1. Tondũ andũ ti akinyanĩru-rĩ, magũaga mũtego-inĩ ũrĩkũ na njĩra hũthũ?

 “MŨNDŨ o wothe agĩa na hinya akoragwo mũtego-inĩ wĩhithĩte.” Ciugo icio cia mwandĩki ũmwe wa karine ya 19, cionanagia ũgwati ũmwe ũingĩraga o kahora, wa kũhũthĩra hinya ũũru. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, tondũ andũ ti akinyanĩru nĩ magũaga mũtego-inĩ ũcio na njĩra hũthũ mũno. Historĩ nĩ yonanĩtie wega atĩ “mũndũ akoretwo agĩatha mũndũ agatũmaga one o maũndũ moru.” (Kohelethu 8:9) Andũ nĩ manyamarĩkĩte mũno nĩ ũndũ wa atongoria kũhũthĩra hinya matarĩ na wendo.

2, 3. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa mwanya wĩgiĩ ũrĩa Jehova ahũthagĩra hinya wake? (b) Nĩ hinya ũrĩkũ tũngĩkorũo naguo, na twagĩrĩirũo kũũhũthĩra atĩa?

² Na githĩ ndũkĩrĩ ũndũ wa mwanya kuona atĩ o na gũtuĩka Jehova Ngai arĩ hinya ũtarĩ gĩthimi, ndarĩ hingo aũhũthagĩra ũũru! O ta ũrĩa tuonire icunjĩ-inĩ icio hĩtũku, hingo ciothe ahũthagĩra hinya wake—wa ũũmbi, wa kwananga, wa kũgitĩra, kana wa gũcokia indo ũrĩa ciarĩ—na njĩra ĩringaine na mĩoroto yake ya wendo. Rĩrĩa twecũrania ũrĩa ahũthagĩra hinya wake, nĩ tũiguaga kwenda kũmũkuhĩrĩria. Na ũndũ ũcio ũgatũma twende ‘kwĩgerekanagia na Ngai’ tũkĩhũthĩra hinya witũ. (Aefeso 5:1) No tondũ ithuĩ tũrĩ anini mũno tũringithanĩtio na Ngai-rĩ, tũkoragwo na hinya ũrĩkũ?

³ Ririkana atĩ mũndũ ombĩtwo na “mũhianĩre wa Ngai.” (Kĩambĩrĩria 1:26, 27) Kwoguo o na ithuĩ nĩ tũkoragwo na hinya, o na akorũo nĩ mũnini. Hinya witũ no ũkorũo ũrĩ ũhoti wa kũhingia maũndũ, gũtongoria andũ na kũmaatha, kũhota kũgucĩrĩria andũ meke ũndũ makĩria arĩa matwendete, hinya wa mwĩrĩ, kana indo cia kĩĩmwĩrĩ. Mwandĩki wa Thaburi  ooigire ũũ igũrũ rĩgiĩ Jehova: “Wee nĩwe kĩhumo kĩa muoyo.” (Thaburi 36:9) Kwoguo, na njĩra ya ĩmwe kwa ĩmwe kana ĩtarĩ ya ĩmwe kwa ĩmwe, hinya o wothe tũngĩkorũo naguo uumĩte kwĩ Ngai. Na nĩ ũndũ ũcio tũngĩenda kũũhũthĩra na njĩra ikũmũkenia. Tũngĩka ũguo atĩa?

4, 5. (a) Nĩ ngumo ĩrĩkũ ĩngĩtũteithia kũhũthĩra hinya ũrĩa kwagĩrĩire, na kĩonereria kĩa Ngai kĩonanagia atĩa ũndũ ũcio? (b) Wendo ũngĩtũteithia atĩa kũhũthĩra hinya ũrĩa kwagĩrĩire?

