Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

GĨCUNJĨ GĨA 13

“Taarĩria . . . Ũhoro wa Hekarũ”

“Taarĩria . . . Ũhoro wa Hekarũ”

EZEKIELI 43:10

ŨNDŨ ŨRĨA WARĨRĨIRIO: Ũrĩa kĩoneki kĩa Ezekieli kĩgiĩ hekarũ ĩrĩ na riri kiugĩte

1-3. (a) Nĩ kĩĩ kĩngĩatũmire Ezekieli omĩrĩrio nĩ kĩoneki kĩa hekarũ ya magegania kĩrĩa oonire? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.) (b) Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ?

 TA HŨŨRA mbica Ezekieli arĩ na mĩaka 50. Aaikarĩte ithamĩrio mĩaka 25. Hekarũ ĩrĩa yarĩ Jerusalemu yaikarĩte yanangĩkĩte ihinda iraihu. Angĩkorũo Ezekieli nĩ eerĩgagĩrĩra gũtungata kuo arĩ mũthĩnjĩri-Ngai, hĩndĩ ĩyo nĩ aamenyire atĩ ũndũ ũcio ndũngĩahotekire. Mĩaka ta 56 nĩ ĩngĩahĩtũkire ihinda rĩa gũikara ithamĩrio rĩtanathira, kwoguo Ezekieli nĩ aamenyaga atĩ no kũhoteke ndangĩatũũrire ihinda iraihu ũndũ aangĩonire andũ a Jehova magĩcokio bũrũri-inĩ wao kana hekarũ ĩgĩakwo rĩngĩ. (Jer. 25:11) Hihi ũndũ ũcio nĩ watũmaga aigue kĩeha?

2 Na githĩ ndwarĩ ũndũ mwagĩrĩru harĩ Jehova gũthuura ihinda rĩu kuonia Ezekieli kĩoneki kĩarĩ na maũndũ maingĩ, kĩrĩa hatarĩ nganja kĩomĩrĩirie mũthuri ũcio warĩ mwĩhokeku na gĩkĩmũhe kĩĩrĩgĩrĩro! Kũgerera kĩoneki kĩu, mũnabii ũcio aatwarirũo bũrũri-inĩ wao na akĩigwo igũrũ rĩa kĩrĩma kĩraihu mũno. Arĩ handũ hau hatũũgĩru, nĩ aatũngirũo nĩ “mũndũ warĩ na mũhianĩre ta wa gĩcango.” Mũraika ũcio akĩmũceeria kũndũ guothe thĩinĩ wa hekarũ yarĩ ya magegania. (Thoma Ezekieli 40:1-4.) Yoonekaga ĩrĩ ya ma biũ! No mũhaka akorũo ũndũ ũcio nĩ wekĩrire wĩtĩkio wa Ezekieli hinya, ũkĩmũgegia, na hihi ũgĩtũma amake. O na gũtuĩka hekarũ ĩrĩa oonire yarĩ na maũndũ maingĩ oonete hau kabere, yarĩ ngũrani mũno na ĩrĩa ooĩ arĩ Jerusalemu.

3 Kĩoneki kĩu kĩa magegania nĩkĩo kĩrĩ thĩinĩ wa mĩrango kenda ya mũthia ya ibuku rĩa Ezekieli. Reke rĩu twarĩrĩrie mwerekera ũrĩa twagĩrĩirũo gũkorũo naguo tũgĩthuthuria kĩoneki kĩu na tũkĩgeria gũtaũkĩrũo nĩkĩo. Nĩ tũgũcoka twarĩrĩrie kana kĩrĩa Ezekieli oonire nĩ hekarũ nene ya kĩĩroho ĩrĩa mũtũmwo Paulo aarĩrĩirie na njĩra nene mĩaka magana maingĩ thutha ũcio. Mũthia-inĩ nĩ tũgũthuthuria ũrĩa kĩoneki kĩu kĩahutirie Ezekieli o na andũ arĩa maarĩ nake ithamĩrio.

