1, 2. Tũgwĩciria ũhoro wa kĩũria kĩrĩkũ, na nĩkĩ?

NĨ ŨHIKĨTE kana ũkahikania? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, hihi kĩhiko gĩaku nĩ kĩhumo gĩa gĩkeno kana kĩrĩ na mathĩna maritũ? Hihi wendo wanyu nĩ ũnyihĩte? Hihi nĩ ũrakenera mũtũũrĩre wa kĩhiko kana nĩ kũũmĩrĩria ũromĩrĩria? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, no kũhoteke nĩ ũiguaga kĩeha atĩ ũrũmwe ũrĩa wakenagĩra hĩndĩ ĩmwe kĩhiko-inĩ gĩaku rĩu nĩ ũhoererekeire. Nĩ ũhoro wa ma atĩ, wĩ Mũkristiano no wende kĩhiko gĩaku kĩgoocithie Jehova, Ngai ũrĩa wendete. Kwoguo-rĩ, ũrĩa kĩhiko gĩaku gĩtariĩ ihinda-inĩ rĩrĩ no gũkorũo gwĩ kĩhumo kĩa mĩtangĩko na ruo rwa ngoro. No o na kũrĩ ũguo-rĩ, ndũgate mwĩhoko.

² Ũmũthĩ nĩ kũrĩ Akristiano makenagĩra kĩhiko kĩao no nĩ kũrĩ hĩndĩ maarĩ na mathĩna maritũ. No o na kũrĩ o ũguo-rĩ, nĩ moonire ũrĩa mangĩongerera ũkuruhanu wao hinya. O nawe no ũgĩe na ũhurũko kĩhiko-inĩ gĩaku. Kũngĩhoteka atĩa?

3, 4. Nĩ ũndũ kĩ mũthuri na mũtumia nĩ megũkuhanĩrĩria makĩria merutanĩria gũkuhĩrĩria Ngai? Heana ngerekano.

³ No mũkuhanĩrĩrie makĩria na mũndũ ũrĩa mũhikanĩtie nake mũngĩĩrutanĩria gũkuhĩrĩria Ngai makĩria. Nĩkĩ? Ta wĩcirie ũhoro wa ngerekano ya kĩrĩma kĩaramu magũrũ-inĩ na gĩceke na igũrũ. Mũthuri arũgamĩte magũrũ-inĩ ma kĩrĩma mwena wa rũgũrũ nake mũtumia akarũgama magũrũ-inĩ  ma kĩrĩma o kĩu mwena wa itherero. O erĩ makambĩrĩria kũhaica kĩrĩma. Hĩndĩ ĩrĩa o erĩ marĩ magũrũ-inĩ ma kĩrĩma-rĩ, nĩ maraihanĩrĩirie mũno. No o ũrĩa marahaica o mũndũ erekeire gacũmbĩrĩ, noguo marathiĩ magĩkuhanagĩrĩria. Hihi nĩ ũrona ũrĩa ngerekano ĩyo ĩrĩ na ũrutani ũratwĩkĩra ngoro?

⁴ Kĩyo kĩrĩa ũgwĩkĩra gũtungatĩra Jehova ũtetigĩirie no kĩringithanio na kĩyo kĩrĩa kĩrabatarania harĩ kũhaica kĩrĩma. Tondũ nĩ wendete Jehova-rĩ, nĩ ũrerutanĩria na kinyi kũhaica kĩrĩma kĩu kĩa ngerekano. No rĩrĩ, angĩkorũo wee na ũrĩa mũhikanĩtie nake mũrĩ na mathĩna mathũkĩtie ũkuruhanu wanyu-rĩ, no mũkorũo atĩ ũmwe nĩ kwambata arambata na ũrĩa ũngĩ nĩ gũikũrũka araikũrũka. No moimĩrĩro nĩ marĩkũ mũngĩthiĩ na mbere kũhaica kĩrĩma kĩu? Kĩambĩrĩria-inĩ no mũkorũo mũraihanĩrĩirie. No o ũrĩa mũrekĩra kĩyo makĩria  gũkuhĩrĩria Ngai, nĩ ta kuo kũhaica makĩria, noguo wee na ũrĩa mũhikanĩtie nake mũgũkuhanĩrĩria makĩria. Ũguo nĩguo kũrĩ, gũkuhĩrĩria Ngai makĩria nĩkuo gũgũtũma inyuerĩ mũkuhanĩrĩrie makĩria. No mũngĩhota gwĩka ũguo atĩa?