⁴ Ngumo ya bata ĩrĩa ĩngĩtũteithia kũhũthĩra hinya ũrĩa kwagĩrĩire nĩ wendo. Na githĩ kĩonereria kĩa Ngai gĩtionanagia ũndũ ũcio wega? Ririkana ũrĩa ngumo iria inya nene cia Ngai, nĩcio hinya, kĩhooto, ũũgĩ, na wendo, ciarĩrĩirio thĩinĩ wa Gĩcunjĩ kĩa 1. Harĩ ciothe inya-rĩ, nĩ ngumo ĩrĩkũ yonekaga mũno? Nĩ wendo. Johana wa Mbere 4:8 yugaga, “Ngai nĩ wendo.” Ngumo ya Jehova ĩrĩa nene makĩria nĩ wendo, na nĩyo ĩmũtongoragia maũndũ-inĩ mothe marĩa ekaga. Kwoguo ũndũ ũrĩa wothe ekaga akĩhũthĩra hinya wake, ũtongoragio nĩ wendo na ũgunaga arĩa othe mamwendete.

⁵ O na ithuĩ wendo no ũtũteithie kũhũthĩra hinya ũrĩa kwagĩrĩire. Kwa ngerekano, Bibilia ĩtwĩraga atĩ wendo nĩ ũrĩ “ũtugi” na “ndũcaragia ũrĩa ũngĩĩguna guo mwene.” (1 Akorintho 13:4, 5) Kwoguo, wendo ndũngĩreka tũhũthĩre hinya witũ ũũru kana na njĩra ya kũhinyĩrĩria arĩa marĩ rungu rwitũ. Handũ ha ũguo, nĩ tũrĩmatĩaga, tũkaiga mabataro mao mbere ya maitũ, na tũkarũmbũiya ũrĩa maraigua.—Afilipi 2:3, 4.

6, 7. (a) Gwĩtigĩra Ngai nĩ kuuga atĩa, na nĩkĩ ngumo ĩyo nĩ ĩrĩtũteithagia tũtikahũthĩre hinya ũũru? (b) Heana ngerekano ĩronania ũrĩa gwĩtigĩra kũrakaria Ngai kũhutanĩtie na kũmwenda.

⁶ Wendo nĩ ũhutanĩtie na ngumo ĩngĩ ĩngĩtũteithia kwaga kũhũthĩra hinya ũũru: gwĩtigĩra Ngai. Ngumo ĩyo nĩ ya bata nĩkĩ? Thimo 16:6 yugaga: “Nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra Jehova, mũndũ nĩ agarũrũkaga agatigana na maũndũ moru.” Hatarĩ nganja, kũhũthĩra hinya ũũru nĩ ũndũ ũmwe mũũru twagĩrĩirũo  gwĩthema. Gwĩtigĩra Ngai nĩ kũrĩtũteithagia kwaga kũhinyagĩrĩria arĩa marĩ rungu rwitũ. Nĩkĩ? Ũndũ ũmwe nĩ atĩ, nĩ tũũĩ atĩ Jehova nĩ agaatũciirithia nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa twĩkaga andũ ta acio. (Nehemia 5:1-7, 15) No gwĩtigĩra Ngai nĩ makĩria ma ũguo. Ciugo iria itaũrĩtwo “gwĩtigĩra” kaingĩ cionanagia gũtũũgĩria Ngai na kũmũtĩa mũno. Nĩkĩo Bibilia yonanagia atĩ angĩkorũo nĩ twendete Ngai no tũhote kũmwĩtigĩra. (Gũcokerithia Maathani 10:12, 13) Kũmũtũũgĩria kũu kũhutĩtie gũkorũo na guoya ũrĩa wagĩrĩire wa gwĩthema kũmũrakaria, na ti tondũ wa gwĩtigĩra atĩ no atũherithie no nĩ tondũ wa kũmwenda kuuma ngoro.

