1, 2. Inki mutindu Yehowa ke kudiwaka ntangu yandi ke monaka bikesa yina beto ke salaka sambu na kuvanda masonga?

NTANGU leke mosi ya bakala me katuka na nzo-nkanda mpi ke vutuka na nzo, yandi me mona na ntoto saki mosi ya fioti ya kufuluka ti mbongo. Inki yandi ta sala? Yandi lendaka kubumba yo. Kansi, yandi me vutula saki yina na munkwa na yo. Ntangu mama ya mwana yai me wa mambu yina yandi me sala, yo me pesa yandi kiese mingi.

² Bibuti mingi ke waka kiese ntangu bana na bo ke vandaka masonga. Yehowa, Tata na beto ya zulu, kele “Nzambi ya kieleka,” mpi yandi ke vandaka na kiese ntangu beto ke vandaka masonga. (Nkunga 31:5) Beto ke zolaka kupesa yandi kiese mpi “kuditwadisa na masonga na mambu yonso.” (Baebreo 13:18) Beto tadila mambu iya ya luzingu yina yo ke vandaka mpasi na kuvanda masonga. Na nima, beto ta tadila mwa mambote yina beto ta baka kana beto kele masonga.

3-5. (a) Inki mutindu beto lenda kudikusa? (b) Inki ta sadisa beto na kuvanda masonga ti beto mosi?

³ Sambu na kuvanda masonga ti bantu ya nkaka, beto fwete vanda ntete masonga ti beto mosi. Yo ke vandaka ve pete ntangu yonso. Na mvu-nkama ya ntete, bampangi ya dibundu ya Laodisea kudikusaka, bo vandaka kuyindula  nde bo vandaka kupesa Nzambi kiese kansi na masonga yonso yo vandaka ve mutindu yina. (Kusonga 3:17) Beto lenda mpi kudikusa na yina me tala kimuntu na beto ya kieleka.

⁴ Longoki Yakobo tubaka nde: “Kana muntu ke yindula nde yandi ke sambilaka Nzambi kansi yandi ke kangaka ve ludimi na yandi, yandi ke kusa ntima na yandi mosi, mpi lusambu na yandi kele ya mpamba.” (Yakobo 1:26) Beto lenda kudikusa kana beto ke yindula nde sambu beto ke salaka mambu ya nkaka ya mbote, Nzambi ta kudiyangisa ve ata beto me konda luzitu, ke tuba mambu ya ke lwadisa, to ke tuba luvunu. Inki lenda sadisa beto na kudikusa ve?

⁵ Ntangu beto ke kuditalaka na kitala-tala, beto lenda mona mutindu beto kele na nganda. Ntangu beto ke tangaka Biblia, beto lenda mona mutindu beto ke vandaka na kati. Biblia lenda sadisa beto na kuzaba bikalulu na beto ya mbote mpi bifu na beto. Yo lenda sadisa beto na kuzaba bansoba yina beto fwete sala na mutindu na beto ya kuyindula, ya kusala mambu, mpi ya kutuba. (Tanga Yakobo 1:23-25.) Kansi, kana beto ke yindula nde beto kele ve ti bifu, pana beto lenda sala ve bansoba ya me fwana. Yo yina, beto fwete sadila Biblia sambu na kuditala na masonga yonso. (Bidilu 3:40; Agai 1:5) Kisambu mpi ke sadisaka beto na kumona kimuntu na beto ya kieleka. Beto lenda lomba Yehowa na kisambu na kutala beto mpi na kusadisa beto na kumona bifu na beto sambu beto sungika yo. (Nkunga 139:23, 24) Beto ke zabaka nde “Yehowa ke mengaka muntu ya luvunu, kansi yandi ke taka kinduku ya ngolo ti bantu ya mbote.”—Bingana 3:32.

6. Sambu na nki bakala ti nkento fwete vanda masonga?

⁶ Masonga kele mfunu mingi na dibuta. Kana bakala  ti nkento ke solula na masonga yonso, bo ta kudiwa na lutaninu mpi bo ta tudilana kibeni ntima. Kukonda masonga na makwela lenda vanda mitindu mingi. Mu mbandu, nkwelani mosi lenda kuma ti mawi ya zola sambu na muntu yina kele ve nkwelani na yandi, yandi lenda kuma kutala pornografi, to yandi lenda yedisa na kinsweki zola sambu na muntu mosi buna. Tala mambu yina muyimbi-bankunga tubaka: “Mono ke taka ve kinduku ti bantu ya luvunu, mpi mono ke buyaka bantu yina ke bumbaka kimuntu na bo.” (Nkunga 26:4) Kana nge kele ve masonga na nkwelani na nge nkutu ata na mabanza na nge, makwela na beno ta beba.

