Athomi a maũndũ ma Bibilia nĩ metĩkagĩra atĩ rĩĩtwa rĩa Ngai, rĩrĩa rĩrũgamĩrĩirũo nĩ ndemwa cia Tetragrammaton (יהוה), nĩ rĩonekaga hakuhĩ maita 7,000 thĩinĩ wa Maandĩko ma Kĩhibirania marĩa maandĩkirũo kĩambĩrĩria-inĩ. O na kũrĩ ũguo, andũ aingĩ monaga ta rĩtaandĩkĩtwo thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki marĩa maandĩkirũo kĩambĩrĩria-inĩ. Nĩ ũndũ ũcio, Bibilia nyingĩ cia Gĩkũyũ iria itaũrĩtwo mahinda-inĩ maya, itihũthagĩra rĩĩtwa Jehova thĩinĩ wa maandĩko marĩa andũ aingĩ metaga Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ. O na rĩrĩa marataũra mĩhari ĩrutĩtwo Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania, harĩa hothe harĩ na Tetragrammaton, ataũri aingĩ mahũthagĩra “Mwathani” handũ ha rĩĩtwa rĩa Ngai rĩo rĩene.

Bibilia ya New World Translation of the Holy Scriptures ndĩrũmĩrĩire mũtugo ũcio, ũrĩa wĩkagwo kaingĩ. Ĩhũthĩrĩte rĩĩtwa Jehova maita 237 thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki. Magĩtua itua rĩu, ataũri ayo meeciririe ũhoro wa maũndũ maya merĩ ma bata: (1) Maandĩko ma tene ma Kĩngiriki marĩa makoragwo kuo ũmũthĩ, timo maarĩ ma mbere kwandĩkwo. Kobĩ ngiri nyingĩ cia maandĩko macio iria irĩ kuo ũmũthĩ ciaandĩkirũo thutha wa ihinda rĩtanyihĩire karine igĩrĩ kuuma macio ma mbere kwandĩkwo. (2) Gũkinyĩria mahinda macio, arĩa maakobagia maandĩko macio ma tene maahũthagĩra kiugo gĩa Kĩngiriki Kyʹri·os, kĩrĩa kiugĩte “Mwathani,” handũ ha kũhũthĩra ndemwa cia Tetragrammaton, kana magĩkobia kuuma maandĩko-inĩ marĩa meeheretie rĩĩtwa rĩu mbere ĩyo.

Kamĩtĩ ya Ũtaũri wa Bibilia ya New World nĩ yatuire atĩ harĩ na ũira wa kũigana kuonania atĩ ndemwa cia Tetragrammaton ciarĩ ho thĩinĩ wa maandĩko ma mbere ma Kĩngiriki. Mũthingi wa itua rĩao warĩ ũira ũyũ:

•  Kobĩ cia Maandĩko ma Kĩhibirania iria ciahũthagĩrũo matukũ-inĩ ma Jesu na atũmwo ake ciahũthĩrĩte ndemwa cia Tetragrammaton kũndũ guothe. Mahinda-inĩ ma tene, ti andũ aingĩ maakararagia ũndũ ũcio. Na rĩu tondũ kobĩ cia Maandĩko ma Kĩhibirania iria ciaandĩkirũo karine-inĩ ya mbere nĩ cionekete hakuhĩ na handũ hetagwo Qumran, ũndũ ũcio nĩ wonekete atĩ nĩ wa ma biũ.

