1. Nĩ mathĩna marĩkũ mehithĩte makoragwo famĩlĩ-inĩ imwe?

 HĨNDĨ ngari ngũrũ yarĩka gũthambio na kũhakwo rangi. Maitho-inĩ ma ehĩtũkĩri ĩroneka ĩrĩ thaka, hakuhĩ ta ĩrĩ njerũ. Ĩndĩ thĩinĩ cuma ciayo nĩ irarĩo nĩ gutu. Ũguo noguo kũrĩ harĩ famĩlĩ imwe. O na gũtuĩka maũndũ monekaga ta marĩ o mega, mothiũ makengu makoragwo mahumbĩrĩte ihooru na mĩtangĩko. Hitho-inĩ gũkoragwo na maũndũ marathũkia thayũ wa famĩlĩ. Maũndũ merĩ marĩa mangĩrehe thĩna ũcio nĩ ũhũthĩri mũũru wa njohi na ũhinya.

2. (a) Mawoni ma Bibilia nĩ marĩkũ harĩ ũhũthĩri wa njohi? (b) Kũhũthĩra njohi ũũru nĩ kuuga atĩa?

² Bibilia ndĩgirĩtie kũhũthĩra njohi na gĩthimi, ĩndĩ nĩ ĩgirĩtie ũrĩĩu. (Thimo 23:20, 21; 1 Akorintho 6:9, 10; 1 Timotheo 5:23; Tito 2:2, 3) O na kũrĩ ũguo, kũhũthĩra njohi ũũru nĩ makĩria ma ũrĩĩu; nĩ mũtugo ũkoragwo wĩkĩrĩte mĩri thĩinĩ wa mũndũ harĩ mũhũthĩrĩre na kũremwo nĩ kwĩgirĩrĩria ũnyui wayo. Arĩa mahũthagĩra njohi ũũru no makorũo marĩ andũ agima. Ningĩ ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, no makorũo marĩ andũ ethĩ.

3, 4. Taarĩria mathĩna marĩa mũthuri ũhũthagĩra njohi ũũru arehagĩra mũtumia na ciana ciake.

³ Kuuma tene Bibilia nĩ yoigĩte atĩ kũhũthĩra njohi ũũru no gũthũkie thayũ wa famĩlĩ. (Gũcokerithia Maathani 21:18-21) Mathĩna marĩa moimanaga na ũhũthĩri mũũru  wa njohi mahutagia famĩlĩ yothe. Mũtumia no ekĩre kĩyo mũno akĩgeria gũteithia mũthuriwe atige kũhũthĩra njohi ũũru kana kũhiũrania na mũtugo ũcio wake mũũru. * Akageria kũhitha njohi ĩyo, kũmĩte, kũhitha mbeca cia mũthuriwe, na kũgeria kũmũthaitha ende famĩlĩ yake, muoyo wake, o na Ngai—ĩndĩ mũthuri agathiĩ o na mbere kũhũthĩra njohi ũũru. Mũtumia aiguaga akuĩte ngoro na atagĩrĩire, thutha wa kĩyo gĩake gĩa gũteithia mũthuriwe anyihanyihie mũnyuĩre gũthiĩ gĩkĩringaga ihiga. Ahota kwambĩrĩria kũnyarirĩka nĩ marakara, gũtangĩka, kũigua guoya, kwĩigua arĩ na mahĩtia, na kwĩyagĩra gĩtĩo.

⁴ Ciana o nacio nĩ ihutagio nĩ mathĩna marĩa moimanaga na ũhũthĩri mũũru wa njohi wa mũciari. Ingĩ nĩ cigeragwo ngero kĩĩmwĩrĩ. Ingĩ igakomwo nacio. Ciahota gwĩcokereria mahĩtia nĩ ũndũ wa mũciari gũkorũo akĩhũthĩra njohi ũũru. Mũtugo wa mũciari wa kũhũthĩra njohi ũũru, kaingĩ nĩ ũtũmaga ciana ciage kwĩhoka andũ arĩa angĩ. Tondũ ti ũndũ mũhũthũ kwaria ũhoro wa maũndũ marĩa mekĩkaga mũciĩ, ciana no cihingĩre maũndũ mau ngoro-inĩ, na moimĩrĩro kaingĩ no makorũo marĩ mathĩna ma mwĩrĩ. (Thimo 17:22) Ciana ta icio no igimare itarĩ na ũmĩrĩru kana itekwĩhe gĩtĩo.