⁷ Kwa ngerekano, wĩcirie ũhoro wa ũiguano mwega ũrĩa ũkoragwo ho gatagatĩ-inĩ ga kahĩĩ kanini na ithe. Kahĩĩ kau nĩ konaga ũrĩa ithe akendete na agakarũmbũiya. No nĩ koĩ ũrĩa ithe endaga geke, na gakamenya atĩ kangĩaga gwĩka ũguo, ithe no akaherithie. Kahĩĩ kau gatiikaraga getigĩrĩte atĩ ithe ahota gũgeka ũndũ mũũru. Handũ ha ũguo, nĩ kendete ithe mũno. Na nĩ ũndũ ũcio nĩ gakenaga gwĩka ũndũ ũrĩa ũngĩkenia ithe. Ũguo noguo gwĩtigĩra Ngai kũhaana. Tondũ nĩ twendete Jehova Ithe witũ wa igũrũ, nĩ twĩtigagĩra gwĩka ũndũ o wothe ũngĩiguithia ngoro yake ũũru. (Kĩambĩrĩria 6:6) No nĩ twĩriragĩria mũno gũkenagia ngoro yake. (Thimo 27:11) Nĩkĩo twendaga kũhũthĩra hinya witũ ũrĩa kwagĩrĩire. Reke tũthuthurie makĩria ũrĩa tũngĩka ũguo.

8. (a) Athuri makoragwo na ũnene ũrĩkũ thĩinĩ wa famĩlĩ, na magĩrĩirũo kũũhũthĩra atĩa? (b) Mũthuri angĩonania atĩa atĩ nĩ atĩĩte mũtumia wake?

⁸ Nĩ twambe twĩcirie ũhoro wa famĩlĩ. Aefeso 5:23 yugaga atĩ “mũthuri nĩwe mũtwe wa mũtumia wake.” Mũthuri agĩrĩire kũhũthĩra ũnene ũrĩa aheetwo nĩ Ngai atĩa? Bibilia ĩraga athuri maikaranagie na atumia ao “kũringana na ũmenyo” na “[mamaheage] gĩtĩo o ta kĩndũ gĩtarĩ hinya makĩria.” (1 Petero 3:7) Kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “gĩtĩo” kiugĩte “kĩndũ  kĩa goro, kĩa bata.” Kiugo kĩu ningĩ nĩ gĩtaũrĩtwo “iheo” na “goro.” (Atũmwo 28:10; 1 Petero 2:7) Mũthuri ũtĩĩte mũtumia wake ndangĩmũhũũra na ndangĩmũconorithia, kana arie ũũru igũrũ rĩake, ũndũ ũrĩa ũngĩtũma aigue atarĩ kĩene. Handũ ha ũguo, amuonaga arĩ wa bata na akamũtĩa. Kũgerera ciugo na ciĩko ciake, harĩ andũ angĩ kana hatarĩ, nĩ onanagia atĩ mũtumia wake nĩ wa bata harĩ we. (Thimo 31:28) Mũthuri ta ũcio, nĩ endagwo na agatĩo nĩ mũtumia wake, na makĩria ma ũguo, agetĩkĩrĩka harĩ Ngai.

9. (a) Atumia makoragwo na ũhoti ũrĩkũ thĩinĩ wa famĩlĩ? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩteithia mũtumia ahũthĩre ũhoti wake kũnyita mũthuri wake mbaru, na moimĩrĩro mangĩkorũo marĩ marĩkũ?

⁹ Atumia o nao nĩ makoragwo na ũhoti thĩinĩ wa famĩlĩ. Bibilia nĩ yaragia ũhoro wa atumia meetigĩrĩte Ngai, arĩa maahũthĩrire ũhoti wao gũteithia athuri ao gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire na gũtua matua mega, matekwagarara mũbango wa ũnene thĩinĩ wa famĩlĩ. (Kĩambĩrĩria 21:9-12; 27:46–28:2) Mũtumia ahota gũkorũo nĩ ahiũhaga kuona maũndũ gũkĩra mũthuri, kana akorũo na ũhoti ũngĩ mũthuri wake atarĩ. O na kũrĩ ũguo, no abataire kũheaga mũthuri wake “gĩtĩo kĩnene” na ‘kũmwĩnyihĩria o ta ũrĩa enyihagĩria Mwathani.’ (Aefeso 5:22, 33) Mũtumia angĩgĩa na muoroto wa gũkenagia Ngai, no ahũthĩre ũhoti wake kũnyita mũthuri wake mbaru handũ ha kũmwagĩra gĩtĩo kana kũgeria kũmwatha. ‘Mũtumia ta ũcio mũũgĩ’ anyitanagĩra na mũthuri wake harĩ gwaka famĩlĩ yao. Naguo ũndũ ũcio ũgatũma agĩe na ũrata mwega na Ngai.—Thimo 14:1.

