•  Inki mutindu nge ke kudimonaka?

•  Sambu na nki yo kele mfunu?

•  Inki nge lenda sala

•  Tanga mambu yina ta sadisa nge na kuvanda ti bangindu ya mbote

•  Mambu Yina Baleke ya Nkaka Ke Tubaka

•   Muntu ya ke monaka nde mambu ta bonga

   Valerie, leke mosi ya nkento ke tuba nde: “Mono ke salaka yonso sambu na kuvanda na kiese mpi ntima madidi. Sambu na nki mono fwete lutisa kilumbu ya mvimba kukonda kuseka mpi kuvanda na kiese?”

•   Muntu ya ke monaka nde mambu ta bonga ve

   Mpangi-nkento Rebecca ke tuba nde: “Konso ntangu ya kima mosi ya mbote ke salamina mono, mono ke yindulaka mbala mosi nde yo lenda vanda ve masonga to yo kele kifu.”

•   Muntu ya ke tadilaka mambu na mutindu ya mbote

   Anna leke mosi ya nkento ke tuba nde: “Kana mono ke yindula nde mambu ta bonga, mono ta lembaka nitu konso ntangu ya mambu ta kwendila ve mbote kansi kana mono yindula nde mambu ta bonga ve, mono ta vanda ve na kiese ata fioti na luzingu. Kutadila mambu na mutindu ya mbote ke sadisaka mono na kutadila mambu na mutindu yina yo kele kibeni.”

 Biblia ke tuba nde: “Muntu yina kele ti ntima ya kiese ke vandaka na nkinsi konso ntangu.” (Bingana 15:15) Yo kele masonga nde, bantu yina ke buyaka bangindu ya mbi mpi ke tulaka dikebi na mambu ya mbote na luzingu na bo, ke vandaka ntangu yonso na kiese na luzingu na bo. Bo ke vandaka ti banduku mingi. Kansi bantu ke zolaka ve kuvanda nduku ya muntu yina kele mawa-mawa to yina ke yindulaka kaka mambu ya mbi.

 Kansi yo vanda nge kele ti bangindu ya mbote, mambu ya mpasi lenda kumina nge na luzingu. Mu mbandu:

•   Mbala na mbala nge lenda wa bansangu ya bitumba, ya kufwa bantu to ya mubulu.

•   Nge lenda kutana ti mambu ya mpasi na dibuta na nge.

•   Ntembe kele ve nde nge lenda nwana ti kukonda kukuka na nge mosi.

•   Nduku na nge mpi lenda tubila nge mambu ya mbi.

 Na kisika ya kukanga meso na mambu yai to kutula dikebi mingi na yo, sambu yo pesa nge mpasi ve, sosa kutadila yo na mutindu ya mbote. Mutindu ya mbote ya kutadila yo ta sadisa nge na kukatula bangindu ya mbi mpi na kundima mambu ya nge ke kutana ti yo sambu yo pesa nge ve mpasi.

•   Tadila bifu na nge na mutindu ya mbote.

   Biblia ke tuba nde: “Ke na muntu ve awa na nsi-ntoto ke salaka mambu yonso mbote konso ntangu ata kifu ve.” (Longi 7:20, Bible en Kituba) Bifu ya nge ke salaka ke monisa nde nge kele muntu kansi ve nde nge kele mfunu ve.

   Mutindu ya kutadila mambu na mpila ya me fwana: Sala ngolo sambu na kusala mambu ya mbote kansi kuvila ve nde nge kele muntu ya kukonda kukuka. Caleb, leke mosi ya bakala ke tuba nde: “ Mono ke sosaka ve kutala bifu na mono sambu yo lenda lembisa mono. Kansi mono ke sosaka kubakila yo malongi mpi kusosa mutindu mono lenda vutukila yo diaka ve.”

•   Kudifwanisa ve ti bantu ya nkaka.

