BIBILIA ti yo kĩhumo gĩa thigũkũ iria nyende cia kĩndini na itarĩ cia kĩndini iria ikũngũyagĩrũo kũndũ kũingĩ thĩinĩ wa thĩ ũmũthĩ. Kwoguo-rĩ, kĩhumo gĩa ikũngũĩro ta icio nĩ kĩrĩkũ? Ũngĩhota gũthuthuria mabuku-inĩ-rĩ, nĩ ũgũkenera kuona ũrĩa moigĩte ũkoniĩ thigũkũ iria ciendetwo nĩ andũ kwanyu. Ta wĩcirie ngerekano ici.

 Ista. Ibuku rĩĩtagwo The Encyclopædia Britannica riugĩte ũũ: “Gũtirĩ handũ honanĩtio gũkũngũĩrũo kwa Ista thĩinĩ wa Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ.” Ista yambĩrĩirie atĩa? Yuumanĩte na ũthathaiya wa ngai cia maheni. Ona gũtuĩka thigũkũ ĩo ĩragwo nĩ ya kũririkana kũriũka kwa Jesu-rĩ, mĩtugo ĩrĩa ĩkuruhanagio na Ista ti ya Gĩkristiano. Kwa ngerekano-rĩ, ibuku rĩĩtagwo The Catholic Encyclopedia riugaga ũũ igũrũ rĩgiĩ “kabũkũ ka Ista” karĩa kahũthagĩrũo mũno: “Mbũkũ nĩ rũri rwa ũthathaiya wa ngai cia maheni na hĩndĩ ciothe rũonanagia hinya wa ũciari.”

Thigũkũ ya Mwaka Mwerũ. Mũthenya ũrĩa andũ makũngũyagĩra Mwaka Mwerũ na maũndũ marĩa makuruhanagio naguo nĩ matiganĩte kuuma bũrũri ũmwe nginya ũrĩa ũngĩ. Ha ũhoro wa kĩhumo gĩa thigũkũ ĩyo-rĩ, ibuku rĩa The World Book Encyclopedia riugĩte ũũ: “Mũthamaki wa Kĩroma wetagwo Juliasi Kaisari ekĩrire Janũarĩ 1 ũtuĩke Mũthenya wa Mwaka Mwerũ mwaka-inĩ wa 46 M.M.M. Aroma maamũrire mũthenya ũcio ũtuĩke wa kũririkana ngai yao yetagwo Janu, ĩrĩa yarĩ ngai ya ihingo, mĩrango, na mĩambĩrĩrio. Mweri wa Janũarĩ wetanirio na ngai ya Janu, ĩrĩa yarĩ na mothiũ merĩ, ũmwe ũrorete mbere na ũrĩa ũngĩ thutha.” Kwoguo ikũngũĩro cia Mwaka Mwerũ ciumanĩte na mĩtugo ya ũthathaiya wa ngai cia maheni.

Thigũkũ ya Valentine. Ibuku rĩĩtagwo The World Book Encyclopedia riugaga ũũ: “Thigũkũ ya Valentine yũkaga mũthenya wa ndĩa ya kũririkana Akristiano erĩ meetagwo Valentine arĩa maakuĩrĩire wĩtĩkio wao. No mĩtugo ĩrĩa ĩkonainie na mũthenya ũcio . . . nĩ ũhũthũ yoimanire na thigũkũ ya Kĩroma yetagwo Lupercalia ĩrĩa yakũngũyagĩrũo Februarĩ 15. Thigũkũ ĩo yarĩ ya gũtĩĩa Juno, ngai ya gĩke ya Kĩroma ya atumia na kĩhiko, na Pani, ngai ya hinya wa ndũire.”

Thigũkũ ingĩ. Gũtingĩhoteka kwarĩrĩria thigũkũ ciothe iria ikũngũyagĩrũo thĩ yothe. No thigũkũ ciothe iria itũũgagĩria andũ kana mathondeka ma andũ itiĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Jehova. (Jeremia 17:5-7; Atũmwo 10:25, 26) Ririkana ningĩ atĩ kĩhumo gĩa ikũngũĩro cia kĩndini nĩkĩonanagia kana nĩikenagia Ngai kana aca. (Isaia 52:11; Kũguũrĩrio 18:4) Mawatho ma Bibilia marĩa magwetetwo thĩinĩ wa Gĩcunjĩ gĩa 16 kĩa ibuku rĩrĩ, nĩmegũgũteithia kũmenya woni wa Ngai wĩgiĩ gũkũngũĩra thigũkũ itarĩ cia kĩndini.