5. (a) Njĩra ĩmwe ya gũkuhĩrĩria Jehova makĩria o hamwe na ũrĩa mũhikanĩtie nake nĩ ĩrĩkũ? (b) Jehova onaga kĩhiko atĩa?

⁵ Njĩra ĩmwe ya bata makĩria ya kũhaica kĩrĩma gĩkĩ kĩa ngerekano-rĩ, nĩ inyuerĩ gwathĩkĩra ũtaaro wĩgiĩ kĩhiko ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai. (Thaburi 25:4; Isaia 48:17, 18) Kwoguo-rĩ, ta wĩcirie ũhoro wa ũtaaro ũyũ ũrĩa wagwetirũo nĩ mũtũmwo Paulo. Oigire ũũ: “Rekeei ũhikania ũheeo gĩtĩĩo nĩ andũ oothe.” (Ahibirania 13:4, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language, 2007) Ũguo nĩ kuuga atĩa? Kiugo “gĩtĩĩo” kĩonanagia atĩ kĩndũ nĩ gĩkĩrĩirũo mũno na nĩ kĩa bata mũno. Na ũguo kũna nĩguo Jehova onaga kĩhiko—nĩ agĩkĩrĩire mũno tondũ nĩ kĩa goro.

6. Ũtaaro ũcio wa Paulo wĩgie kĩhiko thĩinĩ wa ibuku rĩa Ahibirania wonanagia ũndũ ũrĩkũ, na nĩkĩ nĩũndũ wa bata kũũririkana?

⁶ Hatarĩ nganja-rĩ, mũrĩ ndungata cia Ngai, inyuerĩ nĩmũĩ atĩ kĩhiko nĩ kĩa bata mũno na nĩ gĩtheru. Jehova nĩwe waambĩrĩirie mũbango wa kĩhiko. (Mathayo 19:4-6) No rĩrĩ, angĩkorũo kwa ihinda rĩrĩ mwĩ na mathĩna kĩhiko-inĩ kĩanyu-rĩ, kũmenya atĩ kĩhiko nĩ gĩtĩe o kuo gwiki no gũkorũo gũtarĩ kũiganu gũtũma mwendane na mũheane gĩtĩo. Kwoguo-rĩ, nĩ kĩĩ gĩkũmũteithia mwĩke ũguo? Ta rora wone ũrĩa Paulo aarĩrĩirie ũhoro ũcio wa kũheana gĩtĩo. Ndoigire atĩ “kĩhiko nĩ gĩtĩĩtwo”; ithenya rĩa ũguo oigire, “rekeei ũhikania ũheeo gĩtĩĩo.” Paulo ti kuuga tu oigaga ũrĩa gwatariĩ; nĩ andũ ekagĩra ngoro moe ikinya rĩna. * Kũririkana ũndũ ũcio  no kũmũteithie mũgĩe na gĩtũmi kĩngĩ gĩa kũrurumũra gĩtĩo na wendo kwerekera mũndũ na ũrĩa ũngĩ kĩhiko-inĩ kĩanyu. Nĩũndũ kĩ?

7. (a) Nĩ maathani marĩkũ ma Kĩĩmaandĩko tũhingagia, na nĩkĩ? (b) Nĩ moimĩrĩro marĩkũ mega monekaga nĩũndũ wa wathĩki?

⁷ Ta wĩcirie o hanini tu ũrĩa wonaga maathani mangĩ marĩ thĩinĩ wa Maandĩko, ta gũthiĩ kũhunjia na kũũngana hamwe gũthathaiya Ngai. (Mathayo 28:19; Ahibirania 10:24, 25) No wĩtĩkĩre atĩ kũhingia maathani macio rĩmwe na rĩmwe ti ũndũ mũhũthũ. Andũ arĩa ũrahunjĩria no maage gũthikĩrĩria, kana akorũo wĩra ũrĩa ũrutaga nĩ wa mĩnoga ũũ atĩ gũthiĩ mĩcemanio ya Gĩkristiano ti ũndũ mũndũ mũhũthũ. No o na kũrĩ ũguo-rĩ, no ũthiaga na mbere kũhunjia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki na no ũthiaga mĩcemanio ya Gĩkristiano. Gũtirĩ mũndũ ũngĩtũma ũtige—nginya Shaitani! Nĩkĩ? Nĩ ũndũ wendo waku harĩ Jehova nĩguo ũtũmaga wathĩkĩre maathani make. (1 Johana 5:3) Nĩ moimĩrĩro marĩkũ mega wonaga? Kũhunjia na gũthiĩ mĩcemanio nĩ gũkũrehagĩra thayũ na gĩkeno ngoro nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ ũreka wendi wa Ngai. Nakĩo gĩkeno kĩu nĩ gĩkuongagĩrĩra hinya. (Nehemia 8:10) Tũngĩĩruta ũndũ ũrĩkũ?

