• “Ndonaga mũthuri wakwa ta arĩ ũtharia areka maita maingĩ.”

• “Ndaiguaga njonorithĩtio, itarĩ kĩene, na itarĩ wa kwendeka.”

• “Ndagiĩkaga ndĩ wika tondũ ndingĩahotire kwĩra mũndũ o wothe ũhoro ũcio.”

• “Ndonaga ta Jehova ataanũmbũyagia.”

Ciugo icio ironania ũrĩa mũtumia atangĩkaga rĩrĩa mũthuri wake erorera ponografĩ. Na angĩkorũo mũthuri akoretwo akĩĩrorera ponografĩ na njĩra ya hitho rĩngĩ kwa ihinda rĩa mĩeri kana mĩaka, mũtumia no aigue ta atangĩmwĩhoka rĩngĩ. Mũtumia ũmwe aaugire ũũ: “Ndonaga ta itoĩ mũthuri wakwa wega. Hihi no gũkorũo kũrĩ maũndũ mangĩ ahithaga?”

Gĩcunjĩ gĩkĩ kĩhaarĩrĩirio nĩ ũndũ wa atumia arĩa athuri ao meroragĩra ponografĩ. a Nĩ gĩkwarĩrĩria maandĩko marĩa mangĩmekĩra ngoro na mamahe ũũma wa atĩ Jehova nĩ amendete na nĩ arenda kũmateithia, na kĩmateithie magĩe na thayũ na maikare hakuhĩ na Jehova. b

O na gũtuĩka no wage ũhoti igũrũ rĩgiĩ maũndũ mothe marĩa mũthuri waku areka, harĩ makinya ũngĩoya nĩguo ũnyihanyihie mĩtangĩko na ũgĩe na thayũ mũingĩ wa meciria. Ta wĩcirie makinya maya marũmĩrĩire.

Wĩtheme gwĩcokereria mahĩtia. Mũtumia no ecirie atĩ harĩ ũndũ mũũru ekĩte nĩkĩo mũthuri wake arerorera ponografĩ. Alice c oonaga ta mũthuri wake aatigĩte kũgucĩrĩrio nĩwe. Eeyũragia ũũ: ‘Nĩ kĩĩ gĩtũmaga mũthuri wakwa akenio nĩ kwĩrorera atumia angĩ handũ ha kũnjĩrorera arĩ niĩ?’ Atumia amwe nĩ mecokagĩrĩria mahĩtia nĩ ũndũ wa ũrĩa maiyũkagia mũtugo wa athuri ao wa kwĩrorera ponografĩ, mageciria atĩ ũndũ ũcio nĩguo ũratũma maũndũ mathũke o na makĩria. Danielle aaugire ũũ: “Tondũ nĩ ndatangĩkaga na ngarakara mũno, ndonaga ũndũ ũcio ta arĩ guo ũratũma kĩhiko gitũ gĩthũke makĩria.”

Angĩkorũo o nawe nĩ ũiguaga ũguo, menya atĩ Jehova ndagũcokagĩrĩria mahĩtia nĩ ũndũ wa ciĩko cia mũthuri waku. Jakubu 1:14 yugaga ũũ: “O mũndũ  ageragio na njĩra ya kũgucĩrĩrio na kũheenererio nĩ merirĩria make mwene.” (Rom. 14:12; Afil. 2:12) Handũ ha gũgũcokereria mahĩtia, Jehova nĩ akenagio nĩ wĩhokeku waku harĩ we.—2 Maũ. 16:9.

Ningĩ nĩ wega gũtaũkĩrũo atĩ mũthuri gũkorũo akĩĩrorera ponografĩ ti kuuga atĩ mũtumia wake harĩ ũndũ anyihĩirũo nĩguo. Ataaramu maugaga atĩ ponografĩ ĩtũmaga mũndũ akũrie merirĩria ma ngomanio marĩa gũtarĩ mũtumia ũngĩhota kũhingia.

Wĩtheme gũtangĩka gũkĩria njano. Catherine aaugire atĩ gũtirĩ ũndũ ũngĩ eeciragia tiga o ũrĩa mũthuri wake eeroragĩra ponografĩ. Frances aaugire ũũ: “Nĩ ndangĩkaga mũno rĩrĩa ndaga kũmenya kũrĩa mũthuri wakwa arĩ. Ũndũ ũcio nĩ ũthĩnagia mũno mũthenya wothe.” Atumia amwe nĩ maugaga atĩ nĩ maiguaga maconokete rĩrĩa marĩ hamwe na Akristiano angĩ arĩa mangĩkorũo moĩ mathĩna ma athuri ao. Angĩ nao nĩ maugĩte atĩ nĩ maiguaga ihooru tondũ monaga ta gũtarĩ mũndũ ũtaũkagĩrũo nĩ ũndũ ũrĩa maragerera.

