 43 dolare. Mbongo ya kutindila yo na mabundu mpi badepanse ya nkaka ya ke salamaka kele ve na kati ya mbongo yina. Tii pana, beto me basisaka dezia mbongo bamilio 16 ya badolare sambu na kusumba bashario ya mikanda. Beto me tindaka dezia bashario kuluta 420 000 na mabundu na ntoto ya mvimba.

 Sambu na kusadila mbongo ya makabu mbote, beto ke sumbaka bashario yai mingi na mbala mosi. Katula yo, mabundu lenda sesepi yai kusala bakomande ya ba pièce ya bashario sambu na kuyidika bashario kana yo me beba na kisika ya kusosa bashario ya mpa.

 Na ntoto ya mvimba Bambangi ya Yehowa yina ke longaka nsangu ya mbote ke sepelaka kusadila bashario ya mikanda. Mpangi Martina ya Ghana ke tuba nde: “Na bametode mingi ya kisalu na beto ya kulonga, beto bantu ke kwendaka na bantu. Kima ya mono ke zolaka kuta kimbangi na shario kele nde, bantu bo mosi bantu ke kwisaka na beto. Yo vanda bantu yina ke luta pene-pene ya bashario, beto lenda longa bo.”

 Na insi ya nkaka ya Afrika, bakala mosi kwendaka kisika shario vandaka mpi yandi bakaka mikanda na ndinga na yandi. Yandi vutukaka pana na nima ya mposo mosi mpi yandi tubaka nde: “Mono me tanga mikanda yina yonso. Mono ta kwenda kusonga yo bantu ya dibuta na beto na bwala na beto.” Bwala na bo kele na bakilometre kiteso ya 500. Bangonda zole na nima, yandi vutukaka diaka pana mpi yandi tubaka nde: “Bantu ya bwala na beto me tanga mikanda yina yonso, mpi bo sepelaka kibeni ti mambu yina bo tangaka na kati. Bo ke zola kukuma Bambangi ya Yehowa. Kansi bo kele ti bangiufula. Mu mbandu, bo me bakisa nde sambu na kubaka mbotika, bo fwete dindisa bo ya mvimba na masa. Kansi, beto kele ve ti nzadi mosi pene-pene ya bwala na beto. Keti beto lenda kwisa awa sambu na kubaka mbotika?” Mpangi-bakala ti mpangi-nkento yina vandaka kulonga na shario yango salaka nde bakala yina kukutana ti mpangi-bakala mosi ya ke salaka mingi kisalu ya kulonga nsangu ya mbote (mupasudi-nzila) ya ke tubaka ndinga ya bakala yango. Banda pana, bo zole me kumaka kulonguka mbala na mbala.

 Yo kele kiese na kumona mutindu bampangi ke sadila bashario “na ntoto ya mvimba sambu na kuta kimbangi na makanda yonso.” (Matayo 24:14) Mbongo ya beto ke basisaka sambu bo sadila beto bashario yina ke katukaka na wapi? Yo ke katukaka na makabu yina bampangi ke pesaka sambu na kusala kisalu yai na ntoto ya mvimba. Mbala mingi, bampangi ke pesaka makabu yango na nzila ya Internet na donate.dan124.com. Beto ke pesa beno mersi mingi sambu na kikalulu na beno ya kukaba.