7, 8. Inki mutindu nge lenda sadila Biblia sambu na kulonga bana mfunu ya kuvanda masonga?

⁷ Bana mpi fwete zaba nde kuvanda masonga kele  mfunu. Bibuti lenda sadila Biblia sambu na kulonga bo diambu yai. Yo kele ti bambandu ya mbi ya bantu yina vandaka ve masonga: Akani, yina kumaka muyibi; Gehazi, yina kusaka sambu na kubaka mbongo; mpi Yudasi, yina yibaka mbongo mpi na nima yandi tekaka Yezu na mbongo ya bibende 30.—Yozue 6:17-19; 7:11-25; 2 Bantotila 5:14-16, 20-27; Matayo 26:14, 15; Yoane 12:6.

⁸ Biblia kele mpi ti bambandu mingi ya mbote ya bantu yina vandaka masonga: Yakobi, yina songaka bana na yandi na kuvutula mbongo yina bo monaka; Yefte ti mwana na yandi ya nkento, yina lungisaka lusilu yina bo salaka na Nzambi; mpi Yezu, yina vandaka masonga nkutu ata na mambu ya mpasi. (Kuyantika 43:12; Bazuzi 11:30-40; Yoane 18:3-11) Bambandu yai lenda sadisa bana na kubakisa mfunu ya kuvanda masonga.

9. Kana bibuti kele masonga, yo ta sadisa bana na kusala inki?

⁹ Bibuti lenda baka dilongi na munsiku yai ya mfunu ya Biblia: “Nge muntu yina ke longaka muntu ya nkaka, keti nge ke kudilongaka ve? Nge muntu yina ke longaka nde ‘Kuyiba ve,’ keti nge ke yibaka?” (Baroma 2:21) Bana ke zabaka ntangu bibuti na bo ke tubaka kima mosi mpi ke salaka kima ya nkaka. Kana beto ke songa bana na beto na kuvanda masonga kansi beto mosi kele ve masonga, yo ta yangisa bo. Kana bana ke mona nde bibuti na bo ke kusa, ata na mambu ya fioti, ziku bo ta sala mpi mutindu mosi. (Tanga Luka 16:10.) Kansi, kana bana ke mona nde bibuti na bo kele masonga, yo lenda sadisa bo na kuvanda bibuti ya mbote ntangu bo ta buta bana na bo mosi.—Bingana 22:6; Baefezo 6:4.

10. Inki mutindu beto lenda vanda masonga ntangu beto ke solula ti bampangi Bakristu?

¹⁰ Beto fwete vanda mpi masonga na bampangi-Bakristu.  Yo ke vandaka mpasi ve nde ntangu beto ke solula konso kilumbu, beto kuma kutonga bantu, to nkutu kukusila bo makambu. Kana beto ke tubila-tubila kima mosi yina beto me zaba ve kana yo kele ya masonga to ve, beto lenda kuma kupanza bansangu ya luvunu. Yo kele mfunu kibeni nde beto “yala munoko” na beto. (Bingana 10:19) Kuvanda masonga ke tendula ve nde beto fwete tuba mambu yonso ya beto ke yindula, yina beto me zaba, to yina beto me wa. Ata mambu ya beto ke zola kutuba kele ya masonga, mbala ya nkaka diambu yango me tadila beto ve, to yo lenda vanda mfunu ve mpi mbote ve nde beto tubila-tubila yo. (1 Batesalonika 4:11) Ntangu bantu ya nkaka ke tubaka mambu ya kukonda luzitu, bo ke pesaka bikuma, mpi ke tubaka nde: “Mono ke tuba kaka masonga.” Kansi beto bansadi ya Yehowa, beto ke zolaka ntangu yonso nde mambu ya beto ke tuba kuvanda ya mbote mpi ya luzitu.—Tanga Bakolosai 4:6.

11, 12. (a) Inki mutindu muntu yina me sala disumu lenda bebisa mambu kana yandi me konda masonga? (b) Inki bangiufula beto lenda kudiyula? (c) Inki mutindu beto lenda vanda masonga ti organizasio ya Yehowa?