8, 9. (a) Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma twathĩkĩre watho wa Ngai wĩgiĩ gũtĩĩa kĩhiko, na nĩkĩ? (b) Rĩu tũgwĩciria ũhoro wa maũndũ marĩkũ merĩ?

⁸ O ta ũrĩa wendo waku mũnene harĩ Ngai ũtũmaga wathĩkĩre maathani ma kũhunjia na gũcemania hamwe o na kũrĩ na morĩtũ-rĩ, no taguo wendo waku harĩ Jehova ũngĩtũma wathĩkĩre ciugo ici cia Kĩĩmaandĩko cia gũgwĩkĩra ngoro: “Rekeei ũhikania ũheeo gĩtĩĩo,” o na rĩrĩa maũndũ moneka marĩ maritũ. (Ahibirania 13:4; Thaburi 18:29; Kohelethu 5:4) Ningĩ-rĩ, o ta ũrĩa kĩyo gĩaku gĩa kũhunjia na gũthiĩ mĩcemanio gĩkũrehagĩra irathimo nyingĩ kuuma kũrĩ Ngai, no taguo kĩyo gĩaku harĩ gũtĩĩa kĩhiko gĩkuonwo na kĩrathimwo nĩ Jehova.—1 Athesalonike 1:3; Ahibirania 6:10.

⁹ Kwoguo-rĩ, ũngĩtĩithia kĩhiko gĩaku atĩa? Nĩ ũkũbatara  gwĩthema mĩtugo ĩrĩa ĩngĩthũkia kĩhiko gĩaku. Ningĩ, nĩ ũkũbatara kuoya makinya marĩa mangĩkĩra kĩhiko hinya.

10, 11. (a) Nĩ mĩtugo ĩrĩkũ ĩtatĩithagia kĩhiko? (b) Nĩ kĩũria kĩrĩkũ twagĩrĩirũo kwarĩrĩria na mũndũ ũrĩa tũhikanĩtie nake?

¹⁰ Mũtumia ũmwe Mũkristiano aagwetire ũũ ihinda rĩhĩtũku: “Hoyaga Jehova ahe hinya wa gũtooria.” Gũtooria kĩĩ? Aataarĩirie ũũ: “Mũthuri wakwa anjikagia ciugo njũru mũno. No ngorũo itarĩ na nguraro ironeka mwĩrĩ-inĩ, no ciugo ciake iria irĩ ruo mũno, ta ‘We ũrĩ mũrigo!’ na ‘We ũrĩ mũndũ wa tũhũ!’ nĩ cinjĩkĩrĩte nguraro ngoro-inĩ yakwa.” Mũtumia ũcio agwetete ũndũ ũrabatara gwĩcirio na ũritũ mũno—kũrumana thĩinĩ wa kĩhiko.

¹¹ Nĩũndũ wa kĩeha mũno rĩrĩa Akristiano arĩa mahikanĩtie mekũrumana, magekanĩra nguraro ngoro-inĩ, iria irĩ hinya kũhona. Ũũma nĩ atĩ kĩhiko kĩrĩ na andũ mekũrumana ti gĩtĩĩku. Kĩhiko gĩaku gĩtariĩ atĩa mwena-inĩ ũcio? Njĩra ĩmwe ya gwĩthuthuria nĩ kũũria ũcio mũhikanĩtie nake ũũ: “Ciugo ciakwa ikũhutagia atĩa?” Angiuga atĩ kaingĩ ciugo ciaku nĩimũguraragia ngoro-rĩ, no mũhaka ũkorũo wĩhaarĩirie kũgarũrũka nĩguo maũndũ magĩre.—Agalatia 5:15; Aefeso 4:31.

12. Ũthathaiya wa mũndũ ũngĩtuĩka wa tũhũ atĩa maitho-inĩ ma Ngai?