Bata wa Kũhũthĩra Njĩra Ngũrani

4. Kĩoneki kĩgiĩ hekarũ kĩrataaragĩrio atĩa tene, na nĩ ũndũ ũrĩkũ ũrabatarania ihinda-inĩ rĩrĩ?

4 Tene mabuku maitũ maroigaga atĩ Ezekieli oonire hekarũ nene ya kĩĩroho ya Jehova, ĩrĩa mũtũmwo Paulo aatongoririo nĩ roho kwandĩka ũhoro wayo marũa-inĩ make kũrĩ Ahibirania. a Kũringana na ũhoro ũcio, kuoonekaga arĩ ũndũ mwagĩrĩru gũtaarĩria maũndũ maingĩ ma hekarũ ĩyo Ezekieli oonire thĩinĩ wa kĩoneki marĩ kĩĩruru kana marũgamĩrĩire maũndũ mangĩ, tũkĩhũthĩra ũhoro ũrĩa Paulo aataarĩirie wĩgiĩ gĩikaro kĩrĩa kĩamũre ũrĩ mũthingi. O na kũrĩ ũguo, thutha wa kũhoya mũno na gwĩka ũthuthuria mũrikĩru, nĩ kuonekete atĩ nĩ tũrabatara gũtaarĩria kĩoneki kĩu kĩa Ezekieli kĩgiĩ hekarũ na njĩra hũthahũthũ.

5, 6. (a) Mũtũmwo Paulo oonanirie wĩnyihia atĩa akĩarĩrĩria ũhoro wa gĩikaro kĩrĩa kĩamũre? (b) Paulo ooigire atĩa ũhoro wĩgiĩ indo imwe cia gĩikaro kĩrĩa kĩamũre, na tũngĩhũthĩra atĩa ũtaaro ũcio harĩ ũtaũku witũ wĩgiĩ kĩoneki kĩa hekarũ kĩrĩa Ezekieli oonire?

5 Kũroneka ũrĩ ũndũ wa ũũgĩ kwaga gũcaria maũndũ marĩa marũgamĩrĩirũo nĩ ũndũ o wothe wĩgiĩ hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire thĩinĩ wa kĩoneki. Nĩkĩ hihi? Ta wĩcirie ũhoro wa ngerekano ĩmwe. Rĩrĩa Paulo aarĩrĩirie ũhoro wa gĩikaro kĩrĩa kĩamũre na hekarũ ya kĩĩroho, nĩ aagwetire indo iria ciarĩ thĩinĩ wa gĩikaro kĩu ta rũgĩo rwa thahabu rwa gũcinĩra ũbumba, gĩkunĩko kĩa ithandũkũ, na ndigithũ ya thahabu ĩrĩa yekĩrĩtwo maana. Hihi nĩ ooigire maũndũ marĩa indo icio ciarũgamĩrĩire? Kũroneka atĩ roho mũtheru ndwamũtongoririe gwĩka ũguo. Ithenya rĩa ũguo, Paulo aandĩkire ũũ: “Rĩrĩ tirĩo ihinda rĩa kwaria ũhoro wa indo icio na njĩra ndikĩru.” (Ahib. 9:4, 5) Paulo nĩ eehaarĩirie gwathĩkĩra ũtongoria wa roho mũtheru na gweterera Jehova arĩ na wĩnyihia.—Ahib. 9:8.

6 No tũhũthĩre ũtaaro o ta ũcio ũhoro-inĩ wĩgiĩ kĩoneki kĩa hekarũ kĩrĩa Ezekieli oonire. O nakĩo nĩ gĩkoragwo na maũndũ maingĩ. Na kũroneka nĩ ũndũ mwagĩrĩru gweterera Jehova athathaũre maũndũ angĩkorũo ũndũ ũcio nĩ ũrabatarania. (Thoma Mika 7:7.) Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ roho wa Jehova ndũheanĩte ũtheri makĩria wĩgiĩ kĩoneki kĩu? Aca!

Hihi Ezekieli Oonire Hekarũ Ĩrĩa Nene ya Kĩĩroho?