5. Ũhũthĩri mũũru wa njohi ũngĩtoorio atĩa, na nĩkĩ ũcio nĩ ũndũ mũritũ?

⁵ O na gũtuĩka mathondeka maingĩ moigaga atĩ mũndũ ndangĩtiga ũhũthĩri mũũru wa njohi biũ-rĩ, marĩa maingĩ nĩ metĩkagĩra atĩ no kũhoteke mũndũ atige angĩtua itua rĩa gwĩthema njohi biũ. (Ringithania Mathayo 5:29.) O na kũrĩ ũguo, gũteithia mũndũ ũhũthagĩra njohi ũũru ti ũndũ mũhũthũ  tondũ kaingĩ ndangĩtĩkĩra atĩ arĩ na thĩna. Ĩndĩ, andũ a famĩlĩ mangĩoya makinya ma kũhiũrania na mathĩna marĩa marehetwo nĩ ũhũthĩri wake mũũru wa njohi, mũndũ ũcio ahota kwambĩrĩria gwĩtĩkĩra atĩ arĩ na thĩna. Mũrigitani ũmwe wĩ ũmenyeru harĩ gũteithia andũ arĩa mahũthagĩra njohi ũũru na harĩ gũteithia famĩlĩ ciao oigire ũũ: “Ngwĩciria ũndũ ũrĩa wa bata mũno nĩ famĩlĩ gũthiĩ na mbere kwagĩria mũtũũrĩre wao o ũrĩa wothe mangĩhota. Mũndũ ũcio ũhũthagĩra njohi ũũru nĩ arĩthiaga akĩonaga ngũrani nene gatagatĩ gake na arĩa angĩ famĩlĩ-inĩ.”

6. Kĩhumo kĩrĩa kĩega biũ kĩa ũtaaro harĩ famĩlĩ irĩ na mũndũ ũhũthagĩra njohi ũũru nĩ kĩrĩkũ?

⁶ Angĩkorũo thĩinĩ wa famĩlĩ yanyu nĩ kũrĩ mũndũ ũhũthagĩra njohi ũũru-rĩ, ũtaaro wa Bibilia ũtongoretio na roho no ũgũteithie gũtwarithia ũtũũro waku na njĩra njega o ũrĩa kũngĩhoteka. (Isaia 48:17; 2 Timotheo 3:16, 17) Wĩcirie ũhoro wa motaaro ma Bibilia marĩa mateithĩtie famĩlĩ nyingĩ kũgaacĩra harĩ kũhiũrania na thĩna wa ũhũthĩri mũũru wa njohi.

7. Angĩkorũo kũrĩ mũndũ ũhũthagĩra njohi ũũru famĩlĩ-inĩ-rĩ, mahĩtia nĩ ma ũ?

⁷ Tiga gwĩcokagĩrĩria mahĩtia mothe. Bibilia yugaga ũũ: “Mũndũ o wothe nĩarĩĩkuuagĩra o mũrigo wake mwene,” na “ithuothe gũtirĩ ũtakaheana ũhoro wake we mwene mbere ya Ngai.” (Agalatia 6:5; Aroma 14:12) Mũndũ ũhũthagĩra njohi ũũru ahota kũgeria gũcokereria famĩlĩ mahĩtia. Kwa ngerekano ahota kuuga: “Mũngĩnjĩkaga wega, ndingĩnyuaga njohi.” Angĩona ta kũrĩ andũ maretĩkania nake, megũkorũo makĩmwĩkĩra ngoro athiĩ na mbere kũnyua. Ĩndĩ o na angĩkorũo harĩ maũndũ kana andũ maratũma tũcokererio mahĩtia, ithuothe—hamwe na arĩa mahũthagĩra njohi ũũru—o mũndũ agĩrĩirũo gwĩkuuagĩra mũrigo wa maũndũ marĩa ekaga.—Ringithania Afilipi 2:12.