Ti ũũru kũigua ũguo. No ũngĩhũthĩra mahinda maingĩ gwĩciria maũndũ macio, no ũtangĩke makĩria. Handũ ha ũguo, geria gwĩciria igũrũ rĩgiĩ ũrata waku hamwe na Jehova. Gwĩka ũguo no gũgũteithie kũgĩa na hinya.—Thab. 62:2; Ef. 6:10.

No ũgunĩke ũngĩthoma na wĩcũranie igũrũ rĩgiĩ atumia magwetetwo thĩinĩ wa Bibilia arĩa maarĩ na mĩtangĩko, no magĩcokererũo nĩ hinya wao thutha wa kũhoya Jehova. Ti hĩndĩ ciothe aameheragĩria mathĩna mao, no nĩ aamaheaga thayũ. Kwa ngerekano, ũndũ ũrĩa Hana aageragĩra nĩ watũmaga akorũo na “marũrũ maingĩ mũno.” No thutha wa Hana ‘kũhoya ihinda iraya arĩ mbere ya Jehova,’ nĩ aagĩire na thayũ o na gũtuĩka ndaamenyaga ũndũ ũrĩa ũngĩacokire gwĩkĩka.—1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Kor. 1:3, 4.

Caria ũteithio kuuma kũrĩ athuri a kĩũngano. No makorũo matariĩ ta “gĩthaku gĩa kwĩhitha rũhuho, [kana] handũ ha kũũrĩra mbura ya kĩhuhũkanio.” (Isa. 32:2; tũũhoro twa magũrũ-inĩ) O na no magwethere mwarĩ wa Ithe witũ ũrĩa ũngĩitũrũrĩra ngoro yaku na akũũmĩrĩrie.—Thim. 17:17.

Hihi no ũhote gũteithia mũthuri waku gũtooria mũtugo wa kwĩrorera ponografĩ? No kũhoteke. Bibilia yonanagia atĩ nĩ “kaba andũ erĩ gũkĩra ũmwe,” makĩria harĩ gũtooria thĩna mũna kana thũ ĩrĩ na hinya. (Koh. 4:9-12) Ataaramu nĩ monete atĩ rĩrĩa mũthuri na mũtumia manyitanĩra, kaingĩ mũthuri nĩ  ahotaga gũtooria mũtugo wa kwĩrorera ponografĩ na mũtumia akahota kũmwĩhoka rĩngĩ.

No ũhote gũteithia mũthuri waku angĩkorũo nĩ ehotorete na agatua itua rĩa gũtooria mũtugo wa kwĩrorera ponografĩ. Hihi nĩ athaithĩte Jehova amũhe hinya na agetha ũtaaro kuuma kũrĩ athuri? (2 Kor. 4:7; Jak. 5:14, 15) Hihi nĩ abangĩte ũrĩa angĩĩthema kwĩrorera ponografĩ? Kwa ngerekano-rĩ, hihi nĩ eigĩire mĩhaka ya kũhũthĩra indo ta thimũ na agethema maũndũ mangĩmũingĩria mũtego-inĩ? (Thim. 27:12) Hihi nĩ ehaarĩirie gwĩtĩkĩra ũteithio waku na gũkũhingũrĩra ngoro yake biũ? Angĩka ũguo, no ũhote kũmũteithia.

Na njĩra ĩrĩkũ? Wĩcirie ngerekano ĩno. Felicia aahikĩire Ethan ũrĩa warĩ na mũtugo wa kwĩrorera ponografĩ arĩ mũnini. Felicia nĩ atũmaga ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ Ethan kwaria nake rĩrĩa aigua akĩenda gũcokererũo nĩ merirĩria ma kwĩrorera ponografĩ. Ethan aaugire ũũ: “Nĩ njĩraga mũtumia wakwa maũndũ mothe itekũmũhitha. Nĩ andeithagia kwĩigĩra mĩhaka, na hingo ciothe nĩ endaga kũmenya ũrĩa ndĩrathiĩ na mbere. Ningĩ nĩ andeithagia kwĩigĩra mĩhaka ĩgiĩ kũhũthĩra Intaneti.” Felicia nĩ aiguaga ũũru nĩ ũndũ wa mũtugo wa Ethan wa kwenda kwĩrorera ponografĩ. Aaugire ũũ: “No marakara makwa na ruo rwakwa itingĩmũteithia gũtiga mũtugo ũcio. Thutha wa ithuerĩ kwarĩrĩria thĩna wake, nĩ akoragwo ehaarĩirie kũndeithia gũtooria ruo rwakwa.”

Ndeereti ta icio no iteithie mũthuri gũtooria mũtugo wa kwĩrorera ponografĩ na iteithie mũtumia wake kũmwĩhoka rĩngĩ. Mũthuri angĩkorũo ehaarĩirie kwĩra mũtumia wake igũrũ rĩgiĩ merirĩria make, kũrĩa arathiĩ, na ũrĩa areka, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ mũtumia kũmwĩhoka, tondũ hatirĩ ũndũ arahithania.