¹² Ririkana atĩ ũrĩa ũhũthagĩra rũrĩmĩ thĩinĩ wa kĩhiko nĩ ũhutagia ũkuruhanu waku na Jehova. Bibilia yugaga ũũ: “Mũndũ o wothe angĩĩtua mũndũ wa ndini na ndekwĩĩkĩra mũkwa kanua ohe rũrĩmĩ rũake, no kwĩhenia ehenagia ngoro yake-rĩ, ũndini wa mũndũ ũcio no wa tũhũ.” (Jakubu 1:26) Mĩario yaku nĩĩhutanĩtie mũno na ũthathaiya waku. Bibilia ndĩnyitaga mbaru rĩĩciria rĩa atĩ gũtiramakania ũrĩa gũthiaga na mbere thĩinĩ wa mũciĩ bata no mũndũ akorũo  akiuga atĩ nĩ aratungatĩra Ngai. Ndũkeheenie. Ũcio nĩ ũndũ mũritũ. (1 Petero 3:7) No ũkorũo na kĩyo na ũhoti o na ũũgĩ wa gwĩka maũndũ, no ũngĩtuĩka wa kũguraria ũrĩa mũhikanĩtie nake na ciugo cia kũmũtuuria ũkĩendaga-rĩ, ndũratĩĩa kĩhiko na ũthathaiya waku no wonwo nĩ Ngai ũrĩ o wa tũhũ.

13. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ mũndũ angĩtuuria ũrĩa mahikanĩtie nake ngoro?

¹³ Arĩa mahikanĩtie ningĩ no marabatara kũrora matigatuĩke a gũtuuranagia na njĩra ĩtarĩ ya ĩmwe kwa ĩmwe. Ta wĩcirie ũhoro wa ngerekano ici igĩrĩ: Mũtumia ũtarĩ mũhiku ũmenyerete kũhũrĩra thimũ mũthuri Mũkristiano ũhikanĩtie akĩmũhoya ũtaaro, na makaaria kahinda karaihu; mũrũ wa ithe witũ Mũkristiano ũtahikanĩtie akahũthĩra mahinda maingĩ o kiumia akĩhunjia na mwarĩ wa Ithe witũ mũhiku. Andũ acio mahikanĩtie thĩinĩ wa ngerekano icio no makorũo matarĩ na mĩoroto mĩũru; no rĩrĩ, mĩthiĩre yao ĩrahutia atĩa arĩa mahikanĩtie nao? Mũtumia ũmwe wahutĩtio nĩ ũndũ ta ũcio oigire ũũ: “Kuona atĩ mũthuri wakwa nĩarũmbũyagia na akahũthĩra mahinda maingĩ na mwarĩ ũngĩ wa Ithe witũ kĩũngano-inĩ, nĩ ũndũ ũnduuragia. Ũndũ ũcio ũtũmaga ndĩigue itarĩ wa bata mũno.”

14. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ wagĩrĩire kũhingio kĩhiko-inĩ wonanĩtio thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 2:24? (b) Twagĩrĩirũo kwĩyũria atĩa?

¹⁴ No twĩtĩkĩre atĩ mũtumia ũcio na angĩ arĩa maracemania na ũndũ ta ũcio kĩhiko-inĩ kĩao nĩ maiguaga ruo. Arĩa mahikanĩtie nao nĩ mahũthagia watho ũyũ wa Ngai wĩgiĩ kĩhiko: “Tondũ wa ũguo-rĩ, mũndũ mũrũme nĩatigane na ithe na nyina, magwatane na mũka.” (Kĩambĩrĩria 2:24) Hatarĩ nganja-rĩ, arĩa mahikanĩtie no matĩaga aciari ao; no, o na kũrĩ ũguo-rĩ, mũbango wa Ngai nĩ atĩ mbere ya maũndũ mothe mũndũ ũrĩa maagĩrĩire nĩ gwĩkĩrĩra nĩ ũrĩa mahikanĩtie nake. O ũndũ ũmwe-rĩ, Akristiano nĩ mendete arĩa mathathayagia hamwe nao; no rĩrĩ ũrĩa magĩrĩirũo nĩ kũiga mbere nĩ ũrĩa mahikanĩtie nake.  Kwoguo-rĩ, rĩrĩa arĩa mahikanĩtie marahũthĩra mahinda maingĩ ũrĩa gũtagĩrĩire kana makamenyerana mũno na arĩa mathathayagia hamwe, makĩria mũthuri kũmenyerana na andũ a nja angĩ kana mũtumia kũmenyerana arũme angĩ, nĩ marehaga mathĩna kĩhiko-inĩ. Hihi kĩu no gĩkorũo nĩkĩo kĩratũma kĩhiko kĩanyu kĩage thayũ? Ta wĩyũrie atĩrĩ: ‘Hihi kũna nĩ hũthagĩra mahinda na mũthuri kana  mũtumia wakwa, ngamũrũmbũiya na ngamuonia wendo ũrĩa kwagĩrĩire?’