8. Nĩ njĩra irĩkũ imwe mũndũ ũhũthagĩra njohi ũũru angĩteithio acemanie na moimĩrĩro ma thĩna wake?

⁸ Ndũkone ta arĩ o mũhaka ũgitagĩre mũhũthĩri njohi ũũru ndagacemanie na moimĩrĩro ma ũnyui wake. Thimo ĩmwe ya Bibilia ĩgiĩ mũndũ wa mang’ ũrĩ no ĩhũthĩke o ũndũ ũmwe harĩ mũndũ ũhũthagĩra njohi ũũru: “Wamũteithũra, no mũhaka ũgeka ũguo o rĩngĩ.” (Thimo 19:19) Reka mũndũ ũhũthagĩra njohi ũũru acemanie na moimĩrĩro ma ũnyui wake. Nĩ arekwo atherie harĩa athũkia, kana angĩkorũo kĩroko gĩkĩ kĩngĩ thutha kũrara arĩ mũnyuu ndekũhota gũthiĩ wĩra arekwo ahũre thimũ arĩ we kũrĩ mũmwandĩki.

9, 10. Nĩkĩ famĩlĩ iria irĩ na andũ mahũthagĩra njohi ũũru nĩ irabatara gwĩtĩkĩra ũteithio, na makĩria ikũbatara gũcaria ũteithio wa ũ?

⁹ Ĩtĩkĩra ũteithio wa andũ angĩ. Thimo 17:17 yugaga ũũ: “Mũrata wa mũndũ amwendaga o hingo ciothe; aciaragwo atuĩke mũrũ wa nyina hingo ya mĩnyamaro.” Rĩrĩa kũrĩ na mũndũ ũrahũthĩra njohi ũũru thĩinĩ wa famĩlĩ, nĩ gũkoragwo na mĩnyamaro. Nĩ ũrabatara ũteithio. Ndũkage gũcaria ũteithio wa ‘arata’ a ma. (Thimo 18:24) Kwaria na andũ marĩ na ũtaũku wĩgiĩ thĩna ũcio kana andũ manahiũrania na ũndũ ta ũcio no gũgũteithie kũgĩa na ũũgĩ wa ũrĩa ũngĩka na ũrĩa ũtagĩrĩirũo nĩ gwĩka. Ĩndĩ gĩa na ũigananĩru. Aria na arĩa wĩhokete, arĩa ‘matangĩmemerekia maũndũ ma ndundu.’—Thimo 11:13.

¹⁰ Wĩrute kwĩhoka athuri a kĩũngano. Athuri a kĩũngano gĩa Gĩkristiano no makorũo marĩ kĩhumo kĩnene gĩa ũteithio. Arũme acio agimaru kĩĩroho marĩ na ũũgĩ wa Kiugo kĩa Ngai na ũmenyeru harĩ kũhũthĩra motaaro ma kĩo. No makorũo matariĩ ‘ta handũ ha kwĩhitha rũhuho, na ha kwĩũa mbura ya kĩhuhũkanio, na matuĩke o ta njũĩ cia maĩ irĩ kũndũ kũũmũ, o na ta kĩĩruru kĩa rũaro rwa ihiga inene rĩrĩ werũ mũhĩnju.’ (Isaia 32:2) Athuri a kĩũngano matigitagĩra kĩũngano o kuumana na maũndũ marĩa mangĩgĩthũkia tu, ĩndĩ ningĩ nĩ momagĩrĩria, magacanjamũra, na marĩ mũndũ kĩũmbe magateithia andũ arĩa marĩ na mathĩna. Hũthĩra biũ ũteithio wao.

11, 12. Nũ ũheanaga ũteithio mũnene harĩ famĩlĩ cia arĩa mahũthagĩra njohi ũũru, na ũteithio ũcio ũheanagwo atĩa?