10. (a) Ngai aheete aciari ũnene ũrĩkũ? (b) Kiugo ‘kũrũnga’ kiugĩte atĩa, na ciana ciagĩrĩire kũrũngwo atĩa? (Ningĩ rora kohoro ka magũrũ-inĩ.)

¹⁰ Aciari o nao nĩ marĩ ũnene maheetwo nĩ Ngai. Bibilia yugaga ũũ: “Inyuĩ maithe-rĩ, mũtikarakaragie ciana cianyu, no thiĩi na mbere gũcirera mũgĩcirũngaga na mũgĩcitaaraga na njĩra ya Jehova.” (Aefeso 6:4) Thĩinĩ wa Bibilia, kiugo ‘kũrũngaʼ no kiuge “kũrera, kũmenyeria, kana gũtaara.” Ciana  nĩ ibataraga kũrũngwo na nĩ ikũraga wega na ikagaacĩra ingĩrererũo kũndũ irataũkĩrũo wega nĩ mĩhaka yacio na mawatho marĩa cigĩirũo. Bibilia ĩkuruhithanagia kũrũnga kana kũrutana ta kũu na wendo. (Thimo 13:24) Kwoguo, “rũthanju rwa kũrũnga” rũtiagĩrĩirũo kũhũthĩrũo ũũru. a (Thimo 22:15; 29:15) Aciari mangĩrũnga ciana na njĩra njũru na ĩtarĩ na wendo, mangĩkorũo makĩhũthĩra ũnene wao ũũru na no matũme ciana ithuthĩke ngoro. (Akolosai 3:21) No mangĩrũnga ciana na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire, no matũme cione atĩ nĩ maciendete na mendaga ikũre ituĩke andũ ega.

11. Ciana ingĩhũthĩra atĩa hinya wacio ũrĩa kwagĩrĩire?

¹¹ Ĩ nacio ciana ingĩhũthĩra atĩa hinya wacio ũrĩa kwagĩrĩire? Thimo 20:29 yugaga atĩ “riri wa andũ ethĩ nĩ hinya wao.” Kwoguo, njĩra ĩrĩa njega biũ andũ ethĩ mangĩhũthĩra hinya wao nayo nĩ gũtungatĩra “Mũũmbi [Witũ] Ũrĩa Mũnene.” (Kohelethu 12:1) Andũ ethĩ nĩ magĩrĩirũo kũririkanaga atĩ ciĩko ciao nĩ ihutagia aciari ao. (Thimo 23:24, 25) Rĩrĩa ciana ciathĩkĩra aciari a cio arĩa metigĩrĩte Ngai na cieka ũrĩa kwagĩrĩire, nĩ ikenagia ngoro ciao. (Aefeso 6:1) Ciĩko ta icio nĩ ‘ikenagia Mwathani.’—Akolosai 3:20.

12, 13. (a) Athuri magĩrĩirũo kuona mweke ũrĩa maheetwo wa gũtongoria thĩinĩ wa kĩũngano atĩa? (b) Heana ngerekano ĩronania kĩrĩa kĩagĩrĩire gũtũma athuri marũmbũiye ngʼondu marĩ na wendo.