15. Kũringana na Mathayo 5:28 nĩ ũndũ kĩ, arĩa mahikanĩtie magĩrĩirũo gwĩthema kũrũmbũiya ũrĩa gũtagĩrĩire mũndũ matahikanĩtie nake?

¹⁵ Ningĩ-rĩ, mũthuri na mũtumia arĩa mahikanĩtie na nĩ marũmbũyagia ũrĩa gũtagĩrĩire arũme kana andũ a nja angĩ arĩa matahikanĩtie nao nĩ meingĩragia ũgwati-inĩ. Nĩ ũndũ wa kĩeha atĩ, Akristiano angĩ mahikanĩtie nĩ makũrĩtie wendo ũtagĩrĩire na arĩa mamenyeranĩte nao makĩria. (Mathayo 5:28) Wendo ta ũcio ũtongoragia harĩ mĩtugo yagithagia kĩhiko gĩtĩo o na makĩria. Ta wĩcirie ũrĩa mũtũmwo Paulo oigire ũndũ-inĩ ũcio.

16. Nĩ rĩathani rĩrĩkũ Paulo aheanĩte rĩgiĩ kĩhiko?

¹⁶ Thutha wa Paulo kuuga “rekeei ũhikania ũheeo gĩtĩĩo,” aacokire akĩongerera mũkaana ũyũ: “Gũkomania kwa arĩa mahikanĩtie nĩgũtuwo ũndũ mũthingu. Nĩ ũndũ ahũri-maraya o na atharania nĩ Ngai ũkamatuĩra ituĩro.” (Ahibirania 13:4) Gũkomania ta kũu nĩ “ũndũ mũthingu” kana nĩ gũtheru, angĩkorũo kũrekwo tu thĩinĩ wa kĩhiko. Kwoguo-rĩ, Akristiano mathĩkagĩra ciugo ici itongoretio na roho: “Itherũkĩro rĩaku ta nĩrĩtũũre rĩrĩ irathime, ũgĩkenagio nĩ mũhiki ũrĩa wa wanake waku.”—Thimo 5:18.

17. (a) Nĩ ũndũ kĩ ũrĩa Akristiano monaga ũtharia ndwagĩrĩire kũgarũrũo nĩ mawoni ma andũ a gũkũ thĩ? (b) Tũngĩrũmĩrĩra atĩa kĩonereria kĩrĩa kĩaigirũo nĩ Ayubu?

¹⁷ Arĩa makomanagia na mũndũ ũngĩ tiga o ũrĩa mahikanĩtie nake monanagia kwagĩra gĩtĩo mũno mawatho ma Ngai megiĩ mĩtugo. Nĩ ma, andũ aingĩ ũmũthĩ monaga ũtharia ta ũrĩ mũtugo wa ndũire. No rĩrĩ, ũrĩa andũ angĩ monaga ũtharia ndwagĩrĩire kũgarũra ũrĩa Akristiano mawonaga. Nĩ mamenyaga o wega atĩ mũthia-inĩ, “ahũri-maraya o na atharania nĩ Ngai ũkamatuĩra ituĩro,” no  ti andũ. (Ahibirania 10:31; 12:29) Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, Akristiano a ma marũmagia mawoni ma Jehova ũndũ-inĩ ũcio. (Aroma 12:9) Ririkana atĩ mũthuri wa tene Ayubu oigire ũũ: “Niĩ nĩtwarĩkanĩire na maitho makwa.” (Ayubu 31:1) Nĩguo metheme ũndũ o na ũmwe ũngĩtongoria ũtharia-inĩ, Akristiano a ma magiragĩrĩria maitho mao, na gũtirĩ hĩndĩ meroragĩra mũndũ matahikanĩtie nake na njĩra ya kũmwĩrirĩria.—Rora Ũhoro Muongerere gĩcunjĩ kĩrĩ na kĩongo Mawoni ma Bibilia Igũrũ Rĩgiĩ Ndigano na Kweheranĩra.