¹¹ Yehowa me pesaka bankuluntu mukumba ya kusadisa dibundu. Bankuluntu lenda sadisa beto kukonda mpasi kana beto ke tubila bo masonga. Sambu na nki? Kana nge ke bela mpi nge me kwenda kumona munganga, keti nge ta bumbila yandi maladi na nge ya nkaka? Kana nge sala mutindu yai, inki mutindu yandi lenda sadisa nge? Mutindu mosi, kana beto me sala disumu ya nene, beto fwete tuba ve mambu ya luvunu. Kansi, beto fwete kwenda na bankuluntu mpi kusonga bo disumu yango na masonga yonso. (Nkunga 12:2; Bisalu 5:1-11) Yindula mpi diambu yai: Inki nge ta sala kana nge me zaba nde nduku na nge me sala disumu ya nene? (Levi 5:1) Keti nge ta tuba nde:  “Sambu mono kele kibeni nduku na yandi, mono ta bumba disumu yango”? To keti nge ta yibuka nde bankuluntu kele pana sambu na kupesa yandi lusadisu yina yandi kele na yo mfunu sambu yandi yidika mpi yandi kumisa ngolo kinduku na yandi ti Yehowa?—Baebreo 13:17; Yakobo 5:14, 15.

¹² Beto fwete vanda mpi masonga ti organizasio ya Yehowa ntangu beto ke fulusa rapore na beto, mu mbandu ntangu beto ke sonika rapore na beto ya kisalu ya bilanga. Diaka, beto ke vandaka masonga ntangu beto ke fulusaka formilere sambu na kusala kisalu ya kimupasudi-nzila to konso kisalu ya nkaka.—Tanga Bingana 6:16-19.

13. Inki mutindu beto lenda vanda masonga kana beto ke sala mumbongo ti mpangi mosi?

¹³ Bakristu fwete vukisa ve mambu ya mumbongo ti lusambu. Mu mbandu, beto ke salaka ve mumbongo ntangu beto ke vandaka na Nzo ya Kimfumu to na kisalu ya bilanga. Diaka, beto ke sosaka ve mambote na beto ntangu beto ke sadilaka bampangi na mambu ya mumbongo. Kana nge me baka bampangi na kisalu, nge fwete futa bo na ntangu ya mbote, kupesa bo mbongo yina nge silaka, mpi kusadila bo mambu yonso yina nsiku ke lombaka. Yo lenda vanda kufuta mbongo ya lusansu to kufuta bo ntangu bo kele na konzie. (1 Timoteo 5:18; Yakobo 5:1-4) Diaka, kana mpangi me baka nge na kisalu, nge fwete vingila ve nde yandi sadila nge mambu kuluta bantu ya nkaka. (Baefezo 6:5-8) Nge fwete sala kisalu na ntangu yina beno wakanaka mpi nge fwete sala kisalu yina bo ke futilaka nge mbongo.—2 Batesalonika 3:10.

14. Inki Bakristu fwete sala na ntwala ya kusala mumbongo kumosi?

¹⁴ Ebuna kana beto ke sala mumbongo kumosi ti mpangi mosi? Yo lenda vanda kuvukisa mbongo to kudefa mbongo. Na mambu ya mutindu yai, kele ti munsiku  mosi ya mfunu ya Biblia: Beno sonika mambu yonso! Ntangu profete Yeremia sumbaka kitini ya ntoto, yandi sonikaka mikanda zole ya kuwakana yina bo salaka, yandi lombaka bantu na kutula maboko na mukanda mosi, mpi yandi bumbaka mikanda yango sambu na kusadila yo na bilumbu ke kwisa. (Yeremia 32:9-12; tala mpi Kuyantika 23:16-20.) Bantu ya nkaka ke monaka nde kusonika mukanda ya kuwakana lenda monana bonso nde bo ke tudilaka ve bampangi na bo ntima. Kansi na masonga yonso, kusonika mukanda ya kuwakana lenda sala nde mavwanga kuvanda ve. Ata na mambu ya mumbongo, kuvila ve nde ngemba ya dibundu kele mfunu mingi kuluta mambu ya mumbongo.—1 Bakorinto 6:1-8; tala Noti 30.