¹¹ Makĩria, hoya Jehova akũhe hinya. Bibilia ĩtũmagĩrĩria ũũ: “Jehova nĩakoragwo hakuhĩ na  arĩa athuthĩku ngoro; acio maherete roho-rĩ, agakĩmahonokia.” (Thaburi 34:18) Ũngĩigua ũkuĩte kana ũthuthĩkĩte ngoro nĩ ũndũ wa mĩtangĩko ya gũikarania na mũndũ wa famĩlĩ ũhũthagĩra njohi ũũru, ririkanaga atĩ ‘Jehova akoragwo hakuhĩ.’ Nĩ amenyaga ũrĩa maũndũ marĩ maritũ famĩlĩ-inĩ yanyu.—1 Petero 5:6, 7.

¹² Gwĩtĩkia ũrĩa Jehova oigaga thĩinĩ wa Kiugo gĩake no gũgũteithie ũhiũranie na mĩtangĩko. (Thaburi 130:3, 4; Mathayo 6:25-34; 1 Johana 3:19, 20) Kwĩruta Kiugo kĩa Ngai na kũrũmĩrĩra motaaro ma kĩo kũrĩtũmaga ũheo ũteithio wa roho mũtheru wa Ngai, ũrĩa ũrĩgũteithagia ũgĩe na ‘ũhoti ũrĩa ũkĩrĩrĩirie’ nĩguo ũhotage kũhiũrania na mĩtangĩko ya o mũthenya.—2 Akorintho 4:7. *

13. Thĩna wa kerĩ ũrĩa ũthũkagia famĩlĩ nyingĩ nĩ ũrĩkũ?

 ¹³ Kũhũthĩra njohi ũũru no kũrehe thĩna ũngĩ ũthũkagia famĩlĩ nyingĩ—ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ.

14. Ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ waambĩrĩirie rĩ, na maũndũ matariĩ atĩa ũmũthĩ?

¹⁴ Gĩĩko kĩa mbere kĩa ũhinya kĩarĩ ũhinya famĩlĩ-inĩ ũrĩa wahutĩtie ariũ erĩ a nyina ũmwe, Kaini na Habili. (Kĩambĩrĩria 4:8) Kuuma hĩndĩ ĩyo, andũ makoretwo makĩgũmĩrũo nĩ mĩthemba yothe ya ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ. Nĩ kũrĩ athuri mahũraga atumia ao, atumia mahũraga athuri ao, aciari mahũraga ciana ciao ũũru mũno, na ciana ng’ima ciĩkaga ũũru aciari ao arĩa makũrĩte.

15. Andũ thĩinĩ wa famĩlĩ mahutagio atĩa kĩĩmeciria nĩ ũhinya wa kĩĩmũciĩ?

¹⁵ Ngero ya ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ to nguraro cia kĩĩmwĩrĩ. Mũtumia ũmwe wahũragwo oigire ũũ: “No mũhaka ũhiũranie na kwĩigua ũrĩ na mahĩtia na gĩconoko kĩingĩ. Kaingĩ rũcinĩ, mũndũ ndaiguaga akĩenda kuuma ũrĩrĩ, endaga gũtua atĩ kĩrarĩ kĩroto kĩũru tu.” Ciana iria ciĩyonagĩra kana igekwo maũndũ ma ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ ciahota gũkaahũthagĩra ũhinya rĩrĩa ikaagimara na igĩe famĩlĩ ciacio.

16, 17. Gwĩkwo ũũru kĩĩmeciria nĩ kuuga atĩa, na andũ famĩlĩ-inĩ mahutagio atĩa nĩ ũndũ ũcio?

¹⁶ Ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ to gwĩkwo ũũru kĩĩmwĩrĩ. Kaingĩ nĩ mĩario mĩũru. Thimo 12:18 yugaga ũũ: “Kũrĩ kanua kaaragia gatecirĩtie ta gũthecanga kwa rũhiũ.” “Gũthecanga” kũu kũrĩa kuumanaga na ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ nĩ hamwe na irumi na gũkũũmana, o hamwe na kũrutagwo mahĩtia, ciugo itarĩ na gĩtĩo, na kwĩhĩtĩrũo atĩ nĩ ũkũhũrũo. Nguraro cia ũhinya wa kĩĩmeciria citionekaga na kaingĩ itimenyekaga nĩ andũ.