7, 8. (a) Nĩ ũtaũku ũrĩkũ wĩkĩtwo ũgarũrũku? (b) Hekarũ ĩrĩa yarĩ thĩinĩ wa kĩoneki yarĩ ngũrani atĩa na hekarũ ya kĩĩroho ĩrĩa Paulo aataarĩirie?

7 Ta ũrĩa hekũgwetetwo, kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ mabuku maitũ marataaragĩria atĩ Ezekieli oonire hekarũ nene ya kĩĩroho ya Jehova, ĩrĩa mũtũmwo Paulo aatongoririo nĩ roho kwandĩka ũhoro wayo marũa-inĩ make kũrĩ Ahibirania. O na kũrĩ ũguo, ũthuthuria makĩria ũtũmĩte tũkinyĩrĩre kuuga atĩ Ezekieli ndangĩkorũo oonire hekarũ ĩrĩa nene ya kĩĩroho. Nĩkĩ hihi?

8 Wa mbere, hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire ndĩtwaranaga na ũrĩa Paulo aataarĩirie atongoretio nĩ roho. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Mũtũmwo Paulo nĩ oonanirie wega atĩ gĩikaro kĩrĩa kĩamũre kĩa matukũ ma Musa kĩarĩ kĩĩruru na mũhianĩre wa kĩndũ kĩnene makĩria. Gĩikaro kĩrĩa kĩamũre kĩarĩ na rumu ya “Harĩa Hatheru Mũno,” o ta hekarũ ya Suleimani na ya Zerubabeli, iria ciaakĩtwo na mũhianĩre o ta ũcio. Paulo eetire rumu ĩyo “harĩa hatheru hathondeketwo na moko,” agĩtaarĩria atĩ haarĩ “mũhianĩre wa handũ ha ma,” no ti ho haarĩ handũ ha ma. Handũ ha ma haarĩ kĩĩ? Paulo aataarĩirie atĩ nĩ “igũrũ kuo kwene.” (Ahib. 9:3, 24) Hihi Ezekieli oonire igũrũ? Aca. Ngũrani na cioneki iria ingĩ, hatirĩ ũndũ ũrĩ kĩoneki-inĩ kĩu kĩa Ezekieli wonanagia atĩ oonire indo cia igũrũ.—Ringithania Danieli 7:9, 10, 13, 14.

9, 10. Ũhoro-inĩ wĩgiĩ magongona-rĩ, hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire kĩoneki-inĩ yarĩ ngũrani atĩa na hekarũ nene ya kĩĩroho ĩrĩa Paulo aataarĩirie?

9 Ngũrani nene o na makĩria gatagatĩ ga kĩoneki kĩa Ezekieli na ũrĩa Paulo aataarĩirie nĩ ũhoro wĩgiĩ magongona. Ezekieli nĩ aaiguire andũ, atongoria, o hamwe na athĩnjĩri-Ngai makĩrũo maũndũ maingĩ ma kũrũmĩrĩra megiĩ kũruta magongona. Maagĩrĩirũo kũruta magongona nĩ ũndũ wa mehia mao ene. Ningĩ nĩ maagĩrĩirũo kũruta magongona ma ũiguano, marĩa hihi mangĩarĩrĩire rumu-inĩ cia hekarũ cia kũrĩĩra. (Ezek. 43:18, 19; 44:11, 15, 27; 45:15-20, 22-25) Hihi magongona ta macio marĩa maarutagwo kaingĩ nĩ marutagwo thĩinĩ wa hekarũ ĩrĩa nene ya kĩĩroho?

Hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire kĩoneki-inĩ tiyo hekarũ ĩrĩa nene ya kĩĩroho

10 Macokio ma kĩũria kĩu nĩ mahũthũ na ma ĩmwe kwa ĩmwe. Paulo aataarĩirie ũũ: “Hĩndĩ ĩrĩa Kristo ookire arĩ mũthĩnjĩri-Ngai mũnene wa maũndũ mega marĩa marĩkĩtie gwĩkĩka, aagereire hema-inĩ ĩrĩa nene makĩria na nginyanĩru makĩria ĩtathondeketwo na moko, ũguo nĩ kuuga, ti ya ũũmbi ũyũ. Aatonyire harĩa hatheru, no ti arĩ na thakame ya mbũri na ya tũtegwa, ĩndĩ nĩ na thakame yake mwene, riita rĩmwe rĩa kũigana, agĩtuĩka wa gũtũhonokia tene na tene.” (Ahib. 9:11, 12) Kwoguo thĩinĩ wa hekarũ ĩrĩa nene ya kĩĩroho, no igongona rĩmwe rĩarutirũo—riita rĩmwe rĩa kũigana. Nĩ igongona rĩa ũkũũri, na rĩarutirũo nĩ Mũthĩnjĩri-Ngai Ũrĩa Mũnene Makĩria, Jesu Kristo. Hatarĩ nganja, hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire kĩoneki-inĩ na magongona maingĩ mayo ma mbũri na ndegwa ndĩarĩ hekarũ ĩrĩa nene ya kĩĩroho.

11. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ matukũ-inĩ ma Ezekieli ihinda rĩa Ngai rĩa kũguũria ma ciĩgiĩ hekarũ nene ya kĩĩroho rĩtiakinyĩte?

11 Ũndũ ũcio ũratũtwara harĩ gĩtũmi gĩa kerĩ kĩrĩa kĩngĩtũma tuuge atĩ Ezekieli ndangĩkorũo oonire hekarũ ĩrĩa nene ya kĩĩroho: Ihinda rĩa Ngai rĩa kũguũria ma icio rĩtiakinyĩte. Ririkana atĩ kĩoneki kĩa Ezekieli kĩeerekeirio riita rĩa mbere harĩ Ayahudi arĩa maarĩ ithamĩrio Babuloni. Maarĩ rungu rwa Watho wa Musa. Thutha wa ihinda rĩa gũikara ithamĩrio gũthira, maagĩrĩirũo gũcoka Jerusalemu na kũrũmĩrĩra Watho ũcio ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũthathaiya mũtheru na njĩra ya gwaka rĩngĩ hekarũ na kĩgongona kĩayo. Thutha ũcio nĩ mangĩathiire na mbere kũrutĩra magongona kuo, ta ũrĩa meekire kwa ihinda rĩa hakuhĩ mĩaka 600. Ta wĩcirie ũrĩa Ayahudi mangĩekire korũo kĩoneki kĩa Ezekieli kĩamonetie hekarũ ya kĩĩroho—hekarũ ĩrĩa mũthĩnjĩri-Ngai mũnene aarutire muoyo wake ũrĩ igongona, na thutha ũcio magongona marĩa mangĩ mothe makĩniinwo! Hihi mangĩataũkĩirũo atĩa nĩ kĩoneki ta kĩu? Hihi nĩ mangĩaregeririe itua rĩao rĩa gwathĩkĩra Watho wa Musa? Hingo ciothe Jehova aguũragia ma ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire na rĩrĩa andũ ake mehaarĩirie.

12-14. Hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire ĩkonainie atĩa na ũrĩa Paulo aataarĩirie igũrũ rĩgiĩ hekarũ ya kĩĩroho? (Rora gathandũkũ, “Hekarũ Ngũrani, Morutani Ngũrani.”)

12 Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, kĩoneki kĩa Ezekieli kĩgiĩ hekarũ gĩkonainie atĩa na ũrĩa Paulo aataarĩirie hekarũ ya kĩĩroho? Ririkana atĩ mũthingi wa ũndũ ũrĩa Paulo aarĩrĩirie ndwarĩ kĩoneki kĩa Ezekieli kĩgiĩ hekarũ; ithenya rĩa ũguo, warĩ gĩikaro kĩrĩa kĩamũre kĩa matukũ ma Musa. Nĩ ma Paulo nĩ aagwetire indo imwe ciarĩ hekarũ-inĩ ya Suleimani na ya Zerubabeli na no ciarĩ kĩoneki-inĩ kĩa Ezekieli kĩgiĩ hekarũ. O na kũrĩ ũguo, Ezekieli na Paulo maandĩkire ũhoro wa maũndũ ngũrani. b Ũhoro ũrĩa maandĩkire ndũhaanaine, no nĩ ũkonainie. Na njĩra ĩrĩkũ?