¹² Jehova nĩ aheanĩte arori nĩguo matongorie maũndũ thĩinĩ wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano. (Ahibirania 13:17) Athuri acio magĩrĩirũo kũhũthĩra mweke ũrĩa maheetwo nĩ Ngai wa gũtongoria kũheana ũteithio ũrĩa ũrabatarania na gũteithĩrĩria arĩa angĩ makũre kĩĩroho. Hihi ũndũ ũcio nĩ  wagĩrĩirũo gũtũma athuri metuage anene igũrũ rĩa Akristiano arĩa angĩ? Aca o na hanini! Magĩrĩirũo gũkorũo na ũigananĩru na wĩnyihia wĩra-inĩ ũrĩa maheetwo thĩinĩ wa kĩũngano. (1 Petero 5:2, 3) Bibilia ĩraga arori ũũ: “Mũrĩithagie kĩũngano kĩa Ngai, kĩrĩa aagũrire na thakame ya Mũrũ wake mwene.” (Atũmwo 20:28) Kĩu nĩ gĩtũmi kĩiganu gĩa kũrũmbũiya o ngʼondu thĩinĩ wa kĩũngano na njĩra ya wendo.

¹³ No tũringithanie ũndũ ũcio na ngerekano ĩno. Mũrata waku wa hakuhĩ agakwĩra ũmũrorere kĩndũ gĩake endete mũno. Nĩ ũĩ atĩ aagũrĩte kĩndũ kĩu goro mũno. Na githĩ ndũgũtigĩrĩra atĩ nĩ wakĩrora na njĩra njega nĩguo gĩtigathũke? Na njĩra ta ĩyo, Ngai ehokeire athuri wĩra wa kũrora kĩndũ gĩake endete mũno: kĩũngano kĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa maringithanagio na ngʼondu. (Johana 21:16, 17) Jehova nĩ endete ngʼondu ciake mũno—aciendete ũũ atĩ, aacigũrire na thakame ya goro ya Mũrũ wake wa mũmwe, Jesu Kristo. Jehova aagũrire ngʼondu ciake na kĩndũ kĩrĩa kĩa goro makĩria. Athuri arĩa enyihia nĩ maigaga ũndũ ũcio meciria-inĩ na makarũmbũiya ngʼondu cia Jehova ũrĩa kwagĩrĩire.

14. Rũrĩmĩ rũkoragwo na hinya ũrĩkũ?

¹⁴ Bibilia yugaga ũũ: “Rũrĩmĩ nĩ rũrĩ ũhoti wa kũrehe gĩkuũ kana muoyo.” (Thimo 18:21) Ma nĩ atĩ, rũrĩmĩ no rũgere ngero nene. Gũtirĩ o na ũmwe witũ ũtarĩ waigua ruo nĩ ũndũ wa mũndũ ũngĩ kwaria atecirĩtie kana atarĩ na gĩtĩo. No rũrĩmĩ ningĩ nĩ rũrĩ hinya wa kũhonia. Thimo 12:18 yugaga: “Rũrĩmĩ rwa andũ arĩa ogĩ nĩ rũhonagia.” Ciugo njega na cia gwĩkĩra ngoro nĩ ta maguta ma kũhooreria na kũhonia ngoro. Reke tuone ngerekano imwe.

15, 16. Nĩ na njĩra irĩkũ tũngĩhũthĩra ũhoti witũ wa rũrĩmĩ gwĩkĩra arĩa angĩ ngoro?

¹⁵ Ibuku rĩa Athesalonike wa Mbere 5:14 rĩtwĩraga ‘tũũmagĩrĩrie arĩa mathuthĩkĩte ngoro.’ O na ndungata njĩhokeku cia Jehova rĩmwe na rĩmwe nĩ ithuthĩkaga ngoro. Tũngĩteithia  andũ ta acio atĩa? Na njĩra ya kũmacokeria ngatho tũkĩmagwetagĩra maũndũ marĩa mekĩte wega na tũmateithie kuona atĩ nĩ a bata maitho-inĩ ma Jehova. No tũthome hamwe nao ciugo cia Bibilia iria cionanagia atĩ Jehova nĩ arũmbũyagia na akenda arĩa “mathuthĩkĩte ngoro” na arĩa “mahehenjekete roho.” (Thaburi 34:18) Rĩrĩa twahũthĩra hinya witũ wa rũrĩmĩ kũũmĩrĩria arĩa angĩ, tuonanagia atĩ nĩ tũregerekania na Ngai witũ ũrĩ tha, “ũrĩa ũũmagĩrĩria arĩa moorĩĩtwo nĩ hinya.”—2 Akorintho 7:6, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language.