•  Matukũ-inĩ ma Jesu na atũmwo ake, ndemwa cia Tetragrammaton ningĩ nĩ cioonekaga Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania marĩa maataũrĩtwo na Kĩngiriki. Ihinda-inĩ rĩa karine nyingĩ, athomi meeciragia atĩ ndemwa cia Tetragrammaton itiarĩ ho ũtaũri-inĩ wa Maandĩko ma Kĩhibirania, thĩinĩ wa Septuagint iria cia tene cia Kĩngiriki. Thutha  ũcio, gatagatĩ-inĩ ga karine ya 20, athomi nĩ moonirio icunjĩ imwe cia tene cia Septuagint ya Kĩngiriki iria ciarĩ kuo hĩndĩ ya Jesu. Icunjĩ icio ciarĩ na rĩĩtwa rĩa Ngai rĩandĩkĩtwo na ndemwa cia Kĩhibirania. Kwoguo, mahinda-inĩ ma Jesu, kobĩ cia Maandĩko cia rũthiomi rwa Kĩngiriki nĩ ciarĩ na rĩĩtwa rĩa Ngai. O na kũrĩ ũguo, gũkinyĩria karine-inĩ ya kana Mahinda Maitũ (M.M), mabuku marĩa moĩkaine mũno ma Septuagint ya Kĩngiriki ta Codex Vaticanus na Codex Sinaiticus, matiarĩ na rĩĩtwa rĩa Ngai kuuma ibuku rĩa Kĩambĩrĩria nginya Malaki (o na gũtuĩka rĩarĩ ho ikũnjo-inĩ cia tene). Nĩ ũndũ ũcio, ti ũndũ wa kũgegania kuona atĩ mabuku ma ihinda-inĩ rĩu marĩa marĩ kuo nginya ũmũthĩ, matikoragwo na rĩĩtwa rĩa Ngai thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa andũ aingĩ metaga Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ, kana Maandĩko ma Kĩngiriki ma Bibilia.

  Jesu ooigire ũũ atekũhitha: “Njũkĩte na rĩĩtwa rĩa Awa.” Ningĩ nĩ aatĩtĩrithirie atĩ maũndũ marĩa eekaga, aamekaga na ‘rĩĩtwa rĩa Ithe’

•  Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki nĩ monanagia atĩ Jesu nĩ aahũthagĩra rĩĩtwa rĩa Ngai kaingĩ na akarĩmenyithia andũ arĩa angĩ. (Johana 17:​6, 11, 12, 26) Jesu ooigire ũũ atekũhitha: “Njũkĩte na rĩĩtwa rĩa Awa.” Ningĩ nĩ aatĩtĩrithirie atĩ maũndũ marĩa eekaga, aamekaga na ‘rĩĩtwa rĩa Ithe.’​​—Johana 5:43; 10:25.

•  O ta Maandĩko ma Kĩhibirania, o na mo Maandĩko ma Kĩngiriki ma Gĩkristiano maandĩkirũo matongoretio nĩ roho. Kwoguo, ndũngĩkorũo ũrĩ ũndũ ũratwarana wega gũtuĩka atĩ rĩĩtwa Jehova rĩtironeka maandĩko-inĩ macio. Kĩndũ gatagatĩ-inĩ ga karine ya mbere Mahinda-inĩ Maitũ, mũtũmwo Jakubu eerire athuri arĩa maarĩ Jerusalemu ũũ: “Simeoni nĩ ataarĩria biũ ũrĩa Ngai aambĩrĩirie kwerekeria meciria make kũrĩ ndũrĩrĩ nĩguo egĩĩre na andũ kuuma kũrĩ cio metanĩtio na rĩĩtwa rĩake.” (Atũmwo 15:14) Mũtũmwo Jakubu ndangĩoigire ũguo angĩkorũo gũtiarĩ mũndũ woĩ, kana wahũthagĩra rĩĩtwa rĩa Ngai karine-inĩ ya mbere.

•  Rĩĩtwa rĩa Ngai nĩ rĩonekaga rĩandĩkĩtwo na njĩra nguhĩhie thĩinĩ wa Maandĩko ma Kĩngiriki ma Gĩkristiano. Thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 19:​1, 3, 4, 6, rĩĩtwa rĩa Ngai rĩrĩ thĩinĩ wa kiugo “Haleluya.” Kiugo kĩu kiumanĩte na ciugo cia Kĩhibirania iria ciugĩte “Goocai Ja.” “Ja” nĩ rĩĩtwa Jehova rĩkuhĩhĩtio. Marĩĩtwa maingĩ marĩa mahũthĩrĩtwo thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki moimanĩte na rĩĩtwa rĩa Ngai. Ma nĩ atĩ, mabuku mamwe ma ũthuthuria nĩ monanagia atĩ rĩĩtwa rĩa Jesu we mwene riugĩte “Jehova Nĩ Ũhonokio.”