13 No tũtaarĩrie ũrĩa icunjĩ icio igĩrĩ cia Bibilia ikonainie na njĩra ĩno: Kuuma harĩ Paulo, twĩrutaga ũhoro wĩgiĩ mũbango wa Jehova wa ũthathaiya, no kuuma harĩ Ezekieli twĩrutaga ũhoro wĩgiĩ ithimi cia Jehova ciĩgiĩ ũthathaiya. Nĩguo twĩrute ũhoro wĩgiĩ mũbango wa Jehova wa ũthathaiya mũtheru, Paulo nĩ aaguũririe kĩrĩa kĩarũgamĩrĩirũo nĩ indo imwe cia hekarũ ya kĩĩroho ta mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene, magongona, kĩgongona, na Harĩa Hatheru Mũno. No kĩoneki kĩa Ezekieli kĩgiĩ hekarũ gĩtĩtĩrithagia ũhoro wĩgiĩ ithimi cia igũrũ cia Jehova ciĩgiĩ ũthathaiya mũtheru na njĩra ya gũtuonia mbica ĩrĩ na maũndũ maingĩ, ĩrĩa ĩtũteithagia kuona ũhoro mũingĩ tũngĩĩruta wĩgiĩ ithimi cia Jehova thĩinĩ wa meciria na ngoro citũ.

14 Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, ũtaũku ũcio wĩkĩtwo ũgarũrũku ũratũhutia atĩa? Hatarĩ nganja ti kuuga atĩ kĩoneki kĩu kĩa Ezekieli gĩtikoragwo na bata mũno harĩ ithuĩ ũmũthĩ. Nĩguo tuone ũrĩa kĩoneki kĩu gĩtũgunaga, reke tũthuthurie ũrĩa kĩagunire Ayahudi ehokeku matukũ-inĩ ma Ezekieli na thutha ũcio.

Kĩoneki kĩu Kĩahutirie Atĩa Ayahudi Arĩa Maarĩ Ithamĩrio?

15. (a) Ndũmĩrĩri ĩrĩa nene ya kĩoneki kĩa Ezekieli yarĩ ĩrĩkũ? (b) Nĩ ngũrani ĩrĩkũ ĩrĩ ho gatagatĩ ka Ezekieli mũrango wa 8 na Ezekieli mũrango wa 40 nginya wa 48?

15 Nĩguo tuone macokio ma Bibilia ma kĩũria kĩu, reke twarĩrĩrie ciũria cigana ũna iria igũtũteithia gũtaũkĩrũo biũ nĩ ũndũ ũcio. Kĩa mbere, ndũmĩrĩri ĩrĩa nene ya kĩoneki kĩu yarĩ ĩrĩkũ? Na njĩra nguhĩ, ndũmĩrĩri ĩrĩa nene yarĩ atĩ ũthathaiya mũtheru nĩ ũngĩacokirio! Hatarĩ nganja Ezekieli nĩ aataũkĩirũo nĩ ũndũ ũcio biũ. Hĩndĩ ĩyo nĩ aandĩkĩte ũhoro ũrĩa ũrĩ mũrango wa 8 wa ibuku rĩa Ezekieli, harĩa Jehova aamuonirie maũndũ moru marĩa meekagĩrũo hekarũ-inĩ ĩrĩa yarĩ Jerusalemu. Na no mũhaka akorũo Ezekieli nĩ aakenire kwandĩka na njĩra ndikĩru ũhoro warĩ ngũrani mũno na ũcio, ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa mũrango wa 40 nginya wa 48. Mĩrango ĩyo ndĩtuonagia ũthathaiya mũtheru ũthũkĩtio, no ĩtuonagia ũthathaiya mũtheru ũhaana ũrĩa wagĩrĩirũo gũkorũo—kĩonereria kĩega gĩa gũthathaiya Jehova kũringana na Watho wa Musa.