¹⁶ Ningĩ no tũhũthĩre hinya witũ wa rũrĩmĩ kũũmĩrĩria arĩa othe marabatara kũũmĩrĩrio. Hihi nĩ harĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ ũkuĩrĩirũo nĩ mũndũ endete? Ciugo citũ cia tha na cia kũmuonia atĩ nĩ tũramũrũmbũiya no imũũmĩrĩrie. Hihi nĩ harĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ mũkũrũ ũraigua ta atarĩ wa bata? Ciugo ciĩcirĩtio wega no imũũmĩrĩrie na imuonie atĩ nĩ wa bata na nĩ endetwo. Hihi nĩ harĩ mũndũ ũrahiũrania na mũrimũ mũnene? No tũmwĩkĩre ngoro mũno tũngĩmũceerera, tũmũhũũrĩre thimũ, kana tũmwandĩkĩre marũa. No nginya akorũo Mũũmbi witũ nĩ akenaga mũno rĩrĩa twahũthĩra  ũhoti witũ wa rũrĩmĩ kwaria maũndũ “marĩa mega ma gwaka andũ arĩa angĩ.”—Aefeso 4:29.

17. Nĩ njĩra ĩrĩkũ ya bata tũngĩhũthĩra rũrĩmĩ rwitũ kũguna andũ arĩa angĩ nayo, na nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩka ũguo?

¹⁷ Njĩra ĩrĩa njega biũ ya kũhũthĩra ũhoti witũ wa rũrĩmĩ nĩ kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki wa Ngai. Thimo 3:27 yugaga ũũ: “Ndũkanage gwĩka maũndũ mega harĩ andũ arĩa wagĩrĩirũo gwĩkĩra maũndũ mega angĩkorũo ũrĩ na ũhoti wa gũteithia.” Tũkoragwo na thiirĩ wa kũhunjĩria arĩa angĩ ũhoro mwega wa kũhonokania. Tũtingĩkorũo twĩkĩte wega tũngĩĩigĩra ũhoro ũrĩa andũ marabatara kũigua na ihenya, ũrĩa Jehova atũtaanahĩire naguo. (1 Akorintho 9:16, 22) No Jehova erĩgagĩrĩra tũhunjie na gĩkĩro kĩigana atĩa?

18. Jehova erĩgagĩrĩra twĩke atĩa?

¹⁸ Wendo witũ harĩ Jehova nĩguo ũtũmaga twende kwĩrutĩra na ngoro yothe ũtungata-inĩ wa Gĩkristiano. Jehova erĩgagĩrĩra twĩke atĩa ũndũ-inĩ ũcio? Erĩgagĩrĩra twĩke ũndũ ithuothe tũngĩhota, o na angĩkorũo tũragerera maũndũ marĩkũ ũtũũro-inĩ witũ. Augĩte ũũ: “Ũndũ o wothe ũrĩa mũrĩkaga, wĩkagei na ngoro yothe ta arĩ Jehova mũrekĩra no ti andũ.” (Akolosai 3:23) Jesu aaugire rĩathani rĩrĩa inene nĩ rĩrĩ: “No mũhaka wende Jehova Ngai waku na ngoro yaku yothe na muoyo waku wothe na meciria maku mothe na hinya waku wothe.” (Mariko 12:30) Jehova erĩgagĩrĩra tũmwende na tũmũtungatĩre na muoyo witũ wothe.

19, 20. (a) Tondũ muoyo nĩ ũhutĩtie ngoro, meciria, na hinya-rĩ, nĩ kĩĩ gĩtũmĩte maũndũ macio magwetwo thĩinĩ wa Mariko 12:30? (b) Gũtungatĩra Ngai na muoyo witũ wothe nĩ kuuga atĩa?