18. (a) Maitho-inĩ ma Jehova ũtharia ũrĩ na ũritũ ũrĩkũ? (b) Ũtharia ũhaanaine atĩa na kũhoya mĩhianano?

¹⁸ Ũtharia ũrĩ na ũritũ ũrĩkũ maitho-inĩ ma Jehova? Watho wa Musa nĩ ũtũteithagia kũmenya ũrĩa Jehova onaga ũndũ ũcio. Thĩinĩ wa Isiraeli-rĩ, ũtharia na kũhoya mĩhianano maarĩ mamwe ma mehia marĩa mangĩatũmire mũndũ oragwo. (Maũndũ ma Alawii 20:2, 10) Hihi nĩ ũrona ũrĩa mehia macio merĩ mahaanaine? Mũisiraeli angĩahoire mũhianano aathũkagia kĩrĩkanĩro gĩake na Jehova. O ũndũ ũmwe-rĩ, Mũisiraeli angĩatharirie aathũkagia kĩrĩkanĩro gĩake na mũndũ ũrĩa mahikanĩtie nake. O erĩ nĩ maagaga wĩhokeku. (Thama 19:5, 6; Gũcokerithia Maathani 5:9; Malaki 2:14) Kwoguo-rĩ, o eerĩ maarĩ na ũcuke maitho-inĩ ma Jehova, Ngai ũrĩa mwĩhokeku.—Thaburi 33:4.

19. Nĩ kĩĩ kĩngĩteithia mũndũ aregane na ũtharia, na nĩkĩ?

¹⁹ Nĩ ma, Akristiano matirĩ rungu rwa Watho wa Musa. No rĩrĩ, kũririkana atĩ ũtharia woonagwo wĩ mehia maritũ thĩinĩ wa Isiraeli ya tene no gwĩkĩre Akristiano hinya matigeeke gĩĩko ta kĩu. Nĩkĩ? Taringithania ũndũ ũyũ: Hihi no wĩtĩkĩre kũingĩra kanitha thĩinĩ, ũturie maru na ũhoere mbere ya mũhianano? ‘Ndingĩtĩkĩra!’ nĩguo ũngiuga. No hihi no wĩtĩkĩre korũo waheo mbeca nyingĩ? ‘Ndingĩka ũndũ ta ũcio!’ nĩguo ũngĩcokia. Nĩ ma, rĩciria rĩa gũkunyanĩra Jehova na njĩra ya kũhoya mĩhianano rĩrĩ magigi maitho-inĩ ma Mũkristiano wa ma. O ũndũ ũmwe-rĩ,  Akristiano magĩrĩire kũiguĩra magigi rĩciria rĩa gũkunyanĩra na njĩra ya ũtharia Ngai wao, Jehova, o na mũndũ ũrĩa mũhikanĩtie nake—o na mangĩgucĩrĩrio atĩa mehie. (Thaburi 51:1, 4; Akolosai 3:5) Tũtikwenda o na atĩa gwĩka ũndũ ũngĩkenia Shaitani, no ũnyararithie Jehova na mũbango mũtheru wa kĩhiko.

