Ndaimono Iheenanagia atĩ Akuũ Marĩ Muoyo
Bibilia yugaga atĩ Shaitani nĩwe “ũhĩtithagia thĩ yothe.” (Kũguũrĩrio 12:9) Shaitani na ndaimono ciake matiendaga twĩtĩkie Kiugo kĩa Ngai, Bibilia. Mageragia gũtũma andũ metĩkie atĩ andũ arĩa maakuire makoragwo muoyo handũ hangĩ, thĩinĩ wa ciikaro cia kĩĩroho. Reke tuone ũrĩa mekaga ũguo.
Ndini ya Maheeni
Ndini nyingĩ irutanaga atĩ o mũndũ nĩ arĩ kĩndũ gĩthiaga na mbere gũtũũra thutha wa mwĩrĩ gũkua. Ciugaga atĩ rĩrĩa mũndũ akua, harĩ kĩndũ gĩtakuaga kiumaga thĩinĩ wake gĩgathiĩ na mbere gũtũũra.
No Kiugo kĩa Ngai gĩtirutanaga ũguo. Bibilia yonanagia atĩ muoyo nĩguo mũndũ, no ti kĩndũ gĩkoragwo thĩinĩ wa mũndũ. Kwa ngerekano-rĩ, Bibilia ĩgĩtaarĩria ũrĩa Adamu oombirũo, yugaga ũũ: “Nake Jehova Ngai akĩũmba mũndũ kuuma rũkũngũ-inĩ rwa thĩ na akĩhuhĩrĩria mĩhũmũ ya muoyo maniũrũ-inĩ make, nake mũndũ ũcio agĩtuĩka mũndũ ũrĩ muoyo.” (Kĩambĩrĩria 2:7) Kwoguo Adamu gũtirĩ kĩndũ eekĩrirũo gĩĩtagwo muoyo; we mwene nĩwe warĩ muoyo.
Tondũ kiugo muoyo thĩinĩ wa Bibilia nĩ kuuga mũndũ we mwene, ti ũndũ wa gũgĩtũmakia kũmenya atĩ mĩoyo no ĩkue na nĩ ĩkuaga. Maandĩko moigaga ũũ:
“Ndũkanetigĩre atĩ tondũ mũndũ nĩ agĩa na ũtonga, atĩ tondũ riri wa nyũmba yake nĩ waingĩha, nĩ gũkorũo hĩndĩ ĩrĩa akua gũtirĩ kĩndũ angĩthiĩ nakĩo; riri wake ndũngĩikũrũka hamwe nake.”—Thaburi 49:16, 17.
-
“Roho wake uumaga, agacoka tĩri-inĩ; mũthenya o ro ũcio meciria make magathira.”—Thaburi 146:4.
-
“Nĩ ũndũ ũrĩkũ mwĩtĩkĩrĩku mũthenya wa Thabatũ, nĩ gwĩka wega-ĩ kana nĩ gwĩka ũũru, nĩ kũhonokia muoyo-ĩ kana nĩ kũũraga?”—Mariko 3:4.
-
Maandĩko mangĩ monanagia atĩ o ũrĩa nyamũ ikuaga noguo andũ makuaga (Kohelethu 3:19, 20), na atĩ arĩa makuĩte gũtirĩ ũndũ moĩ (Kohelethu 9:5, 10). Kwoguo hĩndĩ ĩrĩa mũndũ akua gũtirĩ kĩndũ gĩthiaga na mbere gũtũũra. Ũguo nĩ kuuga atĩ, muoyo nĩ ũkuaga.
Ũngĩthoma Bibilia kuuma o kĩambĩrĩria nginya mũthia, ndũrĩ handũ ũgũkora yugĩte atĩ nĩ muoyo ndũkuaga. Rĩrĩa mũndũ akua ndatuĩkaga kĩũmbe gĩa kĩĩroho. Ũrutani wa atĩ muoyo ndũkuaga ndũrĩ thĩinĩ wa Bibilia. Nĩ ũrutani wa Shaitani na ndaimono ciake. Jehova nĩ athũire maheeni mothe ma ndini.—Thimo 6:16-19; 1 Timotheo 4:1, 2.
Ago na Aragũri
Njĩra ĩngĩ Shaitani ahĩtithagia andũ nayo nĩ kũgerera kũrĩ ago na aragũri. Mũndũ mũgo kana mũragũri nĩ mũndũ ũkoragwo na ũhoti wa kwamũkĩra ndũmĩrĩri ĩmwe kwa ĩmwe kuuma kũrĩ maroho. Andũ aingĩ mũno, o hamwe na ago na aragũri metĩkĩtie atĩ ndũmĩrĩri icio ciumaga kũrĩ maroho ma arĩa maakuire. No o ta ũrĩa tuona kuuma Bibilia-inĩ, ũcio nĩ ũndũ ũtangĩhoteka.—Kohelethu 9:5, 6, 10.
Ndũmĩrĩri icio ikiumaga kũ? Ciumaga kũrĩ ndaimono cio nyene! Ndaimono irĩ na ũhoti wa gũthuthuria mũndũ rĩrĩa arĩ muoyo; nĩ ciũĩ ũrĩa mũndũ ũcio aaragia, ũrĩa aahaanaga, ũrĩa eekaga, na maũndũ marĩa aamenyete. Kwoguo nĩ ũndũ mũhũthũ harĩ cio kwĩgerekania na andũ arĩa makuĩte.—1 Samueli 28:3-19.