Hihi nĩ wĩtĩkĩtie atĩ no ũhote gũteithia mũthuri waku na njĩra ta ĩyo? Angĩkorũo nĩ wĩtĩkĩtie, no mũthome na mwarĩrĩrie gĩcunjĩ gĩkĩ mũrĩ hamwe. Mĩoroto yake yagĩrĩire gũkorũo ĩrĩ gũtiga kwĩrorera ponografĩ na gũkũhe gĩtũmi gĩa kũmwĩhoka. Handũ ha kũhũthia ũrĩa ũraigua, agĩrĩirũo gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa thĩna ũcio ũkũhutĩtie. Muoroto waku wagĩrĩire gũkorũo ũrĩ kũmũteithia ahote gũtiga mũtugo ũcio wa kwĩrorera ponografĩ na kũmũhe mweke wa gũkuonia atĩ no ũmwĩhoke rĩngĩ. Inyuerĩ no mũbatare kwĩruta kĩrĩa gĩtũmaga andũ maingĩre mũtego-inĩ wa kwĩrorera ponografĩ na ũrĩa thĩna ũcio ũngĩtoorio. d

Angĩkorũo nĩ ũretigĩra atĩ mũtingĩhota kwarĩrĩria ndeereti ĩyo na mũthuri waku na njĩra ya thayũ, no ũrie mũthuri ũmwe wa kĩũngano ũrĩa inyuerĩ mũgũkorũo  mũiganĩire kwaria nake akorũo ho rĩrĩa mũrarĩrĩria ũhoro ũcio. Ririkana atĩ o na thutha wa mũthuri waku kũhota gũtooria mũtugo wa kwĩrorera ponografĩ, no woe ihinda ũgĩkamwĩhoka rĩngĩ. Ndũgakue ngoro. Roraga maũndũ manini manini marĩa maronania atĩ kĩhiko kĩanyu nĩ kĩagagĩrĩte. Korũo na wĩtĩkio atĩ thutha wa ihinda, angĩkorũo inyuerĩ mũrĩ na wetereri, kĩhiko kĩanyu nĩ gĩgũkorũo na hinya rĩngĩ.—Koh. 7:8; 1 Kor. 13:4.

Ĩ angĩkorũo mũthuri waku nĩ acokereire mũtugo ũcio, hihi ũguo nĩ kuonania atĩ nderirĩte kana atĩ ndangĩhota gũtigana naguo kaimana? No kũhoteke tiguo. Na angĩkorũo nĩ aramenyerete mũno kwĩrorera ponografĩ, no atũũre arũaga na mũtugo ũcio ũtũũro wake wothe. Mũndũ no acokerere mũtugo wa kwĩrorera ponografĩ o na angĩkorũo nĩ arahotete gũtiga kwĩrorera kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. Nĩguo ndagacokerere mũtugo ũcio, no abatare kuoya makinya marũmu, ta hihi kwĩigĩra mĩhaka ĩgiĩ kũhũthĩra indo ta thimũ o na angĩkorũo nĩ arona ta atooretie mũtugo ũcio. (Thim. 28:14; Mat. 5:29; 1 Kor. 10:12) Nĩ ekũbatara gũkũria “mwerekera [mwerũ] ũrĩa ũtongoragia meciria” na erute ‘gũthũũra ũndũ ũrĩa mũũru,’ ta ponografĩ o hamwe na mĩtugo ĩrĩa ĩtarĩ mĩtheru ta gũthugua ciĩga cia mwĩrĩ. (Ef. 4:23; Thab. 97:10; Rom. 12:9) Hihi nĩ ehaarĩirie kuoya makinya ta macio? Angĩkorũo nĩ ehaarĩirie, no ahote gũtooria mũtugo ũcio biũ. e

Ĩ angĩkorũo mũthuri waku ndehaarĩirie gũtigana na mũtugo ũcio? No kũhoteke no ũiguage ũkuĩte ngoro, ũrakarĩte, o na ũkunyanĩirũo. Ikagĩria Jehova mĩtangĩko yaku, na ũndũ ũcio nĩ ũrĩgũteithagia kũgĩa na thayũ wa meciria. (1 Pet. 5:7) Thiĩ na mbere gũkuhĩrĩria Jehova kũgerera wĩruti waku, mahoya, na gwĩcũrania. Ũgĩka ũguo, koragwo na ma atĩ Jehova nĩ aragũkuhĩrĩria o na makĩria. O ta ũrĩa Isaia 57:15 yonanĩtie, aikaraga hamwe na arĩa “mahehenjekete na matarĩ hinya,” akamateithia gũcokererũo nĩ gĩkeno kĩao. Wĩrutanĩrie o ũrĩa ũngĩhota gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova ũrĩ mwĩhokeku. Caria ũteithio kuuma kũrĩ athuri a kĩũngano. Na ũikare wĩrĩgĩrĩire atĩ hĩndĩ ĩmwe, no kũhoteke mũthuri waku nĩ agaacenjia mwerekera wake.—Rom. 2:4; 2 Pet. 3:9.