20. Nĩ atĩa kũhaanĩkĩte ihiko-inĩ imwe? Heana ngerekano.

²⁰ Tiga o gwĩthema mĩtugo ya kwagĩra kĩhiko gĩtĩo-rĩ, nĩ makinya marĩkũ ũngĩoya nĩguo ũrurumũre gĩtĩo kwerekera mũthuri kana mũtumia waku? Nĩgetha ũcokie-rĩ, ta ringithania kĩhiko na nyũmba nene. Coka wĩcirie ũhoro wa ciugo njega, ciĩko baarĩrĩre na mĩario ĩngĩ ya gĩtĩo ĩrĩa andũ mahikanĩtie mahũthagĩra ta arĩ magemio marĩa mongagĩrĩra nyũmba ũgemu. Angĩkorũo wee na ũrĩa mũhikanĩtie nake nĩ mũiguaga mũkuhanĩrĩirie-rĩ, kĩhiko kĩanyu kĩhaana ta nyũmba ĩgemetio o nginya ĩkagucĩrĩria. Wendo wanyu ũngĩnyiha, magemio macio meeheraga kahora kahora, magatiga kĩhiko kĩanyu kĩhaana ta nyũmba ĩtarĩ na magemio o na marĩkũ. Tondũ nĩ ũrerirĩria gwathĩkĩra watho wa Ngai wa kũreka “ũhikania ũheeo gĩtĩĩo,” nĩ ũgũtindĩkwo wagagĩrie maũndũ. Ningĩ-rĩ, kĩndũ kĩa goro na gĩtĩĩku kĩngĩthũka nĩ kĩagĩrĩirũo gũthondekwo, kana gũcokio ũrĩa kĩarĩ. Ũngĩka ũguo atĩa? Kiugo kĩa Ngai kiugaga ũũ: “Nyũmba yakagwo na njĩra ya ũũgĩ; ũtaũku nĩguo ũtũmaga ĩĩhande: nĩ ũmenyi ũiyũrithagia matheegi mayo ũmathi wothe ũrĩa wĩ bata na mwega.” (Thimo 24:3, 4) Ta wĩcirie ũrĩa ciugo icio ingĩhũthĩrũo kĩhiko-inĩ.

21. Tũngĩhota gwĩkĩra atĩa kĩhiko giitũ hinya o kahora kahora? (Rora o na ithandũkũ rĩrĩ na kĩongo “ Ingĩagagĩria Kĩhiko Gĩakwa na Njĩra Ĩrĩkũ?”)

²¹ Ũmwe wa ‘ũmathi ũrĩa wĩ bata’ ũiyũraga mũciĩ wĩ na gĩkeno nĩ ngumo ta wendo wa ma, wĩrutĩri Ngai, na wĩtĩkio mũrũmu. (Thimo 15:16, 17; 1 Petero 1:7) Ngumo icio  nĩ ithondekaga kĩhiko kĩrĩ na hinya. Thĩinĩ wa rĩandĩko rĩu rĩa thimo-rĩ, hihi nĩ wona ũrĩa nyũmba ĩyo ĩiyũragio na indo cia goro? “Nĩ [na] ũmenyi.” Nĩ ma, ũmenyi wa Bibilia ũngĩhũthĩrũo-rĩ, wĩ na hinya wa kũgarũra mwĩcirĩrie wa andũ na gũtũma marurumũre wendo wao kwerekera mũndũ na ũrĩa ũngĩ. (Aroma 12:2; Afilipi 1:9) Kwoguo-rĩ, hĩndĩ o yothe ĩrĩa wee na ũrĩa mũhikanĩtie nake muoya kahinda kwaranĩria na gũthoma mũhooreire gacunjĩ ka Bibilia, ta rĩandĩko rĩa o mũthenya, kana ũhoro wa Bibilia wĩgiĩ kĩhiko mũgĩteithĩrĩrio nĩ ngathĩti cia Mnara wa Mlinzi kana Amkeni!, nĩ ta mũrarora indo njega mũngĩgemia mũciĩ wanyu nacio. Rĩrĩa wendo wanyu harĩ Jehova wamũtindĩka mũhũthĩre ũtaaro ũcio muona-rĩ, nĩ ta mũratonyia magemio macio thĩinĩ wa ‘matheegi manyu’ kana nyũmba yanyu. Moimĩrĩro nĩ atĩ gĩkeno na ũcanjamũku ũrĩa mwakenagĩra thĩinĩ wa kĩhiko kĩanyu hau kabere no ũcoke.

22. Nĩ kũiganĩra kũrĩkũ tũngĩgĩa nakuo tũngĩĩrutanĩria kũnyita itemi riitũ rĩa gwĩkĩra kĩhiko giitũ hinya?

²² Ma nĩ atĩ, gũcokia magemio macio rĩmwe rĩmwe no kũbatare mahinda na kĩyo kĩingĩ. No rĩrĩ, ũngĩĩrutanĩria kũnyita itemi rĩaku, nĩ ũkũiganĩra nĩ kũmenya atĩ nĩ ũraathĩkĩra rĩathani rĩrĩ rĩa Bibilia: “Ha ũhoro wa gĩtĩo, mũndũ nĩendage kaba ũrĩa ũngĩ atĩwo mbere yake.” (Aroma 12:10; Thaburi 147:11) Igũrũ rĩa mothe-rĩ, kĩyo gĩaku gĩa gũtĩa kĩhiko nĩ kĩrũtũmaga ũikarage wendetwo nĩ Ngai.