   Biblia ke tuba nde: “Beto kuma ve lulendo, beto basisa ve mpeve ya kutesana ti bankaka, mpi beto wilana ve kimpala.” (Bagalatia 5:26) Kana nge tala bafoto yina banduku na nge me tula na internet ya mambu yina bo ke sala, nge lenda wa makasi mpi kulemba nitu sambu bo me binga nge ve. Nge lenda mona nde banduku na nge ke zola nge ve.

   Mutindu ya kutadila mambu na mpila ya me fwana: Kumona yo mbi ve mutindu banduku na nge bingaka nge ve na kuvukana ti bo. Diaka, bafoto ya bo me tula na Internet ke songa ve luzingu na bo ya mvimba. Alexis, leke mosi ya nkento ke tuba nde : “Na Internet bantu ke zolaka kutula kaka bima ya kitoko yina bo kele na yo. Kansi ya mbi ve.”

•   Vanda muntu ya ke tulaka ngemba—mingi-mingi na dibuta na nge.

   Biblia ke tuba nde: “Kana mpila kele, beno sala yonso sambu na kuzinga na ngemba.” (Baroma 12:18) Nge lenda soba ve bikalulu ya bantu ya nkaka kansi nge lenda soba bikalulu na nge mosi. Nge lenda kuma muntu ya ngemba.

   Mutindu ya kutadila mambu na mpila ya me fwana: Sala ngolo na kunata ve mindondo na dibuta nge, kansi sala ngolo na kuvanda na ngemba mutindu nge ke vandaka ti banduku na nge. Melinda, leke mosi ya nkento ke tuba nde: “Beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka mpi beto lenda sadila muntu ya nkaka mbi bubu yai to na bilumbu ya nkaka. Yo ke lombaka kaka kupona inki beto ta sala—kutula ngemba to kupedisa tiya.”

•   Vanda ti kikalulu ya kupesa matondo.

   Biblia ke tuba nde: “Beno pesa matondo.” (Bakolosai 3:15) Kana nge kele ti kikalulu ya kupesa matondo, nge ta tula dikebi na mambu ya mbote yina bo ke sadila nge kansi na mambu ya mbi ve.

   Mutindu ya kutadila mambu na mpila ya me fwana: Kubuya ve kundima bampasi ya nge ke kutana ti yo. Kansi tula mpi dikebi na mambu ya mbote yina nge ke kutana ti yo na luzingu na nge. Nkento mosi na zina ya Rebecca ke tuba nde: “Konso kilumbu, mono ke sonikaka kima mosi ya mbote na karne na mono. Mono ke salaka mpidina sambu mono vila ve nde ata mono ke kutana ti bampasi, yo kele ti mambu mingi ya mbote yina mono lenda yindula.”

•   Tadila mbote-mbote banduku ya nge kele ti bo.

   Biblia ke tuba nde: “Banduku ya mbi ke bebisaka bikalulu ya mbote.” (1 Bakorinto 15:33) Kana nge ke lutisaka ntangu ti banduku yina ke tubaka kaka mambi ya bantu ya nkaka, yina ke vwenzaka bantu ya nkaka mpi yina ke monaka konso kima kaka mbi, bikalulu na bo yina lenda sambukila nge.

   Mutindu ya kutadila mambu na mpila ya me fwana: Kana banduku na nge me kutana ti diambu mosi ya mpasi, bo lenda kuma mawa-mawa to bo lenda kudiyangisa na mabanza bantangu ya nkaka. Sadisa bo, kansi kukumisa ve diambu yina bonso diambu na nge. Leke mosi ya nkento na zina ya Michelle ke tuba nde: “Yo me fwana ve na kuvanda ti banduku yina ke monaka konso kima mbi. Na matematiki, kana bo vukisa bantalu zole ti kidimbu yina bo ke sadilaka sambu na kufiotuna ntalu mosi buna, nge ta baka ntalu mosi ya fioti kibeni.”

 Beto ke zinga na ntangu yina Biblia ke bingaka “bantangu ya mpasi mpi ya nku.” (2 Timoteo 3:1) Mutindu bampasi me fuluka na ntoto, keti yo kele mpasi sambu nge vanda ti bandingu ya mbote? Tanga disolo “Sambu na Nki Bampasi Kele Mingi?”