16. Kĩoneki kĩa Ezekieli kĩgiĩ hekarũ gĩekĩrire mũkonde atĩa ũndũ ũrĩa Isaia aarathĩte mĩaka igana rĩmwe mbere ĩyo?

16 Nĩguo ũthathaiya wa Jehova ũcokio harĩa wagĩrĩire, no mũhaka ũngĩatũũgĩririo. Makĩria ma mĩaka igana rĩmwe mbere ĩyo, mũnabii Isaia nĩ aatongoririo nĩ roho kwandĩka ũũ: “Ihinda-inĩ rĩa mũthia rĩa matukũ, kĩrĩma kĩa nyũmba ya Jehova nĩ gĩkaahandwo kĩrũmĩte wega igũrũ rĩa tũcũmbĩrĩ twa irĩma, na nĩ gĩgaatũũgĩrio igũrũ rĩa tũrĩma.” (Isa. 2:2) Isaia nĩ oonirio wega kabere atĩ ũthathaiya mũtheru wa Jehova nĩ ũngĩgaacokio na ũtũũgĩrio, ta ũigĩtwo igũrũ rĩa kĩrĩma gĩtũũgĩru mũno. Hihi Ezekieli eekorire arĩ kũ kĩoneki-inĩ kĩu kĩa Ngai? Aarĩ “igũrũ rĩa kĩrĩma kĩraihu mũno” akĩĩrorera nyũmba ya Jehova! (Ezek. 40:2) Nĩ ũndũ ũcio kĩoneki kĩu kĩa Ezekieli nĩ gĩekĩrire mũkonde atĩ ũthathaiya mũtheru nĩ ũngĩgaacokio.

Hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire yarĩ igũrũ rĩa kĩrĩma kĩraihu na gĩtũũgĩru (Rora kĩbungo gĩa 16)

17. Taarĩria ũhoro mũkuhĩ wĩgiĩ Ezekieli mũrango wa 40 nginya wa 48.

17 Reke tuone ũhoro mũkuhĩ wĩgiĩ maũndũ marĩa Ezekieli oonire na akĩigua, ta ũrĩa monanĩtio thĩinĩ wa Ezekieli mũrango wa 40 nginya wa 48. Eeroreire mũraika agĩthima ihingo, rũthingo, nja cia hekarũ, na harĩa hatheru ha hekarũ. (Ezek. 40-42) Thutha ũcio ũndũ ũyũ wa magegania ũgĩkĩka: Jehova agĩkinya hekarũ-inĩ arĩ na riri! Jehova akĩheana ũtaaro kũrĩ andũ ake aremi, athĩnjĩri-Ngai, na atongoria. (Ezek. 43:1-12; 44:10-31; 45:9-12) Ezekieli oonire rũũĩ rũgĩtherera ruumĩte harĩa hatheru, na rwatũmaga kũgĩe na muoyo na irathimo rũgĩthiĩ kwĩitĩrĩra thĩinĩ wa Iria rĩa Cumbĩ. (Ezek. 47:1-12) Ningĩ nĩ oonire bũrũri guo mwene ũgayanĩtio icigo iringaine na ithimi iria ciaheanĩtwo, na ũthathaiya mũtheru ũrĩ hakuhĩ gatagatĩ ka bũrũri ũcio. (Ezek. 45:1-8; 47:13–48:35) Ndũmĩrĩri ĩrĩa nene yarĩ ĩrĩkũ? Hatarĩ nganja, Jehova aateithagia andũ ake gũkorũo na ma atĩ ũthathaiya mũtheru nĩ ũngĩacokirio na ũtũũgĩrio. Nĩ angĩkarathima nyũmba yake ya ũthathaiya na njĩra ya gũkorũo kuo, na nĩ angĩgatũma irathimo itherere kuuma hekarũ-inĩ ĩyo, itũme kũgĩe kĩhonia, muoyo, na thayũ bũrũri-inĩ ũcio ũgaacokio.

Hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire yoonanagia ũrĩa Jehova angĩgaacokia ũthathaiya mũtheru (Rora kĩbungo gĩa 17)

18. Hihi maũndũ marĩa maarĩ kĩoneki-inĩ kĩgiĩ hekarũ maarĩ mekĩke kũringana na ũrĩa maataarĩirio? Taarĩria.

18 gĩa kerĩ, hihi maũndũ marĩa maarĩ kĩoneki-inĩ maarĩ mekĩke kũringana na ũrĩa maataarĩirio? Aca. No kũhoteke Ezekieli na arĩa maarĩ hamwe nake ithamĩrio arĩa aataarĩirie kĩoneki gĩake nĩ maataũkĩirũo atĩ maũndũ marĩa maarĩ kĩoneki kĩu matiarĩ mekĩke kũringana na ũrĩa maataarĩirio. Nĩkĩ? Ririkana atĩ Ezekieli oonire hekarũ ĩyo ĩrĩ igũrũ rĩa “kĩrĩma kĩraihu mũno.” O na gũtuĩka ũndũ ũcio nĩ watwaranaga na ũrathi wa Isaia, ndwaringaine na harĩa hekarũ yarĩ. Hekarũ ya Suleimani yaakĩtwo igũrũ rĩa Kĩrĩma kĩa Moria thĩinĩ wa Jerusalemu, na hau noho ĩngĩacokire gwakwo rĩngĩ. No hihi kĩu kĩarĩ “kĩrĩma kĩraihu mũno”? Aca. Kĩrĩma kĩa Moria o na nĩ gĩthiũrũrũkĩirio nĩ irĩma ingĩ ciganaine nakĩo kana ndaihu gũgĩkĩra. Ningĩ, mwako wa hekarũ ĩrĩa Ezekieli oonire warĩ mũnene mũno. Wariĩ wayo ũrĩa wathiũrũrũkĩirio nĩ rũthingo warĩ mũnene mũno ũũ atĩ ndĩngĩaiganĩire igũrũ rĩa Kĩrĩma kĩa Moria. O na ndĩngĩaiganĩire thĩinĩ wa mĩhaka ya itũũra rĩa Jerusalemu rĩrĩa rĩarĩ kuo matukũ-inĩ ma Suleimani! Ningĩ, andũ arĩa maarĩ ithamĩrio matierĩgagĩrĩra atĩ rũũĩ rwa biũ nĩ rũngĩathererire kuuma harĩa hatheru ha hekarũ rũcoke rwĩitĩrĩre thĩinĩ wa Iria rĩa Cumbĩ, kũrĩa rũngĩahonirie maĩ macio matarĩ muoyo. Mũthia-inĩ, tondũ Bũrũri wa Kĩĩranĩro warĩ na irĩma, gũtingĩahotekire gũkorũo na mĩhaka mĩrũngarũ gatagatĩ ka mĩhĩrĩga, ta ũrĩa kĩoneki kĩu gĩataarĩirie. Kwoguo maũndũ marĩa maarĩ kĩoneki-inĩ matiarĩ mekĩke kũringana na ũrĩa maataarĩirio.

19-21. Jehova eendaga kĩoneki kĩa Ezekieli kĩhutie andũ na njĩra ĩrĩkũ, na nĩ kĩĩ kĩngĩatũmire maigue ũguo?