•  Mabuku ma tene ma Ayahudi nĩ monanagia atĩ Akristiano Ayahudi nĩ maahũthagĩra rĩĩtwa rĩa Ngai mabuku-inĩ mao. Ibuku rĩmwe rĩtagwo Tosefta, rĩrĩa rĩarĩkire kwandĩkwo kĩndũ mwaka wa  300 M.M., rĩrĩa rĩkoragwo na mawatho marĩa maakinyanagĩrio na kanua, riugaga ũũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ mabuku ma Gĩkristiano marĩa maacinagwo mũthenya wa Thabatũ: “Mabuku ma Ahunjia na ma minim [arĩa gwĩciragĩrio atĩ maarĩ Akristiano Ayahudi] matiaagaga gũcinwo. Maacinagĩrũo o harĩa marĩ, makahĩa hamwe na Rĩĩtwa rĩa Ngai rĩrĩa rĩakoragwo thĩinĩ wamo.” Ibuku rĩu ningĩ nĩ rĩgwetete ciugo cia Rabii ũmwe Mũgalili wetagwo Yosé, ũrĩa watũũraga kĩambĩrĩria-inĩ gĩa karine ya kerĩ Mahinda-inĩ Maitũ. Oigire atĩ thikũ-inĩ icio ingĩ cia kiumia, “mũndũ nĩ angĩatinĩrĩirie harĩa hothe Rĩĩtwa rĩa Ngai rĩrĩ [mabuku-inĩ ma Akristiano] akaiga tũcunjĩ tũu, nacio icunjĩ icio ingĩ igacinwo.”

•   Athomi amwe a maũndũ ma Bibilia nĩ metĩkagĩra atĩ no kũhoteke rĩĩtwa rĩa Ngai nĩ rĩonekaga Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania marĩa magwetetwo thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki. Rungu rwa kĩongo “Tetragrammaton in the New Testament,” ibuku rĩĩtagwo The Anchor Bible Dictionary riugĩte ũũ: “Nĩ harĩ ũira wa kuonania atĩ hĩndĩ ĩrĩa Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ kĩaandĩkirũo rĩa mbere, ndemwa cia Tetragrammaton, kana Rĩĩtwa rĩa Ngai, Yahweh, nĩ rĩoonekaga kũndũ kũmwe kana guothe kũrĩa maandĩko ma Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Gĩkũrũ magwetetwo.” Nake mũthomi wĩtagwo George Howard ooigire atĩ, “Tondũ ndemwa cia Tetragram ciarĩ nyandĩke kobĩ-inĩ cia Bibilia ya Kĩngiriki [Septuagint] ĩrĩa yahũthagĩrũo nĩ kanitha ya karine ya mbere, nĩ ũndũ wa ũũgĩ  gwĩtĩkia atĩ andĩki a Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ matieheririe ndemwa cia Tetragram thĩinĩ wa icunjĩ iria maandĩkaga, rĩrĩa maagwetaga Maandĩko marĩa marĩ na ndemwa icio.“