 ¹⁷ Ũndũ wa kĩeha makĩria nĩ mwana gwĩkwo maũndũ moru kĩĩmeciria—kũrutaga mahĩtia na kũhũthagia ũhoti wa mwana, ũũgĩ wake, kana kũmwagĩra kĩene. Maũndũ ta macio no mathũkie mwerekera wake. Ma nĩ atĩ, ciana ciothe nĩ ibataraga kũrũithio. Ĩndĩ Bibilia ĩtaaraga maithe ũũ: “Tigagai kũrakaria ciana cianyu, mũtigatũme igĩe na kĩnyiria.”—Akolosai 3:21.

18. Ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ wambagĩrĩria kũ, na Bibilia yonanagia ũngĩniinwo nĩ kĩĩ?

¹⁸ Ũhinya wa kĩĩmũciĩ wambagĩrĩria ngoro-inĩ na meciria-inĩ; maũndũ marĩa twĩkaga moimanaga na ũrĩa twĩciragia. (Jakubu 1:14, 15) Nĩguo mũndũ atige mũtugo wa ũhinya, arabatara kũgarũrĩra mwĩcirĩrie wake. (Aroma 12:2) Hihi ũndũ ũcio no ũhoteke? Ĩĩ. Kiugo kĩa Ngai nĩ kĩrĩ ũhoti wa gũcenjia andũ. No gĩtharũrie nginya “ihingo . . . cia hinya” cia mĩerekera mĩũru. (2 Akorintho 10:4; Ahibirania 4:12) Ũmenyo ũrĩa wagĩrĩire wĩgiĩ Bibilia no ũteithie andũ magarũrũke biũ ũndũ kũngĩtuĩka atĩ nĩ mehumbĩte ũmũndũ mwerũ.—Aefeso 4:22-24; Akolosai 3:8-10.

19. Mũkristiano agĩrĩirũo gwĩkĩra na kuona ũrĩa mahikanĩtie nake atĩa?

¹⁹ Mawoni kwerekera ũrĩa mũhikanĩtie nake. Kiugo kĩa Ngai kiugaga ũũ: “Athuri nao maagĩrĩirũo nĩ kwendaga atumia ao ene, o ta arĩ o mĩĩrĩ yao ene. Mũndũ ũrĩa wendaga mũtumia wake, nĩwe wĩendaga.” (Aefeso 5:28) Ningĩ Bibilia nĩ yugaga atĩ mũthuri nĩ agĩrĩirũo kũhe mũtumia wake ‘gĩtĩo tondũ wa ũrĩa atarĩ na hinya mwĩrĩ.’ (1 Petero 3:7) Atumia mathĩtwo ‘mendage athuri ao’ na ‘mametigagĩre kana mamaheage gĩtĩo kĩnene.’ (Tito 2:4; Aefeso 5:33) Ma nĩ atĩ mũthuri wĩtigĩrĩte Ngai ndangiuga atĩ kũna nĩ aheete mũtumia wake gĩtĩo angĩkorũo nĩ amũhũraga kana akamwĩra maũndũ moru. Na gũtirĩ mũtumia ũngiuga atĩ  kũna nĩ endete na akahe mũthuriwe gĩtĩo angĩkorũo nĩ amũnegenagĩra, akamũnyũrũria, kana akamũrumaga.

20. Nũ ũheete aciari wĩra wa kũrera ciana, na nĩkĩ matiagĩrĩirũo kwĩrĩgĩrĩra ciĩke maũndũ citangĩhota?

²⁰ Mawoni marĩa magĩrĩire kwerekera ciana. Ma nĩ atĩ ciana nĩ ciagĩrĩirũo na nĩ ibataraga wendo na kũrũmbũiyo nĩ aciari. Kiugo kĩa Ngai gĩtaga ciana “igai riumaga kwĩ Jehova” na “ngerenwa.” (Thaburi 127:3) Aciari nĩo maheetwo wĩra nĩ Jehova wa kũrũmbũiya igai rĩu. Bibilia nĩ yaragia ũhoro wa mĩerekera ya “wana” na ya “ũrimũ” ya mwana. (1 Akorintho 13:11; Thimo 22:15) Aciari matiagĩrĩirũo kũgega rĩrĩa ciana ciao cieka maũndũ na ũrimũ. Ciana no ciana. Aciari matiagĩrĩirũo kwĩrĩgĩrĩra mwana eke maũndũ mataringaine na mĩaka yake, mũrerere wake, na ũhoti wake.—Rora Kĩambĩrĩria 33:12-14.