¹⁹ Gũtungatĩra Ngai na muoyo witũ wothe nĩ kuuga atĩa? Muoyo nĩ kuuga mũndũ arĩ wothe, hinya wake wothe wa mwĩrĩ na ũhoti wake wa gwĩciria. Tondũ muoyo nĩ ũhutĩtie ngoro, meciria, na hinya-rĩ, nĩ kĩĩ gĩtũmĩte maũndũ macio magwetwo thĩinĩ wa Mariko 12:30? Ta wĩcirie ngerekano ĩno. Mahinda-inĩ ma Bibilia, mũndũ nĩ angĩeyendirie (kana endie muoyo wake) atuĩke ngombo. O na kũrĩ ũguo, ngombo nĩ ĩngĩagire gũtungatĩra mwathi wayo na ngoro yothe; yage kũhũthĩra hinya wayo wothe, kana meciria mayo mothe harĩ gũtungatĩra mwathi wayo. (Akolosai 3:22) Nĩkĩo Jesu aagwetire maũndũ macio nĩguo atĩtĩrithie atĩ twagĩrĩirũo kwĩrutĩra biũ tũgĩtungatĩra Ngai. Gũtungatĩra Ngai na muoyo witũ wothe nĩ kuuga atĩ twagĩrĩirũo kwĩrutĩra na hinya witũ wothe na ũhoti witũ wothe o ũrĩa tũngĩhota ũtungata-inĩ wake.

²⁰ Hihi gũtungatĩra Ngai na muoyo witũ wothe nĩ kuuga atĩ twagĩrĩirũo kũhũthĩra mathaa maiganaine, na hinya ũiganaine ũtungata-inĩ? Ũndũ ũcio ndũngĩhotekeka tondũ ũhoti na maũndũ marĩa andũ mahiũranagia namo nĩ ngũrani harĩ o mũndũ. Kwa ngerekano, mũndũ mwĩthĩ ũrĩ na  ũgima wa mwĩrĩ na hinya no ahote kũhũthĩra mathaa maingĩ akĩhunjia, gũkĩra mũndũ ũrĩtwo nĩ hinya nĩ ũndũ wa ũkũrũ. Mũndũ ũtarĩ thĩinĩ wa kĩhiko no ahote gwĩka maũndũ maingĩ gũkĩra mũndũ ũrĩ na famĩlĩ. Na githĩ tũtikĩagĩrĩirũo gũcokia ngatho angĩkorũo tũrĩ na hinya na maũndũ maitũ nĩ maratwĩtĩkĩria kũhingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ! Kwoguo tũtiagĩrĩirũo gũtuagĩra arĩa angĩ kana kwĩringithanagia nao. (Aroma 14:10-12) Handũ ha ũguo, tũngĩenda kũhũthagĩra hinya witũ gwĩkĩra arĩa angĩ ngoro.

21. Nĩ njĩra ĩrĩkũ njega na ya bata makĩria ũngĩhũthĩra hinya waku nayo?

²¹ Jehova nĩ atũigĩire kĩonereria gĩkinyanĩru gĩa kũhũthĩra hinya ũrĩa kwagĩrĩire. No twende kwĩgerekania nake o ũrĩa wothe tũngĩhota tũrĩ andũ matarĩ akinyanĩru. No tũhũthĩre hinya witũ ũrĩa kwagĩrĩire na njĩra ya kũrũmbũiya arĩa marĩ rungu rwitũ na njĩra ya gĩtĩo. Makĩria ma ũguo, tũngĩenda kwĩrutĩra na muoyo witũ wothe harĩ wĩra ũrĩa Jehova atũheete wa kũhonokia andũ. (Aroma 10:13, 14) Ririkana atĩ Jehova nĩ akenaga rĩrĩa werutĩra ũrĩa wothe ũngĩhota na muoyo waku wothe. Na githĩ ngoro yaku ndĩratũma wende gwĩka ũrĩa wothe ũngĩhota gũtungatĩra Ngai ta ũcio ũrĩ ũtaũku na wendo? Gũtirĩ njĩra ĩngĩ njega kana ya bata mũno ũngĩhũthĩra hinya waku nayo gũkĩra ĩyo.