•  Ataũri me gatũ a Bibilia nĩ mahũthĩrĩte rĩĩtwa rĩa Ngai thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki. Amwe ao meekĩte ũguo mĩaka mĩingĩ mbere ya Bibilia ya New World Translation kũrutwo. Ataũri acio na mabuku mao nĩ ta: A Literal Translation of the New Testament . . . From the Text of the Vatican Manuscript, rĩandĩkĩtwo nĩ Herman Heinfetter (1863); The Emphatic Diaglott, rĩandĩkĩtwo nĩ Benjamin Wilson (1864); The Epistles of Paul in Modern English, rĩandĩkĩtwo nĩ George Barker Stevens (1898); St. Paul’s Epistle to the Romans, rĩandĩkĩtwo nĩ W. G. Rutherford (1900); The New Testament Letters, rĩandĩkĩtwo nĩ J.W.C. Wand, Bishobu wa London (1946). Makĩria ma ũguo, thĩinĩ wa ũtaũri wa Kĩhisipania wa kĩambĩrĩria-inĩ gĩa karine ya 20, mũtaũri ũmwe wetagwo Pab lo Bes son, aahũthĩrire rĩĩtwa “Jehová” thĩinĩ wa Luka 2:15 na Judasi 14, na tũũhoro twa magũrũ-inĩ hakuhĩ 100 tũrĩa tũrĩ thĩinĩ wa ũtaũri wake tuonanagia ũhotekeku mũnene atĩ rĩĩtwa rĩa Ngai nĩrĩo rĩahũthĩrĩtwo. Ihinda iraihu mbere ya ũtaũri ũcio wao, Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki marĩa maandĩkĩtwo na rũthiomi rwa Kĩhibirania kuuma karine-inĩ ya 16 gũthiĩ na mbere nĩ maahũthĩrĩte ndemwa cia Tetragrammaton mĩhari-inĩ mĩingĩ. Rũthiomi rwa Kĩnjĩrĩmani rwiki tu, rũkoragwo na ũtaũri  ngũrani ũtanyihĩire 11 ũrĩa ũhũthĩrĩte “Jehova” (kana kiugo “Yahweh” kĩandĩkĩtwo na rũthiomi rwa Kĩhibirania) thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki, nao ataũri angĩ ana makongerera rĩĩtwa rĩu rĩhingĩirũo, thutha wa kiugo “Mwathani.” Makĩria ma ũtaũri 70 wa Kĩnjĩrĩmani ũhũthĩrĩte rĩĩtwa rĩa Ngai thĩinĩ wa tũũhoro twa magũrũ-inĩ kana ũhoro-inĩ wa mwandĩki.

•  Bibilia nyingĩ iria itaũrĩtwo na thiomi makĩria ma igana rĩmwe nĩ ihũthĩrĩte rĩĩtwa rĩa Ngai thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki. Thiomi nyingĩ cia Afrika, Asia, Rũraya, icigĩrĩra cia Pacific, o na nginya iria ciarĩ cia tene Amerika, nĩ ihũthagĩra rĩĩtwa rĩu mũno. (Rora marĩĩtwa marĩa marĩ karatathi ka 2062 na 2063.) Ataũri acio maatuire itua rĩa kũhũthĩra rĩĩtwa rĩa Ngai nĩ ũndũ wa itũmi o ta icio igwetetwo hau igũrũ. Ũtaũri ũmwe wĩkĩtwo ica ikuhĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki nĩ ũhũthĩrĩte rĩĩtwa rĩu. Kwa ngerekano, Bibilia ya Rotuman (1999), ĩhũthĩrĩte “Jihova” maita 51 mĩhari-inĩ 48, nayo Batak (Toba) ya kuuma Indonesia (1989), ĩhũthĩrĩte “Jahowa” maita 110.

Hatarĩ nganja, harĩ na mũthingi mũrũmu wa gũcokia rĩĩtwa rĩa Ngai, Jehova, thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki. Na ũguo noguo ataũri a Bibilia ya New World Translation mekĩte. Nĩ maheete rĩĩtwa rĩa Ngai gĩtĩo kĩnene na makagĩa na guoya ũrĩa wagĩrĩire na kwoguo makaga kweheria ũndũ o na ũrĩkũ, ũrĩa warĩ thĩinĩ wa maandĩko marĩa maandĩkirũo kĩambĩrĩria-inĩ.​—Kũguũrĩrio 22:​18, 19.