21. Kũringana na Ngai, aciari akũrũ magĩrĩirũo kuonwo na gwĩkĩrũo maũndũ na njĩra ĩrĩkũ?

²¹ Mawoni kwerekera aciari arĩa makũrĩte. Maũndũ ma Alawii 19:32 yugaga ũũ: “Ũkagĩrĩra mũthuri ũragĩa mbuĩ, na ũtĩage gĩthiithi kĩa mũndũ ũrakũra.” Kwoguo Watho wa Ngai woonanĩtie atĩ andũ akũrũ nĩ magĩrĩirũo gwĩkĩrĩrũo mũno na kũheo gĩtĩo. Ũndũ ũcio no ũkorũo ũrĩ mũritũ rĩrĩa mũciari mũkũrũ aroneka ta arabatara maũndũ maingĩ mũno kana nĩ mũrũaru na rĩngĩ ndarehota kana ndareciria na ihenya. O na kũrĩ ũguo, ciana nĩ iririkanĩtio “icokagĩrie aciari ngatho cia ũrĩa maacirerire.” (1 Timotheo 5:4) Ũguo nĩ kuuga imekagĩre maũndũ na gĩtĩo, na hihi kũmateithagia maũndũ-inĩ ma kĩĩmbeca. Gwĩka aciari akũrũ maũndũ moru kĩĩmwĩrĩ kana maũndũ-inĩ mangĩ nĩ mũgarũ biũ na ũrĩa Bibilia ĩtwĩraga twĩke.

22. Ngumo ĩrĩa nene harĩ gũtooria ũhinya thĩinĩ wa mũciĩ nĩ ĩrĩkũ, na ĩngĩĩmenyerio atĩa?

²² Kũria mwerekera wa kwĩgirĩrĩria. Thimo 29:11 yugaga ũũ: “Kĩrimũ,  marakara makĩo nĩkĩmoimagĩria mothe, no mũndũ mũũgĩ, make nĩamagiragĩrĩria agakĩmahoreria.” Ũngĩĩgirĩrĩria marakara atĩa? Handũ ha kũreka marakara mekĩre mĩri, oya ikinya na ihenya gũcaria kĩhonia kĩa mathĩna moimĩra. (Aefeso 4:26, 27) Ũngĩigua ũkĩremwo nĩ kwĩgirĩrĩria, ehera. Hoya ũheo roho mũtheru wa Ngai ũgũteithie kwĩgirĩrĩria. (Agalatia 5:22, 23) Kuumagara ndagĩka nini kana gwĩka maũndũ ma kũnogora mwĩrĩ no gũgũteithie kwĩgirĩrĩria marakara. (Thimo 17:14, 27) Wĩrutanĩrie gũkoragwo ‘ũtekũhiũha kũrakara.’—Thimo 14:29.

23. Kũngĩthiĩ atĩa Mũkristiano angĩthiĩ na mbere kwĩrekereria marakara moru atekwĩrira, hihi nginya kũhũũra andũ a famĩlĩ yake?

²³ Bibilia yugaga atĩ mamwe ma maũndũ marĩa Ngai athũire nĩ “ũthũ, na kũũgitana, . . . na marakara” na ĩkoiga atĩ “andũ arĩa mekaga maũndũ ta macio, matikagaĩrũo ũthamaki wa Ngai.” (Agalatia 5:19-21) Kwoguo, mũndũ o wothe wĩĩtaga Mũkristiano na nĩ athiaga na mbere kwĩrekereria marakara moru atekwĩrira, na hihi akahũraga ũrĩa mahikanĩtie nake kana ciana, no eherio thiritũ-inĩ ya Gĩkristiano. (Ringithania 2 Johana 9, 10.) Na njĩra ĩyo kĩũngano nĩ gĩikaraga kĩrĩ gĩtheru gĩtarĩ na andũ mekaga arĩa angĩ ũũru.—1 Akorintho 5:6, 7; Agalatia 5:9.