15. Inki mutindu Yehowa ke tadilaka kukonda masonga na mambu ya mumbongo?

¹⁵ Beto fwete vanda masonga ti bantu yonso, ata bayina kele ve Bambangi ya Yehowa. Yo kele mfunu sambu na Yehowa nde beto vanda masonga. Biblia ke tuba nde: “Bakilo ya luvunu kele kima ya nzanzi na meso ya Yehowa, kansi kilo ya sikisiki ke pesaka yandi kiese.” (Bingana 11:1; 20:10, 23) Na ntangu ya ntama, bo vandaka kusadila mbala mingi bakilo sambu na kusumba mpi kuteka bima. Kansi bantu ya nkaka ya mumbongo vandaka kukusa bantu yina vandaka kusumbila bo, bo vandaka ve kupesa bo bima na kiteso yina bo wakanaka to bo vandaka kusala na mpila nde bo pesa bo mbongo mingi kuluta yina yo lombaka nde bo futa. Bubu yai, bonso na ntangu ya ntama, bantu mingi kibeni ke vandaka ve masonga na mumbongo. Diaka, kaka mutindu Yehowa vandaka kumenga kukonda masonga na ntangu ya ntama, yandi ke mengaka yo mpi bubu yai.

16, 17. Kukonda masonga ya nki mutindu beto fwete buya bubu yai?

 ¹⁶ Beto yonso ke kutanaka ti mambu yina lenda sala nde beto konda masonga—mu mbandu ntangu beto ke sosa kisalu, ke fulusa baformilere yina luyalu me lomba, to ntangu beto ke sala ekzame na nzo-nkanda. Bantu mingi ke monaka nde yo kele mbi ve na kukusa, kuyika mambu ya nkaka, to kupesa bamvutu ya luvunu. Mambu yai ke yitukisaka beto ve. Biblia tubaka nde na bilumbu ya nsuka ya nsi-ntoto yai bantu ta “vanda bantu ya ke kudizolaka, bantu ya ke zolaka mbongo, . . . bantu ya ke zolaka ve mambu ya mbote.”—2 Timoteo 3:1-5.

¹⁷ Bantangu ya nkaka yo lenda monana bonso nde bantu ya me konda masonga ke nunga na nsi-ntoto yai. (Nkunga 73:1-8) Mukristu lenda nkutu kuvidisa kisalu na yandi, bo lenda yiba yandi mbongo, to bo lenda sadila yandi mambu na mutindu ya mbi na kisalu sambu yandi kele masonga. Kansi, masonga kele mfunu mingi kibeni. Sambu na nki?

18. Sambu na nki kuzabana bonso muntu ya masonga kele mfunu mingi?

¹⁸ Kuzabana bonso muntu ya masonga mpi yina bo ke tudila ntima kele mfunu mingi mpi bantu ya mutindu yai ke vandaka ve mingi na nsi-ntoto yai. Konso muntu fwete sosa kuzabana bonso muntu ya masonga mpi yina bo ke tudila ntima. (Mika 7:2) Ya kieleka, bantu ya nkaka lenda seka nge sambu nge kele masonga mpi bo lenda binga nge zoba. Ata mpidina bantu ya nkaka ta sepela ti masonga na nge mpi bo ta tudila nge ntima. Na nsi-ntoto ya mvimba, Bambangi ya Yehowa me zabanaka bonso bantu ya masonga. Bamfumu ya nkaka ya kisalu ke zolaka kubaka bo na kisalu sambu bo ke zabaka nde bo ta vanda masonga. Mpi ntangu bo ke katulaka bantu ya nkaka ya kisalu sambu na  kukonda masonga na bo, mbala mingi Bambangi ya Yehowa ke bikalaka na kisalu.

19. Inki mutindu kuvanda masonga ta vanda ti bupusi na kinduku na nge ti Yehowa?

¹⁹ Kuvanda masonga na mambu yonso ta sala nde nge vanda ti kansansa ya mbote mpi ngemba ya mabanza. Beto lenda vanda bonso Polo, yina sonikaka nde: “Beto ke tula ntima nde beto kele ti kansansa ya mbote.” (Baebreo 13:18) Kima ya kuluta mfunu, Yehowa, Tata na nge ya zola, ta mona mpi ta sepela ti bikesa ya nge ke sala sambu na kuvanda masonga na mambu yonso.—Tanga Nkunga 15:1, 2; Bingana 22:1.