Ng’ano cia Maheeni
Njĩra ĩngĩ Shaitani ahũthagĩra kũgaathĩrĩria maheeni megiĩ akuũ nĩ kũgerera ng’ano cia maheeni. Ng’ano ta icio kaingĩ nĩ itũmaga andũ maage gwĩtĩkia ma ya Bibilia.—2 Timotheo 4:4.
Thĩinĩ wa Afrika nĩ kũganagwo ng’ano nyingĩ ciĩgiĩ andũ moonekire marĩ muoyo thutha wao gũkua. Maita maingĩ, maũndũ macio monagwo kũndũ kũraihu na kũrĩa mũndũ ũcio aatũũraga. No ta wĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ ũndũ wa ũũgĩ gwĩciria atĩ mũndũ ũrĩ na ũhoti wa gũcoka kuuma kũrĩ akuũ, angĩcoka kũndũ kũngĩ kũraihu na famĩlĩ yake na arata ake?’
Ningĩ-rĩ, githĩ to kũhoteke atĩ mũndũ ũcio woonirũo no kũhaanana mahanaine na mũndũ wakuĩte? Kwa ngerekano-rĩ, Akristiano erĩ arĩa maahunjagia itũũra-inĩ rĩmwe nĩ moonire mũthuri ũmwe mũkũrũ wamoimire thutha mathaa maingĩ. Rĩrĩa maaririe nake, akĩmeera atĩ eeciragia atĩ ũmwe wa ahunjia acio aarĩ mũrũ wa nyina wakuĩte mĩaka mĩnini yahĩtũkĩte. Ũũma nĩ atĩ, ũcio ndwarĩ ũhoro wa ma, no ndaigana gwĩtĩkia. Ta wĩcirie ũrĩa mũthuri ũcio mũkũrũ aacokire kũganĩra arata ake na andũ a itũũra rĩake!
Cioneki, Iroto, na Mĩgambo
atarĩ nganja wanaigua maũndũ ma kũgegania andũ monete, makaigua, kana makarota. Maũndũ ta macio matarĩ ma ndũire kaingĩ nĩ mekagĩra andũ acio guoya. Marein, ũrĩa watũũraga Afrika ya Ithũĩro nĩ aaiguaga kaingĩ mũgambo wa cũwe ũrĩa wakuĩte ũkĩmwĩta ũtukũ. Nĩ ũndũ wa kĩmako, Marein aakayaga nginya agokĩria andũ ao othe. Mũthia-inĩ akĩgũrũka.
Korũo akuũ marĩ muoyo-rĩ, hihi no ũkorũo ũrĩ ũndũ wa ũũgĩ gwĩciria atĩ no moke kũhahũra endwa ao? Aca. Kĩhumo kĩa ndũmĩrĩri ta icio njũru nĩ ndaimono.
No rĩrĩ, ĩ nacio ndũmĩrĩri iria cionekaga ta irĩ cia gũteithia na cia kũũmĩrĩria? Kwa ngerekano, Gbassay, kuuma Sierra leone, aarĩ mũrwaru. Akĩrota oimĩrĩirũo nĩ ithe ũrĩa wakuĩte. Akĩrũo nĩwe athiĩ harĩ mũtĩ mũna, atue ithangũ, arĩtukanie na maĩ na anyue. Akĩĩrũo ndakarie na mũndũ mbere ya gwĩka ũguo. Agĩka ũguo na akĩhona.
Mũtumia ũngĩ nake ooigire atĩ nĩ ooimĩrĩirũo nĩ mũthuriwe mũthenya ũmwe thutha wa gĩkuũ gĩake. Ooigire atĩ aarĩ mũthaka mũno na eehumbĩte nguo njega.
Thaburi 31:5) Ndangĩtĩkĩra gũtũhĩngĩca kana gũtũheenia. No ndaimono tu ciĩkaga ũguo.
Ndũmĩrĩri na cioneki ta icio ironeka irĩ njega na cia gũteithia. Hihi ciumaga kũrĩ Ngai? Aca. Jehova nĩwe “Ngai wa ũhoro wa ma.” (No hihi nĩ kũrĩ ndaimono njega? Aca. O na gũtuĩka rĩmwe no cioneke ta ingĩteithia, ciothe nĩ njũru. Rĩrĩa Mũcukani aaragia na Hawa, oonekaga arĩ mũrata. (Kĩambĩrĩria 3:1) No moimĩrĩro maarĩ marĩkũ kũrĩ Hawa thutha wa gũthikĩrĩria Mũcukani na gwĩka ũrĩa eerirũo? Nĩ gũkua aakuire.
Wee nĩ ũĩ atĩ kaingĩ andũ oru nĩ metuaga arata kwerekera arĩa marenda kũheenia. Kiugo kĩa Ngai kiugaga ũũ: “Shaitani we mwene aikaraga agĩĩtuaga mũraika wa ũtheri.”—2 Akorintho 11:14.
Ngai rĩu ndaragĩria andũ gũkũ thĩ kũgerera iroto, cioneki, kana mĩgambo kuuma ciikaro-inĩ kĩa kĩĩroho. Amatongoragia na akamaruta akĩhũthĩra Bibilia, ĩrĩa ĩngĩtũma mũndũ akorũo “ahaarĩirio biũ nĩ ũndũ wa wĩra wothe mwega.”—2 Timotheo 3:17.
Kwoguo rĩrĩa Jehova aratuonia njĩra cia wara iria Mũcukani ahũthagĩra, ekaga ũguo tondũ nĩ atwendete. Nĩ oĩ atĩ ndaimono nĩ thũ irĩ ũgwati.