19 gĩa gatatũ, hihi kĩoneki kĩu kĩaagĩrĩirũo kũhutia atĩa andũ a matukũ ma Ezekieli? Thutha wa andũ acio gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ ithimi ndũgĩru cia Jehova ciĩgiĩ ũthathaiya mũtheru, ũndũ ũcio waagĩrĩirũo gũtũma maigue maconokete. Jehova eerire Ezekieli ũũ: “Taarĩria nyũmba ya Isiraeli ũhoro wa hekarũ ĩyo.” Ezekieli aagĩrĩirũo gũtaarĩria hekarũ ĩyo na njĩra njega biũ ũũ atĩ Aisiraeli nĩ mangĩahotire ‘gũthuthuria mũcoro wayo.’ Hihi andũ acio maagĩrĩirũo gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ hekarũ ĩyo nĩkĩ? O ta ũrĩa tũrĩkĩtie kuona, ti nĩgetha mamĩake. Ithenya rĩa ũguo, o ta ũrĩa Jehova ooigĩte, maagĩrĩirũo gwĩka ũguo “nĩguo maconoke nĩ ũndũ wa mehia mao.”—Thoma Ezekieli 43:10-12.

20 Hihi nĩ kĩĩ kĩngĩatũmire kĩoneki kĩu kĩhutie thamiri cia andũ arĩa maarĩ na ngoro njega na gĩtũme maigue maconokete? Ta rora ũrĩa Ezekieli eerirũo: “Mũrũ wa mũndũ, rũmbũiya, ũrore, na ũthikĩrĩrie na kinyi maũndũ mothe marĩa ngũkwĩra megiĩ maathani na mawatho ma hekarũ ya Jehova.” (Ezek. 44:5) Ezekieli nĩ aaiguire maita maingĩ ũhoro wĩgiĩ maathani na mawatho. (Ezek. 43:11, 12; 44:24; 46:14) Ningĩ Ezekieli nĩ aaririkanirio kaingĩ ũhoro wĩgiĩ ithimi iria Jehova aigĩte—nginya gĩthimi kĩgiĩ ũraihu wa mũkono ũmwe na gĩthimi kĩrĩa kĩagĩrĩire kĩa gũthima ũritũ. (Ezek. 40:5; 45:10-12; ringithania Thimo 16:11.) Thĩinĩ wa kĩoneki kĩu kĩmwe, Ezekieli aahũthĩrire ciugo cia Kĩhibirania iria itaũrĩtwo “gũthima,” “gĩthimi,” na ingĩ ihaanaine na icio makĩria ma maita 50!

21 Hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova eendaga kũruta andũ ake rĩrĩa aagwetire ithimi, mawatho, na maathani? Kũroneka atĩ aahũthĩrire ciugo cia kũhutia ngoro kũmaririkania ma ĩno ya bata: Jehova wiki nowe ũigaga ithimi ciĩgiĩ ũthathaiya mũtheru. Andũ arĩa maatiganĩirie ithimi icio maabataraga kũigua maconokete! No hihi kĩoneki kĩu kĩarutire Ayahudi maũndũ macio na njĩra irĩkũ? Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkwarĩrĩria ngerekano imwe. Ũndũ ũcio nĩ ũgũtũteithia kuona wega makĩria ũrĩa kĩoneki kĩu kĩa mwanya gĩtũhutagia ũmũthĩ.

Nĩ kĩĩ kĩngĩatũmire kĩoneki kĩgiĩ hekarũ kĩhutie andũ arĩa maarĩ na ngoro njega na gĩtũme maigue maconokete? (Rora kĩbungo gĩa 19-21)

a Hekarũ ya kĩĩroho nĩ mũbango wa Jehova wĩgiĩ ũthathaiya mũtheru wĩhocetie harĩ igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu Kristo. Tũtaũkagĩrũo atĩ yaambĩrĩirie gũkorũo kuo mwaka wa 29 M.M.

b Kwa ngerekano, Paulo aarĩrĩirie ũhoro wĩgiĩ mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene na itemi rĩake hĩndĩ ya Mũthenya wa Kũhumbĩra Mehia ũrĩa wakoragwo kuo o mwaka. (Ahib. 2:17; 3:1; 4:14-16; 5:1-10; 7:1-17, 26-28; 8:1-6; 9:6-28) No kĩoneki kĩa Ezekieli gĩtigwetete mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene o na kana Mũthenya wa Kũhumbĩra Mehia.