24. (a) Mũndũ wĩkĩtwo ũhinya nĩ ũrĩa mahikanĩtie nake angĩtua itua rĩrĩkũ? (b) Athuri a kĩũngano na arata ega mangĩteithia atĩa mũndũ wĩkĩtwo ũhinya nĩ ũrĩa mahikanĩtie nake, na magĩrĩirũo gwĩthema gwĩka atĩa?

²⁴ Ĩ nao Akristiano arĩa kwa ihinda rĩrĩ marahũrũo nĩ ũrĩa mahikanĩtie nake na ndaronania ndariri cia kũgarũrũka? Amwe nĩ matuĩte itua rĩa gũikarania na arĩa mahikanĩtie nao nĩ ũndũ wa itũmi itiganĩte o na magĩkagwo ũũru. Angĩ nao nĩ matuĩte itua rĩa kwehera, nĩ ũndũ wa kuona atĩ ũgima wao wa kĩĩmwĩrĩ, kĩĩmeciria, na kĩĩroho—hihi nginya muoyo wao ũrĩ ũgwati-inĩ.  Maũndũ-inĩ macio, itua rĩa mũndũ ũgũmĩirũo nĩ ũhinya wa kĩĩmũciĩ nĩ rĩake kĩũmbe mbere ya Jehova. (1 Akorintho 7:10, 11) Arata matarĩ na ũũru, andũ a famĩlĩ, kana athuri a kĩũngano no mende gũteithia na gũtaara ũcio wĩkĩtwo ũũru, ĩndĩ matiagĩrĩirũo kũmũhatĩrĩria oe ikinya rĩna. Rĩu nĩ itua rĩake kĩũmbe.—Aroma 14:4; Agalatia 6:5.

25. Muoroto wa Jehova harĩ famĩlĩ nĩ ũrĩkũ?

²⁵ Rĩrĩa Jehova ohithanirie Adamu na Hawa kĩhiko-inĩ, muoroto wake ndwarĩ famĩlĩ ithũkagio nĩ maũndũ moru ta  ũhũthĩri mũũru wa njohi na ũhinya. (Aefeso 3:14, 15) Famĩlĩ yaagĩrĩirũo gũkorũo ĩrĩ kũndũ kũiyũrĩte wendo na thayũ, kũndũ mũndũ o wothe famĩlĩ-inĩ arĩhingagĩrio mabataro make ma kĩĩmeciria, ma ngoro-inĩ, na ma kĩĩroho. O na kũrĩ ũguo, mehia matonya, mũtũũrĩre wa famĩlĩ ũgĩtororokia narua.—Ringithania Kohelethu 8:9.

26. Arĩa mageragia gũtũũra kũringana na wendi wa Jehova merĩgĩrĩire maũndũ marĩkũ?

²⁶ Gĩkeno nĩ atĩ, Jehova ndarĩ atiganĩria muoroto wake harĩ famĩlĩ. Eranĩire gũkarehe thĩ njerũ ĩrĩ na thayũ kũrĩa andũ ‘magaikaraga megangarĩte, gũtarĩ mũndũ ũkũmaguoyohia.’ (Ezekieli 34:28) Hĩndĩ ĩyo, ũhũthĩri mũũru wa njohi, ũhinya wa kĩĩmũciĩ, na mathĩna marĩa mangĩ mothe mathũkagia famĩlĩ nyingĩ ũmũthĩ nĩ magaathira. Andũ matigakengagia mothiũ makĩhumbĩra ihooru na mĩtangĩko, ĩndĩ ‘magekenagĩra tondũ wa kũingĩhĩrũo nĩ thayũ.’—Thaburi 37:11.